Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-2/4511-162/15/MW
z 24 sierpnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. poz. 643) w zw. z § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 6 maja 2015 r. (data otrzymania 8 maja 2015 r.), uzupełnionym 5 i 7 sierpnia 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 maja 2015 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 22 lipca 2015 r. Znak: IBPB-2-1/4514-78/15/MCZ, IBPB-2-1/4515-53/15/MCZ oraz IBPB-2-2/4511-162/15/MW, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 5 i 7 sierpnia 2015 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W 1995 r. Wnioskodawca rozwiódł się z małżonkiem. Małżonkowie posiadali wspólne spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego będące w trakcie spłacania rat w Spółdzielni Mieszkaniowej. Podczas sprawy rozwodowej małżonek Wnioskodawcy zrzekł się praw do tego mieszkania. Ostatnie spłaty Wnioskodawca uiścił po rozwodzie.

Spółdzielnia Mieszkaniowa na podstawie wypisu z protokołu rozprawy rozwodowej uznała Wnioskodawcę za jedynego właściciela mieszkania. Taki stan rzeczy utrzymywał się do 2005 r. kiedy to Wnioskodawca wyprowadził się do innego mieszkania pozostawiając to mieszkanie puste.

Były małżonek Wnioskodawcy zmarł w 2006 r. W 2007 r. Wnioskodawca postanowił sprzedać to mieszkanie i poprosił Spółdzielnię Mieszkaniową o odpowiednie dokumenty. W odpowiedzi Spółdzielnia stwierdziła, że nieprawidłowo uznała Wnioskodawcę za właściciela całego mieszkania i odmówiła wydania dokumentów prosząc o zwrot pisma. Pisma Wnioskodawca nie zwrócił.

Po konsultacji z prawnikiem Wnioskodawca wniósł sprawę do sądu aby jednoznacznie uznano go jako właściciela mieszkania. Okazało się jednak, że syn byłego małżonka z poprzedniego małżeństwa i trzecia żona byłego małżonka zaczęli rościć sobie prawa do udziału w mieszkaniu.

Aby sprawę przyspieszyć Wnioskodawca zawarł przed sądem ugodę, w której strony uznały, że Wnioskodawca jest jedynym właścicielem mieszkania, a syn byłego małżonka z poprzedniego małżeństwa otrzyma od Wnioskodawcy kwotę 50.000 zł. Obecnie Wnioskodawca przystąpił do czynności zmierzających do sprzedaży mieszkania.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:

• nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego do majątku wspólnego nastąpiło w 1995 r., spłaty rat dokonywał tylko Wnioskodawca, gdyż małżonek oświadczył, że nie będzie partycypował w kosztach i założył w tymże roku sprawę rozwodową,
• po rozwodzie nie było podziału majątku zgodnie z wypowiedzią byłego małżonka w trakcie rozprawy rozwodowej, że zrzeka się mieszkania na korzyść Wnioskodawcy,
• Wnioskodawca nie był spadkobiercą byłego małżonka,
• roszczenia żony oraz syna byłego małżonka wynikały z faktu, że byli oni jedynymi spadkobiercami byłego małżonka,
• Wnioskodawca złożył do sądu wniosek o podział majątku wspólnego w wyniku czego 27 lutego 2015 r. zawarta została ugoda w tej sprawie.
  
  

W związku z powyższym zdarzeniem zadano następujące pytanie.

Czy w wypadku sprzedaży mieszkania Wnioskodawca będzie podlegał opodatkowaniu?

Zdaniem Wnioskodawcy, ponieważ jego były małżonek zrzekł się na jego korzyść praw do mieszkania, właścicielem po rozwodzie był Wnioskodawca. Wnioskodawca nie dopełnił jedynie formalności związanych z sądowym podziałem majątku wspólnego ze względu na wprowadzenie go w błąd przez Spółdzielnię Mieszkaniową, która uznała go za właściciela. Na ugodę przed sądem Wnioskodawca zgodził się jedynie dlatego, że chciał uporządkować tę sprawę szybko, gdyż jest w podeszłym wieku i stan zdrowia nie pozwala mu na długie procesowanie się o swoją własność. Wnioskodawca uważa więc, że nie powinien być obciążony żadnym podatkiem z tytułu sprzedaży tego mieszkania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych dotyczącym skutków podatkowych sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. W zakresie podatku dochodowego od czynności cywilnoprawnych oraz podatku od spadków i darowizn zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie m.in.:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

–jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle powyższego przepisu każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że w 1995 r. Wnioskodawca nabył wraz z małżonkiem do majątku wspólnego spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. W tym samym roku Wnioskodawca rozwiódł się z małżonkiem. Podczas sprawy rozwodowej małżonek Wnioskodawcy zrzekł się praw do ww. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, jednak podział majątku wspólnego nie został przeprowadzony po rozwodzie. Były małżonek Wnioskodawcy zmarł w 2006 r., a spadek po nim nabył jego syn oraz trzecia żona. Wnioskodawca złożył do sądu wniosek o podział majątku wspólnego w wyniku czego 27 lutego 2015 r. zawarta została ugoda, w której strony uznały, że Wnioskodawca jest jedynym właścicielem mieszkania, a syn byłego małżonka z poprzedniego małżeństwa otrzyma od Wnioskodawcy kwotę 50.000 zł. Obecnie Wnioskodawca przystąpił do czynności zmierzających do sprzedaży mieszkania.

Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 583) – z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Ustrój wspólności ustawowej, obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością (art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami ustaje m.in. z chwilą orzeczenia przez sąd rozwodu. Natomiast w myśl art. 501 Kodeksu – w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Ustrój wspólności majątkowej będący współwłasnością łączną trwa zatem tak długo, jak długo trwa małżeństwo. Z chwilą ustania wspólności np. w wyniku orzeczenia przez sąd rozwodu dochodzi do przekształcenia współwłasności łącznej a udział każdego z małżonków w majątku wspólnym, według domniemania jest równy udziałowi drugiego współmałżonka.

W świetle powyższych okoliczności należy stwierdzić, że z chwilą orzeczenia przez sąd rozwodu każdemu z byłych małżonków przysługiwał udział 1/2 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego. Sam fakt, że na rozprawie rozwodowej były małżonek oświadczył, że zrzeka się prawa do mieszkania na rzecz Wnioskodawcy nie jest równoznaczny z tym, że Wnioskodawca nabył udział byłego małżonka. Nabycie tego udziału mogło nastąpić jedynie w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, jednakże – jak wynika z wniosku – podział taki nie został dokonany. Udział byłego małżonka w ww. prawie do lokalu wszedł zatem do masy spadkowej po nim. Skoro Wnioskodawca nie był spadkobiercą byłego małżonka, ponieważ byli nimi jego syn oraz trzecia żona, to nie ma żadnych podstaw do twierdzenia, że Wnioskodawcy przysługiwało jakiekolwiek prawo do tego udziału. Udział ten Wnioskodawca nabył dopiero w wyniku zawarcia w 2015 r. ugody w sprawie o podział majątku wspólnego w zamian za spłatę na rzecz syna byłego małżonka w wysokości 50.000 zł.

Z analizy powyższych przepisów wynika więc, że Wnioskodawca, w opisanej przez siebie sytuacji, powinien rozpoznać następujące daty nabycia udziałów w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego:

• 1995 r. – Wnioskodawca nabył udział 1/2 w ww. prawie w trakcie trwania związku małżeńskiego na zasadach wspólności ustawowej,
• 2015 r. – Wnioskodawca nabył udział 1/2 w wyniku zawarcia ugody ze spadkobiercami byłego małżonka w sprawie o podział majątku wspólnego.
  
  

Oznacza to, że przychód z planowanej obecnie sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w części odpowiadającej udziałowi 1/2 nabytemu w 1995 r. w trakcie trwania małżeństwa nie podlega w ogóle opodatkowaniu z uwagi na fakt, że od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie udziału przez Wnioskodawcę upłynął pięcioletni okres czasu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym sprzedaż tego udziału nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast opodatkowaniu podlegać będzie sprzedaż ww. prawa do lokalu w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w 2015 r. w wyniku podziału majątku wspólnego, jeżeli sprzedaż dokonana zostanie przed 1 stycznia 2021 r., a oceniając skutki podatkowe sprzedaży tego udziału należy zastosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r.

I tak w myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w ww. brzmieniu – od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy – podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw. Przy czym przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością np. koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości, koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości). Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym odpłatnym zbyciem musi istnieć bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy.

Zauważyć jednak należy, że jeśli Wnioskodawca poniesie takie koszty, to odliczyć będzie mógł jedynie taką ich część, która odpowiada udziałowi w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nabytemu w 2015 r. w wyniku podziału majątku wspólnego, bo tylko przychód ze sprzedaży ww. prawa przypadający na ten udział stanowi źródło przychodu. Pozostała część kosztów przypada na udział 1/2 nabyty w 1995 r., którego zbycie nie stanowi w ogóle źródła przychodu a skoro tak, to nie może generować także kosztów.

Ustalenie kosztów uzyskania przychodu odbywa się natomiast zgodnie z art. 22 ust. 6c lub 6d ww. ustawy w zależności od tego czy zbywaną nieruchomość lub prawo nabyto odpłatnie, czy nieodpłatnie.

W rozpatrywanym przypadku zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 6c, gdyż nabycie udziału w ww. prawie nastąpiło w zamian za spłatę na rzecz syna byłego małżonka, a więc miało charakter odpłatny. Zgodnie z ww. przepisem – koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Ponadto zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy – wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6c, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia omawianego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przypadających na udział nabyty w 2015 r. w wyniku podziału majątku wspólnego może zostać zaliczona spłata na rzecz syna byłego małżonka w wysokości 50.000 zł, gdyż jest ona niejako ceną nabycia tego udziału od spadkobiercy byłego małżonka, pod warunkiem, że została (zostanie) ona faktycznie dokonana.

W myśl art. 30e ust. 4 ww. ustawy – po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
   
   

Podsumowując, przy sprzedaży omawianego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego Wnioskodawca powinien przyjąć dwie daty nabycia tego prawa – 1995 r., w którym wraz ze swoim małżonkiem nabył ww. prawo w trakcie trwania związku małżeńskiego oraz 2015 r. kiedy to dokonano podziału majątku wspólnego, w wyniku którego Wnioskodawca stał się wyłącznym właścicielem ww. prawa. Skoro byli małżonkowie po rozwodzie nie dokonali podziału majątku wspólnego, to nie ma żadnych podstaw do twierdzenia, że właścicielem ww. prawa po rozwodzie był Wnioskodawca. Sam fakt, że były małżonek oświadczył w trakcie rozprawy rozwodowej, że zrzeka się prawa do mieszkania na rzecz Wnioskodawcy nie oznacza, że na Wnioskodawcę przeniesiona została własność udziału w ww. prawie należąca do byłego małżonka. Przychód jaki Wnioskodawca zamierza uzyskać z planowanej sprzedaży przypadający na udział 1/2 nabyty w 1995 r. nie będzie w ogóle podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym z uwagi na fakt, że od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie upłynął pięcioletni okres czasu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast przychód uzyskany z planowanej sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, przypadający na udział 1/2 w tym prawie nabyty w 2015 r. w drodze podziału majątku wspólnego podlegał będzie opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym – na podstawie art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r. Do kosztów uzyskania przychodu ze sprzedaży tego udziału Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć kwotę spłaty na rzecz syna byłego małżonka, o ile została (zostanie) ona faktycznie dokonana.

Stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem zdarzenia przyszłego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.