Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/4511-759/15/IB
z 20 października 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 13 lipca 2015 r. (data wpływu – 20 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sfinansowania noclegów oddelegowanym pracownikom – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 lipca 2015 r. wpłynął ww. wniosek uzupełniony pismem z dnia 1 października 2015 r. (data wpływu 6 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sfinansowania noclegów oddelegowanym pracownikom.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka wykonuje działalność stoczniową będąc wykonawcą lub podwykonawcą elementów statków lub innej infrastruktury (stalowe barki, pontony, elementy wież, etc). Z uwagi na profil produkcyjny Spółki świadczy ona często usługi za granicą i na rzecz kontrahentów zagranicznych, głównie w Niemczech. Z uwagi na odległość (kilkaset kilometrów) i czas wykonywania takich usług (kilka miesięcy), brak jest możliwości zapewnienia stałego dowożenia pracowników do pracy, gdyż niezbędna jest ich stała obecność w miejscu wykonywanej usługi. Tym samym konieczne jest zapewnienie przez Spółkę pracownikom zakwaterowania.

Pracownicy Spółki są w związku z tym oddelegowani do pracy za granicę i podpisywane jest z każdym takim pracownikiem porozumienie zmieniające do istniejącej umowy o pracę. Zmiana dotyczy miejsca wykonywania pracy oraz wynagrodzenia. Oddelegowanie następuje w celu realizowania przez pracownika obowiązków pracowniczych na rzecz Spółki wynikających z danego kontraktu zawartego przez Spółkę i następuje poza miejsce siedziby Spółki oraz poza miejsce stałego zamieszkania pracowników. Pracownikom tym nie są wypłacane diety ani inne należności przysługujące w przypadku podróży służbowej, gdyż wobec zawarcia aneksów do umów o pracę nie są oni w podróży służbowej.

W czasie oddelegowania Spółka udostępnia pracownikom nieodpłatnie miejsca noclegowe (z reguły kwatery prywatne) w różnych obiektach i lokalizacji. Stawki za wynajem lokalu oraz standard zakwaterowania jest zróżnicowany. Wynajmowana jest określona ilość miejsc noclegowych a noclegi są nieodłącznym elementem prawidłowego i efektywnego wykonywania przez pracowników obowiązków pracowniczych na rzecz Spółki związanych z realizowanym przez nią kontraktem.

Poszczególne miejsca noclegowe można przyporządkować do konkretnych pracowników. Kwatery są wynajmowane wyłącznie na czas realizacji danego kontraktu. Pracownicy nie przebywają w nich rekreacyjnie czy w celach urlopowych.

Na podstawie faktury i ewidencji ilości noclegów Spółka określa co miesiąc wartość świadczenia przypadającą dla każdego pracownika z tytułu noclegu, która jest doliczana do przychodu ze stosunku pracy. Potrącane są składki ZUS oraz podatek dochodowy (z uwzględnieniem kwoty wolnej 500 PLN w przypadku PIT).

Spółka chce zmienić sposób rozliczania kosztów noclegów pracowników i nie będzie poniesionych kosztów z tym związanych, traktowała jako przychodu ze stosunku pracy oddelegowanych pracowników, a w konsekwencji nie będzie pobierała i odprowadzała z tego tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych uznając, że nie są to świadczenia na rzecz pracownika tylko świadczenia poniesione w interesie Spółki.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wartość pokrywanych oddelegowanym pracownikom noclegów przez Spółkę, z których będą oni korzystać w związku z koniecznością świadczenia pracy w ramach tego oddelegowania przy realizacji usług na poszczególnych inwestycjach, poza siedzibą Spółki i poza miejscem swego zamieszkania stanowić będzie przychód pracownika, w szczególności w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i Spółka powinna od tych wartości pobierać i odprowadzać jako płatnik zaliczki na podatek dochodowy?

Zdaniem Wnioskodawcy w związku z zamiarem zmiany dotychczasowego sposobu ujmowania bezpłatnych noclegów oferowanych oddelegowanym pracownikom, Spółka nie musiałaby traktować wartości finansowanych przez Nią i udostępnianych bezpłatnie w czasie oddelegowania pracownikom noclegów, z których będą oni korzystać w związku z koniecznością świadczenia pracy w ramach tego oddelegowania przy poszczególnych inwestycjach, poza siedzibą Spółki i poza miejscem swego zamieszkania, jako przychodu pracownika ze stosunku pracy, a w rezultacie nie ciążyłby na Niej obowiązek pobierania i odprowadzania z tego tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Spółka stoi na stanowisku, że świadczeń tych nie można bowiem traktować jako przychodu ze stosunku pracy.

W odniesieniu do przychodów osiąganych ze stosunku pracy, na co wskazuje treść art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uważa się za te przychody wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Mimo bardzo szerokiego ujęcia przychodów ze stosunku pracy (por. pkt 3.2.5. uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13) - nie każde świadczenie spełnione przez pracodawcę na rzecz pracownika bez ustalonej za nie zapłaty jest świadczeniem podlegającym podatkowi dochodowemu.

W przypadku miejsc noclegowych udostępnianych w czasie oddelegowania, skorzystanie z tych świadczeń warunkuje możliwość wywiązania się przez tych pracowników z obowiązków pracowniczych. W przeciwieństwie np. do świadczeń medycznych oferowanych bezpłatnie pracownikom, niepowiązanych z samą możliwością świadczenia pracy, w których przypadku swoje obowiązki pracownicze pracownicy mogą wykonywać tak samo wtedy, gdy są objęci dodatkowym ubezpieczeniem medycznym, jak i wtedy, gdy takiego świadczenia od pracodawcy nie otrzymali.

Nie bez znaczenia dla powyższej oceny pozostaje w ocenie Wnioskodawcy wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., w którym Trybunał uznał, że art. 12 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 zw. z art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są zgodne z art. 2 w zw. z art. 217 Konstytucji RP, jeżeli są rozumiane w ten sposób, że „inne nieodpłatne świadczenie" oznacza wyłącznie otrzymane przez pracownika przysporzenie majątkowe o indywidualnie określonej wartości. W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał sprecyzował, że za przychód pracownika mogą być uznane tylko takie świadczenia, które zostały spełnione za jego zgodą i w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść, a korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi. Jak dalej Trybunał wskazał, kryterium wyróżnienia nieodpłatnych świadczeń stanowiących przychód pracownika musi być obiektywna ocena, czy świadczenie leżało w interesie pracownika, a jest tak wtedy, gdy stanowi ono realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku. W konsekwencji, zdaniem Trybunału, przeprowadzona analiza przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na określenie cech istotnych kategorii „innych nieodpłatnych świadczeń" jako przychodu w rozumieniu art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które (i) zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie), (ii) zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść, (iii) korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów) (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13).

Zagadnieniem wymagającym oceny w niniejszej sprawie jest kwestia, czy świadczenie w postaci oferowanych przez Spółkę bezpłatnych noclegów jest spełniane w interesie pracownika a nie w interesie pracodawcy i przynosi mu realną korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść. W zaprezentowanym w przedmiotowej sprawie przypadku wskazywane kryteria zdaniem Wnioskodawcy nie są spełnione.

Uznając, iż powyższy wyrok interpretacyjny określa prokonstytucyjną wykładnię wymienionych w nim przepisów i dokonując takiej właśnie ich wykładni w kontekście nakreślonego w niniejszym wniosku zdarzenia należy w ocenie Wnioskodawcy przyjąć, że jakkolwiek skorzystanie ze świadczenia w postaci noclegu wykupionego przez pracodawcę następuje za zgodą pracownika, niemniej świadczenie to nie jest spełnione w jego interesie, ale w interesie pracodawcy oraz nie przynosi pracownikowi korzyści w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatków, które musiałby ponieść. Udostępnienie miejsc noclegowych pracownikom leży wyłącznie w interesie pracodawcy, a nie pracowników, którzy swoje potrzeby mieszkaniowe zaspokajają w zupełnie innym miejscu i w inny sposób oraz którzy - gdyby nie konieczność wywiązania się z obowiązków wynikających z umowy o pracę - nie mieliby powodu do ponoszenia kosztu takich noclegów. Nie sposób uznać, że gdyby nie konieczność świadczenia pracy przy danym projekcie/inwestycji, w ramach oddelegowania poza siedzibę pracodawcy i poza miejsce zamieszkania pracownika, to pracownik poniósłby wówczas koszt wynajmu takiego noclegu. Mając to na względzie należy stwierdzić, że świadczenie w naturze w postaci zapewnienia oddelegowanym pracownikom bezpłatnych noclegów jest spełniane w interesie pracodawcy a nie pracownika, a tym samym nie prowadzi do uzyskania przez pracownika jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego (por. także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 września 2014 r., sygn. akt FSKII 2280/12, a także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 września 2014 r., sygn. akt II FSK 2281/12 - Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych). Przedstawiając własną ocenę prawną powyższego zamierzenia Spółki co do nie ujmowania bezpłatnych noclegów jako składnika przychodu ze stosunku pracy, z uwzględnieniem linii orzecznictwa jaka wykrystalizowała się po interpretacji dokonanej przez TK w powyższym wyroku, Wnioskodawca uważa zatem, że wydatek dokonywany przez pracodawcę na pokrycie kosztów pobytu pracownika - czy to w kwaterze prywatnej czy hotelu pracowniczym czy też innym obiekcie - nie jest dla tego pracownika przychodem ze stosunku pracy, jeżeli pobyt ten jest spowodowany koniecznością wykonywania czynności służbowych poza siedzibą pracodawcy i poza miejscem zamieszkania pracownika. Poniesione przez Spółkę wydatki mają bezpośredni związek z wykonywaniem obowiązków służbowych wynikających z umowy o pracę. Wydatki nie mają związku z celami osobistymi pracowników. Konieczność noclegu w związku z delegacją na terenie Polski lub zagranicą jest związana z wykonywaniem czynności na rzecz pracodawcy. Pracownik nie otrzymuje tym samym od pracodawcy jakiegokolwiek świadczenia w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W uznaniu Wnioskodawcy przychodem ze stosunku pracy byłaby jedynie równowartość noclegu, jeżeli pobyt w tych kwaterach lub hotelach miałby charakter prywatny i nie wiązał się ze świadczeniem pracy. Choć intencją Wnioskodawcy nie jest w żadnym razie interpretacja przepisów prawa pracy, to jednak należy wskazać na aktualny kierunek orzecznictwa, które właśnie na gruncie art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i przychodów ze stosunku pracy jednolicie wskazuje na art. 22 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Przepisy prawa pracy nie nakładają na pracownika obowiązku ponoszenia za pracodawcę wydatków związanych ze świadczeniem pracy. Wszystkie koszty związane ze świadczeniem pracy przez pracownika powinny być pokrywane przez pracodawcę. Do takich kosztów bez wątpienia należą wydatki związane z zapewnieniem noclegu w miejscu wykonywania pracy. Zapłata przez pracodawcę kosztu noclegów oddelegowanych pracowników wykonujących swe obowiązki w miejscu określonym na podstawie aneksu do umowy o pracę (poza siedzibą firmy oraz miejsca zamieszkania pracownika) stanowi racjonalny wydatek firmy związany z realizacją określonych celów gospodarczych. Wydatek ten, ponoszony w interesie pracodawcy i stanowiący koszt działalności gospodarczej, poniesiony w celu osiągnięcia przychodów firmy nie może być uznany za element przychodu pracownika. Na gruncie tych tez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 18 czerwca 2012 r., wywiódł jednoznaczną konkluzję: „Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do paradoksalnego wniosku, iż wartość związanych z obowiązkami pracownika wydatków pracodawcy w postaci m.in. materiałów biurowych, zużytego prądu, wydatków związanych z eksploatacją samochodu służbowego itp. powinna być proporcjonalnie przypisywana do przychodów pracowników z tytułu stosunku pracy - jako nieodpłatne świadczenie otrzymane przez pracowników". Nie ulega wątpliwości, że wydatki związane z zagwarantowaniem bezpłatnych noclegów oddelegowanym pracownikom przez pracodawcę wynikają z realizacji zawartych z pracownikami umów o pracę. Wydatki poniesione przez pracodawcę są ściśle związane z realizacją przepisów Kodeksu pracy, z których wynika, iż pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Z tych też powodów wskazać należy, że wartość wydatków związanych z zapewnieniem noclegu pracownikom działającym w interesie pracodawcy w ramach określonych warunków umowy o pracę - nie może być uznana za część przychodów pracowników z tytułu nieodpłatnych świadczeń (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 18 czerwca 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 2629/11, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych). Co istotne, również i w tym przypadku Wojewódzki Sąd Administracyjny stanowczo odrzucił możliwość sięgania na zasadzie analogii do bezpłatnych świadczeń w naturze w postaci pakietów medycznych. Należy wyraźnie odróżnić sytuację, w której pracodawcy realizując zapisy umowy o pracę dotyczące miejsca wykonywania pracy zapewniają swym pracownikom ściśle związany z obowiązkami pracowniczymi nocleg, od sytuacji w której pracodawca zapewnia swym pracownikom dodatkowe świadczenie w postaci pakietów świadczeń medycznych. Podkreślenia też wymaga, że nie ma wpływu na ocenę powstania obowiązku podatkowego po stronie pracowników oddelegowanych sposób rozliczenia wydatków Spółki z tytułu bezpłatnych noclegów, tj. to, czy Spółka będzie bezpośrednio uiszczała cenę zakupu noclegów na rzecz wynajmujących, czy też będzie dokonywała zwrotu poniesionych przez pracowników wydatków na noclegi w okresie oddelegowania (por. przytoczony wyrok WSA w Warszawie z 18 czerwca 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 2629/11). Podobnie przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach, wyjaśniając, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie regulują zwrotu wydatków poniesionych przez pracownika w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych. Rozstrzygające znaczenie ma zatem ustalenie, czy po stronie pracownika wystąpiło przysporzenie majątkowe w postaci wartości noclegu sfinansowanego przez pracodawcę.

Jak wskazuje słownik języka polskiego, „przysparzać" to powiększyć liczbę czegoś lub sprawić coś. Czyli przysporzeniem majątkowym jest działanie zwiększające wartość majątku pracownika. Brak jest podstaw do uznania, że w sytuacji gdy pracodawca zapewnia oddelegowanym do pracy poza siedzibę Spółki i jednocześnie poza miejsce zamieszkania pracownika bezpłatne noclegi, uznane za zasadne i leżące w interesie Spółki, to w tej sytuacji dochodzi do zwiększenia wartości majątku pracownika. Nie można uznać, że zapewnienie tych wydatków stanowi dodatkową, poza otrzymywanym za pracę wynagrodzeniem, gratyfikację finansową dla pracownika powodującą zwiększenie jego majątku. Przepisy prawa pracy nie nakładają na pracownika obowiązku ponoszenia za pracodawcę wydatków związanych ze świadczeniem pracy. Wszystkie koszty związane ze świadczeniem pracy przez pracownika są pokrywane przez pracodawcę. Do takich kosztów z całą pewnością należą wydatki związane z zapewnieniem noclegu w miejscu wykonywania pracy zgodnie z zapisami umowy o pracę - oddalonym od siedziby pracodawcy, a jednocześnie znajdującym się poza miejscem zamieszkania pracownika. W przypadku świadczeń w postaci bezpłatnych noclegów nie można przyjąć wprost argumentacji, według której wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią dla pracowników, uprawnionych do ich wykorzystania, nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 wymienionej ustawy. Wydatki poniesione i analizowane w przedmiotowej sprawie będą wynikać z realizacji zawartych z pracownikami umów o pracę, w których wskazano wprost miejsce świadczenia pracy (poza siedzibą firmy oraz poza miejscem zamieszkania pracownika). Wydatki poniesione przez pracodawcę są zatem ściśle związane z realizacją przepisów Kodeksu pracy. Z tych też powodów wskazać należy, że wartość wydatków związanych z zapewnieniem noclegu pracownikom działającym w interesie pracodawcy, w ramach określonych warunków umowy o pracę - nie mogą być uznane za część przychodów pracowników z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Należy wyraźnie odróżnić sytuację, w której pracodawcy zapewniają swym pracownikom ściśle związany z obowiązkami pracowniczymi nocleg, od sytuacji, w której pracodawca zapewnia swym pracownikom dodatkowe świadczenie w postaci pakietów medycznych. Tym samym zapewnienie noclegów przez pracodawcę oddelegowanym pracownikom nie stanowi świadczenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a kwestia zwolnienia podatkowego z art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie ma w sprawie znaczenia (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 23 października 2014 r., sygn. akt I SA/Ke 463/14, M.Podat. 2014/12/44-48, Lex nr 1563478). W innym z kolei wyroku Naczelny Sąd Administracyjny - nawiązując do treści art. 94 Kodeksu pracy - wyjaśnił, że pracodawca jest obowiązany w szczególności: organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników wysokiej wydajności i należytej jakości pracy, organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie uciążliwości pracy. Obowiązek zapewnienia prawidłowej organizacji pracy należy odnosić i analizować w kontekście konkretnych obowiązków pracowniczych i wynikających z tych obowiązków oczekiwań pracodawcy. Skoro więc prawidłowe i efektywne wykonywanie obowiązków pracowniczych wymaga od pracownika nocowania w kwaterze czy hotelu, aby w określonym czasie dotrzeć na miejsce lokalizacji inwestycji, do której został delegowany, to zapewnienie takiej możliwości przez pracodawcę nie jest korzyścią pracownika, ale właśnie wypełnieniem przez pracodawcę ustawowego obowiązku prawidłowego organizowania pracy tak, aby była ona wydajna i należytej jakości. Zapewnienie możliwości nocnego wypoczynku odpowiada także obowiązkowi pracodawcy organizowania pracy w sposób zmniejszający uciążliwość pracy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 października 2014 r., sygn. akt II FSK 2387/12, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych). Powyższe poglądy podzielił w pełni także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 20 listopada 2014 r. Zdaniem tego Sądu zapłata przez pracodawcę kosztu noclegu pracownika wykonującego swe obowiązki w miejscu określonym w umowie o pracę (poza siedzibą firmy oraz miejscem zamieszkania pracownika) stanowi racjonalny wydatek firmy związany z realizacją określonych celów gospodarczych. Wydatek ten, ponoszony w interesie pracodawcy i stanowiący koszt działalności gospodarczej poniesiony w celu osiągnięcia przychodów firmy, nie może być uznany za element przychodu pracownika. Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do wniosku, iż wartość związanych z obowiązkami pracownika wydatków pracodawcy w postaci m.in. materiałów biurowych, zużytego prądu, wydatków związanych z eksploatacją samochodu służbowego itp. powinna być proporcjonalnie przypisywana do przychodów pracowników z tytułu stosunku pracy - jako nieodpłatne świadczenie otrzymane przez pracowników. Skoro więc prawidłowe i efektywne wykonywanie obowiązków pracowniczych wymaga od pracownika nocowania w hotelu, to zapewnienie tej możliwości przez pracodawcę nie jest korzyścią pracownika, ale wypełnieniem przez pracodawcę ustawowego obowiązku prawidłowego organizowania pracy tak, aby była ona wydajna i należytej jakości (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 20 listopada 2014 r., sygn. akt I SA/Po 548/14, G. Prawna 2014/247/4, Lex nr 1555878). Również w wyroku z 30 września 2014 r. Naczelny Sąd Administracyjny, rozważając kwestię przychodu pracownika z tytułu nieodpłatnych świadczeń (noclegów) sięgnął do ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego. W tezie tego orzeczenia zaznaczono, że ważnym kryterium kwalifikującym dane świadczenie jako nieodpłatne świadczenie, na rzecz pracownika, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest ustalenie czy świadczenie leżało w interesie pracownika. Jeżeli nie, to nie można mówić o przychodzie pracownika ze stosunku pracy. Jednocześnie wyjaśniono też, że powołany wyrok TK ma charakter interpretacyjny, na jego podstawie sądy administracyjne i organy podatkowe powinny zmienić swoje podejście do kwestii określania pracownikowi przychodu z tytułu otrzymanych przez niego nieodpłatnych świadczeń. Nie powinno też zdaniem Sądu budzić wątpliwości, że organ wydając interpretację powinien także uwzględniać orzecznictwo (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 30 września 2014 r., sygn. akt II FSK 2353/12, G.Prawna RiA2014/193/1, Lex nr 1509138). Wszystkie przedstawione uwagi prowadzą do wniosku, że w opisanym w niniejszym wniosku zdarzeniu przyszłym ponoszenie przez pracodawcę wydatków w celu zapewnienia noclegów pracownikowi - przyjmując wskazane przez Trybunał Konstytucyjny i sądy administracyjne kryterium oceny - jest świadczeniem poniesionym w interesie pracodawcy, bo to jemu przynosi konkretną i wymierną korzyść w postaci prawidłowo i efektywnie wykonanej przez pracownika pracy. Przepisy prawa pracy nie nakładają na pracownika obowiązku ponoszenia za pracodawcę wydatków związanych ze świadczeniem pracy. Wszystkie koszty związane ze świadczeniem pracy przez pracownika pokrywa pracodawca. Zapewnienie noclegu przez pracodawcę pracownikowi służy wyłącznie realizacji obowiązku pracowniczego - pracownik nie ma tutaj żadnej swobody w zarządzaniu i rozporządzeniu tym świadczeniem; wykorzystuje je w konkretnym celu - wykonaniu swoich obowiązków pracowniczych. Natomiast dla pracownika, jako osoby fizycznej - podatnika podatku dochodowego, poza relacją pracowniczą, nie powstaje tu przysporzenie. Korzyść ze świadczeń spełnianych na jego rzecz nie jest przez niego wynoszona na zewnątrz stosunku pracy i nie stanowi dochodu, będącego przedmiotem opodatkowania. W konsekwencji należy, zdaniem Wnioskodawcy, stwierdzić, że ponoszone przez pracodawcę wydatki za noclegi mają bezpośredni związek z wykonywaniem obowiązków służbowych i są niezbędne do wykonywania tych zadań, a ich koszt nie stanowi u pracowników przysporzenia majątkowego i nie może być traktowany jako przychód ze stosunku pracy w myśl art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pracownik nie otrzymuje „świadczenia" w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż Wnioskodawca jedynie zapewnia świadczenia w naturze, które są oferowane w opisanym zdarzeniu w interesie i na rzecz Wnioskodawcy. Ponieważ w tej sytuacji nie powstaje przychód po stronie pracownika, Wnioskodawca nie ma obowiązku naliczania, pobierania i odprowadzania podatku od tego świadczenia.

Identyczne stanowisko prezentują organy podatkowe (interpretacja wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w dniu 13 maja 2015 r. w sprawie IBPBII/1/4511-116/15/MK).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 , art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Na podstawie art. 12 ust. 1 ww. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Oznacza to, że do przychodów pracownika ustawodawca zaliczył nie tylko pieniądze, ale także wartość świadczeń w naturze, czy świadczeń nieodpłatnych otrzymanych od pracodawcy.

Wobec niezdefiniowania w ustawie podatkowej pojęcia „nieodpłatnego świadczenia” zasadne jest odwołanie się do znaczenia tego pojęcia ukształtowanego w orzecznictwie sądowym, zgodnie z którym, nieodpłatnym świadczeniem w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym – co do zasady – jest każde zdarzenie prawne i zjawisko gospodarcze, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku danej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Przysporzenie to może polegać na zwiększeniu majątku (aktywów) bądź uniknięciu jego pomniejszenia (zaoszczędzenie wydatków).

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13 stwierdził, że podstawowym kryterium, które powinno być stosowane przy ustalaniu, czy dane świadczenie nieodpłatne pracodawcy stanowiło przychód ze stosunku pracy, jest wystąpienie po stronie pracownika przysporzenia, czy to w postaci nabycia wymiernej korzyści majątkowej, czy to w postaci również wymiernego zaoszczędzenia wydatku.

W konsekwencji uznał, że za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które:

• zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
• po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
• po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Przyjąć zatem należy, że mimo bardzo szerokiego ujęcia w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodów ze stosunku pracy, nie każde świadczenie spełnione przez pracodawcę na rzecz pracownika podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka wykonuje działalność stoczniową będąc wykonawcą lub podwykonawcą elementów statków lub innej infrastruktury (stalowe barki, pontony, elementy wież, etc). Z uwagi na profil produkcyjny Spółki świadczy ona często usługi za granicą i na rzecz kontrahentów zagranicznych, głównie w Niemczech. Z uwagi na odległość (kilkaset kilometrów) i czas wykonywania takich usług (kilka miesięcy), brak jest możliwości zapewnienia stałego dowożenia pracowników do pracy, gdyż niezbędna jest ich stała obecność w miejscu wykonywanej usługi. Tym samym konieczne jest zapewnienie przez Spółkę pracownikom zakwaterowania. Oddelegowanie następuje w celu realizowania przez pracownika obowiązków pracowniczych na rzecz Spółki wynikających z danego kontraktu zawartego przez Spółkę i następuje poza miejsce siedziby Spółki oraz poza miejsce stałego zamieszkania pracowników. Pracownikom tym nie są wypłacane diety ani inne należności przysługujące w przypadku podróży służbowej, gdyż wobec zawarcia aneksów do umów o pracę nie są oni w podróży służbowej. W czasie oddelegowania Spółka udostępnia pracownikom nieodpłatnie miejsca noclegowe (z reguły kwatery prywatne) w różnych obiektach i lokalizacji. Wynajmowana jest określona ilość miejsc noclegowych a noclegi są nieodłącznym elementem prawidłowego i efektywnego wykonywania przez pracowników obowiązków pracowniczych na rzecz Spółki związanych z realizowanym przez Nią kontraktem. Kwatery są wynajmowane wyłącznie na czas realizacji danego kontraktu. Pracownicy nie przebywają w nich rekreacyjnie czy w celach urlopowych.

Mając na uwadze przedstawiony w niniejszej sprawie opis zdarzenia przyszłego wskazać należy, że uwzględniając powyższe ustalenia Trybunału Konstytucyjnego, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 września 2014 r., sygn. akt II FSK 2280/12 wyraził pogląd, że jakkolwiek skorzystanie ze świadczenia w postaci noclegu wykupionego przez pracodawcę niewątpliwie następuje za zgodą pracownika, niemniej świadczenie to nie jest spełnione w jego interesie, ale w interesie pracodawcy obowiązanego do właściwego organizowania pracy.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że sfinansowanie noclegów pracownikom oddelegowanym do pracy na poszczególnych inwestycjach poza siedzibą Spółki i poza miejscem ich zamieszkania jest świadczeniem, które zostało spełnione w interesie Wnioskodawcy będącego pracodawcą, a nie w interesie tych pracowników.

W konsekwencji, świadczenie takie nie może zostać uznane za przychód pracownika w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z czym Wnioskodawca, jako płatnik nie jest zobowiązany z tego tytułu do obliczenia, pobierania i odprowadzania zaliczki na podatek dochodowy, zgodnie z przepisami art. 31, 32 i 38 ww. ustawy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.