2015.11.13 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-977/15-2/MK
z 13 listopada 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku nadanym w dniu 16 września 2015 r. (data wpływu 18 września 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z zawartym porozumieniem - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 września 2015 r. wpłynął wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z zawartym porozumieniem.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

Sp. z o.o. (zwana dalej „Spółką”), będąca czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, zajmuje się sprzedażą specjalistycznych produktów chemicznych między innymi dla branży budowlanej oraz przemysłu. Spółka sprzedaje między innymi trwale elastyczne kity budowlane rozwiązujące wszelkie problemy powstające przy wykonaniu szczelnego połączenia materiałów, kleje, specjalistyczne systemy (powłoki) pozwalające na ogniochronne zabezpieczanie konstrukcji budowlanych, systemy (powłoki) antykorozyjne, itp. Spółka zajmuje się też sprzedażą produktów przeznaczonych do budowy jachtów oraz łodzi, m.in. klejów, uszczelnień oraz wzmocnień.

Zdarzają się sytuacje, w których klienci kupujący produkty od Spółki (dalej „Nabywcy”) zgłaszają zastrzeżenia oraz reklamacje dotyczące jakości towarów sprzedanych przez Spółkę (dalej „Produkty”). Dążąc do ugodowego załatwienia sporów związanych z dostarczanymi towarami, zdarza się, że Spółka zawiera z nabywcami towarów porozumienia (dalej „Porozumienia”). Istotą Porozumień jest ugodowe, ostateczne oraz nieodwołalne załatwienie wszelkich spraw i roszczeń dotyczących jakości towarów sprzedanych przez Spółkę. Zawierając Porozumienia, Spółka ma na celu przede wszystkim zabezpieczenie swoich interesów finansowych, utrzymanie pozytywnych relacji z klientami, ograniczenie ilości długotrwałych sporów sądowych, itp.

Na mocy wspomnianych Porozumień, Spółka zobowiązuje się do zapłaty na rzecz konkretnego Nabywcy ustalonej z nim indywidualnie kwoty. Przykładowo, umówiona kwota może odpowiadać kosztom naprawy materiałów Nabywcy, które uległy uszkodzeniu na skutek zastosowania towarów kupionych od Spółki, usunięciu usterek spowodowanych użyciem towaru kupionego od Spółki, itp. Z kolei Nabywcy, w zamian za uiszczenie przez Spółkę określonej w Porozumieniu kwoty, ostatecznie i nieodwołalnie zrzekają się wszelkich dalej idących roszczeń względem Spółki, związanych (bezpośrednio lub pośrednio) z jakością dostarczonych towarów. W szczególności, zrzeczenie może dotyczyć roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy sprzedaży towarów (w tym odpowiedzialności za wady rzeczy). Porozumienie takie zazwyczaj przewiduje, że z dniem zapłaty przez Spółkę ustalonej kwoty wygasają wszelkie roszczenia Nabywcy związane z jakością towarów sprzedanych przez Spółkę.

Spółka pragnie przy tym podkreślić, że przedmiotowy wniosek dotyczy tylko sytuacji, w której Spółka przekazuje Nabywcom ustaloną w Porozumieniu kwotę celem zrzeczenia się roszczeń względem Spółki, związanych (bezpośrednio lub pośrednio) z jakością sprzedanych przez Spółkę towarów. Wniosek nie dotyczy sytuacji, w której Spółka zobowiązuje się względem Nabywcy do wykonania określonych usług polegających na naprawie materiałów, usunięciu wad, itp.

Przykład:

Celem prawidłowego opisania stanu faktycznego Spółka pragnie opisać przykładową sytuację, która miała miejsce w niedalekiej przeszłości: Jeden z kontrahentów Spółki, będący producentem łodzi oraz jachtów (dalej „Nabywca A”) zgłosił reklamacje dotyczące kilku produktów marki sprzedanych przez Spółkę („Produkty A”). Produkty te (kleje, uszczelnienia) zostały zastosowane na jednostkach Nabywcy A, tj. na łodziach. W związku ze zgłoszonymi przez Nabywcę A reklamacjami Spółka zawarła z Nabywcą A Porozumienie, które miało na celu zakończenie wszelkich roszczeń związanych ze sprzedażą Produktów A. Z treści Porozumienia wynikało, że jego przedmiotem jest ugodowe, ostateczne oraz nieodwołalne załatwienie wszystkich spraw i roszczeń dotyczących jakości Produktów A sprzedanych przez Spółkę na rzecz Nabywcy A. Na mocy zawartego Porozumienia Spółka zobowiązała się do zapłaty na rzecz Nabywcy A określonej kwoty za naprawę łodzi, które w wyniku zastosowania produktów kupionych od Spółki uległy uszkodzeniu. W treści Porozumienia wskazano, że naprawy te są bezpośrednio związane z zastosowaniem Produktów A sprzedanych przez Spółkę. Sama Spółka nie dokonywała tych napraw. Z kolei Nabywca A, w zamian za zapłatę przez Spółkę kosztów naprawy łodzi, ostatecznie i nieodwołalnie zrzekł się wszelkich dalej idących roszczeń względem Spółki (a także względem którejkolwiek ze spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej, do której należy Spółka) związanych (bezpośrednio lub pośrednio) z jakością Produktów A, użytych na łodziach Nabywcy A wskazanych w Porozumieniu.

Nabywcy zawierający ze Spółką Porozumienia często nie wiedzą, w jaki sposób udokumentować fakt otrzymania środków pieniężnych od Spółki. W szczególności nie wiedzą, czy kwoty wskazane w Porozumieniach podlegają opodatkowaniu VAT. Najczęściej Spółka otrzymuje od Nabywców noty księgowe, gdyż Nabywcy uznają, że kwoty należne im od Spółki nie podlegają opodatkowaniu VAT. Zdarza się jednak, że niektórzy Nabywcy (między innymi Nabywca A) wystawiają faktury VAT na Spółkę (np. Nabywca A uznał, że czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji wystawił fakturę na Spółkę i uwzględnił na niej kwotę podatku - 23% VAT).

Spółka ma wątpliwości co do tego, czy kwoty wskazane w Porozumieniach (w szczególności w Porozumieniu zawartym z Nabywcą A) podlegają opodatkowaniu VAT. Spółka składa niniejszy wniosek, gdyż chce wiedzieć, czy przysługuje jej prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przez Nabywców.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kwoty wypłacane przez Spółkę Nabywcom, na mocy zawartych Porozumień, w zamian za zrzeczenie się przez Nabywców roszczeń związanych z jakością sprzedanych Produktów, podlegają opodatkowaniu VAT i czy - w konsekwencji - Spółce przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego na fakturach wystawionych przez Nabywców, w szczególności VAT naliczonego na fakturze wystawionej przez Nabywcę A?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Stanowisko Wnioskodawcy:

Spółka uważa, że kwoty wypłacane Nabywcom, na mocy zawartych Porozumień, w zamian za zrzeczenie się przez Nabywców roszczeń związanych z jakością sprzedanych Produktów, podlegają opodatkowaniu VAT i Spółce przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego na fakturach wystawionych przez Nabywców, w szczególności VAT naliczonego na fakturze wystawionej przez Nabywcę A.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z powyższego przepisu wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wyłącznie w przypadku, gdy zostaną spełnione następujące warunki: odliczenia dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz dokonywane zakupy towarów i usług mają związek z czynnościami opodatkowanymi podatnika. Przy czym, powyższe przesłanki muszą być spełnione kumulatywnie.

Z kolei zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 Ustawy VAT, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Należy zatem dojść do wniosku, że nie można odliczyć podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących czynność, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bądź też jest z tego podatku zwolniona. W związku z tym, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy czynność dokonana przez Nabywców, udokumentowana fakturą VAT, podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Co do zasady, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 Ustawy VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei zgodnie z art. 8 ust 1 Ustawy VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

W przekonaniu Spółki, nie powinno budzić wątpliwości to, że świadczenie, polegające na zrzeczeniu się wszelkich roszczeń związanych z jakością Produktów dostarczonych przez Spółkę nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu Ustawy VAT. W wyniku dokonania tej czynności w żadnym wypadku nie dochodzi bowiem do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W związku z powyższym należy zbadać, czy czynność ta stanowiła świadczenie usług w rozumieniu Ustawy VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, czynność polegająca na zrzeczeniu się przez Nabywców roszczeń w zamian za wynagrodzenie (odpowiadające np. kosztom naprawy uszkodzonych łodzi, usunięciu usterek w materiałach Nabywców spowodowanych użyciem Produktów kupionych od Spółki, itp.) stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT. Zgodnie bowiem z treścią art. 8 ust. 1 pkt 2 Ustawy VAT, przez świadczenie usług należy rozumieć również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Innymi słowy, świadczenie usług może polegać nie tylko na czynnym działaniu, ale również na zaniechaniu określonego działania.

Pogląd, zgodnie z którym zrzeczenie się roszczeń stanowi świadczenie usług na gruncie Ustawy VAT jest potwierdzany przez organy podatkowe. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 9 stycznia 2015 r. znak IPPP3/443-1178/14-2/RD, uznał za prawidłowe (i odstąpił od własnego uzasadnienia) następujące stanowisko Wnioskodawcy:

„Jak wskazano, transakcja nie jest dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT. Jednocześnie jest świadczeniem na rzecz innej osoby w tym wypadku wykonywanym na rzecz Spółki Umówionym i wykonywanym świadczeniem jest zrzeczenie się roszczeń, tzn. czynność prawna rozporządzająca określonym prawem majątkowym, skutkiem której roszczenia te (prawa) przestają istnieć i w przyszłości nie mogą być skutecznie podnoszone. Rozporządzenie tego rodzaju powoduje określoną zmianę w sytuacji prawnej każdej ze stron, tzn. ich wzajemnych relacji prawnych i finansowych.

Z cywilnoprawnego i faktycznego punktu widzenia świadczeniem jest każde zachowanie polegające na działaniu, zaniechaniu działania lub znoszeniu (tolerowaniu) określonej sytuacji lub stanu rzeczy. W sprawie mamy do czynienia ze świadczeniem polegającym na działaniu i zaniechaniu działania. Działaniem tym jest złożenie oświadczenia woli (dokonanie czynności prawnej) wywierającej skutek unicestwienia prawa majątkowego w postaci roszczenia. Zaniechaniem działania będzie natomiast powstrzymanie się od dokonywania określonych czynności, np. powstrzymanie się od podejmowania czynności egzekucyjnych.

Tak rozumiane świadczenie wykonywane jest w uzgodnieniu i w interesie drugiej strony, jako potencjalnego dłużnika roszczenia, które jest przedmiotem zrzeczenia. Jest to więc świadczenie wykonywane na rzecz drugiej strony, co wypełnia wskazaną przesłankę uznania za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT”.

Analogiczne wnioski wynikają z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 11 grudnia 2014 r., znak IPPP1/443-1391/14-2/AW. Organ ten uznał za prawidłowe następujące stanowisko Wnioskodawcy (i odstąpił od własnego uzasadnienia):

„Działanie Spółki polegające na złożeniu oświadczenia (dokonanie czynności prawnej) o zrzeczeniu się bezwarunkowo i nieodwołalnie wszystkich roszczeń zgłoszonych przez Spółkę wobec Kontrahenta na skutek zawartej Ugody wypełnia wskazaną przesłankę uznania tej czynności za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Zauważyć bowiem należy, iż zrzeczenie się roszczeń wobec Kontrahenta jest zaniechaniem działania, a więc w istocie zobowiązaniem się do powstrzymania się od dokonania czynności jak również dokonaniem faktycznych czynności na skutek złożonego oświadczenia

O zrzeczeniu się roszczeń polegających np. na wycofaniu pozwów z sądów, wycofaniu swojego uczestnictwa jako interwenienta w postępowaniach sądowych, do nie wszczynania dalszych postępowań sądowych w celu dochodzenia ww. roszczeń, ani egzekucyjnych. Beneficjentem tej usługi, odnoszącym wymierną korzyść polegającą na braku obowiązku zapłaty jakiejkolwiek kwoty z tytułu roszczeń Spółki jest Kontrahent. Za powstrzymanie się od działań (zrzeczenie się roszczeń) Ugoda przewiduje wypłatę przez Kontrahenta wynagrodzenia. Zatem Ugoda łącząca Strony ma niewątpliwie charakter zobowiązaniowy - Spółka zobowiązuje się bowiem do zrzeczenia możliwości dochodzenia swoich praw i roszczeń za odpłatnością.

W konsekwencji stwierdzić należy, że przedmiotowe Wynagrodzenie wypłacane Spółce stanowi wynagrodzenie za konkretne świadczenie usługi w postaci zobowiązania do powstrzymania się od dokonania czynności, które podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy”.

W literaturze przedmiotu podkreśla się przy tym, że opodatkowaniu podlega takie zaniechanie czynności lub tolerowanie stanów, które jest wykonywane w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji uznana jest za bezpośredniego beneficjenta usługi:

„Zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji w zamian za odszkodowania podlega opodatkowaniu, gdy tego rodzaju zaniechania lub znoszenia stanów przez podatnika powodują uzyskanie bezpośredniej korzyści przez wynagradzającego (płacącego). Jeżeli tego rodzaju sytuacje zaniechania działań lub tolerowania nie przynoszą bezpośredniej korzyści podmiotowi płacącemu za ich trwanie - nie podlegają podatkowi. ” (por. Zubrzycki J., Leksykon VAT 2014, Wrocław 2014)

W przekonaniu Spółki, jest ona beneficjentem świadczenia polegającego na zrzeczeniu się roszczeń przez Nabywców. Zawarcie Porozumień przynosi Spółce konkretne korzyści w postaci ostatecznego i definitywnego zakończenia sporu z danym Nabywcą. Zdaniem Spółki, bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, że kwota wynagrodzenia za zrzeczenie się roszczeń odpowiadać może w danym przypadku np. kosztom naprawy łodzi należących do Nabywcy A. Istotą Porozumienia nie jest bowiem rekompensata, czy odszkodowanie, lecz to, że na skutek zapłaty określonej sumy pieniężnej Nabywca zrzeka się konkretnych roszczeń. Spółka jest beneficjentem, ponieważ eliminuje ryzyko poniesienia wyższych kosztów w przyszłości i przede wszystkim - zabezpiecza swoje interesy finansowe.

Zatem, świadczenie wzajemne Nabywcy, polegające na zrzeczeniu się wszelkich roszczeń związanych z jakością Produktów stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tj. odpłatne świadczenie usług. W konsekwencji, nie zachodzi negatywna przesłanka z art. 88 ust. 3a pkt 2 Ustawy VAT, która pozbawiałaby Spółkę prawa do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawianych przez Nabywców.

Zdaniem Wnioskodawcy, spełnione zostały również pozytywne przesłanki, warunkujące prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Po pierwsze, odliczenia dokona Spółka, będąca czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. Po drugie, nabywana przez Spółkę usługa pozostaje w niewątpliwym związku z czynnościami opodatkowanymi Spółki. Spółka chce kończyć spory z Nabywcami polubownie, bo zależy jej na dobrych relacjach z Nabywcami,rozszerzeniu bazy jej klientów, ograniczaniu kosztów związanych z prowadzeniem sporów sądowych, itp.

Organy podatkowe nie kwestionują, że nabycie usługi polegającej na zrzeczeniu się roszczeń pozostaje w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, w interpretacji z dnia 2 listopada 2011 r. znak IPPP1/443-1324/11-2/MP uznał za prawidłowe następujące stanowisko Wnioskodawcy:

„Należy podkreślić, że nabycie tego typu usług, tzn. uzyskanie zrzeczenia się roszczeń, ma na celu uregulowanie sporów prawnych między Stronami. Spory te dotyczą podstawowej dziedziny prowadzonej przez nie działalności gospodarczej (świadczenia usług telekomunikacyjnych). Zakończenie przedmiotowych sporów za zapłatą uzgodnionych wynagrodzeń, dotyczących zrzeczenia się roszczeń ma również skutek na przyszłość, polegający na tym, że Strony eliminują ryzyko zasądzenia od nich kwot wyższych niż te, których zapłatę obecnie uzgodniły. Tym samym nabycie przedmiotowych usług służy zwiększeniu bezpieczeństwa finansowego Stron w prowadzonej działalności telekomunikacyjnej. Należy je zatem ściśle wiązać z prowadzoną działalnością gospodarczą, która podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Wobec tego w ocenie Spółki należy uznać, że przedmiotowe usługi (zrzeczenie się roszczeń) jest nabywane, służy i jest wykorzystywane do wykonywania przez Strony czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Z tego względu Spółce, jako nabywcy takich usług, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego VAT o kwotę podatku naliczonego VAT, wykazanego na fakturze zakupu dotyczącej przedmiotowych usług. ”

Stanowisko Spółki znajduje swoje potwierdzenie zarówno w starszych, jak i w najnowszych interpretacjach organów podatkowych. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w przywoływanej już wcześniej interpretacji indywidualnej z dnia 9 stycznia 2015 r. znak IPPP3/443-1178/14-2/RD, uznał za prawidłowe następujące stanowisko Wnioskodawcy:

„Wobec tego w ocenie Spółki należy uznać, że przedmiotowe świadczenie (zrzeczenie się roszczeń) jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT, jest nabywane, służy i jest wykorzystywane do wykonywania przez Spółkę do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Z tego względu Spółce, jako nabywcy takich usług, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego VAT o kwotę podatku naliczonego VAT, wykazanego na fakturach wystawionych przez Operatora i spółkę z grupy kapitałowej Operatora”.

W związku z powyższym, Spółka prosi o uznanie jej stanowiska za prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Kwestię odliczenia podatku reguluje przepis art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, który stanowi, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Natomiast, zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a tej ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi, suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z ww. przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Odliczyć zatem można podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego. Przedstawiona wyżej zasada, wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

W myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o VAT podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Faktura stanowi podstawę dla nabywcy towaru lub usługi do odliczenia podatku naliczonego, bowiem z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT wynika, że podatkiem naliczonym jest kwota podatku wynikająca z faktury.

Należy zauważyć, że ustawodawca przewidział sytuacje, których wystąpienie wyłącza możliwość obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego albo zwrotu podatku naliczonego. Sytuacje takie zostały wskazane w art. 88 ustawy o VAT.

Jednym z ograniczeń do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jest ograniczenie wynikające z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT.

W myśl ww. przepisu, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca, będąca czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, zajmuje się sprzedażą specjalistycznych produktów chemicznych między innymi dla branży budowlanej oraz przemysłu. Spółka sprzedaje między innymi trwale elastyczne kity budowlane rozwiązujące wszelkie problemy powstające przy wykonaniu szczelnego połączenia materiałów, kleje, specjalistyczne systemy (powłoki) pozwalające na ogniochronne zabezpieczanie konstrukcji budowlanych, systemy (powłoki) antykorozyjne, itp. Spółka zajmuje się też sprzedażą produktów przeznaczonych do budowy jachtów oraz łodzi, m.in. klejów, uszczelnień oraz wzmocnień. Zdarzają się sytuacje, w których klienci kupujący produkty od Spółki (dalej „Nabywcy”) zgłaszają zastrzeżenia oraz reklamacje dotyczące jakości towarów sprzedanych przez Spółkę (dalej „Produkty”). Dążąc do ugodowego załatwienia sporów związanych z dostarczanymi towarami, zdarza się, że Spółka zawiera z nabywcami towarów porozumienia (dalej „Porozumienia”). Istotą Porozumień jest ugodowe, ostateczne oraz nieodwołalne załatwienie wszelkich spraw i roszczeń dotyczących jakości towarów sprzedanych przez Spółkę. Zawierając Porozumienia, Spółka ma na celu przede wszystkim zabezpieczenie swoich interesów finansowych, utrzymanie pozytywnych relacji z klientami, ograniczenie ilości długotrwałych sporów sądowych, itp.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy – przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postaci energii.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy (…).

Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało – jako usługa – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana usługa podlega więc opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Warto w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

W konsekwencji należy stwierdzić, że aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem, i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W tym miejscu wskazać należy, że termin odszkodowania nie został zdefiniowany w ustawie o VAT. Regulacje dotyczące odszkodowania zostały jednak zawarte w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.).

I tak, z postanowień art. 361 § 1 ww. ustawy wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2 ww. artykułu).

Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu VAT, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

W rozpatrywanej sprawie Strony zawarły porozumienie, na mocy którego zostaną zaspokojone wszelkie roszczenia stron. W przedmiotowej sprawie zawarcie pomiędzy Stronami porozumienia oraz wpłacenie określonej kwoty na rzecz danego Nabywcy, prowadzi do zgodnego i definitywnego zakończenia sporu z danym Nabywcą.

Zatem wypłacone wynagrodzenie stanowi formę zapłaty za określone działanie Nabywcy, który zrzeka się wszelkich roszczeń względem Wnioskodawcy. W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem. Zgodę na zrzeczenie się roszczeń, za którą Nabywca otrzymuje określoną kwotę pieniężną, należy traktować jako określone świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ spełniona jest przesłanka istnienia związku pomiędzy wpłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze przywołane regulacje i przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że czynności Nabywcy w postaci zrzeczenia się roszczeń względem Spółki wynikające z zawartego porozumienia stanowi odpłatne świadczenie usług na rzecz Wnioskodawcy w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem, kwota ustalona na mocy zawartego porozumienia, w zamian za zrzeczenie się roszczeń stanowi wynagrodzenie za tę usługę i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ww. czynność nie została wymieniona w przepisach podatku od towarów i usług jako czynność objęta zwolnieniem przedmiotowym.

Z cytowanych przepisów art. 86 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek (bezpośredni lub pośredni) zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

W związku z tym należy dokonać oceny czy nabycie przez Wnioskodawcę usługi związanej z zrzeczeniem się roszczeń przez Nabywców służy – pośrednio bądź bezpośrednio - wykonywanej działalności opodatkowanej przez Wnioskodawcę.

W przedmiotowej sprawie warunek ten będzie spełniony, gdyż jak wskazał Wnioskodawca nabywana przez Wnioskodawcę usługa pozostaje w niewątpliwym związku z czynnościami opodatkowanymi Wnioskodawcy. Spółka chce kończyć spory z Nabywcami polubownie, bo zależy jej na dobrych relacjach z Nabywcami, rozszerzeniu bazy jej klientów, ograniczaniu kosztów związanych z prowadzeniem sporów sądowych, itp. Zatem wypłata wynagrodzenia za zrzeczenie się roszczeń przez danego Nabywcę jest pośrednio związana z wykonywaną działalnością opodatkowaną. W przedmiotowej sprawie spełniony jest również warunek podmiotowy, bowiem odliczenia podatku będzie dokonywał podatnik VAT czynny.

Zatem w związku ze spełnieniem przesłanek pozytywnych określonych w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT oraz brakiem zaistnienia przesłanek negatywnych określonych w art. 88 ustawy o VAT (w szczególności art. 88 ust. 3a pkt 2), Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Nabywcę (w tym również przez Nabywcę A, o którym mowa w opisie sprawy) dotyczącej kwoty wypłacanej przez Wnioskodawcę Nabywcom, na mocy zawartych Porozumień, w zamian za zrzeczenie się przez Nabywców roszczeń związanych z jakością sprzedanych Produktów.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin