2016.08.26 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4514-289/16-7/MZ
z 26 sierpnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 1 czerwca 2016 r. (data wpływu 6 czerwca 2016 r.) uzupełniony pismami: z dnia 30 czerwca 2016 r. (data nadania 30 czerwca 2016 r, data wpływu 4 lipca 2016 r.) na wezwanie z dnia 23 czerwca 2016 r. Nr IPPB2/4514-289/16-3/MZ i Nr IPPP3/4512-422/16-3/ISK (data nadania 24 czerwca 2016 r., data doręczenia 28 czerwca 2016 r.) oraz z dnia 8 sierpnia 2016 r. (data nadania 8 sierpnia 2016 r., data wpływu 12 sierpnia 2016 r.) na wezwanie z dnia 28 lipca 2016 r. (data nadania 28 lipca 2016 r., data doręczenia 1 sierpnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przysądzenia własności nieruchomości w ramach licytacji komorniczej:

w zakresie zastosowania art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - jest prawidłowe,
w pozostałej części - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 czerwca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości w drodze licytacji komorniczej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca, jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Polsce. Wnioskodawca planuje nabyć nieruchomość w ramach licytacji komorniczej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks Postępowania Cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) tj. w wyniku prawomocnego postanowienia Sądu o przysądzeniu własności nieruchomości w ramach postępowania egzekucyjnego.

Nieruchomość będąca przedmiotem licytacji jest własnością osoby fizycznej. Na terenie powyższej nieruchomości siedzibę posiada spółka kapitałowa.

W przypadku gdyby Wnioskodawca wygrał przedmiotową licytację i po uiszczeniu ceny nabycia otrzymał prawomocne postanowienie Sądu o przysądzeniu własności, wylicytowana nieruchomość będzie stanowić element jego majątku prywatnego, tj. nie będzie składnikiem majątku związanym z działalnością gospodarczą. Wnioskodawca biorąc udział w postępowaniu egzekucyjnym nie działał (nie będzie działał) w charakterze czynnego podatnika podatku VAT.

Pismem z dnia 23 czerwca 2016 r. Nr IPPB2/4514-289/16-3/MZ i Nr IPPP3/4512-422/16-3/ISK wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, poprzez:

Przedłożenie pełnomocnictwa zgodnego z art. 138c § 1 Ordynacji podatkowej, w którym to pełnomocnictwie wskazany będzie identyfikator podatkowy pełnomocnika oraz adres elektroniczny pełnomocnika w systemie teleinformatycznym wykorzystywanym przez organ podatkowy, tj. w systemie ePUAP, bądź informacja o odbiorze pism w siedzibie Organu.
Wyjaśnienie czy przedmiotowy wniosek dotyczy również podatku od towarów i usług.
Jeżeli wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczy wyłącznie podatku od czynności cywilnoprawnych to należy uzupełnić przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe poprzez wskazanie:
- czy czynność przysądzenia własności nieruchomości w ramach licytacji komorniczej będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług?

Jeżeli wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczy również podatku od towarów i usług to należy przedmiotowy wniosek uzupełnić poprzez:
- przedstawienie w sposób precyzyjny, jednoznaczny i spójny konkretnego zdarzenia przyszłego, do którego tut. Organ miałby się odnieść, tak aby zawierało wszystkie okoliczności istotne z punktu widzenia przepisów z zakresu podatku od towarów i usług, których interpretacji Wnioskodawca oczekuje;
- sprecyzowanie przedmiotu interpretacji (zadanie pytania) tak aby jednoznacznie wynikało z niego, które przepisy z zakresu podatku od towarów i usług mają być przedmiotem interpretacji oraz tak aby dotyczył sytuacji prawnopodatkowej Wnioskodawcy występującego z wnioskiem o indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego i aby w związku z tym Wnioskodawcę można było uznać za „zainteresowanego” w rozumieniu art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej;
- przedstawienie własnego stanowiska w sprawie korespondującego z przedstawionym zdarzeniem przyszłym oraz sprecyzowanym przedmiotem interpretacji z zakresu podatku od towarów i usług (pytaniem).

Jeżeli interpretacja indywidualna ma dotyczyć podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku od towarów i usług to należy dokonać dodatkowej opłaty.

Wnioskodawca w terminie ustawowym przesłał uzupełnienie wskazując, że:

Zwraca się z prośbą o kierowanie dalszej korespondencji w sprawie za pośrednictwem operatora pocztowego.

Przedmiotowy wniosek dotyczy również podatku od towarów i usług.

Sprecyzowano pytania w zakresie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz przedstawiono własne stanowisko w sprawie.

Dokonano dodatkowej opłaty.

Pismem z dnia 28 lipca 2016 r. Nr IPPP3/4512-422/16-5/ISK i Nr IPPB2/4514-289/16-5/MZ wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez wyczerpujące przedstawienie zdarzenia przyszłego, tj. jednoznaczne i precyzyjne wskazanie:

czy dłużnik jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., Nr 710 ze zm.) a jeśli tak to jaki jest przedmiot prowadzonej przez niego działalności,

w jaki sposób dłużnik nabył nieruchomość, która ma być przedmiotem licytacji komorniczej (np. w formie umowy kupna sprzedaży, darowizny, spadku itp.),

z jakim zamiarem (w jakim celu) dłużnik nabył przedmiotową nieruchomość,

w jaki sposób dłużnik wykorzystywał nieruchomość, np. czy nieruchomość była przedmiotem najmu (czy też podobnych umów) lub czy była wykorzystywana do wykonywania prowadzonej przez dłużnika działalności gospodarczej,

jak należy rozumieć stwierdzenie, że „na terenie powyższej nieruchomości siedzibę posiada spółka kapitałowa” - czy jest to działalność dłużnika, czy też dłużnik wynajmuje nieruchomość innemu podmiotowi, który prowadzi działalność gospodarczą, jakiego rodzaju jest to działalność, itp.

Wnioskodawca w terminie ustawowym przesłał uzupełnienie wskazując, że:

Wnioskodawca celem najpełniejszego przedstawienia opisu zdarzenia przyszłego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dokonał szczegółowej analizy:

akt postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez właściwy Sad Rejonowy,

akt sprawy,

danych z księgi,

danych z Krajowego Rejestru Sądowego – Rejestru Przedsiębiorców, Stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji, ZOZ,

danych z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Strona tym samym zmierzała do ustalenia (wszelkimi dostępnymi dla niej prawem środkami) całokształtu okoliczności, związanych z osobą dłużnika, tego w jakim charakterze występował on w obrocie i w jakich celach wykorzystywana była nieruchomość. Mając na uwadze fakt, iż zgodnie ze wskazanymi we wniosku Podatnika przepisami prawa podatkowego czynność objęta opisem zdarzenia przyszłego z mocy ustawy podlega opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług, weryfikacja pozyskanych wiadomości została przeprowadzona w takim zakresie, jakim niezbędnym było to do przeprowadzenia subsumcji właściwych regulacji prawnopodatkowych.

Wskazać należy, iż pod adresem przedmiotowej nieruchomości działalność gospodarczą prowadziła spółka z ograniczona odpowiedzialnością, której prezesem i jedynym wspólnikiem była żona dłużnika. Z kolei sam dłużnik pełnił w tej spółce funkcję prokurenta. Powyższe jednoznacznie wskazuje na fakt, iż rzeczona nieruchomość była wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, bowiem spółka ta była czynnym podatnikiem VAT.

Co więcej, aby spółka ta mogła wykorzystywać nieruchomość w prowadzonej przez siebie działalności musiał istnieć tytuł prawny na podstawie którego weszła w posiadanie zależne wskazanej posesji. Z okoliczności sprawy wynika, iż dłużnik wynajął nieruchomość spółce, a czynność ta była opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Jak zostało to już uprzednio eksponowane we wniosku Strony, ogół informacji zgromadzonych przez Wnioskodawcę wskazuje, iż nabycie przez Podatnika przedmiotowej nieruchomości stanowiło dostawę towarów, z tytułu której na dłużniku ciążył obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Jednakże celem uszczegółowienia przedstawionego opisu okoliczności faktycznych, które stanowić mają podstawę do wydania interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, w odpowiedzi na pytania Organu Wnioskodawca pragnie wskazać, iż:

Ad. 1

Z danych zgromadzonych przez Wnioskodawcę na potrzeby sporządzenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego nie wynika bezpośrednio czy dłużnik był zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wskazać jednak należy, iż sam fakt rejestracji osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą dla potrzeb podatku od towarów i usług nie jest konieczny dla uznania, że ciążyć na niej będzie obowiązek podatkowy związany z tą daniną. Celem ustalenia czy dłużnik występował w obrocie w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.; dalej: ustawa o VAT, UVAT) należy określić zakres znaczeniowy pojęcia „podatnik”. Prawodawca w przepisach ustawy o VAT jednoznacznie określił zbiór podmiotów na których ciąży obowiązek podatkowy. Do elementów przedmiotowego zbioru zaliczył on każdy podmiot, który spełnia kryteria uznania go za podatnika na gruncie podanej wyżej ustawy. Oznacza to, że publicznoprawny stosunek zobowiązaniowy obciążać może tylko podatnika w rozumieniu regulacji ustawy o VAT.

Ustawodawca formułując definicję podatnika w podatku od towarów i usług wyłączył konieczność kwalifikowania zachowań danego pomiotu poprzez cel lub rezultat wykonywanej działalności. Należy jednak zauważyć, że już samodzielne wykonywanie działalności gospodarczej ze swej istoty jest działaniem celowym. Dlatego trzeba zaznaczyć, że w określeniu statusu podatnika Ustawodawcy chodzi nie tyle o wyłączenie jakiegokolwiek celu, do którego dąży dany podmiot wykonujący działalność gospodarczą, ile o wyeliminowanie celu wynikającego bezpośrednio z tej działalności gospodarczej. Jeżeli zatem chodzi o zagadnienie celu, nie można odrywać wyrażenia „cel” od zachowań uznawanych za czynności tych podmiotów. Należy więc przyjąć, że analizowane sformułowanie nie wyłącza uwzględnienia ogólnie rozumianego celu jako charakteryzującego zachowania producentów, handlowców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Natomiast dopiero w ramach tak ogólnie określonego celu należy poddać analizie wyróżnienie normatywne wskazujące na samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą bez względu na jej cel. Oznacza to, nieuwzględnienie rozmiaru celu prowadzonej działalności gospodarczej oraz objęcie zakresem podmiotu podatku takich zachowań podmiotów, w przypadku których cel może być ujawniony w sensie skutku różnych konfiguracji tych zachowań. Wynika z tego również, że osiągnięcie zamierzonego celu działalności gospodarczej, a także wybór procesu organizowania działań prowadzących do tego celu.

Do podobnych wniosków prowadzi wyłączenie przez Ustawodawcę rezultatu podjętych działań jako wymogu kwalifikującego zachowanie podmiotu jako dzielność gospodarczą. Posłużenie się sformułowaniem „bez względu na rezultat prowadzonej działalności” odnosi się bezpośrednio do ekonomicznego kryterium jakim jest efektywność. Pomiar efektywności dokonywany na początku jak i na końcu podjętych działań oraz przyjęty jej miernik nie mają znaczenia dla uznania zachowań danego podmiotu jako wykonywanie działalności gospodarczej. Potwierdzeniem tego jest między innymi orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-110/94 INZO, w której Trybunał stanął na stanowisku, że status podatnika zostaje utrzymany niezależnie od tego, czy działalność jaką dany podmiot wykonuje zakończyła się dokonaniem transakcji podlegającej opodatkowaniu, czy też nie, pod warunkiem, że działalność ta miała charakter działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 UVAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 UVAT).

W ustawie o VAT Ustawodawca użył pojęcia „działalność gospodarcza”, które posłużyło do scharakteryzowania podmiotu przedmiotowego podatku. Należy przy tym zauważyć, że termin ten jest terminem, który wykorzystał również prawodawca wspólnotowy na gruncie dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej jako: Dyrektywa, Dyrektywa 112), i który został wraz z jego znaczeniem i implementowany przez prawodawcę krajowego. Wynika z tego, że działalność gospodarcza jest pojęciem wspólnotowym i musi być jednolicie interpretowana we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Zarówno przepisy Dyrektywy 112 jak i regulacje ustawy o VAT nie zawierają warunku, który stanowiłby, że działalność gospodarcza musi być prowadzona w sposób stały. Jednakże przesłankę tą można wywieść z łącznej analizy przepisów wspólnotowych, w których jako zasadę szczególną wprowadza się możliwość wykonywania działalności gospodarczej w sposób sporadyczny wnioskując z niej przeciwstawnie o zasadzie ogólnej, którą jest prowadzenie działalności gospodarczej w sposób niesporadyczny - stały.

Stanowisko takie zostało także zaprezentowane w opinii Rzecznika Generalnego Cosmsa do sprawy C-230/94 Renate Enkler przeciwko Finanzamt Hamburg, w której stwierdził:

„Zgodnie z art. 4 Szóstej Dyrektywy, Państwa Członkowskie mogą traktować jako podatnika każdą osobę, która dokonuje sporadyczne transakcji zawiązanych z działalnością, o której mowa w ust. 2. Przepis ten musi prowadzić do konkluzji, iż nawet jeśli dana działalność charakteryzuje się cechami działalności określonej w art. 4 nie może ona zostać uznana za działalność gospodarczą, która podlega obowiązkowo wspólnemu systemowi podatku VAT, jeżeli jest ona wykonywana sporadycznie, to znaczy, bez pewnego stopnia stałości i ciągłości. Działalność taką można sklasyfikować jako działalność gospodarczą, jeżeli dane Państwo Członkowskie przyjęło szczególny przepis w tym zakresie, korzystając ze swoich uprawnień wynikających z art. 4. Zatem zdanie drugie art. 4 wydaje się stanowić szczególny przypadek sytuacji określonej w zdaniu pierwszym, a nie wyjątek od zasady tam uregulowanej”.

Reasumując należy stwierdzić, że sam fakt rejestracji dłużnika lub brak takiej rejestracji na potrzeby podatku VAT nie stanowi warunku sine qua non do występowania w obrocie jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Istotą objęcia obowiązkiem podatkowym jest bowiem wykonywanie czynności, które mogą być obiektywnie uznane za prowadzenie działalności gospodarczej. Trzeba zatem założyć, że nawet jeżeli dłużnik nie był zarejestrowanym płatnikiem podatku VAT, a dokonywał dostawy towarów lub świadczył usługi to był on czynnym podatnikiem podatku VAT w rozumieniu zarówno regulacji krajowych jak i unormowań Dyrektywy 112. Tym samym w ocenie Wnioskodawcy istnieją przesłanki do uznania dłużnika za podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 UVAT. W oparciu o analizowany stan faktyczny czynności podejmowane przez dłużnika spełniają wskazaną powyżej definicję działalności gospodarczej, jednakże Wnioskodawca nie jest w stanie obiektywnie stwierdzić czy dłużnik był zarejestrowany w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jako tzw. „przedsiębiorca jednoosobowy” lub jako wspólnik spółki cywilnej.

Ad. 2

Z akt postępowania egzekucyjnego prowadzonego przed sądem rejonowym nie wynika bezpośrednio w jaki sposób dłużnik nabył własność przedmiotowej nieruchomości. Analiza treści działu II zupełnej księgi wieczystej prowadzonej dla tejże nieruchomości również nie daje asumptu dla ustalenia na podstawie jakiego tytułu prawnego dłużnik stał się właścicielem powyższej posesji.

Ze względu na brak kontaktu z dłużnikiem Wnioskodawca nie ma faktycznej możliwości ustalenia jaka konkretna czynność prawna (lub inne zdarzenie prawne) stanowiła podstawę dla nabycia rzeczonej nieruchomości.

Jednakże w ocenie Wnioskodawcy dla wydania interpretacji indywidualnej, która obejmowałaby przedstawione zdarzenie przyszłe nie jest istotnym w jaki sposób dłużnik stał się właścicielem nieruchomości. Wskazać należy, iż jeśli dłużnik wykorzystywał rzeczoną nieruchomość do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług to irrelewantnym jest z jakiego tytułu prawnego nieruchomość ta została wprowadzona do majątku przeznaczonego do prowadzenia działalności gospodarczej. Tym samym okoliczność ta nie powinna determinować zakresu uprawnień Wnioskodawcy, który ma być przedmiotem przyszłej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Ad. 3

Z dokumentów związanych z postępowaniem egzekucyjnym, w posiadaniu których znalazł się Wnioskodawca tj. akt postępowania sądowego, akt egzekucji komorniczej, Krajowego Rejestru Sądowego oraz rejestru przedsiębiorców nie wynika z jakim zamiarem dłużnik nabył przedmiotową nieruchomość. Jednakże za istotne należy uznać, iż nabywca działający w dobrej wierze nie ma realnej możliwości ustalić jaki zamiar stał za nabyciem nieruchomości na poprzednim szczeblu obrotu.

Wskazać przy tym należy, iż dla celów podatku od towarów i usług sam zamiar z jakim dłużnik nabył nieruchomość stanowi okoliczność marginalną, nie determinującą bezpośrednio zakresu praw i obowiązków Wnioskodawcy pozostających w związku z przedstawionym opisem zdarzenia przyszłego.

Ad. 4

Z dokumentów związanych z postępowaniem egzekucyjnym, w posiadaniu których znalazł się Wnioskodawca nie wynika wprost w jaki sposób dłużnik wykorzystywał przedmiotową nieruchomość. Jednakże z oględzin faktycznych nieruchomości poczynionych przez Wnioskodawcę wynika, iż nieruchomość ta była wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej. Wniosek taki podyktowany jest m.in. faktem, iż na terenie nieruchomości prowadzona była działalność spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w której dłużnik pełnił funkcję prokurenta. Jednocześnie należy wskazać, że skoro powyższa spółka prowadziła działalność gospodarczą to musiała posiadać tytuł prawny do przedmiotowej nieruchomości, co z kolei wskazuje, iż dłużnik dokonał na rzecz spółki czynności, która była opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Ad. 5

Wnioskodawca wskazuje, iż przedmiotowa nieruchomość stanowiła miejsce działalności gospodarczej dłużnika. Powyższe jednoznacznie wskazuje na fakt, iż rzeczona nieruchomość była wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Jednocześnie Wnioskodawca na podstawie posiadanych dokumentów tj. akt postępowania sądowego, akt egzekucji komorniczej, wypisu z Krajowego Rejestru Sądowego oraz księgi wieczystej nie jest w stanie obiektywnie stwierdzić jakiego rodzaju działalność była prowadzona na terenie przedmiotowej nieruchomości, kto prowadził działalność gospodarczą lub czy nieruchomość była wynajmowana przez dłużnika. Ze względu na brak kontaktu z dłużnikiem Wnioskodawca nie ma faktycznej możliwości ustalenia jakie czynności związane z prowadzoną działalnością gospodarczą były dokonywane. Jednakże w ocenie Wnioskodawcy dla wydania interpretacji indywidualnej, która obejmowałaby przedstawione zdarzenie przyszłe nie jest istotnym w jaki sposób dłużnik korzystał z nieruchomości. Wskazać należy, że dłużnik wykorzystywał rzeczoną nieruchomość do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy w związku z przedstawionym opisem zdarzenia przyszłego, na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu wydania postanowienia Sądu, które stałoby się prawomocne, o przysądzeniu własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawcy w ramach licytacji komorniczej?
Czy w związku z przedstawionym opisem zdarzenia przyszłego, na Wnioskodawcy będzie ciążył jakikolwiek obowiązek w zakresie podatku od towarów i usług z tytułu wydania postanowienia Sądu, które stałoby się prawomocne, o przysądzeniu własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawcy w ramach licytacji komorniczej?
Czy przedmiotowa transakcja będzie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług w dniu 25 sierpnia 2016 r. została wydana interpretacja Nr IPPP3/4512-422/16-7/ISK.

Zdaniem Wnioskodawcy, czynność nabycia nieruchomości w drodze licytacji komorniczej, zgodnie z art. 106c pkt 2 ustawy o VAT będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC.

Przepis art. 2 ustawy o PCC ustanawia wyłączenie sensu stricto: współkształtuje zakres opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych w sposób wyrażający naturę tego podatku.

Zasadą jest zatem nieopodatkowanie czynności cywilnoprawnych, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana VAT lub (podmiotowo albo przedmiotowo) zwolniona z VAT.

Nie ulega wątpliwości, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, iż strona lub strony umowy posiadają status podatnika VAT, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron jest opodatkowana VAT, tj. ciąży na niej obowiązek podatkowy niezależnie od formalnej rejestracji, jako podatnika VAT.

Ponadto należy wskazać, że do wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych wystarczy, że jedna ze stron umowy zawierając ją, działa w charakterze podatnika VAT - nawet jeżeli to nie ona dokonuje dostawy towarów, tj. prawo do rozporządzania towarami tak jak właściciel przenoszone jest w drodze licytacji komorniczej.

W zakresie sprzedaży w toku postępowania egzekucyjnego nieruchomości komornik sądowy jest, na podstawie art. 18 ustawy o VAT, płatnikiem podatku od towarów. Obowiązki płatnika określa art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) i należą do nich: obliczenie należnego od podatnika podatku, pobrania kwoty tego podatku ze środków podatnika oraz wpłacenia pobranej kwoty podatku właściwemu organowi podatkowemu w terminie określonym przepisami prawa podatkowego. Zgodnie z art. 106c ustawy o VAT komornik sądowy wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest obowiązany do wystawienia faktury dokumentującej dostawę towarów, z tytułu której na dłużniku ciąży obowiązek podatkowy.

Przepis art. 18 ustawy o VAT wprowadza szczególną regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie bezpośrednio przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 pkt 1 w związku z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, dostawa nieruchomości w trybie egzekucji stanowi odpłatną dostawę towarów. Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W przypadku, gdy na dłużniku spoczywa obowiązek podatkowy związany z tą dostawą, jest ona opodatkowana podatkiem od towarów i usług, a podatek z tytułu tej transakcji powinien zostać odprowadzony do właściwego urzędu skarbowego. Biorąc więc pod uwagę powyższe przepisy, a przede wszystkim zaś wynikający z nich status komornika sądowego, jako płatnika podatku od towarów i usług obowiązanego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku oraz wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu od dostawy dokonywanej w trybie egzekucji towarów będących własnością dłużnika - stwierdzić należy, że to komornik powinien rozliczyć VAT należny z tytułu przeniesienia własności nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym, tj. dokonania opodatkowanej dostawy towarów, której mowa w art. 7 ustawy o VAT według właściwej stawki VAT.

Podsumowując komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku jest zobowiązany dłużnik, tzn. w przypadku, gdy dłużnik - właściciel towarów - występuje jako podatnik podatku od towarów i usług, wówczas komornik jest płatnikiem VAT z tytułu dostawy tego towaru. Komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o VAT i do uwzględniania, w trakcie sprzedaży egzekucyjnej towarów, okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem tak jak właściciel, należy uznać, że dojdzie do dostawy ww. nieruchomości w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług i komornik, jako płatnik zobowiązany będzie odprowadzić z tego tytułu należny podatek VAT.

W konsekwencji, przeniesienia własności nieruchomości gruntowej, łącznie z posadowionymi na niej budynkami, w szczególności dwoma budynkami gospodarczymi wykorzystywanymi w prowadzonej działalności gospodarczej, stanowią odpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT wg. właściwej stawki.

Wnioskodawca stoi również na stanowisku, że przysądzenie własności nieruchomości, w wyniku prawomocnego postanowienia Sądu o przysądzeniu własności w ramach postępowania egzekucyjnego, nie znajduje się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest wyłączone z opodatkowania PCC.

Zgodnie z art. 1 ust. ustawy o PCC podatkowi podlegają:

następujące czynności cywilnoprawne:
1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona)
4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona)
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Katalog czynności podlegających opodatkowaniu PCC ma charakter zamknięty, tj. w konsekwencji podatkowi bezwzględnie nie podlegają czynności niewymienione w ustawie.

Powyższe nie budzi żadnych wątpliwości, a potwierdza to m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w wydanej interpretacji indywidualnej z 27 października 2015 r. w sprawie o sygn. IBPB-2-1/4514-284/15/PM., w której Dyrektor stwierdza, że:

„Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 626, ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności objętych opodatkowaniem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności enumeratywnie wskazane w art. 1 ust. 1, w tym wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) umowy spółki.”

Z powyższego wynika, że czynność opisana w przedstawionym powyżej zdarzeniu przyszłym, czyli przysądzenie własności nieruchomości nie znajduje się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu.

Ponadto nie możemy mówić tu o wywołaniu przez postanowienie o przysądzeniu takich samych skutków prawnych jak czynności wymienione w art. 1 pkt 1 lub 2 ustawy o PCC.

W szczególności nie można utożsamiać przysądzenia własności z umową sprzedaży. Umowa sprzedaży jest umową nazwaną, konsensualną, odpłatną, wzajemną i dwustronnie zobowiązującą oraz ma zaś charakter kauzalny. Skutkiem prawnym umowy sprzedaży jest zobowiązanie kupującego do zapłaty ceny i odbioru przedmiotu sprzedaży a dla sprzedającego zobowiązanie do wydania i przeniesienia własności.

W przypadku postanowienia o przysądzeniu nie mamy natomiast do czynienia z powstaniem skutków prawnych w postaci zobowiązania licytanta do zapłaty ceny, gdyż została ona już uiszczona przed wydaniem stosownego postanowienia. Wynika to z art. 995 ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43 poz. 296), zgodnie z którym „osoba, na rzecz której udzielono przybicia, uzyskuje, jeżeli wykona warunki licytacyjne, prawo do przysądzenia jej własności nieruchomości”. Do warunków tych zalicza się min, uiszczenie ceny.

Potwierdza to również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21 maja 1998 r. w sprawie o sygn. akt. III CKN 139/98, w którym to Sąd stwierdził, że:

„Nabywca - uiszczając cenę nabycia po uprawomocnieniu się postanowienia o przybiciu, a przed wezwaniem sądu, przewidzianym w art. 967 k.p.c. - spełnia warunek licytacyjny co do zapłaty ceny, przez co uzyskuje prawo do przysądzenia własności (art. 995 i 998 § 1 k.p.c.)”.

Ponadto na podstawie przysądzenia nie powstaje żadne wzajemne zobowiązanie pomiędzy licytantem, a dłużnikiem tak jak mamy do czynienia w przypadku umowy sprzedaży, gdyż licytant zobowiązany jest do wpłaty ceny na rzecz Wierzyciela, a nie dłużnika.

Reasumując z powyżej przedstawionych argumentów wynika, że wydanie postanowienia o przysądzeniu nieruchomości w ramach postępowania egzekucyjnego nie znajduje się w zamkniętym katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wynika z tego, że czynność ta nie jest opodatkowana PCC. Ponadto nie można uznać, że przysądzenie wywołuje zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 „takie same skutki” prawne jak umowa sprzedaży, gdyż skutkiem postanowienia o przysądzeniu nie jest powstanie jakiegokolwiek wzajemnego zobowiązania między licytantem a dłużnikiem a także, nie powstaje zobowiązanie do zapłaty ceny gdyż ta jest uiszczana przed wydaniem postanowienia, więc nie możemy mówić o tożsamości skutków.

Odnosząc się do sytuacji Wnioskodawcy przedstawionej w opisie zdarzenia przyszłego, należy uznać, że nabycie nieruchomości w drodze licytacji komorniczej nie będzie opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych z uwagi na fakt, że czynność ta nie znajduje się w zakresie przedmiotowym ustawy o PCC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się w zakresie zastosowania art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych za prawidłowe, w pozostałej części za nieprawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, że niniejsza interpretacja stanowi ocenę stanowiska Wnioskodawcy tylko i wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 223), podatkowi podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Stosownie do zapisu art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi podlegają także orzeczenia sądów, jeżeli wywołują te same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu zamkniętym określonym w art. 1 wymienionej ustawy podlegają omawianemu podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 cytowanej ustawy.

Zgodnie z powyższym artykułem czynności cywilnoprawne w tym umowy sprzedaży podlegają omawianemu podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:

rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 3 tejże ustawy obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody – od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3.

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca, jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Polsce. Wnioskodawca planuje nabyć nieruchomość w ramach licytacji komorniczej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks Postępowania Cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) tj. w wyniku prawomocnego postanowienia Sądu o przysądzeniu własności nieruchomości w ramach postępowania egzekucyjnego. Nieruchomość będąca przedmiotem licytacji jest własnością osoby fizycznej. Na terenie powyższej nieruchomości siedzibę posiada spółka kapitałowa. W przypadku gdyby Wnioskodawca wygrał przedmiotową licytację i po uiszczeniu ceny nabycia otrzymał prawomocne postanowienie Sądu o przysądzeniu własności, wylicytowana nieruchomość będzie stanowić element jego majątku prywatnego, tj. nie będzie składnikiem majątku związanym z działalnością gospodarczą. Wnioskodawca biorąc udział w postępowaniu egzekucyjnym nie działał (nie będzie działał) w charakterze podatnika podatku VAT.

Zgodnie z art. 952 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.) zajęta nieruchomość ulega sprzedaży przez licytację publiczną. Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie dwóch tygodni po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania ani też przed uprawomocnieniem się wyroku, na podstawie którego wszczęto egzekucję.

Na podstawie art. 972 ww. ustawy licytacja odbywa się publicznie w obecności i pod nadzorem sędziego.

Po zamknięciu przetargu sąd w osobie sędziego, pod którego nadzorem odbywa się licytacja, wydaje na posiedzeniu jawnym postanowienie co do przybicia na rzecz licytanta, który zaofiarował najwyższą cenę, po wysłuchaniu tak jego, jak i obecnych uczestników (art. 987 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 998 § 1 ustawy Kodeks postępowania cywilnego po uprawomocnieniu się przybicia i wykonaniu przez nabywcę warunków licytacyjnych lub postanowienia o ustaleniu ceny nabycia i wpłaceniu całej ceny przez Skarb Państwa sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności.

W myśl art. 999 § 1 zdanie pierwsze ww. ustawy prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, że przysądzenie własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawcy w ramach licytacji komorniczej podlega co do zasady opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jako umowa sprzedaży.

W związku z powyższym w tym zakresie uznano stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
- umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z niego zwolniona, z uwzględnieniem wyjątków, o których mowa w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Mając jednakże na uwadze zdarzenie przyszłe opisane we wniosku podkreślić należy, że w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia opodatkowania powyższej transakcji podatkiem od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ich podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej z dnia 25 sierpnia 2016 r. Nr IPPP3/4512-422/16-7/ISK w zakresie podatku od towarów i usług Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe i wskazał, że: „(…) Zatem przenosząc obowiązujące przepisy prawa na grunt rozpatrywanej sprawy należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że dostawa nieruchomości, o której mowa w niniejszym wniosku, stanowić będzie czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według właściwych stawek lub przy zastosowaniu zwolnienia od podatku. (…) Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Tym samym komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów, okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT. Mając na uwadze przytoczone przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że skoro dostawa nieruchomości, będącej przedmiotem zapytania Wnioskodawcy, stanowić będzie czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług a dłużnik w stosunku do tej czynności wystąpi w charakterze podatnika, to w konsekwencji wszelkie obowiązki związane z podatkiem od towarów i usług tj.: naliczenie, pobranie i wpłacenie do właściwego urzędu skarbowego podatku VAT od tej transakcji, będą ciążyć na płatniku - komorniku sądowym. Tym samym na Wnioskodawcy nie będzie ciążył żaden obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. (...)”.

Zatem, skoro opisana we wniosku czynność przysądzenia własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawcy w ramach licytacji komorniczej będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, powyższa czynność nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na mocy przepisu art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na wskazanej interpretacji indywidualnych w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, że interpretacja ta co do zasady wiąże w sprawie, w której została wydana i nie jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowi podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin