Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4515-119/15-2/MZ
z 14 grudnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z 2 października 2015 r. (data wpływu 5 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 października 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni informuje, że jest siostrzenicą Czesławy T. zm. 07.05.2009 r. (6 lat temu) w wieku 84 lat, jej spadkobiercą. Ciocia była panną, nie miała dzieci. Była pod Wnioskodawczyni opieką 16 lat – aż do śmierci. Postanowieniem z dnia 8 stycznia 2015 r. Sąd Rejonowy, I Wydział Cywilny stwierdził, że spadek po zm. cioci Wnioskodawczyni nabyła na podstawie testamentu notarialnego z 20.10.1999 r. w całości (mieszkanie – kawalerkę 22,6 m² – H.). Orzeczenie prawomocne z dniem 30.01.2015 r. - powstanie obowiązku podatkowego.

11.02.2015 r. Wnioskodawczyni złożyła zeznanie podatkowe SD-3 (plus oświadczenie w sprawie ulgi z art. 16 ustawy od spadków i darowizn, info. o lokalu). Decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 05.05.2015 r. ustalająca podatek od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku. W decyzji zastosowano ulgę określoną w art. 16 ustawy o podatku od spadku i darowizn.

Córka – (na rzecz której Wnioskodawczyni chciałaby dokonać darowizny) nie posiada własnego mieszkania - nie jest właścicielem żadnego mieszkania. Jest osobą zaliczoną do I grupy podatkowej - podatek od darowizny nie wystąpi. Od śmierci cioci tj. od 6 lat – do dnia dzisiejszego wszystkie koszty – nakłady dotyczące mieszkania pokrywała (i nadal pokrywa) Wnioskodawczyni córka. Wnioskodawczyni dodaje, że od lipca 2013 r. jest na emeryturze (1.600 zł netto) przed emeryturą była osobą bezrobotną.

Sprawa spadkowego mieszkania winna być sfinansowana do dnia 11.02.2016 r. tj. Wnioskodawczyni musi się zameldować i mieszkać w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego. Aktualnie Wnioskodawczyni mieszka i jest zameldowana (z rodziną – 4 osoby w tym córka) w mieszkaniu (47 m², 3 pokoje w tym 1 przechodni) – G., W. Wnioskodawczyni używa słowa „mieszkam”, ponieważ ma tu swoje rzeczy i uczestniczy w opłatach, eksploatacji etc. dot. tego mieszkania.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

W nawiązaniu do Decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 05.05.2015 r. Wnioskodawczyni zwraca się z pytaniem z kategorii podatek od spadków i darowizn - wnioskiem o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną, podatnikiem – spadkobiercą, który skorzystał z ulgi mieszkaniowej z tytułu nabycia w drodze spadku mieszkania (kawalerka 22,6 m²), osobą zaliczoną do II grupy podatkowej.

Czy Wnioskodawczyni utraci prawo do tej ulgi mieszkaniowej z tytułu nabycia w drodze spadku mieszkania (po Wnioskodawczyni zmarłej cioci) jeżeli dokona darowizny na rzecz swojej córki tego mieszkania przed upływem 5 lat, ale (mimo darowizny – zbycie) będzie mieszkać w spadkowym mieszkaniu i zamelduje się ?

Będą zaspokojone Wnioskodawczyni potrzeby mieszkaniowe i chciałaby korzystać (jako zbywca) z ulgi na dotychczasowych warunkach przekazanych w Decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego.

Zdaniem Wnioskodawcy,

Jako podatnik (osoba fizyczna emeryt 62 lata) Wnioskodawczyni przedstawia stan faktyczny sprawy: przedmiotem nabytego spadku jest mieszkanie – kawalerka (22,6 m²) – H.. Wnioskodawczyni jest jedynym spadkobiercą. Organ podatkowy I Instancji wydał wobec Wnioskodawczyni decyzję ustalającą podatek od spadku i darowizn z tytułu nabycia spadku. W decyzji tej zastosowano ulgę przewidzianą w art. 26 ustawy od spadku i darowizn. W chwili obecnej Wnioskodawczyni zamierza dokonać darowizny tego mieszkania – kawalerki na rzecz/zstępnego – Wnioskodawczyni córki.

Skoro mimo zbycia – darowizny Wnioskodawczyni będzie zamieszkiwać w spadkowym mieszkaniu (i zamelduje się) – to wg Wnioskodawczyni podatek od spadku i darowizn nie wystąpi.

Zbycie kawalerki nabytej w drodze spadku (na rzecz córki) przed upływem wymaganego 5 letniego okresu zamieszkania i dalsze w nim zamieszkiwanie nie powinno spowodować utraty ulgi mieszkaniowej. Ulgę mieszkaniową Wnioskodawczyni otrzymała, ponieważ spełniła wymogi zawarte w art. 16 ust. 2 ustawy od spadku i darowizn.

Wnioskodawczyni zauważyła, że wśród wymienionych w ustawie warunków ustawodawca nie zawarł zakazu zbycia nabytego prawa. Zasadniczym celem ulgi jest zaspokojenie podstawowych potrzeb mieszkaniowych nabywcy spadkowego mieszkania. Potrzeby te zostały zaspokojone.

Ponadto w Wnioskodawczyni przypadku nie powinien być zastosowany wymóg 5 letniego okresu zamieszkiwania.

Na Wnioskodawczyni korzyść – podatnika warunek ten powinien być uchylony, pozostałe również (?), ponieważ Wnioskodawczyni mieszka w spadkowym mieszkaniu już ponad 6 lat - bez zameldowania – Wnioskodawczyni wypełniła w tym okresie wszystkie wymogi ulgi zawarte w decyzji Organu Podatkowego I Instancji.

Wnioskodawczyni nadmienia, że jej ciocia Czesława T. (siostra Wnioskodawczyni mamy) - spadkodawczyni zmarła 07.05.2009 r., a postępowania spadkowe – sądowe trwały prawie przez cały ten okres (6 lat) na przyśpieszenie biegu spraw Wnioskodawczyni nie miała wpływu.

Wnioskodawczyni miała trudności w realizacji zobowiązania wydanego przez Sąd dot. rodzeństwa zm. cioci. Musiała dodatkowo wystąpić do Sądu o uznanie za zmarłych 2 braci cioci, którzy zginęli w r. 1944 r. - Powstanie Warszawskie.

Decyzja - stanowisko w tej sprawie Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji w Płocku ma dla Wnioskodawczyni istotne znaczenie nie tylko dla sfinalizowania sprawy dot. spadkowego mieszkania, ale przede wszystkim w jej życiu.

Wnioskodawczyni ma nadzieję, że niniejszym wnioskiem przekazała wszystkie, niezbędne informacje do wydania stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

W myśl art. 5 ww. ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Powstaje on, zgodnie z dyspozycją art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy, przy nabyciu w drodze dziedziczenia, z chwilą przyjęcia spadku. Ust. 4 cytowanego przepisu statuuje, że jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Stosownie do art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:

1. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,
   
2. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,
   
3. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza
   
   - nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.
   
   

W myśl art. 16 ust. 2 analizowanej ustawy, ulga, o której wyżej mowa, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4;
   
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
   
3. nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
   
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
   
5. będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
   
   1. od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego - jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
      
   2. od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
   
   
   

W związku z powyższym stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą mieszkać, będąc zameldowanymi na pobyt stały w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat.

Należy jednak zauważyć, że przepis art. 16 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy, oprócz wymogu zamieszkiwania w nabytym budynku przez okres 5 lat nakłada na spadkobiercę również obowiązek posiadania zameldowania w tym konkretnym budynku na pobyt stały oraz utrzymywania tytułu prawnego do nabytego, np. tytułem dziedziczenia budynku przez okres 5 lat.

Mając na uwadze fakt, że w analizowanym przepisie ustawodawca używa terminu „zbycie” bez żadnego jego bliższego określenia, należy założyć, zgodnie zresztą z zasadą racjonalnego ustawodawcy, że zakres pojęciowy tego wyrażenia obejmuje każde zbycie, tj. każdą czynność prawną (odpłatną np. sprzedaż, bądź nieodpłatną – np. darowizna), w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności z dotychczasowego właściciela na nowy podmiot. Innymi słowy każda czynność prawna, której przedmiotem jest przeniesienie prawa własności odziedziczonej nieruchomości lub praw majątkowych (np. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego) jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat i jednocześnie nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 16 ust. 7 ustawy, prowadzi do utraty analizowanej ulgi.

Ustawodawca przewidział tylko dwie sytuacje, w których, możliwe jest wyzbycie się tytułu prawnego do odziedziczonej nieruchomości, przy zachowaniu prawa do ww. ulgi.

Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego:

1. zbycie udziału w budynku lub lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, albo spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych, albo
2. zbycie budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat.
   
   

Należy nadmienić, że zawarcie umowy darowizny nieruchomości skutkuje przeniesieniem prawa własności do tej rzeczy z dotychczasowego właściciela na nowy podmiot. Wynika to wprost z treści art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizną jest więc czynność prawna mająca na celu nieodpłatne wzbogacenie obdarowanego (przysporzenie mu korzyści) kosztem majątku darczyńcy. Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego, do zmniejszenia aktywów lub zwiększenia pasywów.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni, która przekaże tytułem darowizny nabyte w drodze dziedziczenia mieszkanie na rzecz córki przed upływem terminu o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, utraci prawo do ulgi określonej w art. 16 ust. 1 tej ustawy, niezależnie od okoliczności, czy w dalszym ciągu będzie w przedmiotowym mieszkaniu zamieszkiwać będąc zameldowaną, czy też nie. Powyższe wynika z faktu, że wyjątki określone w wyżej cyt. art. 16 ust. 7 w przedmiotowej sprawie nie znajdą zastosowania. W rezultacie, Wnioskodawczyni wbrew zaprezentowanemu stanowisku, będzie zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn wymierzonego od podstawy opodatkowania sprzed zastosowania ulgi mieszkaniowej, który ustali właściwy w sprawie organ podatkowy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.