2016.06.15 - Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB3/4511-216/16/MJ
z 15 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 11 kwietnia 2016 r. (data wpływu 15 kwietnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia:

czy wypłacone przez Gminę w oparciu o ugody sądowe kwoty odszkodowań, przysługujące Wnioskodawczyni na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych – jest nieprawidłowe

oraz
do jakiego źródła przychodów Wnioskodawczyni powinna zaliczyć przedmiotowe odszkodowania uzyskiwane od Gminy na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, tj. czy do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy też do przychodów ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 kwietnia 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest właścicielką trzech lokali mieszkalnych zlokalizowanych w kamienicy w X. Jeden z tych lokali jest przez Wnioskodawczynię wynajmowany i z tego tytułu Wnioskodawczyni uzyskuje przychody z najmu, niebędącego działalnością gospodarczą - Wnioskodawczyni nie prowadzi bowiem żadnej działalności gospodarczej. Aktualnie przychód ten jest rozliczany przez Wnioskodawczynię na zasadach ogólnych. W dwóch lokalach natomiast zamieszkują lokatorzy, wobec których właściwy Sąd Rejonowy orzekł nakaz eksmisji. W wyrokach orzekających eksmisję Sąd przyznał jednakże lokatorom prawo do lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie wyroków (eksmisji) do czasu, gdy Gmina Miejska (dalej Gmina) nie przedstawi lokatorom oferty zawarcia najmu socjalnego. Ponieważ Gmina nie wykonała prawomocnych wyroków Sądu i dotychczas nie zapewniła eksmitowanym osobom lokali socjalnych, Wnioskodawczyni nie ma możliwości wynajmu tych lokali innym osobom. Jednocześnie eksmitowani lokatorzy nie płacą odszkodowań za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego.

W tych okolicznościach Wnioskodawczyni występuje z powództwami przeciwko Gminie o wypłatę odszkodowania na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014r. poz. 150 z późn. zm.) - dalej u.p.o.l. Zainicjowane przez Wnioskodawczynię procesy kończą się każdorazowo podpisaniem ugód sądowych, na podstawie których Gmina zostaje zobowiązana i wypłaca Wnioskodawczyni kwoty stosownych odszkodowań. Kwoty tych odszkodowań pokrywają kwotę czynszu wraz z opłatami za media, do których uiszczania zobowiązani są eksmitowani lokatorzy na podstawie art. 18 ust. 3 u.p.o.l.

Kierując się treścią wystawionych przez Gminę informacji PIT-8C, Wnioskodawczyni do tej pory opodatkowywała te przychody, kwalifikując je w zeznaniach podatkowych PIT-37, jako przychody z innych źródeł. W ostatnim czasie, Wnioskodawczyni - na bazie poglądów wyrażonych przez sądy administracyjne w podobnych sprawach - powzięła jednakże wątpliwość, czy jej postępowanie jest prawidłowe.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym, wypłacone Wnioskodawczyni przez Gminę w oparciu o ugody sądowe kwoty odszkodowań, przysługujące Wnioskodawczyni na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych?
W przypadku gdyby odpowiedź na pytanie pierwsze była przecząca, to do jakiego źródła przychodów Wnioskodawczyni powinna zaliczyć przedmiotowe odszkodowania uzyskiwane od Gminy na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, tj. czy do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy też do przychodów ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Wnioskodawca przedstawił następujące stanowisko:

Wnioskodawczyni uważa, że kwoty przedmiotowych odszkodowań są wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej PDOFu).

Stosownie do przedmiotowej regulacji wolne od podatku są odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, za wyjątkiem odszkodowań wymienionych w pkt 3 lit. a-g. Należy zwrócić uwagę, że wymieniony przepis nie stawia wymogu, aby w przepisach odrębnych były określone jednocześnie wysokość i zasady ustalania wysokości odszkodowania. Występujący pomiędzy wyrazami "wysokość", "zasady" spójnik lub oznacza, że powinna być określona bądź to wysokość odszkodowania, bądź zasady jego ustalania.

Należy wskazać, że podstawą wypłaty Wnioskodawczyni odszkodowań stanowił przepis art. 18 ust. 5 u.p.o.l. Przepis ten nie określa co prawda ani wysokości odszkodowania ani zasad, według których powinno być ono określone, ale przewiduje możliwość wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym na podstawie art. 417 K.c.

Przepis art. 417 K.c. ustanawia natomiast odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, zdefiniowanym jako "niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej". Nie zawiera on regulacji odnośnie do zasad ustalania odszkodowania i jego wysokości, z tej oczywistej przyczyny, że kwestie te regulują inne przepisy Kodeksu cywilnego, a konkretnie art. 361-363 Kodeksu cywilnego. Ustalone bowiem w tych przepisach zasady naprawienia szkody ujęte są jako normy ogólne, mające zastosowanie do wszystkich stosunków zobowiązaniowych, których treścią jest obowiązek naprawienia szkody, chyba że co innego wynika z przepisów ustawy lub umowy. Stosuje się je zatem również do stosunków objętych reżimem deliktowym (art. 415 i nast. K.c.). Przepisy te określają zarówno sposób naprawienia szkody, wskazując na możliwość skompensowania szkody bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej, a także wskazują, jak powinna być określona wysokość odszkodowania.

Stosownie do art. 361 § 2 K.c. - naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W przepisie tym wyrażona została tzw. zasada pełnego odszkodowania, która powinna zapewnić poszkodowanemu całkowitą kompensatę doznanego uszczerbku. Wysokość szkody wyznacza zatem rozmiar obowiązku odszkodowawczego i jej górny pułap. Wyraża się to w zasadzie restytucji, która wskazuje na niedopuszczalność wzbogacenia się poszkodowanego na skutek uzyskania odszkodowania. Podkreślenia wymaga, że możliwość dochodzenia od Gminy pełnego odszkodowania za szkodę wynikłą z niedostarczenia uprawnionemu lokatorowi lokalu socjalnego została potwierdzona w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. np. postanowienie SN dnia 25 czerwca 2008r. III CZP 46/08, uchwała SN z dnia 3 grudnia 2014r. III CZP 92/14).

W konsekwencji należy przyjąć, że wysokość oraz zasady ustalania odszkodowań wypłaconych Wnioskodawczyni przez Gminę wynikają wprost z przepisów art. 417 w zw. z art. 361 i 363 K.c. oraz z art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, a tym samym korzystają ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 PDOFu.

Zatem przedmiotowe odszkodowania wypłacone przez Gminę pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z używaniem lokalu przez najemcę, pomimo orzeczonej eksmisji i jako takie powinny być kwalifikowane do źródła przychodów, jakim jest najem i dzierżawa (art. 10 ust. 1 pkt 6 PDOFu), a nie do przychodów z innego źródła w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 PDOFu. Inna kwalifikacja takiego przysporzenia majątkowego w nieuzasadniony sposób rozróżniałaby źródło przychodów w zależności od tego, kto i w jakich okolicznościach pokrywa czynsz.

Potwierdzeniem prawidłowości stanowiska Wnioskodawczyni w tym zakresie jest wyrok NSA z dnia 25 kwietnia 2014r. II FSK 1783/12. W wyroku tym NSA zwrócił uwagę, że „ratio legis przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. jest takie, że wolne od podatku są odszkodowania przyznane wprost ustawą, zredagowaną w ten sposób, iż nie pozostawia ona wątpliwości, że danej osobie należy się odszkodowanie z mocy prawa i to w wysokości lub zgodnie z zasadami jego ustalenia wynikającej wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych." W ocenie NSA taki charakter ma właśnie odszkodowanie na podstawie art. 18 ust. 5 u.p.o.l.

Jednocześnie Wnioskodawczyni uważa, że w niniejszej sprawie nie zachodzi żaden z przypadków wymienionych w pkt 3 lit. a-g art. 21 ust. 1 PDOFu. W szczególności należy mieć na uwadze, że wypłata odszkodowań na rzecz Wnioskodawczyni każdorazowo następuje na podstawie zawartych ugód sądowych.

Ad. 2)

W ocenie Wnioskodawczyni, o ile przedmiotowe odszkodowania nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 PDOFu, to należy je zakwalifikować do źródła przychodów, wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 6 PDOFu.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 6 PDOFu, źródłami przychodów są najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą. Przepisy podatkowe nie ograniczają pojęcia przychodów z najmu wyłącznie do czynszu. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych przychodami ze źródła przychodów są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Odszkodowanie jest związane ze źródłem przychodu, na podstawie którego mogło w ogóle powstać. W niniejszej sprawie otrzymane odszkodowania mają swoje źródło w pierwotnej umowie najmu z niepłacącym lokatorem, za którego Gmina opłaca wartość czynszu, jaką ten musiałby uiszczać, gdyby zajmował lokal na podstawie ważnego tytułu prawnego.

Na podstawie przepisu art. 18 ust. 5 u.p.o.l. właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze od gminy, jeżeli ta nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku. Jakkolwiek odszkodowanie to - co do zasady - nie jest czynszem wynikającym z przepisów k.c. regulujących umowę najmu, to pomiędzy czynszem a przedmiotowym odszkodowaniem istnieje ścisły związek. Odszkodowanie ma bowiem co do zasady rekompensować czynsz, jaki powinien być płacony przez najemcę lokalu z orzeczoną eksmisją, a który nie został w rzeczywistości zapłacony przez osoby zajmujące dany lokal.

Jak stanowi art. 18 ust. 3 u.p.o.l. - osoby uprawnione, na mocy wyroku eksmisyjnego, do lokalu zamiennego albo socjalnego opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł. W przypadku, jeżeli lokator oczekujący na lokal socjalny nie uiszcza tego odszkodowania, to gmina w ramach swojej odpowiedzialności pokrywa również odszkodowanie niezapłacone przez lokatora, ponieważ są to konsekwencje wynikłe z nieprzyznania przez gminę lokalu socjalnego. W zakresie tej kwoty gmina wchodzi jako dłużnik w miejsce niepłacącego lokatora i opłaca za niego wartość czynszu, jaką ten musiałby uiszczać, gdyby zajmował go na podstawie ważnego tytułu prawnego.

Przyznane Wnioskodawczyni odszkodowania rekompensują zatem czynsz (odszkodowanie), jaki powinien być płacony przez najemcę lokalu z orzeczoną eksmisją, a który nie został w rzeczywistości zapłacony przez osoby zajmujące dany lokal. Kwoty pozostawione do dyspozycji Wnioskodawczyni tytułem otrzymanych odszkodowań, stanowią z jej punktu widzenia odpłatność za używanie lokalu przez najemcę z orzeczoną eksmisją.

Są to kwoty otrzymywane w zamian za nieopłacony w terminie czynsz najmu (równowartość tego czynszu) z tym, że uiszczone one zostają przez inny podmiot - Gminę, która odpowiada za niedostarczenie lokalu socjalnego osobie uprawnionej i zajmującej w dalszym ciągu przedmiotowy lokal. W tym zakresie uiszczona kwota nie zmienia swojego charakteru i może być traktowana analogicznie jako szeroko rozumiany przychód z najmu. Konkluzja ta znajduje potwierdzenie m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2005 r. sygn. akt V CK 355/2004, w którym wskazano, że źródła odszkodowania w warunkach odpowiedzialności gminy należy poszukiwać w relacji łączącej wynajmującego z lokatorem najemcą danego lokalu, a celu oraz charakteru dla wynajmującego tego świadczenia nie zmienia to czy będzie on regulowany jako czynsz, czy też odszkodowanie jako jego substytut. Jest to bowiem wynagrodzenie za wykorzystywanie lokalu nazwane czynszem wówczas, gdy występuje na tle łączącego strony stosunku prawnego, a odszkodowaniem, gdy powstaje w sytuacji zajmowania lokalu wynajmującego bez tytułu prawnego w ściśle przez prawo uregulowanej sytuacji, gdy gmina w związku z wydanym wyrokiem nakazującym opuszczenie lokalu nie dostarczy uprawnionemu lokalu socjalnego.

Potwierdzeniem stanowiska Wnioskodawczyni co do zasadności kwalifikacji przedmiotowych odszkodowań do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 PDOFu są także liczne wyroki sądów administracyjnych (por. wyrok WSA w Krakowie z dnia 21 listopada 2014r. I SA/Kr 864/14, wyroki WSA w Łodzi z dnia 11 marca 2014r. I SA/Łd 1509/13 z dnia 9 czerwca 2015r. I SA/Łd 424/15 i z dnia 8 lipca 2015r. I SA/Łd 417/15, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 26 marca 2015r. I SA/Po 1063/14). We wyrokach tych wyrażono pogląd, iż odszkodowania wypłacane Wynajmującemu przez Gminę na mocy art. 18 u.p.o.l., to świadczenia zakorzenione w umowie najmu, a zatem jest to przychód ze źródła opisanego w art. 10 ust. 1 pkt 6 PDOFu, a nie przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 PDOFu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z punktem 9 tego artykułu źródłem przychodów są „inne źródła”.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17.

Sformułowanie „w szczególności” wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Do przychodów z innych źródeł należy zatem zaliczyć każdy przychód, który spełnia łącznie dwa warunki: po pierwsze – nie jest zaliczany do źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy, a po drugie – nie jest wyłączony z przedmiotowego zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z kolei, w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wskazać przy tym należy, że art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest przepisem, w którym ustawodawca sformułował katalog zwolnień podatkowych. Przepis ten, jako stanowiący odstępstwo od zasady równości opodatkowania, powinien być więc interpretowany w pierwszej kolejności według reguł wykładni językowej, gramatycznej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań w tym przepisie wymienionych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego – na podstawie cytowanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 – korzystają bowiem jedynie te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie oraz te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy. Z kolei zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści.

Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni jest właścicielką trzech lokali mieszkalnych zlokalizowanych w kamienicy. Jeden z tych lokali jest przez Wnioskodawczynię wynajmowany i z tego tytułu Wnioskodawczyni uzyskuje przychody z najmu. W dwóch lokalach natomiast zamieszkują lokatorzy, wobec których właściwy Sąd Rejonowy orzekł nakaz eksmisji. W wyrokach orzekających eksmisję Sąd przyznał jednakże lokatorom prawo do lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie wyroków (eksmisji) do czasu, gdy Gmina nie przedstawi lokatorom oferty zawarcia najmu socjalnego. Ponieważ Gmina nie wykonała prawomocnych wyroków Sądu i dotychczas nie zapewniła eksmitowanym osobom lokali socjalnych, Wnioskodawczyni nie ma możliwości wynajmu tych lokali innym osobom. Jednocześnie eksmitowani lokatorzy nie płacą odszkodowań za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150 z późn. zm.), jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121).

Z ww. przepisu art. 417 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 ww. ustawy).

Powołany powyżej art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz art. 417 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego regulują jedynie możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określają jednak wprost jego wysokości, a także nie wskazują zasad ustalania odszkodowania. Zatem odszkodowanie wypłacone przez Gminę właścicielowi lokalu z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przytoczonych przepisów wynika ponadto, że odszkodowanie, o którym mowa nie jest odszkodowaniem za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę , ale dotyczy utraconych korzyści. Dotyczy ono bowiem korzyści, które właściciel lokalu mógłby osiągnąć gdyby bez przeszkód mógł dysponować swoją własnością.

W konsekwencji, otrzymane od Gminy odszkodowanie nie podlega również zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, skoro otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych, należy stwierdzić, że otrzymane kwoty z tego tytułu stanowią przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnośnie natomiast powołanych we wniosku orzeczeń sądowego, podkreślić należy, iż zostały one wydane w indywidualnych sprawach, w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się odnoszą. Nie są jednak wiążące dla tut. organu, który wydał przedmiotową interpretację indywidualną.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa

(art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012, poz. 270, z późn. zm.). Jednocześnie, zgodnie

z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną

w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy)

w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin