Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP3/4512-523/15/BJ
z 28 września 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. 2015, poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 26 czerwca 2015 r. (data wpływu 13 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy VAT – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 lipca 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy VAT.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką komandytową mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Podstawowym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest wynajem powierzchni handlowej w ramach centrum handlowego stanowiącego własność Wnioskodawcy.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca wykorzystuje zespół składników materialnych i niematerialnych (dalej zwany Przedsiębiorstwem), którego głównym składnikiem jest centrum handlowe (zabudowana nieruchomość wraz z odpowiednią infrastrukturą).

W związku z powyższym, w skład Przedsiębiorstwa Wnioskodawcy wchodzą takie składniki jak:

1. grunt na którym posadowione jest centrum handlowe,
2. środki trwałe (budynek stanowiący centrum handlowe wraz z infrastrukturą towarzyszącą),
3. prawa z umów i porozumień handlowych (w szczególności prawa wynikające z umów z najemcami powierzchni handlowej oraz prawa wynikające z umów zawartych z podmiotami dostarczającymi usługi na rzecz centrum handlowego), księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej,
4. należności z tytułu umów najmu,
5. środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych.
   
   

Wnioskodawca zamierza odpłatnie zbyć Przedsiębiorstwo. Zbycie Przedsiębiorstwa nastąpi na podstawie umowy sprzedaży. Alternatywnie, zbycie Przedsiębiorstwa może również nastąpić na podstawie umowy datio in solutum – Wnioskodawca będąc stroną umowy pożyczki spełni zobowiązanie do wydania środków pieniężnych przez Wnioskodawcę na rzecz pożyczkobiorcy poprzez wydanie przez Wnioskodawcę na rzecz pożyczkobiorcy wszystkich składników majątkowych i niemajątkowych związanych z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, stanowiących Przedsiębiorstwo Wnioskodawcy. Wnioskodawca zwolni się zatem z zobowiązania do przekazania kwoty pożyczki dokonując świadczenia zastępczego w postaci wydania Przedsiębiorstwa (datio in solutum). Wartość pożyczki (wartość zobowiązania Wnioskodawcy do wydania środków pieniężnych) będzie odpowiadała wartości Przedsiębiorstwa Wnioskodawcy z uwzględnieniem zobowiązań przejmowanych przez Pożyczkobiorcę. Działalność Przedsiębiorstwa będzie kontynuowana przez nabywcę Przedsiębiorstwa w niezmienionej formie. W szczególności, kontynuowanie działalności w niezmienionej formie przez nabywcę nie będzie wymagało nabywania dodatkowych składników majątkowych. Wnioskodawca zaprzestanie prowadzenia działalności w dotychczasowym zakresie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko zgodnie z którym, przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego wydanie przez Wnioskodawcę na rzecz Pożyczkobiorcy wszystkich składników majątkowych i niemajątkowych związanych z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy stanowi transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, w związku z czym czynność ta nie będzie podlegała przepisom ustawy o VAT?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy wydanie przez Wnioskodawcę wszystkich składników majątkowych i niemajątkowych związanych z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy stanowi transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, w związku z czym czynność ta nie będzie podlegała przepisom ustawy o VAT. Również wydanie wszystkich składników majątkowych i niemajątkowych na rzecz Pożyczkobiorcy w celu zwolnienia się z zobowiązania Wnioskodawcy do przekazania kwoty pożyczki, stanowi transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, w związku z czym czynność ta również nie będzie podlegała przepisom ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Zgodnie ze stanowiskiem reprezentowanym w doktrynie i orzecznictwie, pojęcie „transakcji zbycia” wynikające z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, w związku z czym „transakcja zbycia” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem transakcji jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, jak również przeniesienie własności w ramach świadczenia zastępczego (datio in solutum). Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, w związku z czym może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym także w ramach datio in solutum.

Ustawa o VAT nie zawiera definicji pojęcia „przedsiębiorstwa”. Jednakże pojęcie to zostało zdefiniowane w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
   
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
   
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
   
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
   
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
   
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
   
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
   
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
   
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
   
   

Przytoczona powyżej definicja z art. 55¹ Kodeksu cywilnego jest również stosowana dla określenia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Zatem składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zorganizowanym zespole, a nie luźnym zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak aby przekazana masa majątkowa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Przedsiębiorstwo obejmuje więc z mocy prawa wszelkie składniki materialne jak i niematerialne wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej (m.in. majątek obrotowy, środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, prawa wynikające z zawartych w ramach przedsiębiorstwa umów), chyba że strony czynności prawnej postanowią odmiennie.

W ramach opisanego zdarzenia przyszłego nastąpi wydanie przez Wnioskodawcę na rzecz Pożyczkobiorcy wszystkich składników majątkowych i niemajątkowych związanych z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, Pożyczkobiorca przejmie również zobowiązania (długi) funkcjonalnie związane z Przedsiębiorstwem. W związku z czym przedmiotem datio in solutum będzie Przedsiębiorstwo Wnioskodawcy bez żadnych wyłączeń. W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego wydanie przez Wnioskodawcę na rzecz Pożyczkobiorcy wszystkich składników majątkowych i niemajątkowych związanych z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy w celu zwolnienia się z zobowiązania Wnioskodawcy do przekazania kwoty pożyczki stanowi transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, w związku z czym czynność ta nie będzie podlegała przepisom Ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…) – art. 7 ust. 1 ustawy.

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Pojęcie „transakcji zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aportu).

Przepisy ustawy nie definiują terminu „przedsiębiorstwo”. Definicję taką zawiera ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.).

Na mocy art. 55¹ Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
   
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
   
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
   
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
   
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
   
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
   
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
   
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
   
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
   
   

Zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, iż najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, iż zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami tak, żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej. Aby zatem, w rozumieniu przepisów podatkowych, określony zespół składników mógł zostać zakwalifikowany jako przedsiębiorstwo nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej – musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Transakcja mająca za przedmiot zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce jedynie wtedy, gdy wszystkie wymienione w art. 55¹ Kodeksu cywilnego elementy (o ile występują w danym stanie faktycznym) zostaną przekazane nabywcy. Podkreślić należy, że na gruncie przytaczanego przepisu istnieje możliwość umownego wyłączenia pewnych elementów z transakcji zbycia przedsiębiorstwa, ale tylko wówczas, gdy elementy te nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. W przeciwnym wypadku, danej transakcji nie można uznać za zbycie przedsiębiorstwa.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Podkreślić należy, że jeżeli dane zobowiązania dotyczą składników majątkowych przeznaczonych do zbycia, to są one przyporządkowane właśnie do tego majątku. Nie można zobowiązania ciążącego na konkretnym majątku wydzielać i odrywać od tego majątku (traktować odrębnie od tego majątku). Wyodrębniona część majątku, aby można było o niej powiedzieć na gruncie ustawy podatkowej, że stanowi samodzielne przedsiębiorstwo musi być samodzielnym przedsiębiorstwem także od strony zobowiązaniowej. Jeżeli więc zobowiązania dotyczące kredytu przeznaczonego na spłatę istniejącego zadłużenia finansowego przeznaczonego na sfinansowanie nakładów na wybudowanie nieruchomości wchodzących w skład przedsiębiorstwa oraz na udzielenie pożyczek, mają związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością, to także muszą być przyporządkowane do zbywanego przedsiębiorstwa. Nie można zobowiązań i należności związanych ze zbywanym przedsiębiorstwem wydzielić i oderwać od tego majątku – traktować odrębnie od tego majątku.

Należy stwierdzić, że zbycie przez Wnioskodawcę całości przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, wraz ze zobowiązaniami, które stanowią element tego przedsiębiorstwa – pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług, tj. nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Wskazać należy, iż analiza przedmiotu umów cywilnoprawnych nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.), zgodnie z którą minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W związku z powyższym, Minister Finansów nie jest uprawniony do oceny stanowiska, czy przedmiotowa transakcja stanowi zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu prawa cywilnego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z dnia 14 marca 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.