Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB3/4510-246/15-6/KK
z 3 sierpnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 27 maja 2015 r. (data wpływu 2 czerwca 2015 r.), uzupełnionym w dniu 29 czerwca 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji do kosztów uzyskania przychodów z tytułu zbywanych wierzytelności w części dotyczącej kapitału pożyczki - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 czerwca 2015 r. wpłynął ww. wniosek, uzupełniony w dniu 29 czerwca 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie kwalifikacji do kosztów uzyskania przychodów z tytułu zbywanych wierzytelności w części dotyczącej kapitału pożyczki.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest spółką prawa handlowego z siedzibą w Polsce, gdzie podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania (dalej: „Wnioskodawca” lub „Spółka”). W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca zajmuje się udzielaniem pożyczek nie działając w systemie bankowym.

Działalność pożyczkowa łączy się z dużym ryzykiem niespłacalności pożyczek przez klientów lub też wystąpieniem opóźnienia w spłatach. Jeżeli klient Spółki opóźnia się ze spłatą, Spółka podejmuje działania, które mają na celu odzyskanie wymagalnych wierzytelności. Jednakże często okazuje się, że mimo podejmowania prób wyegzekwowania należności, nie udaje się ich odzyskać w całości lub w części. W efekcie, Spółka jest narażona na straty finansowe, w postaci utraty środków pieniężnych jakie udostępniła wcześniej pożyczkobiorcom w ramach umów pożyczek.

Spółka zamierza zabezpieczyć się przed ryzykiem braku spłaty pożyczek lub opóźnienia w spłacie pożyczek. Wnioskodawca (dalej: „Nabywca Zabezpieczenia”) zamierza zawierać transakcje kredytowych instrumentów pochodnych typu swap ryzyka kredytowego (ang. Credit Default Swap, dalej: „CDS”) z podmiotem, który specjalizuje się w przejmowaniu ryzyka niewypłacalności dłużników (dalej: „Sprzedawca Zabezpieczenia”).

Skutkiem zawarcia transakcji CDS jest wytransferowanie przez Nabywcę Zabezpieczenia do Sprzedawcy Zabezpieczenia ryzyka niespłacalności pożyczek udzielonych przez Spółkę, w zamian za ustalone wynagrodzenie (dalej: „Stałe Wynagrodzenie”).

Zawarcie transakcji CDS każdorazowo zostanie potwierdzone przez strony w pisemnym dokumencie Potwierdzeniu Transakcji Kredytowego Instrumentu Pochodnego (dalej: „Potwierdzenie CDS”), określającym w szczególności: datę zawarcia transakcji, datę rozpoczęcia transakcji, datę zakończenia transakcji, kwotę Stałego Wynagrodzenia, datę płatności Stałego i Zmiennego Wynagrodzenia, warunki rozliczenia transakcji CDS pomiędzy stronami, w tym: sposób ustalenia Zmiennego Wynagrodzenia oraz datę rozliczenia transakcji CDS, charakterystykę wierzytelności, których dotyczy dana transakcja CDS.

Zgodnie z brzmieniem Potwierdzenia CDS, Sprzedawca Zabezpieczenia będzie zobowiązany w ramach rozliczenia transakcji CDS do wykupu wierzytelności pożyczkowych przysługujących Wnioskodawcy, spełniających określone warunki opisane w Potwierdzeniu CDS. Okoliczności (dalej: „Zdarzenie Kredytowe”), opisane w Potwierdzeniu CDS, prowadzące do zrealizowania się zobowiązania Sprzedawcy Zabezpieczenia, o którym mowa powyżej, to przykładowo: brak spłaty części lub całości pożyczki udzielonej klientowi w ciągu określonego w Potwierdzeniu CDS czasu czy też określona wysokość niespłaconej kwoty pożyczki.

W ramach rozliczenia transakcji CDS Wnioskodawca, w zamian za określoną cenę (dalej: „Zmienne Wynagrodzenie”) dokona przelewu (cesji) na rzecz Sprzedawcy Zabezpieczenia wierzytelności pożyczkowych, w stosunku do których wystąpiło Zdarzenie Kredytowe, a które podlegały transakcji CDS.

Transakcja CDS może dotyczyć zarówno kwoty nominalnej (kapitału) pożyczek, jak również pozostałych opłat związanych z pożyczką (m.in. prowizji, odsetek lub innych opłat), bądź wszystkich tych komponentów jednocześnie. Transakcja CDS będzie dotyczyć pożyczek, które w momencie zawarcia transakcji CDS już zostały udzielone przez Wnioskodawcę.

Wnioskodawca, jako Nabywca Zabezpieczenia będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz drugiej strony transakcji, tj. Sprzedawcy Zabezpieczenia, Stałego Wynagrodzenia. Wysokość Stałego Wynagrodzenia skalkulowana zostanie m.in. w oparciu o poziom ryzyka braku spłaty pożyczek objętych transakcją CDS. Wydatki na Stałe Wynagrodzenie poniesione oraz właściwie udokumentowane nie zostaną Spółce zwrócone w żadnej formie.

Stałe Wynagrodzenie uiszczane w ramach transakcji CDS pozostanie w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą.

Korzyścią dla strony wchodzącej w transakcję CDS jest zabezpieczenie się przed ryzykiem braku spłaty udzielonych pożyczek poprzez jego przeniesienie do zewnętrznego, wyspecjalizowanego podmiotu. W ramach transakcji CDS Sprzedawca Zabezpieczenia po zrealizowaniu warunków opisanych w Potwierdzeniu CDS, jest zobowiązany do płatności Zmiennego Wynagrodzenia na rzecz Spółki w ramach wykupu wierzytelności. Zatem zawarcie transakcji CDS pozwala na odzyskanie części środków, które mogą być wykorzystane w działalności Spółki w zakresie udzielania pożyczek a w konsekwencji osiąganie przychodów z tytułu przykładowo prowizji, odsetek lub innych opłat od przedmiotowych pożyczek.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (oznaczone we wniosku nr 3):

W jaki sposób, w razie zbycia wierzytelności w ramach rozliczenia transakcji CDS należy ustalić kwotę kosztu uzyskania przychodu z tytułu zbywanych wierzytelności w części dotyczącej kapitału pożyczki?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku zbycia wierzytelności z tytułu udzielonych pożyczek w ramach rozliczenia transakcji CDS Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty kapitału pożyczki do wysokości przychodu ze sprzedaży, który przypada proporcjonalnie na sprzedawaną kwotę kapitału pożyczki.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio została zarachowana jako przychód należny na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy.

Natomiast art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy, do przychodów nie zalicza się otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Na gruncie wyżej wyszczególnionych przepisów pożyczki są neutralne podatkowo, tj. nie jest kosztem uzyskania przychodów wartość udzielonej pożyczki (kapitał) i nie jest przychodem wartość zwróconego kapitału. Przychodem są odsetki faktycznie otrzymane oraz inne opłaty i prowizje.

W przypadku rozliczenia transakcji CDS, Wnioskodawca dokona cesji wierzytelności na rzecz Sprzedawcy Zabezpieczenia w zamian za określoną cenę (Zmienne Wynagrodzenie). W konsekwencji wierzytelności zostaną wytransferowane z majątku Wnioskodawcy i aktywa Wnioskodawcy ulegną pomniejszeniu. Zdaniem Wnioskodawcy takie uszczuplenie majątku w związku ze zbyciem wierzytelności stanowi jego koszt uzyskania przychodów.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera przepisu szczegółowo regulującego sposób ustalania kosztu podatkowego w sytuacji, gdy zbywana wierzytelność obejmuje różne składniki w tym kapitał pożyczki.

Zdaniem Spółki konieczne jest uwzględnienie w rachunku podatkowym zasad opodatkowania odrębnie dla każdego składnika wierzytelności. W tym celu Spółka powinna ustalić proporcję w jakiej pozostaje wartość nominalna każdego składnika wierzytelności (np. kapitał pożyczki, prowizje, odsetki, opłaty karne) w jej ogólnej kwocie i taką proporcją posłużyć się w celu wyliczenia kwoty przychodu podatkowego uzyskanego ze zbycia poszczególnych części wierzytelności. Z kolei dla wyznaczenia kosztu uzyskania przychodu z tytułu zbycia wierzytelności obejmującej kapitał udzielonych pożyczek, należy uwzględnić wartość nominalną kapitału wierzytelności, do wysokości tak wyliczonego proporcjonalnie przychodu ze zbycia wierzytelności z tytułu kapitału udzielonych pożyczek. Nadwyżka wartości nominalnej części kapitałowej wierzytelności ponad przychód z tytułu zbycia części kapitałowej pożyczek nie będzie mogła być uznana za koszt uzyskania przychodu, ponieważ stanowi stratę z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wnioskodawca pragnie wskazać, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wyłączają samej wartości kosztu z tytułu sprzedaży w wysokości wartości nominalnej zbywanych wierzytelności, która nie przekracza ceny za jaką sprzedawane są wierzytelności.

Jednocześnie należy podkreślić, że przedmiotowy koszt spełnia definicję kosztu uzyskania przychodów wskazaną w art. 15 ust. 1, jako że pomiędzy jego poniesieniem a przychodami ze sprzedaży wierzytelności istnieje związek przyczynowo-skutkowy, o którym mowa w tym przepisie.

Takie stanowisko znajduje poparcie także w orzecznictwie. Przykładowo WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 1 sierpnia 2011 r., sygn. I SA/Gl 201/11 (orzeczenie prawomocne) uznał: „Z kolei w każdym przypadku, gdy wierzytelność zbywana przez Bank na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego będzie niejednorodna (tak jak wskazała we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji prawa podatkowego, przedstawiając zdarzenie przyszłe, strona skarżąca), tzn. gdy w jej skład wchodzić będą oprócz kwoty niezapłaconego kredytu (pożyczki) także odsetki (w tym odsetki skapitalizowane), kwotę uzyskaną ze sprzedaży tej wierzytelności należy zaliczyć na poczet spłaty poszczególnych składników wierzytelności, według proporcji w jakiej pozostaje kwota uzyskana ze sprzedaży wierzytelności w skalkulowanej wartości nominalnej wierzytelności z podziałem wierzytelności na poszczególne elementy.”

Stanowisko takie zostało potwierdzone m.in. w wyroku NSA z dnia 21 listopada 2012 r., sygn. II FSK 1509/11.

Podobne stanowisko zajmują również organy podatkowe w wydawanych interpretacjach:

• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. IPPB3/423-705/12-2/MS,
• Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 28 września 2011 r., sygn. ILPB4/423-224/11-2/DS,
• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 marca 2011 r., sygn. IPPB3/423-859/10-2/JB.

Podsumowując, Spółka stoi na stanowisku, iż w przypadku rozliczenia transakcji CDS, aby wyliczyć przychód ze sprzedaży wierzytelności (Zmienne Wynagrodzenie) przypadający na kwotę zbywanego kapitału pożyczki należy najpierw skalkulować, w jakiej proporcji kapitał wierzytelności pozostaje do całkowitej wartości nominalnej wierzytelności pożyczkowej. W przypadku kapitału pożyczki, będącego elementem wierzytelności, Spółka uprawniona będzie do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty niespłaconego kapitału do wysokości przychodu ze sprzedaży (Zmiennego Wynagrodzenia) alokowanego proporcjonalnie na kwotę sprzedawanego kapitału pożyczki.

Mając powyższe na uwadze Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie swojego stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Jednocześnie w odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych oraz wyroków sądów administracyjnych należy stwierdzić, że są to rozstrzygnięcia, które zostały wydane w indywidualnych sprawach, osadzonych w konkretnych stanach faktycznych i nie są wiążące dla tutejszego organu wydającego przedmiotową interpretację.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012, poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.