Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB6/4510-62/15-2/AZ
z 11 sierpnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 22 maja 2015 r. (data wpływu 28 maja 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

• ustalenia przychodu z tytułu zbycia Nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży (pytanie nr 1) – jest prawidłowe;

• ustalenie przychodu z tytułu uregulowania zobowiązania (zaciągniętej pożyczki) poprzez zbycie Nieruchomości (pytanie nr 2) – jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 28 maja 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia przychodu z tytułu zbycia Nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży (pytanie nr 1) oraz ustalenie przychodu z tytułu uregulowania zobowiązania (zaciągniętej pożyczki) poprzez zbycie Nieruchomości (pytanie nr 2).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej Spółki jest sprzedaż i dystrybucja energii elektrycznej, sprzedaż oleju napędowego oraz świadczenie usług elektroenergetycznych. Spółka jest użytkownikiem wieczystym działki gruntu, na której znajdują się budynki będące własnością Spółki (budynek biurowy oraz budynek przemysłowy). Spółka jest również właścicielem budowli znajdujących się na tej działce. Obecnie Spółka rozważa dokonanie przeniesienia prawa wieczystego użytkowania gruntu oraz prawa własności budynków, budowli i urządzeń znajdujących się na działce, a także budowli i urządzeń znajdujących się wewnątrz budynków (jako jego części składowych lub przynależności). W dalszej części niniejszego wniosku prawo wieczystego użytkowania gruntu wraz z budynkami, budowlami i urządzeniami określane będzie łącznie mianem Nieruchomości.

Spółka zawarła z podmiotem będącym akcjonariuszem Spółki (dalej: Akcjonariusz) umowę pożyczki. Pożyczka jest oprocentowana. Wartość kwoty głównej pożyczki jest niższa od wartości netto Nieruchomości (celem wyeliminowania jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych w dalszej części wniosku wartość kwoty głównej pożyczki będzie podawana jako 35, przy czym podkreślenia wymaga, że nie jest to wartość rzeczywista ale wartość przykładowa). Spółka zamierza zawrzeć transakcję z Akcjonariuszem.

Spółka rozważa dwa (z perspektywy cywilnoprawnej) sposoby dokonania transakcji.

Zdarzenie przyszłe nr 1

Spółka zamierza zawrzeć z Akcjonariuszem umowę sprzedaży. Wartość Nieruchomości będącej przedmiotem sprzedaży została określona przez rzeczoznawcę majątkowego. Rzeczoznawca majątkowy określił wartość Nieruchomości na kwotę X (celem wyeliminowania jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych w dalszej części wniosku wartość określona przez rzeczoznawcę majątkowego będzie podawana jako 50, przy czym podkreślenia wymaga, że nie jest to wartość rzeczywista ale wartość przykładowa). Wartość ta nie uwzględnia wartości podatku VAT.

Ponieważ transakcja ta będzie opodatkowana podatkiem VAT według stawki podstawowej, Akcjonariusz będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz Spółki wynagrodzenia w kwocie X + 23%X (odnosząc to do wartości przykładowej będzie to 50 + 23%*50 = 61,5 (w tym 11,5 VAT).

Akcjonariusz zapłaci na rzecz Spółki wartość brutto transakcji tj. przykładową kwotę 61,5. Spółka wystawi na rzecz Akcjonariusza fakturę lub faktury dokumentujące dostawę (w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 7 ustawy o podatku VAT) Nieruchomości na rzecz Akcjonariusza. Spółka wykaże należny podatek VAT w deklaracji VAT.

Z uzyskanej kwoty Spółka dokona spłaty zaciągniętej pożyczki lub też uregulowanie zobowiązania z tytułu zaciągniętej pożyczki nastąpi poprzez wzajemne potrącenie wierzytelności (wierzytelności z tytułu pożyczki i części wierzytelności z tytułu sprzedaży Nieruchomości).

Zdarzenie przyszłe nr 2

Drugim rozważanym wariantem jest zawarcie umowy (zwanej w dalszej części wniosku Umową), na mocy której Spółka zwolni się z zobowiązania spłaty kwoty głównej pożyczki poprzez przeniesienie na Akcjonariusza własności Nieruchomości (w przypadku gruntu będzie to przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu). Dokonanie ww. czynności w tym zwolnienie z zobowiązania spłaty pożyczki nastąpi w oparciu o art. 453 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 453 KC: „Jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa (…)”.

Ponieważ zarówno wartość netto, jak i wartość brutto Nieruchomości przewyższają wartość pożyczki, Akcjonariusz zobowiąże się w Umowie do zapłaty na rzecz Spółki kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy wartością brutto Nieruchomości (tj. stosując przykładowe dane wartością 61,5), a wartością pożyczki (tj. stosując przykładowe dane wartością 35), a więc kwotę 26,5. Brak zapłaty przez Akcjonariusza różnicy pomiędzy wartością brutto Nieruchomości, a wartością pożyczki prowadziłaby do powstania po stronie Spółki straty, a po stronie Akcjonariusza do osiągnięcia nieuzasadnionej korzyści kosztem Spółki.

Spółka wystawi na rzecz Akcjonariusza fakturę lub faktury dokumentujące dostawę (w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 7 ustawy o podatku VAT) Nieruchomości na rzecz Akcjonariusza. Spółka wykaże należny podatek VAT w deklaracji VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w przypadku zbycia Nieruchomości dokonanego na podstawie umowy sprzedaży Nieruchomości przychodem podatkowym Spółki będzie wartość netto transakcji tj. kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT?
2. Czy w przypadku zbycia Nieruchomości dokonanego na podstawie Umowy przychodem podatkowym Spółki będzie wartość netto transakcji tj. suma kwoty uregulowanego zobowiązania z tytułu zaciągniętej pożyczki oraz kwoty uzyskanej zapłaty, pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

W przypadku odpłatnego zbycia Nieruchomości dokonanego na podstawie umowy sprzedaży Nieruchomości przychodem podatkowym Spółki będzie wartość netto transakcji tj. kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT - w przedstawionym przykładzie liczbowym będzie to kwota 50.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851 z późn. zm.) z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze.

Zgodnie z art. 12 ust. 3 updop za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 9 updop do przychodów nie zalicza się należnego podatku od towarów i usług.

Z powyższych przepisów jednoznacznie wynika, że kwota podatku VAT należnego nie stanowi przychodu podatkowego.

Spłata kwoty głównej pożyczki środkami uzyskanymi ze sprzedaży Nieruchomości bądź poprzez wzajemną kompensatę wierzytelności będzie dla Spółki neutralna podatkowo.

Ad. 2

W przypadku zbycia Nieruchomości na podstawie Umowy przychodem podatkowym Spółki będzie wartość netto transakcji tj. suma kwoty uregulowanego zobowiązania z tytułu zaciągniętej pożyczki oraz kwoty uzyskanej zapłaty, pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT. W przedstawionym przykładzie liczbowym będzie to kwota 50.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 updop, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze.

Zgodnie z art. 12 ust. 3 updop za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Na podstawie art. 12 ust. 4 updop do przychodów nie zalicza się:

6. zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących dochody budżetu państwa albo budżetów jednostek samorządu terytorialnego, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów;
   
   

6a) zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów;

9. należnego podatku od towarów i usług.
   
   

Zgodnie z art. 14a ust. 1 updop w przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepisy art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.

Należy podkreślić, że Spółka wykona na rzecz Akcjonariusza świadczenie niepieniężne, którym ureguluje w całości zobowiązanie z tytułu zaciągniętej kwoty głównej pożyczki. Ponieważ wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego (Nieruchomości) będzie wyższa od wartości zobowiązania z tytułu pożyczki, Akcjonariusz zapłaci na rzecz Spółki różnicę pomiędzy wartością rynkową świadczenia niepieniężnego a wartością zobowiązania z tytułu pożyczki.

Podkreślenia wymaga fakt, że ostatnie zdanie art. 14a ust. 1 updop odsyła do odpowiedniego stosowania art. 14 ust. 1-3. Zgodnie z art. 14 ust. 1 updop przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Ustęp 4 art. 14 updop wskazuje wprost, że przepisy art. 12 ust. 4 pkt 7, 9 i 10 stosuje się odpowiednio.

Oznacza to, że w przypadku świadczeń niepieniężnych przychodem podatkowym jest wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego (art. 14a ust. 1 w związku z art. 14 ust. 1 updop) pomniejszona o wartość należnego podatku VAT (art. 14a ust. 1 w związku z art. 14 ust. 1 i 4 oraz art. 12 ust. 4 pkt 9 updop).

Podkreślić należy, że wykładnia zmierzająca do uznania za przychód podatkowy kwotę stanowiącą podatek VAT należny byłaby sprzeczna z literalnym brzmieniem przepisów oraz z zasadami określonymi przez Trybunał Konstytucyjny. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 27 listopada 2007 r. sygn. SK 39/06 wprost stwierdził, że: przyjęcie pierwszego z powyżej analizowanych kierunków wykładni, a mianowicie, że cena wyrażona w umowie obejmuje również podatek od towarów i usług, powoduje jednak oczywistą sprzeczność z istotą podatku od towarów i usług (podatku VAT), co ma również odniesienie do oceny konstytucyjnej w konfrontacji z wzorcami konstytucyjnymi zawartymi w art. 84 i art. 217 Konstytucji. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. nr 11, poz. 50, ze zm.): „podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy stanowią dochód budżetu państwa”. Podatek od towarów i usług nie może więc zarazem stanowić źródła przychodu podatnika, a w konsekwencji źródła jego dochodu - co trafnie wskazuje skarżący. Powyższy kierunek wykładni art. 19 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy, osadzony na gruncie systemu prawa podatkowego (co jest nieodzowne), prowadzi więc do sprzeczności.

Z wyroku Trybunału wynika, że kwota podatku od towarów i usług płacona przez nabywcę na rzecz zbywcy nigdy nie może zostać uznana za przychód podatkowy zbywcy, gdyż nie jest jego przysporzeniem majątkowym. Kwotę tą zbywca ma obowiązek wykazać w deklaracji na podatek VAT oraz, co do zasady, odprowadzić na rachunek organu podatkowego.

Nie można również wyprowadzić twierdzenia, że kwota podatku VAT stanowi przychód podatkowy Spółki na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 updop. Przepis ten wskazuje wprost, że przychodem podatkowym są otrzymane pieniądze, z zastrzeżeniem jednak regulacji zawartych w ust. 4 art. 12 updop. W pkt 9 ust. 4 art. 12 updop wprost stwierdzono, że przychodem podatkowym nie jest kwota należnego podatku VAT.

Podkreślić należy, że kwota którą zapłaci Akcjonariusz na rzecz Spółki nie będzie kwotą stanowiąca równowartość podatku VAT, będzie to zapłata kwoty podatku VAT wykazanego w fakturze, którą wystawi Spółka.

Nawet gdyby przyjąć, że przepis ten (pkt 9 ust. 4 art. 12 updop) nie ma w analizowanej sytuacji zastosowania (choć zdaniem Spółki jak najbardziej ma) to zastosowanie znalazłby art. 12 ust. 4 pkt 6 lub 6a updop. Podatek VAT należny nie może być bowiem zaliczony przez Spółkę do kosztów uzyskania przychodów, co oznacza, że zwrot równowartości kwoty podatku należnego nie byłyby przychodem podatkowym Spółki na podstawie ww. przepisów.

Dodatkowo należy wskazać, że niezależnie od cywilnoprawnej konstrukcji transakcji (zdarzenie przyszłe nr 1 i zdarzenie przyszłe nr 2) efekt ekonomiczny jest dokładnie taki sam.

Spółka zbywając Nieruchomość dokonuje:

• spłaty pożyczki,
  

• w przypadku nr 1 gotówką bądź poprzez potrącenie wierzytelności,
  

• w przypadku nr 2 poprzez konstrukcję określoną w art. 453 KC (datio in solutum),
  

• uzyskuje środki pieniężne w wysokości różnicy pomiędzy wartością brutto Nieruchomości, a wartością pożyczki (61,5 - 35 = 26,5) - w obu przypadkach,
  

• dokonuje zapłaty podatku VAT należnego w wysokości 11,5 (w obu przypadkach).
  
  
  

Efekt ekonomiczny transakcji jest dokładnie taki sam i dokładnie taki sam przychód podatkowy Spółka powinna wykazać. Przychodem podatkowym jest wartość równa różnicy pomiędzy wartością rynkową brutto Nieruchomości (tj. 61,5) a kwotą należnego podatku VAT (tj. 11,5) tj. wartość 50. W przypadku 2 dochodzi de facto do sytuacji, w której zapłatą za odpłatne zbycie Nieruchomości jest częściowo wartość pożyczki tj. 35, a częściowo środki pieniężne tj. 26,5. Łączne wynagrodzenie brutto wynosi zatem 61,5. Ponieważ wartość podatku VAT należnego nie jest przychodem podatkowym, wartość przychodu podatkowego wynosi 50.

Mając powyższe na uwadze, Spółka wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska przedstawionego we wniosku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie:

• ustalenia przychodu z tytułu zbycia Nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży (pytanie nr 1) – jest prawidłowe;

• ustalenie przychodu z tytułu uregulowania zobowiązania (zaciągniętej pożyczki) poprzez zbycie Nieruchomości (pytanie nr 2) – jest prawidłowe.
  
  

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.