Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/4511-260/16/TJ
z 4 maja 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 9 marca 2016 r. (data wpływu 10 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania nawiązki zasądzonej wyrokiem sądu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania nawiązki zasądzonej wyrokiem sądu.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest synem zmarłego w dniu 22 sierpnia 2014 r., poszkodowanego w wypadku drogowym, A. G. W dniu 11 maja 2015 r., po rozpoznaniu sprawy karnej przeciwko sprawcy wypadku i uznaniu go winnym nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym (przestępstwo z art. 177 § 2 Kodeksu karnego), wyrokiem Sądu Rejonowego, orzeczono od oskarżonego na korzyść Wnioskodawcy, uznanego za pokrzywdzonego, na podstawie art. 46 § 2 Kodeksu karnego środek karny (nawiązkę) w kwocie 7 000 zł. Wyrok uprawomocnił się w dniu 19 maja 2015 r. Wnioskodawca otrzymał od oskarżonego zasądzoną kwotę pieniężną.

Wobec powyższego opisu zadano następujące pytanie:

Czy orzeczona przez Sąd Rejonowy nawiązka, jako zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, zwolniona jest od podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, od środka karnego (nawiązki) otrzymanego na podstawie wyroku sądowego, nie należy odprowadzać podatku dochodowego od osób fizycznych z uwagi na treść art. 21 ust 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który zwalnia z opodatkowania odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z powołanego przepisu wynika zatem, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednym ze źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu są inne źródła.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z treści przedstawionego w niniejszej sprawie stanu faktycznego wynika, że wyrokiem sądu, na podstawie art. 46 § 2 Kodeksu karnego orzeczono wobec oskarżonego na rzecz Wnioskodawcy – jako pokrzywdzonego – środek karny (nawiązkę).

Wobec tak przedstawionego zdarzenia wyjaśnić należy, że w myśl art. 46 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) Kodeks karny, w razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody w całości albo w części lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; przepisów prawa cywilnego o możliwości zasądzenia renty nie stosuje się.

Jak natomiast stanowi art. 46 § 2 ww. Kodeksu jeżeli orzeczenie obowiązku określonego w § 1 jest znacznie utrudnione, sąd może orzec zamiast tego obowiązku nawiązkę w wysokości do 200 000 złotych na rzecz pokrzywdzonego, a w razie jego śmierci w wyniku popełnionego przez skazanego przestępstwa nawiązkę na rzecz osoby najbliższej, której sytuacja życiowa wskutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu. W razie gdy ustalono więcej niż jedną taką osobę, nawiązki orzeka się na rzecz każdej z nich.

Z kolei w myśl art. 415 § 6 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 1997 r., Nr 89, poz. 555 z późn zm.), jeżeli zasądzone odszkodowanie, obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązka orzeczona na rzecz pokrzywdzonego nie pokrywają całej szkody lub nie stanowią pełnego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, pokrzywdzony może dochodzić dodatkowych roszczeń w postępowaniu cywilnym.

Mając na uwadze zacytowane przepisy uznać należy, że co do zasady nawiązka orzeczona na podstawie art. 46 § 2 Kodeksu karnego może zostać uznana za przychód z innych źródeł o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu według skali podatkowej zgodnie z art. 27 ust. 1 ww. ustawy.

Jednak z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wynika, że wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy skorzystają zatem odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu są to odszkodowania/zadośćuczynienia otrzymane za tzw. szkodę rzeczywistą. Ze zwolnienia nie skorzystają natomiast odszkodowania/zadośćuczynienia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz za utracone korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Należy w tym miejscu podkreślić, że zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych odszkodowań i zadośćuczynień o których mowa w zacytowanym przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy związane jest przede wszystkim z faktem, że są one formą naprawienia zaistniałej szkody, a zatem nie stanowią realnego przysporzenia majątkowego.

Zauważyć przy tym należy, że przy orzekaniu nawiązki na podstawie przepisu art. 46 § 2 Kodeksu karnego należy kierować się zasadami prawa cywilnego dotyczącymi ustalenia wielkości szkody majątkowej lub doznanej krzywdy (szkoda niemajątkowa), biorąc także pod uwagę stopień przyczynienia się pokrzywdzonego do jej powstania. Z brzmienia zacytowanego przepisu art. 415 Kodeksu postępowania karnego wynika natomiast, że w takim zakresie, w jakim orzeczono nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego powstaje dla postępowania cywilnego powaga rzeczy zasądzonej. Orzeczenie nawiązki uniemożliwia bowiem dochodzenie roszczeń w postępowaniu cywilnym w zakresie, w jakim nawiązka pokrywa szkodę majątkową lub stanowi zadośćuczynienie za krzywdę. Z kolei nie jest możliwe orzeczenie nawiązki, jeżeli o naprawieniu szkody wynikającej z przestępstwa orzeczono w postępowaniu cywilnym lub też postępowanie takie jest w toku. Oznacza to, że niezależnie od realizowanych przez nawiązkę funkcji prawnokarnych, środek karny ten pełni również istotną funkcję restytucyjną, odszkodowawczą.

W świetle powyższych rozważań stwierdzić należy, że otrzymana przez Wnioskodawcę nawiązka orzeczona na podstawie art. 46 § 2 Kodeksu karnego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.