INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zmianami) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 4 marca 2012 r. (data wpływu 9 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych spłaty kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych spłaty kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest zainteresowana zakupem mieszkania dla córki, studentki pobierającej rentę rodzinną po zmarłym ojcu. Nieruchomość zostanie nabyta za środki pieniężne przekazane córce bezpośrednio jak również poprzez uzyskanie i spłatę kredytu za córkę. Stronami umowy kredytu i zobowiązanymi do jego spłaty będzie Wnioskodawczyni, Jej mąż (ojczym córki) i córka jako właścicielka mieszkania. Zabezpieczeniem kredytu obok hipoteki będzie również pełnomocnictwo dla banku do dysponowania rachunkiem bieżącym należącym do Wnioskodawczyni. Środki na poczet spłaty kredytu gromadzone będą przez Wnioskodawczynię i Jej męża, a następnie przelewane będą na rachunek bankowy córki. Ciężar spłaty kredytu ponosić będzie Wnioskodawczyni z mężem. Z księgi wieczystej będzie wynikać, że właścicielem lokalu będzie córka Wnioskodawczyni.

Wobec powyższego zadano następujące pytania:

1. Czy spłata kredytu z konta córki jest darowizną rodziców dla córki...
2. Czy darowizna ta korzysta ze zwolnienia z opodatkowania (obieg darowanych pieniędzy jest następujący: wpłata przez rodziców na konto córki, a następnie spłata kredytu)...
3. Czy dla skorzystania ze zwolnienia w przedmiotowej sprawie wystarczające jest złożenie co 6 miesięcy zgłoszenia o nabyciu pieniędzy na druku SD-Z2, wyciągu z konta o otrzymaniu pieniędzy i umowy zawartej pomiędzy stronami o otrzymaniu pieniędzy...
4. Czy formularz SD-Z2 należy składać co 6 miesięcy, czy po przekroczeniu kwoty 9637 zł...

Zdaniem Wnioskodawczyni, spłata rat kredytu przez rodziców jest darowizną korzystająca ze zwolnienia z opodatkowania. W celu uzyskania zwolnienia należy składać formularz SD-Z2 w terminie co 6 miesięcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy przy nabyciu w drodze darowizny powstaje on z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Podstawa opodatkowania określona została w art. 7 ustawy i zgodnie z ust. 1 tego przepisu stanowi ją wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Z kolei, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9637 zł jeżeli nabywcą jest osoba, tak jak w przedstawionej we wniosku sytuacji, zaliczona do I grupy podatkowej, w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Wskazać również należy, że stosownie do art. 9 ust. 2 jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.

Zgodnie natomiast z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Stosownie do art. 4a ust. 3 ww. ustawy w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Z opisu zdarzenia przyszłego zawartego we wniosku wynika, że Wnioskodawczyni planuje wraz z mężem (ojczymem córki) dokonać zakupu mieszkania dla córki. Zakup ten sfinansowany będzie w części przez przekazanie córce pewnej kwoty pieniężnej, a w części poprzez kredyt, który Wnioskodawczyni zamierza zaciągnąć wraz z córką i mężem. Zobowiązanymi z tytułu umowy kredytu i jej stronami będą Wnioskodawczyni, jej mąż i córka. Zabezpieczeniem kredytu będzie hipoteka, jak również upoważnienie dla banku do dysponowania rachunkiem bankowym Wnioskodawczyni. Natomiast spłata kredytu dokonywana będzie w następujący sposób: środki pieniężne będą przekazywane przez Wnioskodawczynię i męża na rachunek bankowy córki, skąd ta dokonywała będzie spłaty. Jedynym właścicielem mieszkania będzie córka Wnioskodawczyni.

Oceniając tak przedstawione zagadnienie wyjaśnić należy, odwołując się do art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), że przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku, które może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Nie jest przy tym konieczne, aby dokonanie darowizny łączyło się z bezpośrednim transferem darowanego przedmiotu z masy majątkowej darczyńcy do majątku obdarowanego. Transfer ten bowiem może mieć miejsce między masą majątkową osoby trzeciej a obdarowanym.

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu cywilnego.

Wskazać ponadto należy, mając na uwadze przedstawioną we wniosku okoliczność, że zobowiązanymi z tytułu umowy kredytu oraz jej stronami będą Wnioskodawczyni, Jej mąż i córka, że stosownie do art. 366 § 1 Kodeksu cywilnego kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką możnaby mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

W sytuacji więc, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy.

Wskazać jednak należy, że stosownie do art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Treść powyższego przepisu wskazuje więc, że z chwilą spełnienia świadczenia przestaje istnieć jakikolwiek stosunek pomiędzy wierzycielem a współdłużnikami solidarnymi. Natomiast dłużnik, który spełnił świadczenie, przestaje być współdłużnikiem solidarnym i staje się wierzycielem dla pozostałych współdłużników. Dawni współdłużnicy są dalej dłużnikami - lecz wobec innego wierzyciela (dłużnika, który wierzyciela zaspokoił), w stosunku do którego odpowiadają każdy za przypadającą na niego część długu.

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że jeżeli z treści umowy kredytowej, której zawarcia planuje dokonać Wnioskodawczyni wraz z mężem i córką, wynikać będzie, że do spłaty kredytu zobowiązani będą wszyscy kredytobiorcy solidarnie, wówczas w przypadku spłaty przez Wnioskodawczynię i Jej męża całości zobowiązania obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie powstanie. Czynność taka nie jest bowiem wymieniona w określającym przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn art. 1, a zgodnie z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zmianami) nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Oznacza to, że jeżeli określona czynność nie została wskazana w ustawie (w tym wypadku w ustawie o podatku od spadków i darowizn), to jej dokonanie nie może powodować powstania obowiązku podatkowego.

Zaznaczyć przy tym należy, że jeżeli świadczenie w postaci spłaty poszczególnych rat kredytu jedynie przez Wnioskodawczynię i męża będzie miało charakter bezzwrotny, tzn. na etapie wzajemnych rozliczeń dłużników solidarnych (tj. Wnioskodawczyni, męża i córki) osoby dokonujące spłaty zrezygnują z obowiązku zwrotu przez współdłużnika solidarnego długu go obciążającego, zwalniając go tym samym z długu wobec siebie, wówczas bez wątpienia będzie miała miejsce darowizna, podlegająca regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Czynność taka, skutkować będzie bowiem powstaniem przysporzenia w majątku dłużnika, który nie dokonał spłaty (w tym wypadku córki), poprzez zmniejszenie jej zobowiązań.

Tożsame będzie miało miejsce w sytuacja, gdy do spłaty kredytu kredytobiorcy nie będą zobowiązani solidarnie. Wówczas wpłaty dokonane na konto córki celem spłaty kredytu, w zakresie w jakim będzie Ona do niej wyłącznie zobowiązana, stanowić będą darowiznę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Darowizna ta, co wynika z treści wniosku, ze względu na fakt dokonywania wpłat na rachunek bankowy obdarowanej, w sytuacji dokonania zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku o której mowa w art. 9 ust. 1, w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, tj. od dnia spełnienia przyrzeczonego świadczenia, korzystać będzie ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wskazać przy tym należy, że obowiązek zgłaszania w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, po przekroczeniu kwoty wolnej dotyczy każdej kolejnej darowizny, stąd nie można zgodzić się z twierdzeniem Wnioskodawczyni, że zgłoszenia należy dokonywać co 6 miesięcy. Wyjaśnić także należy, że z przepisów ustawy o podatku od spadów i darowizn nie wynika obowiązek dołączania do zgłoszenia o nabyciu rzeczy i praw żadnych dokumentów, w tym umowy darowizny oraz wyciągu z rachunku bankowego, jednakże podatnik (obdarowany) chcący skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1, w przypadku, gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, powinien być gotowy do udokumentowania wpływu darowanych środków pieniężnych na jego rachunek bankowy na każde żądanie właściwego organu podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.