Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB4/4511-616/16-3/JK3
z 8 sierpnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 oraz art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt . 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku wspólnym z dnia 9 maja 2016 r. (data wpływu 16 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odsetek - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 maja 2016 r. został złożony wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odsetek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

W dniu 16 grudnia 2007 r. miał miejsce wypadek drogowy, w trakcie którego doszło do zderzenia się samochodu osobowego, kierowanego przez Annę G. z samochodem osobowym, kierowanym przez Witolda S., którego pasażerami byli: Renata S. (Wnioskodawczyni), Karol S., Kacper S. i Józef Z.. Skutkiem przedmiotowego wypadku drogowego były: śmierć Kacpra S., obrażenia ciała Karola S., Witolda S., Renaty S. i Józefa Z. oraz uszkodzenia pojazdów uczestniczących w wypadku. Sprawcą przedmiotowego wypadku drogowego była Anna G. kierująca pojazdem. Samochód ten w chwili zdarzenia ubezpieczony był z tytułu umowy ubezpieczenia OC. S. S.A. jako polski korespondent T. AG w ramach Systemu Zielonej Karty uznało winę Anny G. za spowodowanie przedmiotowego wypadku drogowego, a tym samym uznało odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za skutki przedmiotowego wypadku drogowego i przeprowadziło postępowanie likwidacyjne w sprawie, które następnie na etapie postępowania sądowego prowadzone było przez Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych.

Postępowanie sądowe w przedmiocie roszczeń cywilnych związanych z ww. wypadkiem drogowym z dnia 16 grudnia 2007 r. prowadzone było przez Sąd Okręgowy, Wydział Cywilny i zakończone zostało wyrokiem z dnia 22 grudnia 2015 r., w którym Sąd:

1. ustalił, że: „ Pomiędzy stronami nie było sporu co do odpowiedzialności strony pozwanej jako ubezpieczyciela sprawcy szkody, która wynika z art. 19 ust. 3 w zw. z art. 123 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych…, a także z art. 822 Kc. ”,
   
2. zasądził od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych na rzecz Wnioskodawczyni:
   • kwotę w wysokości 186.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną przez Wnioskodawczynię (na podstawie art. 445 § 1 Kc w zw. z art. 444 § 1 Kc) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty (na podstawie art. 817 § 1 Kc. oraz art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych),
     
   • kwotę w wysokości 75.321,52 zł tytułem odszkodowania za szkodę poniesioną przez Wnioskodawczynię (na podstawie art. 363 Kc w zw. z art. 361 Kc.) wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 75.051,74 zł od dnia 09 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 269,78 zł od dnia 23 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty (na podstawie art. 817 § 1 Kc oraz art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych),
     
   • kwotę w wysokości 150.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna (na podstawie art. 446 § 4 Kc w zw. z art. 448 Kc) wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 100.000,00 zł od dnia 09 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 50.000,00 zł od dnia 22 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty (na podstawie art. 817 § 1 Kc oraz art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych),
     
   • kwotę w wysokości 20.000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji Wnioskodawczyni po śmierci syna (na podstawie art. 446 § 3 Kc) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 listopada 2011 r. do dnia zapłaty (na podstawie art. 817 § 1 Kc oraz art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych),
3. zasądził od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych na rzecz powoda Witolda S.:
   
   
   • kwotę w wysokości 43.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną przez powoda (na podstawie art. 445 § 1 Kc w zw. z art. 444 § 1 Kc) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 października 2010 r. do dnia zapłaty (na podstawie art. 817 § 1 Kc oraz art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych),
     
   • kwotę w wysokości 3.600,00 zł tytułem odszkodowania za szkodę poniesioną przez powoda (na podstawie art. 363 Kc w zw. z art. 361 Kc) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 września 2010 r. do dnia zapłaty (na podstawie art. 817 § 1 Kc oraz art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych),
     
   • kwotę w wysokości 150.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna (na podstawie art. 446 § 4 Kc w zw. z art. 448 Kc) wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 100.000,00 zł od dnia 29 października 2010 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 50.000,00 zł od dnia 22 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty (na podstawie art. 817 § 1 Kc oraz art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych),
     
   • kwotę w wysokości 20.000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji po śmierci syna (na podstawie art. 446 § 3 Kc) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 listopada 2011 r. do dnia zapłaty (na podstawie art. 817 § 1 Kc, oraz art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych),
   
   
4. zasądził od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych na rzecz powoda Karola S.:
   • kwotę w wysokości 21.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną przez powoda (na podstawie art. 445 § 1 Kc w zw. z art. 444 § 1 Kc.) wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 16.000,00 zł od dnia 29 października 2010 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 5.000,00 zł od dnia 22 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty (na podstawie art. 817 § 1 Kc oraz art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych),
     
   • kwotę w wysokości 50.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za śmierć brata (na podstawie art. 446 § 4 Kc w zw. z art. 448 Kc.) wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 30.000,00 zł od dnia 29 października 2010 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 20.000,00 zł od dnia 22 grudnia 2015 r, do dnia zapłaty (na podstawie art. 817 § 1 Kc oraz art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych),
     
   • kwotę w wysokości 20.000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej powoda po śmierci brata (na podstawie art. 446 § 3 Kc) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 listopada 2011 r. do dnia zapłaty (na podstawie art. 817 § 1 Kc, oraz art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych).
   
   
   

W dniu 16 marca 2016 r. pozwany Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych dokonało wypłaty:

1. na rzecz Wnioskodawczyni:
   
   
   • kwoty w wysokości 186.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną przez Wnioskodawczynię wraz z ustawowymi odsetkami od ww. roszczenia w wysokości 3.118,68 zł,
     
   • kwotę w wysokości 75.321,52 zł tytułem odszkodowania za szkodę poniesioną przez Wnioskodawczynię wraz z ustawowymi odsetkami od ww. roszczenia w wysokości 46.673,96 zł oraz 107,91 zł,
     
   • kwotę w wysokości 100.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna wraz z ustawowymi odsetkami od ww. roszczenia w wysokości 62.189,04 zł,
2. na rzecz powoda Witolda S.:
   • kwotę w wysokości 43.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną przez powoda wraz z ustawowymi odsetkami od w/w roszczenia w wysokości 27.369,21 zł,
     
   • kwotę w wysokości 3.600,00 zł tytułem odszkodowania za szkodę poniesioną przez powoda wraz z ustawowymi odsetkami od w/w roszczenia w wysokości 2.352,92 zł,
     
   • kwotę w wysokości 100.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna wraz z ustawowymi odsetkami od w/w roszczenia w wysokości 63.649,32 zł,
3. na rzecz powoda Karola S.:
   • kwotę w wysokości 21.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną przez powoda wraz z ustawowymi odsetkami od w/w roszczenia w wysokości 10.183,89 zł oraz 83,84 zł,
     
   • kwotę w wysokości 50.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za śmierć brata wraz z ustawowymi odsetkami od ww. roszczenia w wysokości 19.094,79 zł oraz 335,34 zł.
   
   
   

We wskazanym poniżej zakresie pozwany Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zaskarżyło ww. wyrok apelacją nie wypłacając:

1. powódce Renacie S.:
   • kwoty w wysokości 50.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 22 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty,
     
   • kwoty w wysokości 20.000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji powódki po śmierci syna wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 20.11.2011 r. do dnia zapłaty,
2. powodowi Witoldowi S.:
   • kwoty w wysokości 50.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 22 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty,
     
   • kwoty w wysokości 20.000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji po śmierci syna wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 20 listopada 2011 r. do dnia zapłaty,
3. powodowi Karolowi S.:
   • kwoty w wysokości 20.000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej powoda po śmierci brata wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty dnia 21 listopada 2011 r. do dnia zapłaty.
   
   
   

Zaskarżone roszczenia, o których mowa powyżej będą przedmiotem rozstrzygnięcia przez Sąd Apelacyjny (działający jako Sąd II Instancji) i w zależności od rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego będą ewentualnie wypłacone powodom w przyszłości.

Wnioskodawcy wskazują, że są osobami fizycznymi, nie prowadzili i nie prowadzą działalności gospodarczej. Żadna więc z ww. kwot wypłaconego odszkodowania oraz zadośćuczynienia oraz odsetek od nich nie ma związku z działalnością gospodarczą. Wnioskodawcy oświadczają również, że nie ma w niniejszej sprawie zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 4a oraz 4b.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w świetle art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 17 stycznia 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 361) otrzymane przez Wnioskodawców odsetki, wypłacone im przez Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z tytułu nieterminowej wypłaty odszkodowania i zadośćuczynienia należnego z tytułu umowy ubezpieczenia OC sprawcy wypadku drogowego z dnia 16 grudnia 2007 r., należy wykazać w zeznaniu rocznym i odprowadzić od nich podatek dochodowy od osób fizycznych?
2. Czy w świetle art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 17 stycznia 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 361) dalsze odsetki wypłacone Wnioskodawcom w niniejszej sprawie w przyszłości (tj. po rozstrzygnięciu sprawy przez Sąd Apelacyjny działający jako Sąd II Instancji) przez Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z tytułu nieterminowej wypłaty odszkodowania i zadośćuczynienia należnego z tytułu umowy ubezpieczenia OC sprawcy wypadku drogowego z dnia 16 grudnia 2007 r., należy wykazać w zeznaniu rocznym i odprowadzić od nich podatek dochodowy od osób fizycznych?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni.

Odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną, a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób. Wobec ścisłej i literalnej wykładni przepisów regulujących zwolnienia podatkowe, nie można wyprowadzić wniosku, że odsetki należy przyporządkować do innego źródła przychodu niż należność główną. Skoro więc zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych (odszkodowania, zadośćuczynienia), to w ocenie wnioskodawców odsetki od tych świadczeń, tak jak same świadczenia są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych. Wobec powyższego wnioskodawcy stoją na stanowisku, że zarówno odszkodowanie i zadośćuczynienie i wypłacone im w niniejszej sprawie przez Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, jak również odsetki od ww. świadczeń wypłacone im przez Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych podlegają zwolnieniu podatkowemu zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a wiec brak jest podstawy do wykazania w zeznaniach rocznych przez Wnioskodawców kwot otrzymanych przez nich z tytułu odsetek oraz do zapłaty przez wnioskodawców podatku dochodowego od tych kwot. Również w przypadku wypłaty wnioskodawcom przez Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych dalszych kwot odszkodowań i zadośćuczynień oraz dalszych odsetek od tych świadczeń w przyszłości, tj. po rozstrzygnięciu sprawy przez Sąd Apelacyjny w Warszawie działający jako Sad II Instancji) brak będzie podstawy do wykazania w zeznaniach rocznych przez wnioskodawców kwot otrzymanych przez nich z tytułu dalszych odsetek oraz do zapłaty przez wnioskodawców podatku dochodowego od otrzymanych z ww. tytułu kwot.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem: 1) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c, 2) dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a (tj. dochodu z ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi oraz dochodu z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie). Na podstawie ww. przepisu bezsporne jest więc zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych wszelkich świadczeń otrzymanych z tytułu ubezpieczeń zarówno majątkowych jak i osobowych. Wskazać należy jednak, że art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obejmuje zakresem zwolnienia także otrzymane przez podatnika odsetki od należności głównej (tj. od odszkodowania, zadośćuczynienia) należne z tytułu nieterminowego wykonania zobowiązania.

Podkreślenia wymaga, że art. 21 ust. 1 tej ustawy w punktach 3, 3a, 3b, 3c oraz 3d zwalnia od podatku dochodowego od osób fizycznych inne rodzaje odszkodowań w stosunku do tych wymienionych w pkt 4 powołanego przepisu. Jednakże należy zwrócić uwagę, że w omawianych przypadkach ustawodawca wyraźnie zawarł zapisy zwalniające od opodatkowania jedynie odszkodowania. Tymczasem, w przypadkach dotyczących ubezpieczeń osobowych i majątkowych. przepis przewiduje zwolnienie w stosunku do „kwot otrzymanych” z tego tytułu.

Biorąc wiec pod uwagę zarówno wykładnię literalną jak i celowościową tego przepisu, należy sformułować wniosek, że tak skonstruowany przepis zwalnia od opodatkowania nie tylko należność główną stanowiącą odszkodowanie, zadośćuczynienie, ale także wszelkie prawa uboczne, mieszczące się w zakresie wyrażenia „kwot otrzymanych z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych”, w tym otrzymane przez podatnika odsetki. W przypadku, gdyby celem ustawodawcy było zwolnienie z opodatkowania jedynie odszkodowań, posłużyłby się on w konstrukcji art. 21 ust. 1 pkt 4 bezpośrednim wyrażeniem, analogicznym do tych zawartych w punktach 3-3d.

Kwestia opodatkowania odsetek od odszkodowań, zadośćuczynień była już wielokrotnie rozstrzygana przez sądownictwo administracyjne, które potwierdza stanowisko podatników przedstawione w niniejszym wniosku o interpretację. Jako przykład wskazać należy:

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2014 r. (IIFSK 289/12), w którym NSA wskazał, że: „Naczelny Sąd Administracyjny w pełni aprobuje konkluzję sądu pierwszej instancji, że odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną - a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób. Odsetki stanowią integralny element przychodu ze sprzedamy nieruchomości, ponieważ mają charakter akcesoryjny, a ich byt prawny zależy od należności, z którą są związane..”
• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 stycznia 2014 r. (II FSK 333/12), w którym NSA wskazał, że: „Skoro odsetki jako świadczenie akcesoryjne są bezpośrednio i ściśle związane z przychodem z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości, odsetki te nie mogłyby powstać, gdyby nie obowiązek zapłaty ceny, to nie ma uzasadnienia, aby należność główna oraz odsetki za „nieterminowe spełnienie roszczenia” były przypisane do dwóch różnych źródeł przychodów. Nie sposób bowiem za odrębne źródło przychodów uznać przychodów z odpłatnego zbycia (wykupu) nieruchomości i odsetek od kwoty wykupu tej nieruchomości. Odsetki o tym charakterze powinny być zatem przypisane do tego samego źródła co należność główna.”
• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 lutego 2014 r. (II FSK 702/12), w którym NSA wskazał, że: „Odsetki stanowią roszczenie akcesoryjne, a ta właśnie cecha odsetek przemawiała zdaniem Sądu za zaliczeniem ich do tego samego źródła przychodów, co należność główna.”
• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 grudnia 2013 r. (II FSK 115/12), w którym NSA wskazał, że: „Za trafne i prawidłowe uznać należy wyrażane w niniejszej sprawie stanowisko Sądu pierwszej instancji, wraz z przytoczoną na jego poparcie argumentacją. Sąd ten podkreślił, że skoro odsetki jako świadczenie akcesoryjne są bezpośrednio i ściśle związane z przychodem z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości, odsetki te nie mogłyby powstać, gdyby nie obowiązek zapłaty ceny, to nie ma uzasadnienia, aby należność główna oraz odsetki były przypisane do dwóch różnych źródeł przychodów, nie sposób bowiem za odrębne źródło przychodów uznać przychodów z odpłatnego zbycia (wykupu) nieruchomości i odsetek od kwoty wykupu tej nieruchomości. Odsetki powinny być zatem przypisane do tego samego źródła co należność główna.”
  
  

Przywołane powyżej przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz orzecznictwo i doktryna potwierdzała stanowisko Wnioskodawców, że zwolnieniem przewidzianym art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy objęte są również odsetki od odszkodowań i zadośćuczynień wypłaconych z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, co oznacza brak podstawy do wykazania w zeznaniach rocznych przez wnioskodawców kwot otrzymanych przez nich z tytułu odsetek oraz do zapłaty przez wnioskodawców podatku dochodowego od tych kwot. Skoro bowiem zwolnione z podatku jest odszkodowanie i zadośćuczynienie, to tym zwolnieniem objęte są również odsetki zasądzone w związku z opóźnieniem w wypłacie ww. świadczeń.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Oznacza to, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.
   
   

Zgodnie z art. 24 ust. 15 ww. ustawy dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.

Regulacje prawne dotyczące odsetek za zwłokę zawarte są art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

W myśl art. 482 § 1 Kodeksu cywilnego, od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy.

Zgodnie natomiast z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101 z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenie główne.

Zatem, nie można utożsamiać odsetek za zwłokę ze świadczeniem odszkodowawczym, czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Nie ma więc racji Wnioskodawczyni twierdząc, że skoro odszkodowanie zwolnione jest z opodatkowania, to kwota odsetek powinna też być zwolniona z opodatkowania.

Potwierdza to orzecznictwo sądów, m.in. Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z dnia 24 stycznia 2008 r. sygn. akt II FSK 1629/06 stwierdził „(...) Odsetki należne w razie uchybienia przez dłużnika terminowi świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 K.c.) należy traktować jako wynagrodzenie za przedłużone i pozbawione podstaw prawnych korzystanie z cudzego kapitału. Inaczej rzecz ujmując, jest to odszkodowanie za pozbawienie wierzyciela możliwości dysponowania kapitałem, a tym samym pozbawienie go spodziewanych z tego tytułu korzyści (np. przez korzystną lokatę) (…). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono, że głównym motywem legislacyjnym uregulowania takiego jak w art. 481 § 1 K.c. jest uznanie, że wierzyciel ponosi przez opóźnienie co najmniej szkodę w postaci odsetek, na jakie mógłby ulokować otrzymaną w terminie sumę (wyrok z dnia 24 kwietnia 1997 r. sygn. akt II CKN 118/97, OSP 1998, Nr 1, poz. 3, z glosą A. Szpunara). Odsetki zatem są kompensatą tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej. Prowadzi to do konkluzji, że odsetki otrzymane na podstawie wyroku z tytułu opóźnienia dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 K.c.) stanowią odszkodowanie dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono i jako takie nie są wolne od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)”.

Powyższy pogląd w całej rozciągłości podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach. który w wyroku z dnia 11 lipca 2013 r. sygn. akt I SA/G1 145/13, który dodał, że „w żadnej jednostce redakcyjnej przepisu art. 21 u.p.d.o.f. nie została zakodowana norma o charakterze szczególnym statuująca zwolnienie podatkowe obejmujące wyżej opisane odsetki za zwłokę. Normy takiej nie ma również w innych regulacjach wchodzących w skład systemu prawą obowiązującego. W przepisie art. 21 u.p.d.o.f. zostały natomiast zawarte zwolnienia podatkowe dotyczące innego rodzaju odsetek. Wynik wnioskowania a contrario wskazuje, że odsetki, które nie zostały wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, podlegają opodatkowaniu. Sąd wskazuje, że dokonując interpretacji należy mieć na względzie i tę okoliczność, że zwolnienia podatkowe stanowią odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania, co powoduje, że niedopuszczalne byłoby poszerzanie zakresu zwolnień w drodze wykładni; w szczególności wbrew jednoznacznej woli ustawodawcy wyrażonej w przepisie.

Dodatkowo w wyroku z dnia 25 marca 2015 r. sygn. akt III SA/Wa 2626/14, WSA w Warszawie zauważył, że, cyt. „To, że w świetle prawa cywilnego odsetki te wiążą się i zależą od zasadności roszczenia głównego, nie zmienia zupełnie odrębnego tytułu, z którego wywodzą się odsetki na gruncie podatkowym. Przychód odsetkowy Skarżącego ma swoje źródło nie w odszkodowaniu lub zadośćuczynieniu, lecz w spóźnieniu dłużnika w wypłacie tego odszkodowania i zadośćuczynienia.”

Powyższe potwierdza również wyrok z dnia 9 grudnia 2015 r. sygn. akt III SA/Wa 2675/14.

Stanowisko powyższe potwierdza także uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 czerwca 2016 r. sygn. akt II FPS 2/16.

Z przytoczonych powyżej uregulowań jasno wynika, że wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy wyraźnie o tym stanowi (konkretnie odnosi się do odsetek).

Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Jednakże takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ww. ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie. I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są:

• pkt 52 – odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776);
  

• pkt 95 – odsetki z tytułu realizacji nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1;
  

• pkt 119 – odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta;
  

• pkt 130 – odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.
  
  
  

Zatem, skoro ustawodawca wyraźnie określa, że w tych przypadkach także odsetki od określonych przychodów wolne są od podatku dochodowego, natomiast w stosunku do innych kategorii przychodów zwolnionych od podatku o odsetkach związanych z tymi należnościami nie wspomina, należy uznać że jest to zabieg celowy.

W ocenie Wnioskodawczyni kwoty wypłacanych odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty odszkodowań podlegają zwolnieniu, ponieważ odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną, a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób. Zatem, jeżeli należne poszkodowanemu odszkodowanie jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych, to również odsetki, jakie są wypłacane z powodu opóźnienia w wypłacie odszkodowania korzystają ze zwolnienia podatkowego.

Wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni, nie można zgodzić się z tym stanowiskiem. Nie można bowiem utożsamiać odsetek za zwłokę ze świadczeniem odszkodowawczym, czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem nie wykonania zobowiązań. Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej (odszkodowania) nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń – zwalnia od opodatkowania jedynie należność główną, tj. odszkodowanie.

Nie można również zgodzić się z Wnioskodawczynią, że art. 21 ust. 1 pkt 4 zwalnia od opodatkowania nie tylko należność główną stanowiącą odszkodowanie, ale także wszelkie prawa uboczne, mieszczące się w zakresie wyrażenia „kwot otrzymanych z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych”, w tym otrzymane przez podatnika odsetki. Z tytułu ubezpieczenia osobowego, bądź majątkowego przysługuje odszkodowanie.

Z uwagi więc na to, że w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest regulacji, które zwalniałyby od podatku odsetki ustawowe od odszkodowania, przyjąć należy, że stanowią przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie ze wskazaną powyżej regułą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 cytowanej ustawy.

Mając na uwadze powyższe, nie można zgodzić się z twierdzeniem Wnioskodawczyni, że skoro wypłacone odszkodowanie jest wolne od podatku to ze zwolnienia z podatku dochodowego korzystają także odsetki. Otrzymanych przez Wnioskodawczynię odsetek nie można utożsamiać z kwotami otrzymanymi z tytułu odszkodowania, stąd też nie mogą być one objęte dyspozycją art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy zatem uznać, że otrzymane odsetki (również dalsze, otrzymane w przyszłości) za zwłokę w wypłacie odszkodowania przyznanego Wnioskodawczyni, jako nie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych stanowią przychód z innych źródeł określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych. Należy wykazać je w zeznaniu rocznym i odprowadzić od nich podatek dochodowy od osób fizycznych.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawczynię wyroków sądu należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnej sprawie i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację. Orzeczenia sądów administracyjnych nie stanowią wiążącej wykładni źródła prawa powszechnie obowiązującego, tym samym nie stanowią podstawy wydania interpretacji indywidualnej.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie oraz Zainteresowanemu niebędącemu Stroną przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.