Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT2-2.4011.309.2018.1.MD
z 20 września 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 lipca 2018 r. (data wpływu 23 lipca 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty zasądzonych odsetek od zadośćuczynienia – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 lipca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty zasądzonych odsetek od zadośćuczynienia.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W wyniku powództwa przeciwko Ubezpieczycielowi Wnioskodawca otrzymał zasądzoną kwotę zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami. Następnie, za rok podatkowy 2017 Ubezpieczyciel wystawił PIT-8C obejmujący odsetki ustawowe w wysokości 22.274,03 zł, po toczącej się od roku 2012 do 2017 sprawie o zadośćuczynienie, z tytułu wypadku jakiemu Wnioskodawca uległ w dniu 27 marca 2012 r. Na skutek powyższego Wnioskodawca doznał wieloodłamowego otwartego złamania pokrętarzowego kości udowej prawej, nasady dalszej kości ramieniowej prawej oraz złamania żebra V i VI lewego.

W dniu 4 kwietnia 2012 r. wykonano w szpitalu zespolenia złamania kości ramieniowej. W wyniku zabiegu doszło jednak do powikłań – martwicy skóry. Dnia 17 kwietnia 2012 r. wykonano zespolenie złamania kości udowej płytą kondylarną. Tu również doszło do powikłań i 18 maja 2012 r., po uprzednim usunięciu płyty, ponownie zespolono kość płytą blokowaną Synthes.

Ze względu na fakt, że Wnioskodawca jest osobą samotną, ze szpitala został wypisany do centrum rehabilitacji, gdzie uzyskał profesjonalną pomoc medyczną oraz w czynnościach dnia codziennego, gdyż dopiero po roku zaczął poruszać się o kulach łokciowych. Wnioskodawca poniósł koszty w łącznej wysokości 20.945,00 zł za pobyt od 1 czerwca 2012 r. do 29 kwietnia 2013 r., jak również koszty utrzymania mieszkania. W czasie pobytu w ośrodku, od 16 lipca 2012 r. został Wnioskodawcy przyznany znaczny stopień niepełnosprawności, a od 1 października 2017 r. otrzymał ww. orzeczenie na stałe.

Od czasu wypisania z ośrodka Wnioskodawca jest pod stałą opieką specjalistów oraz wymaga wsparcia osób trzecich w samodzielnej egzystencji. Pomimo wspierania się na dwóch kulach łokciowych stan zdrowia Wnioskodawcy pogarszał się. W ujęciu ortopedycznym, łącznie trwały uszczerbek na zdrowiu Wnioskodawcy wynosił 70%.

Z powodu narastających dolegliwości bólowych stawu biodrowego prawego, które uniemożliwiały rehabilitację, Wnioskodawca został zakwalifikowany do zastosowania specjalnego typu endoprotezy poprzez zdeformowany kanał kości udowej prawej. Termin tej niezwykle skomplikowanej operacji został wyznaczony na 2023 r., co przyczyniło się do decyzji poniesienia kosztów komercyjnie, w wysokości 22.335,10 zł, w sierpniu 2017 r. W celu przygotowania do operacji Wnioskodawca przeszedł jeszcze dwie operacje polegające na usunięciu zespolenia. Po operacji stan zdrowia Wnioskodawcy poprawił się na tyle, że Wnioskodawca ponownie może poruszać się o kulach łokciowych, a nie jak w poprzednich dwóch latach – przy wsparciu osób trzecich.

Koszty leczenia, rehabilitacji, cierpienia Wnioskodawcy są niewspółmiernie wysokie, a Wnioskodawca pokrywa je z własnej emerytury, bez wsparcia osób trzecich. Przed wypadkiem Wnioskodawca mógł wykonywać prace, które pomagały mu w przeżyciu.

W świetle tak przedstawionego stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego przyjęto, iż intencją Wnioskodawcy jest uzyskanie odpowiedzi na następujące pytanie.

Czy odsetki ustawowe w wysokości 22.274,03 zł związane z otrzymanym zadośćuczynieniem nie są obciążone podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane odsetki są nierozłącznie związane z kwotą główną otrzymanego zadośćuczynienia i powinny być zwolnione z podatku od osób fizycznych tym bardziej, że sprawa toczyła się przeciwko Ubezpieczycielowi od 2012 r. To nie powinna być kara dla Wnioskodawcy, lecz dla dłużnika, który opóźniał się z płatnościami.

Wnioskodawca uważa, że odsetki stanowią integralny element przychodu, a ich byt prawny zależy od należności, z którą są związane. Nie można zatem wyprowadzać wniosku, że odsetki należy przyporządkować do innego źródła, niż należność główną, skoro istnieje jeden, ten sam tytuł wpłaty.

Przez prawie sześć lat trwania sprawy o zadośćuczynienie przeciwko Ubezpieczycielowi Wnioskodawca ponosił ogromne koszty leczenia i zdaje sobie sprawę, że będzie je ponosił do końca swojego życia, gdyż zdrowia nie zwróci mu żadne wsparcie.

Zadośćuczynienie według prawa ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny wobec czego nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwaną wartość z uwzględnieniem wszystkich okoliczności mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, w tym również wieku poszkodowanego, czy czasu trwania jego krzywdy, cierpień.

Trwałe kalectwo, którego doznał Wnioskodawca, powodujące cierpienie fizyczne oraz ograniczenie ruchów i wykonywania czynności życia codziennego jest niewątpliwie ogromną krzywdą. Zdrowie ludzkie jest dobrem o szczególnie wysokiej wartości i Wnioskodawca nie życzy nikomu przechodzenia tego co wycierpiał. Mając na uwadze kryteria jakimi kierowano się przy ustalaniu zadośćuczynienia, Wnioskodawca uważa, że miara jego krzywdy nie powinna być obciążona podatkiem od ustawowych odsetek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 powołanej ustawy – w brzmieniu obowiązującym w 2017 r. – za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w wyniku powództwa przeciwko Ubezpieczycielowi Wnioskodawca otrzymał zasądzoną kwotę zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami. Następnie, za rok podatkowy 2017 Ubezpieczyciel wystawił PIT-8C obejmujący odsetki ustawowe w wysokości 22.274,03 zł, po toczącej się od roku 2012 do 2017 sprawie o zadośćuczynienie, z tytułu wypadku jakiemu Wnioskodawca uległ w dniu 27 marca 2012 r. Na skutek powyższego Wnioskodawca doznał wieloodłamowego otwartego złamania pokrętarzowego kości udowej prawej, nasady dalszej kości ramieniowej prawej oraz złamania żebra V i VI lewego. W dniu 4 kwietnia 2012 r. wykonano w szpitalu zespolenia złamania kości ramieniowej. W wyniku zabiegu doszło jednak do powikłań – martwicy skóry. Dnia 17 kwietnia 2012 r. wykonano zespolenie złamania kości udowej płytą kondylarną. Tu również doszło do powikłań i 18 maja 2012 r., po uprzednim usunięciu płyty, ponownie zespolono kość płytą blokowaną Synthes. Ze względu na fakt, że Wnioskodawca jest osobą samotną, ze szpitala został wypisany do centrum rehabilitacji, gdzie uzyskał profesjonalną pomoc medyczną oraz w czynnościach dnia codziennego, gdyż dopiero po roku zaczął poruszać się o kulach łokciowych. Wnioskodawca poniósł koszty w łącznej wysokości 20.945,00 zł za pobyt od 1 czerwca 2012 r. do 29 kwietnia 2013 r., jak również koszty utrzymania mieszkania. W czasie pobytu w ośrodku, od 16 lipca 2012 r. został Wnioskodawcy przyznany znaczny stopień niepełnosprawności, a od 1 października 2017 r. otrzymał ww. orzeczenie na stałe. Od czasu wypisania z ośrodka Wnioskodawca jest pod stałą opieką specjalistów oraz wymaga wsparcia osób trzecich w samodzielnej egzystencji. Pomimo wspierania się na dwóch kulach łokciowych stan zdrowia Wnioskodawcy pogarszał się. W ujęciu ortopedycznym, łącznie trwały uszczerbek na zdrowiu Wnioskodawcy wynosił 70%. Z powodu narastających dolegliwości bólowych stawu biodrowego prawego, które uniemożliwiały rehabilitację, Wnioskodawca został zakwalifikowany do zastosowania specjalnego typu endoprotezy poprzez zdeformowany kanał kości udowej prawej. Termin tej niezwykle skomplikowanej operacji został wyznaczony na 2023 r., co przyczyniło się do decyzji poniesienia kosztów komercyjnie, w wysokości 22.335,10 zł, w sierpniu 2017 r. W celu przygotowania do operacji Wnioskodawca przeszedł jeszcze dwie operacje polegające na usunięciu zespolenia. Po operacji stan zdrowia Wnioskodawcy poprawił się na tyle, że Wnioskodawca ponownie może poruszać się o kulach łokciowych, a nie jak w poprzednich dwóch latach – przy wsparciu osób trzecich. Koszty leczenia, rehabilitacji, cierpienia Wnioskodawcy są niewspółmiernie wysokie, a Wnioskodawca pokrywa je z własnej emerytury, bez wsparcia osób trzecich. Przed wypadkiem Wnioskodawca mógł wykonywać prace, które pomagały mu w przeżyciu.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, z późn. zm.), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy (art. 482 § 1 Kodeksu cywilnego).

Należy przy tym wskazać, że odsetki będące skutkiem niewykonania zobowiązań, są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym „Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe” (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). „Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnych sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej” (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).”

Ponadto zauważyć należy, że w dniu 6 czerwca 2016 r. została podjęta uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt II FPS 2/16) dotycząca opodatkowania odsetek. W przedmiotowej uchwale siedmiu sędziów NSA uznało, że czym innym jest świadczenie główne, a czym innym odsetki za opóźnienie w jego zapłacie. Tym samym należy rozliczyć odrębnie każde ze świadczeń.

Mając zatem na uwadze charakter odsetek – które pozostając w pewnym związku z należnością główną, zaspokajają odrębne roszczenie, którego podstawową przesłanką nie jest szkoda – trzeba przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem (zadośćuczynieniem) sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań (zadośćuczynień).

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) wyraźne postanowienie. I tak, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119, pkt 130, pkt 130a i pkt 130b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

• odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. poz. 776),
• odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1,
• odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta,
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a,
• odsetki lub dyskonto od listów zastawnych uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a,
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego i oferowanych na rynkach zagranicznych, przeznaczonych na finansowanie ustawowych celów działalności Banku Gospodarstwa Krajowego, dotyczących wspierania polityki gospodarczej Rady Ministrów, realizacji rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego, oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji, uzyskane przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

W świetle powyższego należy przyjąć, iż ustawodawca nie pomija odsetek w swoich uregulowaniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w jego ocenie zasługują na szczególną ochronę.

Tym samym, skoro w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie określa przypadki, w których odsetki od określonych przychodów uznaje za wolne od podatku, to wynika z tego, że odsetki, które nie zostały wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku – podlegają opodatkowaniu.

Mając na uwadze opisany stan faktyczny i powołane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że odsetki od zadośćuczynienia otrzymane przez Wnioskodawcę nie zostały wymienione w żadnej jednostce redakcyjnej art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym – wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy – nie korzystają ze zwolnienia od podatku.

Odsetki te, jako mieszczące się w dyspozycji art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 przywołanej ustawy stanowią przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w X, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.