Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB1/4511-1-1692/15-2/PP
z 15 marca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 15 grudnia 2015 r. (data wpływu 18 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 grudnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W okresie od maja do 29 czerwca 2015 r. Wnioskodawca zakupił towar - 5 kontenerów papieru ksero - w firmie w RPA (Republika Południowej Afryki) i zapłacił za niego kwotę 219 090,03 zł.

Towar nie został dostarczony i Prokuratura wszczęła śledztwo o sygn. akt – jest to przestępstwo z art. 286 § 1 Kodeksu karnego w zw. z art. 294 § 1 kk.

Prokuratura obecnie zawiesiła śledztwo z uwagi na to, że muszą być podjęte czynności przez Interpol na terenie RPA, co wymaga dłuższego czasu.

Sprawa przestępstwa jest oczywista i odzyskanie tej wpłaconej sumy nie dojdzie do skutku – ścigani są tylko sprawcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy z dniem 30 listopada 2015 r. (postanowienie o zawieszeniu śledztwa) Wnioskodawca może kwotę 219 090,03 zł zaliczyć do kosztów działalności gospodarczej?

We własnym stanowisku Wnioskodawca wskazał, że na dzień 30 listopada 2015 r. Prokuratura zawiesiła śledztwo kierując się terminem postępowania. Dalsze czynności wymagają uczestnictwa Interpol poza granicami kraju. Oszustwo to jest już potwierdzone – ścigani są tylko sprawcy. Zdaniem Wnioskodawcy, ma on prawo zaliczenia do kosztów działalności kwoty 219 090,03 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Powyższe oznacza, że podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 23 ust. 1 ww. ustawy), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni lub pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodu, z wyjątkiem wymienionych w art. 23 ustawy.

Zatem w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej, kosztem uzyskania przychodów będzie taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ust. 1 cyt. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Przy czym należy pamiętać, że związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła, należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zatem kosztami uzyskania przychodów będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w tym celu, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Należy więc przyjąć, że koszty związane z zachowaniem źródła przychodów to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła w dalszym ciągu uzyskiwano, oraz aby takie źródło w ogóle dalej mogło istnieć. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać te koszty, które zostały poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób gwarantujący bezpieczne jego funkcjonowanie. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodów w przyszłości.

Jednocześnie zauważyć przy tym należy, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Wspomniany wcześniej katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zawarty w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie stwarza domniemania, że wszelkie pozostałe koszty, które nie są wymienione w ww. przepisie, zostaną ex lege uznane za koszty uzyskania przychodów.

Wśród wyżej wymienionego, tzw. negatywnego katalogu kosztów, nie wyszczególniono strat w środkach obrotowych, w tym w towarach handlowych. Oznacza to, że co do zasady straty te, jako związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów.

Jednakże zaliczenie strat w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów powinno być każdorazowo oceniane w aspekcie:

• całokształtu prowadzonej przez podatnika działalności,
• okoliczności, które spowodowały powstanie straty,
• udokumentowania straty,
• podjętych przez podatnika działań zabezpieczających.
  
  

Na ogół stratą jest zniszczenie, uszkodzenie, utracenie towarów lub maszyn i urządzeń w wyniku pożaru, powodzi lub kradzieży. Strata jest więc następstwem zdarzeń losowych i nie wynika z celowego działania danego podmiotu. Dla celów podatkowych natomiast, uznaje się za stratę tylko taką, która dodatkowo powstała na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych i będących nie do uniknięcia przez racjonalnie działającego podatnika. I tylko takie okoliczności mogą być uzasadnione dla zaliczenia powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Co więcej, należy przy tym podkreślić, że w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej jedynie straty w środkach obrotowych powstałe w trakcie działania podatnika ze szczególnym uwzględnieniem dochowania przez niego należytej staranności, mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów. Natomiast każdy przypadek straty w środkach obrotowych należy rozpatrywać indywidualnie, z uwzględnieniem okoliczności faktycznych towarzyszących sprawie oraz oceniać pod kątem całokształtu działalności prowadzonej przez podatnika. Co do zasady, za stratę w środkach obrotowych można uznać wyłącznie skutki takiego nagłego i nieprzewidywalnego zdarzenia, które spowodowało uszczerbek w majątku podatnika, tj. utratę (bądź zmniejszenie wartości) składników majątku (środków obrotowych) będących w jego posiadaniu lub stanowiących jego własność.

Ponadto, aby można było zaliczyć poniesioną przez podatnika stratę do kosztów uzyskania przychodów, niezbędne jest spełnienie także warunku formalnego, jakim jest właściwe udokumentowanie poniesionego kosztu. Właściwym dokumentem na okoliczność powstałej straty jest posiadanie protokołu szkód, który powinien określać rodzaj szkody, jej ilość, wartość, przyczynę powstania straty, podpis osób uprawnionych oraz datę. Zaistnienie szkody powinno być również uprawdopodobnione przez właściwe organy ścigania.

Jeszcze raz podkreślić należy, że to na podatniku spoczywa szczególny obowiązek zachowania należytej staranności, aby strata w ogóle nie powstała. Nie może być też ona skutkiem działań lub zaniedbań podatnika.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca dokonał w okresie od maja do 29 czerwca 2015 r. zakupu papieru ksero od kontrahenta z Republiki Południowej Afryki na kwotę 219 090,03 zł. Zakupiony towar jednak nie został Wnioskodawcy dostarczony, pomimo uiszczenia ww. kwoty. Wobec tych okoliczności, Prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie o przestępstwo z art. 286 § 1 w zw. z art. 294 § 1 Kodeksu karnego, a następnie zawiesiła je na skutek znacznego okresu oczekiwania wymuszonego koniecznością podjęcia czynności na terenie Republiki Południowej Afryki.

Przedmiotem zapytania Wnioskodawcy jest więc chęć uzyskania informacji, czy powyższą stratę może on zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, na moment wydania przez Prokuraturę postanowienia o zawieszeniu śledztwa z dniem 30 listopada 2015 r.

Wobec tak przedstawionej treści wniosku, należy stwierdzić, że Wnioskodawca przede wszystkim nie wykazał związku przyczynowo-skutkowego poniesionego wydatku w odniesieniu do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Jak wskazano w treści wniosku, ww. strata miała powstać na skutek przestępstwa, o którym mowa w art. 286 § 1 w zw. z art. 294 § 1 Kodeksu karnego. Zgodnie z treścią art. 286 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.), kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Natomiast w myśl art. 294 § 1 ww. ustawy, kto dopuszcza się do przestępstwa określonego m.in. w ww. art. 286 § 1, w stosunku do mienia znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Przesłanki zawarte w treści tych przepisów wskazują na to, że aby doszło do popełnienia ww. czynu zabronionego konieczne jest także działanie albo zaniechanie ze strony osoby pokrzywdzonej. Wnioskodawca, jako osoba pokrzywdzona, został doprowadzony do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem, co powoduje domniemanie, że miał on potencjalną możliwość uniknięcia ww. straty. Zatem przedmiotowe zdarzenie nie może być uznane za zdarzenie losowe, niezależne od woli Wnioskodawcy. Prowadząc działalność gospodarczą Wnioskodawca ponosi ryzyko z tym związane, a w celu jego wyeliminowania winien podjąć wszelkie niezbędne działania zabezpieczające przed powstaniem straty, zwłaszcza w przypadku obrotu mieniem o znacznej wartości i z kontrahentem o odległej lokalizacji geograficznej. Podmiot prowadzący działalność gospodarczą nie może „przerzucać” tego ryzyka na Skarb Państwa.

Wnioskodawca zaś nie wykazał w treści wniosku, że dochował należytej staranności w celu zapobieżenia zaistniałej stracie. Okoliczności sprawy nie pozwalają tut. Organowi na uznanie, że ww. strata była przez Wnioskodawcę niezawiniona, i że nie miał on możliwości aby jej zapobiec.

Dodatkowo należy podkreślić, że w przedstawionym stanie faktycznym zaistnienie i udokumentowanie wystąpienia szkody w rozumieniu podatkowym po stronie Wnioskodawcy zostanie ostatecznie potwierdzone przez organy ścigania dopiero w momencie zakończenia postępowania w sprawie. Natomiast, jak wynika z treści wniosku, stosowne postępowanie jak na razie zostało zawieszone, co nie pozwala uznać, że uzasadnienie zaliczenia ww. straty do kosztów uzyskania przychodów po stronie Wnioskodawcy jest dostatecznie udokumentowane.

Zatem w ocenie tut. Organu, mając na uwadze całokształt okoliczności przedstawionych we wniosku, Wnioskodawca nie może zaliczyć kwoty 219 090,03 zł do kosztów uzyskania przychodów.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy - w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty powstałej na skutek oszustwa - należało uznać za nieprawidłowe.

W konsekwencji, bezprzedmiotowym jest odnoszenie się do kwestii dotyczącej momentu zaliczenia tej straty do kosztów podatkowych.

Końcowo podkreślić należy, że Organ wydając interpretacje indywidualne opiera swoje rozstrzygnięcie wyłącznie na przedstawionym we wniosku stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym, przyjmując argumenty podnoszone przez Wnioskodawcę bez ich weryfikowania. Dokumenty dołączone do wniosku nie podlegały zatem analizie ani weryfikacji w ramach przedmiotowego postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest uprawniony, a tym bardziej obowiązany, do oceny dołączonych dokumentów. Związany jest wyłącznie opisem stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.