Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/415-1039/14/BJ
z 17 marca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 18 grudnia 2014 r. (data wpływu do Biura – 23 grudnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych ze zwolnieniem z długu na podstawie umowy darowizny – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 grudnia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m. in. w zakresie skutków podatkowych związanych ze zwolnieniem z długu na podstawie umowy darowizny.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Polsce oraz podlegającą w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Wnioskodawca nie prowadzi indywidualnej działalności gospodarczej i tym samym nie jest wpisany do Rejestru Ewidencji Działalności Gospodarczej.

Wnioskodawca będzie mieć w przyszłości wierzytelność lub wierzytelności wobec syna z tytułu pożyczek udzielonych synowi przez osobę trzecią, czyli Wnioskodawca będzie z tego tytułu wierzycielem syna, a syn będzie jego dłużnikiem (Wnioskodawca nabędzie te wierzytelności tytułem wstąpienia w miejsce zaspokojonego wierzyciela – osoby trzeciej albo cesji wierzytelności z osoby trzeciej na Wnioskodawcę za wynagrodzeniem).

Wnioskodawca zwolni syna w przyszłości w całości z powyższych długów na podstawie art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121). Odbędzie się to w ramach aktu notarialnego – umowy darowizny zawartej pod prawem polskim i przed notariuszem w Polsce. Zgodnie z kluczowym dla niniejszego wniosku o interpretację podatkową paragrafem tej umowy darowizny, Wnioskodawca oświadczy, że niniejszym – w trybie art. 508 ustawy Kodeks cywilny – jako wierzyciel zwalnia nieodpłatnie syna jako dłużnika z długów, o których mowa w § 1 ust. 2 tego aktu (czyli przedmiotowych wierzytelności), a syn oświadczy, że zwolnienie to przyjmuje. W drugim punkcie tego paragrafu zawarte zostanie oświadczenie, że w celu uniknięcia wątpliwości, strony niniejszej umowy darowizny potwierdzają, że wierzytelności darczyńcy wobec obdarowanego, będące przedmiotem niniejszej umowy, wygasają z chwilą zawarcia tej umowy. Takich zwolnień z długu może być kilka.

Zwolnienie z długu będzie dokonane bez jakiegokolwiek wynagrodzenia (nieodpłatnie) w celu obdarowania syna Wnioskodawcy (causa donandi). W zamian Wnioskodawca nie otrzyma żadnego świadczenia od syna, w szczególności nie otrzyma zapłaty za wierzytelności. Opisane świadczenia nie będą otrzymywane na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W zamian za dokonanie zwolnień z długu Wnioskodawca nie otrzyma od syna żadnego świadczenia, ani ekwiwalentu świadczenia, w szczególności nie otrzyma zapłaty za zwolnienie z długu. Ponadto, w związku z otrzymaniem darowizny ani teraz, ani w przyszłości syn nie będzie zobowiązany do dokonania jakichkolwiek świadczeń na rzecz Wnioskodawcy jako darczyńcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Biorąc pod uwagę fakt braku faktycznego przysporzenia majątkowego związanego ze zwolnieniami z długu po stronie Wnioskodawcy, fakt, że jedynym podmiotem uzyskującym przysporzenie majątkowe jest syn Wnioskodawcy oraz fakt, że te czynności nie zostaną dokonane w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy, Wnioskodawca pragnie zapytać, czy przedstawione zwolnienia z długów skutkują lub mogą potencjalnie skutkować na jakiejkolwiek podstawie powstaniem u Wnioskodawcy zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych w Polsce, tj. dochodu lub przychodu opodatkowanego tym podatkiem?
2. Czy artykuł 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy rozumieć w ten sposób, że jedną z przesłanek koniecznych do określenia przez organ podatkowy na podstawie tego artykułu dochodu Wnioskodawcy w związku z planowanymi czynnościami prawnymi jest ich dokonanie przez Wnioskodawcę w zakresie lub w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę pozarolniczą działalnością gospodarczą, czyli jako podmiotu prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą? Innymi słowy czy art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy rozumieć w ten sposób, że ustalenie, że Wnioskodawca dokonał zwolnienia z długów na rzecz syna wyłącznie w celach prywatnych, poza zakresem pozarolniczej działalności gospodarczej stanowi przesłankę negatywną określenia przez organ podatkowy dochodu Wnioskodawcy na podstawie art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych czyli taką, która wyklucza określenie przez organ podatkowy dochodu Wnioskodawcy na podstawie ww. przepisu?
3. Czy przedstawione zdarzenie przyszłe w postaci zwolnień z długu stanowi „transakcję” w rozumieniu art. 25a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji czy w przypadku gdy wartość Wierzytelności podlegających zwolnieniu z długu przekracza kwoty wymienione w ust. 2 tego artykułu Wnioskodawca ma obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej planowanej darowizny (zwolnienia z długu) na rzecz syna?
   
   

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pyt. nr 1.

Zdaniem Wnioskodawcy, biorąc pod uwagę fakt braku faktycznego przysporzenia majątkowego związanego ze zwolnieniem z długu po stronie Wnioskodawcy, fakt że jedynym podmiotem uzyskującym przysporzenie majątkowe jest syn Wnioskodawcy oraz fakt, że zwolnienie z długu nie jest dokonane w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy (nie jest transakcją), jedynym przepisem prawa podatkowego, na podstawie którego w przedstawionym stanie faktycznym zwolnienie z długu może potencjalnie skutkować powstaniem u Wnioskodawcy zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych w Polsce (tj. w szczególności dochodu lub przychodu opodatkowanego tym podatkiem) jest art. 199a ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 – dalej zwanej „Ordynacją podatkową”).

Wnioskodawca przywołując treść art. 9 ust. 1, art. 10 ust. 1 pkt 7, art. 17 ust. 1 oraz art. 30b ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.) wskazał, że z treści tych przepisów wynika, iż ustawodawca enumeratywnie określił przypadki i zdarzenia, w wyniku których powstaje przychód z kapitałów pieniężnych.

W tych przypadkach jest mowa o odpłatnym zbyciu, realizacji praw, objęciu w zamian. Wśród sytuacji skutkujących powstaniem przychodu z kapitałów pieniężnych nie wymieniono przypadków, w których podatnik nieodpłatnie zwalnia z długu.

Zdaniem Wnioskodawcy, z tego właśnie względu przepisy te nie będą miały zastosowania do planowanych zdarzeń przyszłych (zwolnień z długu).

Przez pojęcie darowizny rozumieć należy typ umowy nazwanej, opisany w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121 – dalej określanej jako „Kodeks cywilny”). Zgodnie z przepisem art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Podstawowym elementem umowy darowizny, niezbędnym do uznania, że dane świadczenie jest darowizną, jest jej nieodpłatność. Świadczenie jest nieodpłatne wówczas, gdy otrzymujący świadczenie nie świadczy nic w zamian, ani też nie zobowiązuje się do innego świadczenia w przyszłości. Przy czym to świadczenie drugiej strony nie musi mieć charakteru majątkowego, może być np. korzyścią osobistą. Jedynym celem, jaki leży u podstaw darowizny, jest chęć przysporzenia majątkowego na rzecz drugiej strony.

Zgodnie z wyżej opisanym ustawowym modelem umowy darowizny świadczenia Wnioskodawcy na rzecz syna będzie miało charakter całkowicie nieodpłatny i bezzwrotny. Oznacza to, że umowy darowizny nie będą elementem jakiegokolwiek rozliczenia wzajemnego w teraźniejszości lub w przyszłości (w wyniku jakiejkolwiek czynności faktycznej lub prawnej), w tym w szczególności:

• zobowiązanie do bezpłatnych świadczeń określonych umową darowizny nie będzie wynikać z innej umowy, ani z wyroku sądowego, ani z orzeczenia organu administracji, ani z obowiązku naprawienia szkody. Nie będzie istnieć również jakiekolwiek inne zobowiązanie, w realizacji którego spełnione zostałyby zobowiązania określone umową darowizny;
• z tytułu dokonanej darowizny Wnioskodawca nie będzie uprawniony do żądania od obdarowanego wynagrodzenia w jakiejkolwiek postaci;
• w związku z dokonaną darowizną Wnioskodawca nie nałoży na obdarowanego obowiązku jakiegokolwiek działania albo zaniechania;
• z dokonaną darowizną nie będą wiązać się uprawnienia Wnioskodawcy do wpływania w jakikolwiek sposób na działalność syna Wnioskodawcy.
  
  

Ponadto Wnioskodawca pragnie podkreślić, iż umowy darowizny będą zawarte poza zakresem działalności gospodarczej, tj. nie będą transakcjami między przedsiębiorcami. Samo pojęcie „transakcji” nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego.

W związku z brakiem stosownej definicji ustawowej, zakres pojęciowy sformułowania „transakcja” należy poddać wykładni opartej o dyrektywy wykładni językowej. Zgodnie z definicją „transakcji” zawartą w Słowniku internetowym języka polskiego PWN (http://sjp.pwn.pl/szukaj/transakcja) „transakcja” to:

1. „operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług”,
2. „umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług; też: zawarcie takiej umowy”.
   
   

W powyższych definicjach jest jednoznacznie mowa o operacjach, umowach „handlowych”.

Akcent w definicjach zdecydowanie położony jest na charakter „handlowy”, gospodarczy umów, co potwierdza również definicja „transakcji” w liczbie mnogiej, które to pojęcie powinno być rozumiane zgodnie ze słownikiem PWN Biznes jako „akty kupna-sprzedaży, będące wynikiem działań gospodarczych stron zawierających transakcje”.

Zgodnie z powyższym, przypadek zwolnienia syna z długów przez Wnioskodawcę poza działalnością gospodarczą nie może być traktowane jak transakcja.

Prezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko ugruntowane jest w interpretacjach prawa podatkowego wydawanych przez Ministra Finansów. Tytułem przykładu Wnioskodawca wskazał kilka z nich.

Mając na uwadze powyższe uregulowania zawarte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawca stwierdził, że wskutek zwolnienia syna z długu, nie w ramach działalności gospodarczej tylko w ramach wykonywania prywatnego prawa własności, to co do zasady nie ma przepisów podatkowych, które mogłyby stanowić podstawę powstania po stronie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego lub zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, przedstawione zwolnienie z długu w formie umów darowizny Wnioskodawcy na rzecz syna nie będą skutkowały powstaniem u Wnioskodawcy przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie skutków podatkowych związanych ze zwolnieniem z długu na podstawie umowy darowizny (pyt. ozn. nr 1). W zakresie zastosowania art. 25 i art. 25a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (pyt. ozn. nr 2 i 3) wydano odrębne interpretacje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienił szczegółowo źródła przychodu.

Należą do nich:

• pkt 1 – stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
• pkt 2 – działalność wykonywana osobiście;
• pkt 3 – pozarolnicza działalność gospodarcza;
• pkt 4 – działy specjalne produkcji rolnej;
• pkt 5 – (uchylony);
• pkt 6 – najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
• pkt 7 – kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;
• pkt 8 – odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
   
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
   
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
   
4. innych rzeczy,
-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

• pkt 9 inne źródła.
  
  

W kolejnych przepisach ustawodawca zdefiniował poszczególne kategorie przychodów, wskazując jaki rodzaj przysporzenia finansowego należy zaliczyć do poszczególnych kategorii.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca nie prowadzi indywidualnej działalności gospodarczej. Wnioskodawca będzie mieć w przyszłości wierzytelność lub wierzytelności wobec syna z tytułu pożyczek udzielonych synowi przez osobę trzecią, czyli Wnioskodawca będzie z tego tytułu wierzycielem syna, a syn będzie jego dłużnikiem (Wnioskodawca nabędzie te wierzytelności tytułem wstąpienia w miejsce zaspokojonego wierzyciela – osoby trzeciej albo cesji wierzytelności z osoby trzeciej na Wnioskodawcę za wynagrodzeniem). Wnioskodawca zwolni syna w przyszłości w całości z powyższych długów na podstawie art. 508 ustawy Kodeks cywilny. Odbędzie się to w ramach aktu notarialnego – umowy darowizny zawartej przed notariuszem.

Wnioskodawca uważa, że zwolnienie syna z długu w formie umów darowizny nie będzie skutkowało powstaniem u Wnioskodawcy przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przez pojęcie darowizny rozumieć należy typ umowy nazwanej, opisany w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ((Dz.U. z 2014 r., poz. 121). Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Podstawowym elementem umowy darowizny, niezbędnym do uznania, że dane świadczenie jest darowizną, jest jej nieodpłatność. Świadczenie jest nieodpłatne wówczas, gdy otrzymujący świadczenie nie świadczy nic w zamian, ani też nie zobowiązuje się do innego świadczenia w przyszłości. Przy czym to świadczenie drugiej strony nie musi mieć charakteru majątkowego, może być np. korzyścią osobistą. Jedynym celem, jaki leży u podstaw darowizny, jest chęć przysporzenia majątkowego na rzecz drugiej strony. Jeżeli podatnik dokonuje świadczenia, mając nadzieję uzyskania w zamian, w przyszłości jakiejś korzyści majątkowej lub osobistej, to nie można mówić o darowiźnie.

Z treści przywołanych wyżej przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż ustawodawca określił przypadki i zdarzenia, w wyniku których powstaje przychód w rozumieniu tej ustawy. W szczególności zdefiniował w art. 11 ust. 1 cyt. ustawy co uważa się za przychód. Wśród sytuacji skutkujących powstaniem przychodu po stronie osoby zwalniającej z długu (po stronie wierzyciela) nie wymieniono przypadków, w których podatnik nieodpłatnie zwalnia z długu drugą osobę.

Mając na uwadze powyższe uregulowania zawarte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdzić należy, że wskutek zwolnienia syna z długu na podstawie umowy darowizny po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jeżeli Wnioskodawca – jak sam wskazuje – nie otrzyma żadnego świadczenia od syna, w szczególności nie otrzyma zapłaty za wierzytelności, jak również syn w związku z otrzymaniem darowizny ani teraz, ani w przyszłości nie będzie zobowiązany do dokonania jakichkolwiek świadczeń na rzecz Wnioskodawcy jako darczyńcy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji Organ informuje, że orzeczenia podatkowe wydawane są w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.