Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB1/4511-269/16-2/AM
z 9 maja 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późń. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r, poz 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 07 marca 2016 r. (data wpływu 10 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości– jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest właścicielką nieruchomości położonej na terenie miasta. Na terenie tej nieruchomości M. spółka akcyjna (zwane dalej M.) wybudowało sieć wodociągową. W związku z powyższym Wnioskodawczyni zgłosiła się do w wyżej wymienionego przedsiębiorstwa celem otrzymania odszkodowania za zajęcie i użytkowanie jej nieruchomości bez Jej zgody. Obecnie prowadzi rozmowy z M., wstępnie ustalili, że wyżej wymienione przedsiębiorstwo wypłaci Wnioskodawczyni wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu w kwocie 101 162 zł. i wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z jej nieruchomości w kwocie 45 622 zł.

Zdaniem Wnioskodawczyni wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości oblicza się przyjmując zasadę – ile uzyskałby właściciel nieruchomości gdyby ją wydzierżawił (Wyrok Sądu Najwyższego z 15.09.2005 r. II CK61/2005). Dlatego wnioskując per analogicum, uważa że Jej prawem jako obywatela jest możliwość zastosowania podatku zryczałtowanego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez M.

Gdyby M. bezprawnie nie zajęło Jej nieruchomości to mogłaby wydzierżawić nieruchomość i wybrać sposób rozliczenia - ryczałt. Dlatego nie rozumie, czemu Jej konstytucyjne prawa miały by być złamane i czemu jak inni obywatele, którzy dzierżawią swoją nieruchomość, nie może skorzystać z ryczałtowanego podatku.

Konstytucja stanowi, że nakładanie podatków następuje w drodze ustawy, ustawa regulująca i ustanawiająca podatki to Ordynacja Podatkowa. W ustawie tej nie ma wprost uregulowanej kwestii, jaki podatek należy zapłacić za bezumowne korzystanie z nieruchomości, a zgodnie z interpretacją ogólną w sprawie stosowania przez organy podatkowej zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika, wydanej przez Ministra Finansów w dniu 13.01.2016 r., Wnioskodawczyni uważa, że ma prawo skorzystania z ryczałtu jako formy opodatkowania, ponieważ jest ona dla Niej korzystniejsza niż opodatkowanie od dochodu na zasadach ogólnych.

Inne rozwiązanie byłoby sprzeczne z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa, o której już wcześniej wspominała.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy Wnioskodawczyni będzie musiała zapłacić podatek od wynagrodzenia za bezwarunkowe korzystanie z jej nieruchomości? Jeśli tak, to jaki to będzie podatek, czy będzie to podatek dochodowy na zasadach ogólnych cz zryczałtowany według stawki 8,5%(PPE)?

Wnioskodawczyni obecnie wynajmuje inną nieruchomość, za co uiszcza podatek zryczałtowany (PPE) według stawki 8,5%.

Zdaniem Wnioskodawcy, do wyżej przedstawionego zdarzenia przyszłego mają zastosowanie przepisy Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, a w szczególności art. 6 ust. 1a, w którym mowa jest „że opodatkowaniem ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze”.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył (art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego).

W myśl art. 225 Kodeksu cywilnego obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Zgodnie, zatem z art. 224 § 2 w związku z art. 225 ww. Kodeksu, posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku nieruchomości, stanowiącej własność podatnika.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści, jakie Wnioskodawca uzyskałby, gdyby ją oddał do korzystania na podstawie określonego stosunku prawnego (np. umowy najmu, dzierżawy). Przysługujące na mocy art. 224 § 2 i art. 225 ustawy Kodeks cywilny wynagrodzenie nie jest, zatem naprawieniem szkody wyrządzonej właścicielowi, lecz wynagrodzeniem, zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego, umownego stosunku prawnego.

Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wydzierżawiał lub wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nie uzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi.

Wskazać, zatem należy, iż otrzymana przez Wnioskodawcę kwota za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy, a więc stanowi podlegający opodatkowaniu przychód w rozumieniu podatkowym.

Wnioskodawczyni wskazuje, że otrzymaną kwotę za bezumowne korzystanie z nieruchomości może opodatkować zryczałtowanym podatkiem dochodowym, ponieważ należy ją traktować jak otrzymany przychód z tytułu umowy najmu lub innej umowy o podobnym charakterze.

Zauważyć jednak należy, że zgodnie z art. 659 § 1 ustawy Kodeks cywilny przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Z kolei art. 693 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Natomiast w myśl art. 2 ust. 1a ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.), osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, mogą opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Stosownie do zapisu art. 6 ust. 1a ww. ustawy, opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Dla ustalenia wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu tych umów, stosuje się art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym.

Warunkiem skorzystania z tej formy opodatkowania jest złożenie oświadczenia o wyborze formy opodatkowania w formie ryczałtu w ustawowym terminie, który został określony dla podatników osiągających przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1a ustawy (z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze) w art. 9 ust. 4 w zw. z art. 9 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Natomiast w myśl art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) ww. ustawy, ryczałt od przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1a, wynosi 8,5%.

Z przytoczonych powyżej uregulowań prawnych wyraźnie wynika, iż podstawą generowania przychodów z najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze jest fakt zawarcia stosownej umowy między stronami. Określona w umowie wysokość czynszu stanowi przysporzenie majątkowe wynajmującego, tym samym generuje przychód w rozumieniu podatkowym opodatkowany w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Tymczasem w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca nie osiągnął przychodu w postaci czynszu za wynajem czy dzierżawę nieruchomości, a przychód w postaci wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, które to wynagrodzenie w żadnym wypadku nie może być utożsamiane z czynszem za najem, dzierżawę czy inną umowę o podobnym charakterze. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości to zapłata za korzystanie z cudzej własności, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej. Przez wynagrodzenie za używanie rzeczy należy rozumieć nie tylko uiszczenie opłaty za efektywne korzystanie z rzeczy (nieruchomości), lecz także zwrot przez posiadacza w złej wierze wszelkich wydatków i ciężarów, do których zaliczyć trzeba między innymi podatki i daniny publiczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 maja 2003r., sygn. akt I ACa 204/03). Z bezumownym korzystaniem z rzeczy mamy do czynienia, gdy osoba trzecia bez tytułu prawnego wchodzi w sferę uprawnień właścicielskich, w wyniku, czego właściciel zostaje pozbawiony faktycznego władztwa nad rzeczą oraz możliwości czerpania z niej pożytków.

Z kolei czynsz za najem, dzierżawę czy inną umowę o podobnym charakterze wynika z umownego stosunku prawnego. W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca otrzymał natomiast wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości w okresie, kiedy pomiędzy Wnioskodawca a Miejskim Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji spółka akcyjna nie było podpisanej żadnej umowy. Oznacza to, że charakter wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości wskazuje, iż nie można wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości utożsamiać z czynszem za najem, dzierżawę, czy inną umowę o podobnym charakterze. Tym samym przedstawiona przez Wnioskodawcę wykładnia przepisu art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, jest błędna, albowiem w przepisie tym nie zawiera się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Opodatkowanie przedmiotowego wynagrodzenia, jako czynszu za najem, dzierżawę, czy umowę o podobnym charakterze 8,5% zryczałtowanym podatkiem dochodowym byłoby przykładem wykładni rozszerzającej, która jest niedopuszczalna demokratycznym państwie prawnym.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, iż wynagrodzenie uzyskane z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości stanowi przychód uzyskany przez Wnioskodawcę z tytułu umowy najmu lub innej umowy o podobnym charakterze, przez co może zostać opodatkowany w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych należało uznać za nieprawidłowe.

Jednocześnie wskazać należy, iż wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi przychód Wnioskodawcy z innych źródeł, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn.zm.), zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłem przychodów są „inne źródła”.

Zgodnie z postanowieniami z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności”, definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Reasumując, przenosząc opisane wcześniej uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy oraz mając na względzie ujęty we wniosku opis zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, iż otrzymane wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowić będzie przychód „z innych źródeł”, o którym mowa w art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.