Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT3.4011.183.2018.2.SK
z 5 czerwca 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 30 marca 2018 r. (data wpływu 4 kwietnia 2018 r.), uzupełnionym pismem z dnia 7 maja 2018 r. (data wpływu 11 maja 2018 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 kwietnia 2018 r. do tutejszego Organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa m.in. w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 27 kwietnia 2018 r., nr 0113 KDIPT3.4011.183.2018.1.SK, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ww. ustawy, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 27 kwietnia 2018 r. (data doręczenia 4 maja 2018 r.). Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem z dnia 7 maja 2018 r. (data wpływu 11 maja 2018 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 8 maja 2018 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca wraz ze swoim rodzeństwem od 1998 r. prowadzi postępowanie celem uzyskania prawomocnej decyzji administracyjnej (sprawa reprywatyzacyjna).

W związku z przewlekłym prowadzeniem postępowania złożył w kwietniu 2015 r. skargę nr 20433/15 do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (dalej: „ETPCZ”). W styczniu 2017 r. do pełnomocnika Wnioskodawcy wpłynęła propozycja zawarcia ugody, którą przedstawił Rząd Polski. Ugoda miała polegać na wypłacie kwoty po 25 000 zł na rzecz każdego (z dwojga) skarżących. Skarżący (w tym Wnioskodawca) wyrazili zgodę na powyższe i wobec czego pismem z dnia 4 maja 2017 r. ETPCZ poinformował skarżących o skreśleniu skargi z listy spraw. Odszkodowanie ustalone na mocy ugody z Rządem Polskim zostało wypłacone.

W piśmie z dnia 7 maja 2018 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca dodał, że prowadzone postępowanie administracyjne, którego przewlekłość została zaskarżona do ETPCZ w Strasburgu, dotyczy zespołu pałacowo-parkowego, którego ostatnim właścicielem (przed przejęciem na rzecz Skarbu Państwa) był ojciec Wnioskodawcy, zm. w 1949 r. W związku z brakiem uchwalenia po 1989 r. ustawy reprywatyzacyjnej, brat Wnioskodawcy złożył w maju 1998 r. do Wojewody wniosek o wydanie decyzji stwierdzającej, że pałac wraz z otaczającym go parkiem, nie podpadał pod działanie art. 2 ust. 1 dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r., Nr 3, poz. 13). W obecnym stanie prawnym ostateczna i prawomocna decyzja o niepodpadaniu zespołu pałacowo-parkowego pod działanie ww. dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (dalej: „PKWN”), umożliwi spadkobiercom ojca Wnioskodawcy starania o zwrot pałacu i parku w naturze. Pozostali spadkobiercy (w tym Wnioskodawca), wstąpili do postępowania prowadzonego przez Wojewodę w dniu 18 lipca 2001 r. (data złożenia pisma na dzienniku podawczym Urzędu Wojewódzkiego).

Postępowanie administracyjne, o którym mowa powyżej, zostało wszczęte wnioskiem z dnia 18 maja 1998 r. (data złożenia na dzienniku podawczym Urzędu Wojewódzkiego), w trybie § 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. Nr 10, poz. 51). Zgodnie z tym przepisem, orzekanie w sprawach, czy dana nieruchomość podpada pod działanie przepisów art. 2 ust. 1 pkt e) dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r., należy w I instancji do kompetencji wojewódzkich urzędów ziemskich (obecnie do kompetencji właściwego wojewody), zaś od decyzji ww. organu służy stronom prawo odwołania za pośrednictwem tegoż urzędu, do Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych (obecnie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, dalej: „MRiRW”). Pierwsza decyzja merytoryczna została przez Wojewodę wydana po przeszło czterech latach od złożenia wniosku, tj. w dniu 12 lipca 2002 r. - Wojewoda odmówił stwierdzenia, że zespół pałacowo-parkowy nie podpadał pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej. W wyniku złożonego przez wnioskodawców odwołania, MRiRW decyzją z dnia 19 września 2002 r. uchylił zaskarżoną decyzję Wojewody.

W sierpniu 2003 r. (brak daty dziennej decyzji) Wojewoda ponownie wydał decyzję odmowną, która również została zaskarżona do MRiRW. Tym razem, decyzją z dnia 10 sierpnia 2006 r., Minister utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. Na skutek złożonej przez Wnioskodawcę i Jego siostrę skargi, Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 18 grudnia 2006 r. uchylił decyzję Ministra oraz utrzymaną w mocy decyzję Wojewody. Sprawa po raz trzeci trafiła do pierwszej instancji. W dniu 5 stycznia 2009 r. Wojewoda po raz kolejny wydał decyzję odmowną. Na skutek wniesionego odwołania, MRiRW decyzją z dnia 23 kwietnia 2009 r. uchylił zaskarżona decyzję Wojewody.

Czwarta odmowna decyzja w tej sprawie wydana została przez Wojewodę w dniu 15 lutego 2010 r. Po odwołaniu złożonym przez Wnioskodawcę i Jego siostrę, MRiRW decyzją z dnia 14 czerwca 2010 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzją organu I instancji. Na skutek wniesionej skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 9 marca 2011 r. uchylił decyzję Ministra oraz utrzymaną w mocy decyzję Wojewody.

Sprawa po raz piąty trafiła do pierwszej instancji. Decyzją z dnia 25 stycznia 2012 r. Wojewoda po raz piąty odmówił stwierdzenia, że zespół pałacowo-parkowy nie podpadał pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej. Na skutek wniesionego odwołania, MRiRW decyzją z dnia 28 maja 2012 r. uchylił zaskarżoną decyzją organu I instancji.

Szóstą decyzją wydaną w przedmiotowej sprawie, tj. decyzją z dnia 31 października 2013 r. Wojewoda po raz pierwszy stwierdził, że zespół pałacowo-parkowy nie podpadał pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej. Na skutek wniesionego przez Powiat odwołania, decyzja ta została w dniu 30 kwietnia 2014 r. uchylona przez MRiRW.

Sprawa po raz siódmy trafiła do Wojewody. Przed wydaniem ww. decyzji przez Ministra, Wnioskodawca wraz z siostrą, pismem z dnia 14 marca 2014 r. wnieśli do Ministra wniosek o przyspieszenie rozpoznania sprawy i niezwłoczne wydanie decyzji w sprawie odwołania. Następnie w dniu 13 czerwca 2014 r. złożyli skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania przez MRiRW. Wyrokiem z dnia 22 października 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że miało miejsce przewlekłe prowadzenie postępowania przez MRiWR, natomiast uznał, że nie miało ono miejsca z rażącym naruszeniem prawa.

W związku z przewlekłym prowadzeniem postępowania, w dniu 21 kwietnia 2015 r. Wnioskodawca wraz z siostrą wniósł do ETPCZ w Strasburgu skargę, która została zarejestrowana pod nr … „K&R vs. Poland.”

Odszkodowanie zostało wypłacone Wnioskodawcy w związku z ugodą sądową, zawartą przed ETPCZ w Strasburgu. Procedura zawarcia takiej ugody przez ETPCZ wygląda w ten sposób, że po ustaleniu jej warunków, obie strony (osobno) podpisują stosowne oświadczenie („declaration”), w którym akceptują warunki wzajemnego porozumienia i przesyłają je do Trybunału.

Pełnomocnik Wnioskodawcy i jego siostry podpisał ich imieniem ww. oświadczenie w dniu 3 lutego 2017 r., zaś pełnomocnik Rządu Polskiego - w dniu 8 lutego 2017 r. Oświadczenia te zostały wysłane pocztą do Trybunału. Zgodnie z regułą 62 Regulaminu ETPCZ, w razie powiadomienia o wyrażeniu przez strony zgody na polubowne załatwienie sprawy, sprawa zostaje skreślona z listy Trybunału, po zweryfikowaniu, że ugoda została osiągnięta z poszanowaniem praw człowieka w rozumieniu Konwencji i jej Protokołów. Z decyzji Trybunału z dnia 4 maja 2017 r. (w przedmiocie skreślenia skargi z listy spraw w związku z zawarciem ugody) wynika, że ww. oświadczenia wpłynęły do Trybunału w dniach 9 i 10 lutego 2017 r. Ciężko jest zatem jednoznacznie wskazać datę zawarcia ugody. W ocenie Wnioskodawcy można uznać, że ugoda została zawarta z datą złożenia podpisu drugiej ze stron, tj. w dniu 8 lutego 2017 r.

Podstawą skargi, a więc również zawartej ugody, były: art. 6 § 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (dalej: „Konwencja”), zgodnie z którym m.in. każdy ma prawo do rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie, art. 13 Konwencji, zgodnie z którym każdy, kogo prawa i wolności zawarte w Konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe oraz art. 1 Protokołu dodatkowego do Konwencji, zgodnie z którym m.in. każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia.

Stronami ugody byli: skarżący - Wnioskodawca i Jego siostra oraz Rząd Polski (z ramienia Rządu Polskiego sprawę prowadziło Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Departament do Spraw Postępowań przed Międzynarodowymi Organami Ochrony Praw Człowieka). Wypłaty na rzecz Wnioskodawcy dokonało Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Zgodnie z treścią zawartej ugody, Rząd Polski celem ugodowego zakończenia postępowania zobowiązał się do zapłaty po 25 000 zł na rzecz Wnioskodawcy i Jego siostry, tytułem pokrycia wszelkich szkód pieniężnych i niepieniężnych, jak również kosztów i wydatków oraz ewentualnych podatków, jakie mogłyby zostać nałożone na skarżących. Odszkodowanie miało zostać wypłacone w ciągu 3 miesięcy od daty powiadomienia przez Trybunał o skreśleniu sprawy z listy spraw, a w razie opóźnienia w płatności - łącznie z odsetkami. Dalej Wnioskodawca i Jego siostra zaakceptowali warunki ugody i zrzekli się dalszych skarg przeciwko Polsce w związku z faktami przedstawionymi w skardze zakończonej ugodą.

Świadczenie w ugodzie zostało określone w następujący sposób: „PLN 25 000 (twenty-five thousand Polish zlotys) to each applicant to cover any and all pecuniary and non-pecuniary damage as well as all costs and expenses, plus any tax that may be chargeable to the applicants”, co oznacza wskazane już w ppkt e) powyżej: „po PLN 25 000 (dwadzieścia pięć tysięcy polskich złotych) na rzecz każdego ze skarżących, tytułem pokrycia wszelkich szkód pieniężnych i niepieniężnych, jak również kosztów i wydatków oraz ewentualnych podatków, jakie mogłyby zostać nałożone na skarżących.”

Świadczenie wpłynęło na rachunek bankowy Wnioskodawcy (przelew) w dniu 24 lipca 2017 r. Podstawą przelewu była zawarta przed ETPCZ w Strasburgu ugoda (skarga nr … K&R przeciwko Polsce). Jak wskazano w ppkt d) powyżej, podstawą skargi, a więc również zawartej ugody, były: art. 6 § 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (dalej: „Konwencja”), art. 13 Konwencji oraz art. 1 Protokołu dodatkowego do Konwencji. Świadczenie miało charakter odszkodowawczy (pokrycie wszelkich szkód pieniężnych i niepieniężnych) z tytułu przewlekłego prowadzenia postępowania administracyjnego w sprawie o niepodpadanie zespołu pałacowo-parkowego pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej.

Przedmiotowe świadczenie nie zostało wypłacone w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą. Postępowanie administracyjne prowadzone celem uzyskania decyzji stwierdzającej, że zespół pałacowo-parkowy nie podpadał pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu PKWN z 6 września 1944 r., dotyczy roszczenia reprywatyzacyjnego związanego z utraconym majątkiem rodzinnym. Zatem również skarga do ETPCZ w Strasburgu miała charakter prywatny, niezwiązany z działalnością gospodarczą, czy zawodową Wnioskodawcy. Wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie nie dotyczyło korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie, ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku:

Czy otrzymane odszkodowanie jest zwolnione przedmiotowo z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b obowiązującej ustawy PIT?

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie otrzymane od Rządu Polskiego na podstawie ugody zawartej przed ETPCZ w Strasburgu podlega zwolnieniu przedmiotowemu, o którym mowa powyżej. Odszkodowanie nie ma związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Postępowanie administracyjne, które Wnioskodawca wraz z rodzeństwem prowadzi od 1998 r. dotyczy roszczeń reprywatyzacyjnych związanych z utraconym majątkiem rodzinnym. Zatem, skarga do Strasburga za przewlekłość postępowania również miała charakter prywatny, niezwiązany z działalnością gospodarczą, czy zawodową. Odszkodowanie nie dotyczy również korzyści, jakie Wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby Mu tej szkody nie wyrządzono. Nie zachodzi zatem żaden z wyjątków określonych w lit. a) i b) art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy, źródłem przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

W myśl art. 11 ust. 1 cyt. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Nie jest bowiem możliwym, aby przewidzieć każdy rodzaj przychodu, który wystąpi. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazać przy tym należy, że art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest przepisem, w którym ustawodawca sformułował katalog zwolnień podatkowych.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Wyżej wymieniony przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Na podstawie ww. przepisu (art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) opodatkowaniu podatkiem dochodowym – jako wyłączone ze zwolnienia – podlega odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 21 kwietnia 2015 r. Wnioskodawca wraz ze swoją siostrą wniósł skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w związku z przewlekłym prowadzeniem postępowania administracyjnego przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi celem uzyskania decyzji stwierdzającej, że zespół pałacowo-parkowy nie podpadał pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej. Postępowanie to dotyczyło roszczenia reprywatyzacyjnego związanego z utraconym majątkiem rodzinnym. W dniu 8 lutego 2017 r. przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka została zawarta ugoda sądowa między Wnioskodawcą, a Rządem Polskim, tj. Ministerstwem Spraw Zagranicznych, zgodnie z którą Rząd Polski zobowiązał się do wypłaty odszkodowania w kwocie 25 000 zł na rzecz Wnioskodawcy tytułem pokrycia wszelkich szkód pieniężnych i niepieniężnych, jak również kosztów i wydatków oraz ewentualnych podatków, jakie miałyby zostać nałożone na Wnioskodawcę. Podstawą zawartej ugody były: art. 6 § 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r., art. 13 ww. Konwencji oraz art. 1 Protokołu dodatkowego do Konwencji. Przedmiotowe świadczenie wpłynęło na rachunek bankowy Wnioskodawcy w dniu 24 lipca 2017 r. i nie zostało wypłacone w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą Wnioskodawcy. Odszkodowanie to nie dotyczyło utraconych korzyści, które mógłby osiągnąć Wnioskodawca, gdyby Mu tej szkody nie wyrządzono.

Podkreślenia wymaga, że przepisy podatkowe nie definiują pojęcia odszkodowania. W tym zakresie należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459 z późn. zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. O odszkodowaniu możemy mówić wyłącznie w przypadku powstania konkretnej szkody, która wywołana została określonym działaniem lub zaniechaniem drugiej strony, której można przypisać odpowiedzialność za jej powstanie. Odszkodowanie to rodzaj świadczenia, które należy się za wyrządzenie szkody (odpowiednio zadośćuczynienie za doznane krzywdy) od podmiotu, który szkodę wyrządził lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie stanowi pieniężną równowartość szkody majątkowej lub szkody na osobie, natomiast zadośćuczynienie jest pieniężną formą zrekompensowania szkody niemajątkowej. O tym co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują, co do zasady, przepisy art. 361 i 363 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 361 § 1 ww. ustawy, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego). Podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszonych zdarzeniem wyrządzającym szkodę, obejmując to, co z majątku ubyło na skutek tego zdarzenia lub do niego nie weszło (utracona korzyść).

Ponadto, istotnym w niniejszej sprawie jest fakt zawarcia ugody. Zgodnie z art. 917 Kodeksu cywilnego, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że ugoda może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że wypłacona Wnioskodawcy na podstawie ugody sądowej kwota w wysokości 25 000 zł stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlega zwolnieniu z opodatkowania tym podatkiem.

Przenosząc zaistniały stan faktyczny na grunt przepisów prawa wskazać należy, że ww. przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wymaga dla zastosowania zwolnienia przedmiotowego, by odszkodowanie było wypłacone na podstawie polskich przepisów lub ugody zawartej przed polskim sądem. Nie ogranicza też zwolnienia do ewentualnych odszkodowań wypłaconych wyłącznie w kraju.

I tak zgodnie z art. 6 § 1 Konwencji z dnia 4 listopada 1950 r. o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284, z późn. zm.), każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej.

Natomiast stosowanie do art. 13 ww. Konwencji, każdy, czyje prawa i wolności zawarte w niniejszej konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe.

Zgodnie z art. 1 Protokołu nr 1 do powołanej Konwencji, każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego.

Jak wynika z opisu sprawy, w dniu 24 lipca 2017 r. zostało wypłacone Wnioskodawcy przez Rząd Polski odszkodowanie w związku z zawarciem ugody sądowej przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu. W związku z tym wskazać należy, że otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie jest odszkodowaniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem zostało ono otrzymane na podstawie ugody sądowej i nie znajdą do niego zastosowania wyjątki przewidziane w ww. przepisie, gdyż nie zostało ono wypłacone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wypłacone świadczenie ma niewątpliwie charakter odszkodowawczy mający na celu naprawienie szkody z tytułu przewlekłego prowadzenia postępowania administracyjnego dotyczącego roszczenia reprywatyzacyjnego związanego z utraconym majątkiem rodzinnym celem uzyskania decyzji stwierdzającej, że zespół pałacowo-parkowy nie podpadał pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny, stwierdzić należy, że otrzymane w 2017 r. przez Wnioskodawcę odszkodowanie wypłacone przez Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych na podstawie ugody sądowej zawartej przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu z tytułu przewlekłego prowadzenia postępowania administracyjnego w sprawie o niepodpadanie zespołu pałacowo-parkowego pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem zostało ono otrzymane na podstawie ugody sądowej i nie znajdą do niego zastosowania wyjątki przewidziane w ww. przepisie, gdyż nie zostało ono wypłacone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Ponadto zauważyć należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 14na ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.