Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB4.4511.177.2016.2.MH
z 25 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 24 sierpnia 2016 r. (data wpływu 6 września 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 4 listopada 2016 r. (data wpływu 14 listopada 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości wraz z odsetkami – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 września 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 25 października 2016 r., nr 1061-IPTPB4.4511.177.2016.1.MH, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w związku z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 26 października 2016 r. (data doręczenia 31 października 2016 r.). Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem z dnia 4 listopada 2016 r. (data wpływu 14 listopada 2016 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 7 listopada 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Na podstawie wyroku Sądu Okręgowego … I Wydział Cywilny z dnia 30 czerwca 2015 r., zasądzono od Gminy … (sprawę merytorycznie prowadzi jednostka budżetowa Miejski Zarząd Dróg i Transportu …. (dalej: „MZDiT”)), na rzecz trzech powodów, kwotę wraz z ustawowymi odsetkami za bezumowne korzystanie z nieruchomości. W uzasadnieniu Sąd ustalił, że powyższe osoby są współwłaścicielami w równych częściach nieruchomości gruntowej położonej …. Na terenie działki znajduje się wybetonowany kanał wylotowy wody deszczowej. Na ww. działkę wylewają się wody deszczowe z pobliskiego osiedla. Największym adiacentem odprowadzającym w tym przypadku bezpośrednio wody deszczowe jest przedmiotowy kolektor deszczowy należący do Gminy …., odwadniający pobliskie osiedle mieszkaniowe. Zgodnie z uzasadnieniem Sądu, stosownie do art. 224 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego, w związku z art. 225 i art. 230 Kodeksu cywilnego, zarówno samoistny, jak i zależny posiadacz cudzej rzeczy w złej wierze obowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z tej rzeczy. Przedmiotowe wynagrodzenie ma charakter obligacyjny i gdy powstanie, uzyskuje byt samodzielny, niezależnie od roszczeń chroniących własność. Nie stanowi ono świadczenia o charakterze odszkodowawczym, nie jest uzależnione od wykazania przez uprawnionego poniesienia szkody i zawinienia sprawcy. Istotą wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy jest przyznanie właścicielowi rekompensaty za brak możliwości dysponowania własną rzeczą, nie zaś zwrot osiągniętych bez podstawy prawnej przez posiadacza samoistnego czy zależnego pożytków. Gminę … nie łączyła żadna umowa z właścicielami przedmiotowej nieruchomości, która stanowiłaby tytuł prawny do korzystania przez pozwaną z nieruchomości powodów. Gmina …. pozostawała w złej wierze jako posiadacz części nieruchomości powodów. Wiedziała bowiem, że nieruchomość, na której znajduje się otwarty wylot kolektora deszczowego, nie stanowi jej własności i nie stanowiła w przeszłości własności Skarbu Państwa (ani jednostki samorządu terytorialnego), ale własność osób prywatnych. O wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powodów nie decyduje wysokość rzeczywistych strat właściciela i rzeczywistych korzyści odniesionych przez posiadacza. Decyduje jedynie obiektywne kryterium, jakim jest układ odpowiednich cen rynkowych - stawek za korzystanie z rzeczy tego rodzaju. Wynagrodzenie to nie dzieli się na świadczenia okresowe, lecz jest należnością jednorazową za cały okres korzystania z rzeczy przez posiadacza bez tytułu prawnego.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 4 listopada 2016 r. Wnioskodawca dodał, że w uzasadnieniu Wyroku Sądu Okręgowego …. I Wydział Cywilny z dnia 30 czerwca 2015 r., sygn. akt. …. utrzymanego w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego …. z dnia 19 maja 2016 r., Sąd wskazał, że kwota zasądzona niniejszym wyrokiem jest wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego w związku z art. 225 Kodeksu cywilnego. Ponadto Sąd dodał, że wynagrodzenie to nie stanowi świadczenia o charakterze odszkodowawczym, nie jest uzależnione zatem od wykazania przez uprawnionego poniesienia szkody i zawinienia sprawcy. MZDiT …. dokonał wypłaty wynagrodzenia zasądzonego wyrokiem w dniu 3 czerwca 2016 r. dla każdego z trzech powodów.

Ponadto, Wnioskodawca dodał, że na rzecz każdego z powodów zasądzono ustawowe odsetki, zwrot kosztów procesu oraz zwrot kosztów postępowania apelacyjnego. Wnioskodawca dokonał wypłaty kwot z ww. tytułów w dniach 3 czerwca 2016 r. oraz 6 lipca 2016 r.

W zakresie wypłaconych ustawowych odsetek Wnioskodawca wystawi zgodnie z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych informację PIT-8C.

W odniesieniu do zasądzonych wyrokiem sądu zwrotu kosztów procesu oraz kosztów procesu apelacyjnego, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że zwrócone na rzecz powodów ww. koszty nie stanowią przysporzenia i tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Po stronie powodów, w związku z dokonanym zwrotem nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Kwoty te stanowią jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków - nie są więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymane kwoty tytułem kosztów procesu oraz kosztów procesu apelacyjnego są obojętne podatkowo. W konsekwencji, Wnioskodawca nie ma obowiązku wystawienia dla powodów informacji, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za rok podatkowy 2016.

Dodatkowo Wnioskodawca wskazał, że jest jednostką budżetową Gminy …. utworzoną na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 885, z późn. zm.). Zgodnie z art. 11 ust. l ww. ustawy, jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej. Podmiotami posiadającymi zdolność procesową zgodnie z art. 65 § 1 Kodeksu postepowania cywilnego, są osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, nie będące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r., poz. 1515, z późn. zm.), gminy mają osobowość prawną. Gminę reprezentuje wójt (burmistrz, prezydent miasta). Zdolność sądową posiada więc gmina, ona kieruje pozwy i przeciwko niej są one kierowane, a gminę reprezentuje w procesach wójt (burmistrz, prezydent) lub upoważniona przez niego osoba. Ponieważ MZDIT dokonał faktycznie na rzecz powodów zapłat kwot zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego …. I Wydział Cywilny z dnia 30 czerwca 2015 r., sygn. akt. …. utrzymanego w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego …. z dnia 19 maja 2016 r., tym samym Wnioskodawca ma interes prawny w uzyskaniu przedmiotowej interpretacji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie, ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku:

Czy MZDiT jako podmiot, który dokonał wypłaty wynagrodzenia wraz z należnymi odsetkami na rzecz powodów - osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej z tytułu wyroku Sądu Okręgowego … I Wydział Cywilny z dnia 30 czerwca 2015 r., sygn. akt. …., utrzymanego w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego …. z dnia 19 maja 2016 r., jest zobowiązany na podstawie art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do sporządzenia i przekazania informacji PIT-8C za 2016 r. powodom (o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych)?

Zdaniem Wnioskodawcy, przedstawionym ostatecznie w uzupełnieniu wniosku, jako podmiot, który dokonał wypłaty wynagrodzenia wraz z należnymi odsetkami na rzecz powodów (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej), z tytułu wyroku Sądu Okręgowego … I Wydział Cywilny z dnia 30 czerwca 2015 r., sygn. akt. ….., utrzymanego w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego …. z dnia 19 maja 2016 r., jest On zobowiązany na podstawie art. 42a ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych do sporządzenia i przekazania informacji powodom PIT-8C (informacja o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych). W przedmiotowej informacji podatnikiem będzie odrębnie każdy powód - osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, która jest wskazana (wymieniona) w przedmiotowym wyroku sądowym.

Art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, w stosunku do których rodzajów przychodów, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń są zobowiązane sporządzić informację o wysokości przychodów, osiągniętych w danym roku podatkowym i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu zgodnie z właściwością. Przedmiotowy przepis stosuje się do przychodów określonych w art. 20 ust. 1, który uszczegóławia, ale nie wyczerpuje katalogu przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca w omawianym przepisie dokonał wyłączenia jego stosowania odnośnie dochodów (przychodów) wymienionych między innymi w art. 21.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłata wynagrodzenia wraz z należnymi odsetkami na podstawie przedmiotowego wyroku sądowego stanowi przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym ma zastosowanie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Równocześnie, zdaniem Wnioskodawcy, nie ma zastosowania zwolnienie przedmiotowe, którego zamknięty katalog zawiera art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Analizując zamknięty katalog zwolnień przedmiotowych określonych w art. 21 ust. 1 Wnioskodawca stwierdza, że nie ma zastosowania pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3b wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obejmuje zatem odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Zgodnie z treścią uzasadnienia do wyroku sądu, stanowiącego podstawę dokonanych wypłat, otrzymane przez każdego powoda kwoty stanowią wynagrodzenie i należne odsetki. Tym samym nie mieszczą się one w katalogu tytułu dochodów (przychodów), które podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powołanego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy, bądź od których minister właściwy do spraw finansów publicznych zaniechał poboru podatku w drodze rozporządzenia.

Stosownie do art. 11 ust. 1 tej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z brzmieniem art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W myśl art. 42a ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są zobowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru (PIT-8C) o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4 przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy korzystają jedynie odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawy.

Z kolei zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje tylko te odszkodowania lub zadośćuczynienia, które zostały otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Przy czym nie korzystają ze zwolnienia odszkodowania otrzymane z związku z prowadzoną działalnością gospodarczą ani odszkodowania dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Czyli zwolnione z opodatkowania są tylko odszkodowania (wypłacone na podstawie wyroku lub ugody sądowej) za tzw. szkodę rzeczywistą stanowiącą poniesienie straty, a nie dotyczącą utraconych korzyści.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że na podstawie wyroku sądowego, zasądzono od Gminy (sprawę merytorycznie prowadzi Wnioskodawca), na rzecz trzech powodów, kwotę wraz z ustawowymi odsetkami za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Sąd wskazał, że kwota zasądzona niniejszym wyrokiem jest wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego w związku z art. 225 Kodeksu cywilnego. Ponadto Sąd dodał, że wynagrodzenie to nie stanowi świadczenia o charakterze odszkodowawczym, nie jest uzależnione zatem od wykazania przez uprawnionego poniesienia szkody i zawinienia sprawcy. Wnioskodawca dokonał wypłaty wynagrodzenia zasądzonego wyrokiem w dniu 3 czerwca 2016 r. Ponadto, na rzecz każdego z powodów zasądzono ustawowe odsetki, zwrot kosztów procesu oraz zwrot kosztów postępowania apelacyjnego. Wnioskodawca dokonał wypłaty kwot z ww. tytułów w dniach 3 czerwca 2016 r. oraz 6 lipca 2016 r.

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.).

Zgodnie z treścią przepisu art. 224 § 2 i art. 225 Kodeksu cywilnego, w przypadku zaistnienia wymienionych tam okoliczności samoistny posiadacz obowiązany jest względem właściciela m.in. do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Podzielając stanowiska Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, zgodnie z którymi „wynagrodzenie to nie stanowi odszkodowania, lecz sposób regulowania stosunków między właścicielem a nieuprawnionym posiadaczem, ochronę interesów właściciela i przywracania zakłóconej równowagi między tymi podmiotami. Wynagrodzenie z art. 224 § 1 i art. 255 Kodeksu cywilnego ułatwia właścicielowi osiągnięcie celu gospodarczego polegającego na zrównaniu jego stanu majątkowego (w zakresie ograniczonym jednak do skutków wynikających z prawa własności określonej rzeczy) do poziomu, który można byłoby osiągnąć, gdyby właściciel z niej mógł korzystać. Przepisy art. 224 § 2 i art. 225 ww. kodeksu w zakresie wymienionych w nich roszczeń wyłączają inne podstawy odpowiedzialności posiadacza wobec właściciela (wyrok SN z dnia 9 czerwca 2000 r., sygn. akt ….). Zarówno powstanie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, jak i wysokość wynagrodzenia nie zależy od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakiś uszczerbek, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia (tak wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2004 r. sygn. akt ….). Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie jest i nie może być odszkodowaniem z tytułu pozbawienia posiadania rzeczy, wiąże się bowiem z faktem wykonywania posiadania samoistnego (art. 225 Kodeksu cywilnego), a nie wyrządzenia szkody w jakiejkolwiek postaci. Zatem, w świetle przepisów ustawy Kodeks cywilny, przysługujące, na mocy art. 224 § 2 i art. 225 tej ustawy, od samoistnego posiadacza wynagrodzenie, nie jest naprawieniem szkody wyrządzonej właścicielowi lecz wynagrodzeniem zapłaty za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym co uzyskałby właściciel, gdy rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego. Tym samym tak wypłacone świadczenie (wynagrodzenie) nie jest odszkodowaniem, do którego miałyby zastosowanie przepisy prawa cywilnego regulujące wysokość lub zasady ustalania roszczeń odszkodowawczych.

Skoro zatem wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości nie ma charakteru odszkodowawczego to na gruncie przepisów podatkowych nie może ono skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3 lub pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co prawda ustawa podatkowa nie zawiera definicji szkody czy odszkodowania, tym niemniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od przyjętego w systemie prawa cywilnego ich znaczenia. O tym co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują (generalnie) przepisy art. 361 i art. 363 Kodeksu cywilnego. Natomiast przedmiotowe wynagrodzenie nie jest naprawieniem szkody, a więc nie ma charakteru odszkodowawczego podobnie jak korzystanie z nieruchomości przez posiadacza nie oznacza wyrządzenie jej właścicielowi szkody tylko dlatego, że nie łączy ich ważny stosunek prawny, a właściciel nie mógł z nieruchomości tej korzystać. Wynagrodzenie, o którym mowa w art. 224 § 2 i art. 225 Kodeksu cywilnego jest należne bez względu na uszczerbek majątkowy jaki poniósł lub mógłby ponieść właściciel pozbawiony możliwości korzystania z rzeczy (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 27 marca 2008 r., sygn. akt I SA/Gl 1076/07, LEX nr 468775)”.

Zatem, wypłacone przez Wnioskodawcę wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie stanowi odszkodowania i w związku z tym nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3 lub pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast w kwestii wypłaconych przez Wnioskodawcę odsetek, należy wskazać, że tę instytucję prawną reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Odnosząc się do możliwości zwolnienia od podatku dochodowego odsetek od wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, wskazać należy, że wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119 i pkt 130 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

1. odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz.U. Nr 156, poz. 776);
2. odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1;
3. odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta;
4. odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.
   
   

Skoro ustawodawca wyraźnie określa, że w tych przypadkach także odsetki od określonych przychodów wolne są od podatku dochodowego, natomiast w stosunku do innych kategorii przychodów zwolnionych od podatku o odsetkach związanych z tymi należnościami nie wspomina, należy uznać że jest to zabieg celowy.

Nie można więc przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem/zadośćuczynieniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl powyższych przepisów, powołanych wcześniej, wolne od podatku są odszkodowania lub zadośćuczynienia w okolicznościach określonych w treści ww. przepisów. Natomiast nie podlegają zwolnieniu odsetki. Okoliczność, że odsetki stanowią najczęściej swoistą rekompensatę wynikającą z czasookresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą zadośćuczynienia/odszkodowania a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek, na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) – wyraźne zwolnienie. Ustawodawca nie pomija bowiem odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w ocenie ustawodawcy zasługują na szczególną ochronę.

W przedstawionym stanie faktycznym odsetki zostały ustalone od poszczególnej kwoty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, nie zaś od wynagrodzenia, o którym mowa powyżej (tj. wynagrodzenia ze stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, a także pracy nakładczej), tym samym takie odsetki nie korzystają z powyższego zwolnienia.

W związku z powyższymi wyjaśnieniami odsetki zasądzone wyrokiem Sądu, wypłacone przez Wnioskodawcę nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego oraz powołane powyżej przepisy prawa, stwierdzić należy, że wypłacone przez Wnioskodawcę w 2016 r., na podstawie wyroku sądowego, wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości wraz z ustawowymi odsetkami na rzecz powodów – osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej - nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego. Przedmiotowe wynagrodzenie wraz z odsetkami stanowi przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem Wnioskodawca, jako płatnik, zobowiązany jest wypełnić obowiązek nałożony przez art. 42a powołanej ustawy, czyli wystawić informacje o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C).

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą wynagrodzenia wraz z odsetkami, zgodnie z zakresem sformułowanego przez Wnioskodawcę we wniosku pytania. Przedmiotem interpretacji nie jest natomiast kwestia zwrotu kosztów procesu oraz kosztów postępowania apelacyjnego.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ….., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.