Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL3-1.4011.168.2018.2.AGR
z 9 maja 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 marca 2018 r. (data wpływu 29 marca 2018 r.), uzupełnionym w dniu 17 kwietnia 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w części dotyczącej:

• zwolnienia z opodatkowania zasądzonego zadośćuczynienia, zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji oraz renty - jest prawidłowe,
• zwolnienia z opodatkowania odsetek z ww. tytułów – jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 29 marca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania zasądzonego zadośćuczynienia, zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji, renty oraz odsetek z ww. tytułów.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej, pismem z dnia 9 kwietnia 2018 r. nr 0112-KDIL3-1.4011.168.2018.1.AGR, na podstawie art. 169 § 1 tej ustawy, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Wezwanie wysłano w dniu 9 kwietnia 2018 r., skutecznie doręczono w dniu 11 kwietnia 2018 r., natomiast w dniu 17 kwietnia 2018 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Sąd Okręgowy w dniu 31 marca 2016 r. wydał wyrok syg. akt: (…) przeciwko X S.A. oraz Szpital (…) z powództwa małoletniego Wnioskodawcy reprezentowanego przez rodziców. W wyniku którego Wnioskodawcy przyznano zadośćuczynienie na podstawie art. 445 § l K.C. w związku z art. 444 K.C. w postaci:

1. Od X S.A. kwotę 250.000 zł (dwieście pięćdziesiąt tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 22 listopada 2011 r. do dnia zapłaty.
2. Od Szpitala kwotę 150.000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 22 listopada 2011 r. do dnia zapłaty.
   
   

Zwrot kosztów leczenia:

• Od Szpitala kwotę 30.170,64 zł (trzydzieści tysięcy sto siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt cztery grosze) z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lipca 2012 r. do dnia zapłaty.
  
  

Rentę:

• Od Szpitala rentę w kwocie po 1000 zł (tysiąc złotych miesięcznie) płatną z góry do 15 dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat poczynając do 1 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty do rąk przedstawicieli ustawowych małoletniego.
  
  

W wyniku wyroku Wnioskodawca otrzymał zadośćuczynienie w kwocie:

1. Od X S. A.: z przyznanej kwoty 250.000 zł (dwieście pięćdziesiąt tysięcy złotych) otrzymał 400.234,88 zł (czterysta tysięcy dwieście trzydzieści cztery złote i osiemdziesiąt osiem groszy) czyli odsetki wyniosły: 150.234,88 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy dwieście trzydzieści cztery złote i osiemdziesiąt osiem groszy).
2. Od Szpitala: z przyznanej kwoty 150.000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych) otrzymał 243.016,45 zł (dwieście czterdzieści trzy tysiące szesnaście złotych i czterdzieści pięć groszy) czyli odsetki wyniosły 93.016,45 zł (dziewięćdziesiąt trzy tysiące szesnaście złotych i czterdzieści pięć groszy).
3. Od Szpitala zwrot kosztów związanych z długotrwałym leczeniem i rehabilitacją Wnioskodawcy: z przyznanej kwoty 30.170,64 zł (trzydzieści tysięcy sto siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt cztery grosze) otrzymał 45.814,74 zł (czterdzieści pięć tysięcy osiemset czternaście złotych i siedemdziesiąt cztery grosze) czyli odsetki wyniosły 15.644,10 zł (piętnaście tysięcy sześćset czterdzieści cztery złote i dziesięć groszy).
4. Od Szpitala przyznaną rentę w wysokości: 1000 zł miesięcznie wypłacił za okres 18 miesięcy licząc od dnia 1 kwietnia 2016 r. do dnia 7 września 2017 r. kwotę: 18.913,65 zł. (osiemnaście tysięcy dziewięćset trzynaście złotych i sześćdziesiąt pięć groszy). Z czego kwotę 18.000 zł. (osiemnaście tysięcy złotych) stanowiły zaległe miesięczne raty, a kwota 913,65 zł (dziewięćset trzynaście złotych i sześćdziesiąt pięć groszy) ustawowe odsetki.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy w związku z przyznanymi Wnioskodawcy przez Sąd Okręgowy i wypłaconymi pieniędzmi z tytułu zadośćuczynienia za doznane krzywdy i cierpienie wraz z odsetkami od:

1. X S.A. przyznana kwota 250.000 zł (dwieście pięćdziesiąt tysięcy złotych) odsetki od przyznanej kwoty wyniosły 150.234,88 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy dwieście trzydzieści cztery złotych i osiemdziesiąt osiem groszy) Razem: 400.234,88 zł (czterysta tysięcy dwieście trzydzieści cztery złotych i osiemdziesiąt osiem groszy).
2. Szpitala przyznana kwota 150.000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych) odsetki od przyznanej kwoty wyniosły 93.016,45 zł (dziewięćdziesiąt trzy tysiące szesnaście złotych i czterdzieści pięć groszy). Razem wypłacono: 243.016,45 zł (dwieście czterdzieści trzy tysiące szesnaście złotych i czterdzieści pięć groszy)

− należny jest podatek dochodowy od osób fizycznych czy objęty jest zwolnieniem od podatku?

Czy od całości otrzymanej od Szpitala kwoty 45.814,74 zł (czterdzieści pięć tysięcy osiemset czternaście złotych i siedemdziesiąt cztery grosze) z tytułu zwrotu kosztów długotrwałego leczenia i rehabilitacji należy zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych lub czy od odsetek od przyznanej w wyroku kwoty 30.170,64 zł (trzydzieści tysięcy sto siedemdziesiąt złotych i sześćdziesiąt cztery grosze) czyli od kwoty 15.644,10 zł (piętnaście tysięcy sześćset czterdzieści cztery złotych i dziesięć groszy) należy zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych? Czy zarówno cała wypłacona kwota, jak i odsetki od przyznanej kwoty są zwolnione z ww. podatku?

Czy od całości otrzymanej od Szpitala renty - kwoty 18.913,65 zł. (osiemnaście tysięcy dziewięćset trzynaście złotych i sześćdziesiąt pięć groszy) tzn. od 18 rat po 1000 zł plus odsetki ustawowe - należy zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych czy od odsetek czyli kwoty 913,65 zł (dziewięćset trzynaście złotych i sześćdziesiąt pięć groszy) należy zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych? Czy cała wypłacona kwota, jak i odsetki od niej są zwolnione z ww. podatku?

Zdaniem Wnioskodawcy, zadośćuczynienia przyznane Wnioskodawcy wyrokiem Sądu zostało przyznane ponieważ: w trakcie porodu w 29 października 2006 r., który miał miejsce w Szpitalu personel szpitala zachował się nieprawidłowo między innymi zaniechał, nie przeprowadził właściwych czynności, które umożliwiłyby prawidłowe narodziny dziecka. Co zostało udowodnione przed sądem. W wyniku błędów w sztuce lekarskiej Wnioskodawca jest osobą niepełnosprawną od urodzenia w stopniu określonym jako znaczny, rokowania lekarzy specjalistów nie są optymistyczne. Pomimo ciągłego leczenia, przeprowadzenia wielu operacji, ciągłej rehabilitacji stan zdrowia Wnioskodawcy nigdy nie ulegnie poprawie choćby w takim stopniu, żeby nie wymagał stałej 24 godzinnej opieki drugiej osoby.

Wnioskodawca ma obustronne porażenie mózgowe, problemy z oddychaniem, przełykaniem, padaczkę, astmę oskrzelową, refluks żołądka, problemy ze wzrokiem, nie chodzi, nie mówi, ma krzywy kręgosłup, biodra, stopy. Przyznane zadośćuczynienie od X oraz od Szpitala nie zmieniło stanu zdrowia Wnioskodawcy, nie naprawiło jego kalectwa jedynie może ułatwić dalsze sprawowanie nad nim opieki, która nie jest łatwa z powodu jego dużej niepełnosprawności i wielu ciężkich nieuleczalnych chorób oraz trudności związanych z faktem, że Wnioskodawca dorasta, jest coraz większy, cięższy, a wszystkie codzienne jego potrzeby trzeba spełniać używając siły własnych mięśni oraz bardzo drogiego sprzętu pomocniczego. Stan zdrowia rodziców Wnioskodawcy też się pogarsza w wyniku ciągłych zmagań związanych z utrudnioną nad nim opieką.

Zwrot kosztów długotrwałego leczenia nie jest kwotą adekwatną do faktycznie poniesionych i ponoszonych nadal kosztów leczenia i rehabilitacji, gdyż koszty te ciągle wzrastają z powodu wzrostu cen sprzętu pomocniczego, pielęgnacyjnego, lekarstw, rehabilitacji itp. oraz koszty te nigdy się nie zakończą. Podobnie wygląda kwestia z przyznaną rentą.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy odnośnie przyznania wszystkich form zadośćuczynienia stwierdza, że w jego ocenie podstawę prawną w zakresie zadośćuczynienia stanowi art. 445 § 1 K.C. w związku z art. 444 K.C.

Na podstawie ww. aktów prawnych oraz po rozpatrzeniu wszystkich materiałów dowodowych Sąd przyznał z tytułu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywę Wnioskodawcy pieniądze w formach i kwotach zgodnie ze stanem przedstawionym w pkt 74 Opis stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 445 § 1 K.C. obok zwrotu wszelkich wynikłych kosztów będących następstwem uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia art. 444 § 1 KC., przyznania renty wyrównawczej i uzupełniającej art. 444 § 2 K.C. renty tymczasowej na zwiększone potrzeby art. 444 § 1 K.C., a czasami jednorazowego odszkodowania tzw. kapitalizacji renty (art. 447 K.C.), stanowią komplementarne świadczenia związane z zaspokojeniem szkód poszkodowanych przez osoby obwinione. Przy tragicznych w skutkach wypadkach, patrząc na jego wymiar ekonomiczny, zadośćuczynienie należy kwalifikować jako podstawowe świadczenie, którego celem jest kompensata powstałej krzywdy tzn. szkody o charakterze niemajątkowym po stronie bezpośrednio poszkodowanego. Zadośćuczynienie na rzecz osoby bezpośrednio poszkodowanej precyzuje art. 445 § 1 K.C., odwołując się do treści art. 444 § 1 K.C. stanowi, iż osobie bezpośrednio poszkodowanej, która w wyniku wyrządzonej jej szkody doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, sąd może przyznać tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Jest to świadczenie finansowe mające stanowić sposób złagodzenia cierpień fizycznych i psychicznych poszkodowanego, celem tego świadczenia jest wyrównanie uszczerbków o charakterze niematerialnym związanych z doznaną krzywdą, która przejawia się rozmiarem kalectwa, oszpeceniem, ograniczeniami ruchowymi, ograniczeniami w możliwości wykonywania czynności z życia codziennego, długotrwałością cierpień, leczenia rehabilitacji, poczuciem bezradności życiowej, ograniczeniem widoków i możliwości poszkodowanego w przyszłości.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w rozdziale 3. Zwolnienia przedmiotowe, art. 21 ust. 1 ppkt 3b, 3c. Zgodnie z art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszystkiego rodzaju dochody z wyjątkiem wymienionych w art. 21. Formy zadośćuczynienia przyznane Wnioskodawcy wymienione w pkt 74 str. 3 Opis stanu faktycznego, spełniają kryteria opisane w art. 21 ust. 1 ppkt 3b, 3c i w związku tą sytuacją są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Odsetki od zadośćuczynienia stanowią integralny element przychodu, ich byt prawny zależy od należności głównej z którą są związane. Należność główna jest zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych zatem, również odsetki winny być zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 ppkt 3b, 3c.

Wskutek otrzymania ww. zadośćuczynienia Wnioskodawca nie wzbogacił się materialnie nie osiągnął żadnych korzyści materialnych, gdyż wszystkie otrzymane pieniądze będą wydane w celu poprawienia jego bytu tzn. na rehabilitacje, wyjazdy do lekarzy specjalistów, zakup leków, sprzętu pomocniczego, zakup samochodu umożliwiającego przewóz osoby niepełnosprawnej na wózku, który umożliwi przewóz Wnioskodawcy do lekarzy specjalistów, na rehabilitacje oraz do szkoły. Ze względu na wiele deformacji sylwetki Wnioskodawcy przewóz jego samochodem powinien odbywać się na jego specjalistycznym wózku w specjalnie dostosowanym pojeździe w celu unikania sytuacji, mogących dodatkowo pogorszyć jego stan zdrowia. Ponadto pojazd musi być wyposażony w specjalistyczny podnośnik, gdyż umieszczenie Wnioskodawcy przy jego wadze ok. 50 kg w samochodzie siedzącego w wózku nie jest czynnością łatwą, nawet dla dwóch opiekunów (rodziców), lecz nie zawsze może Wnioskodawca z rodzicami jechać do lekarza czy na turnus rehabilitacyjny, gdyż ojciec Wnioskodawcy pracuje i często nie ma możliwości wziąć dnia wolnego, a w takim przypadku pozostaje wynająć kierowcę, ponieważ przy Wnioskodawcy zawsze musi ktoś przebywać gdyż Wnioskodawca często się denerwuje w czasie transportu samochodem, a to może wywołać atak padaczkowy, który jest dla jego zdrowia i życia bardzo dużym zagrożeniem.

Sprawa o zadośćuczynienie toczyła się przez wiele lat i kosztowała rodzinę dużo pieniędzy, nerwów, dużo zdrowia. Opieka nad Wnioskodawcą była utrudniona w związku z faktem, że mieszka w mieszkaniu, w bloku na drugim piętrze, ma małą łazienkę, nie stać ich było na jej przystosowanie w celu ułatwienia kąpieli. Wnioskodawca musiał mieć wykonanych wiele operacji, co się wiązało z częstymi wyjazdami. Ponoszone były duże koszty leczenia Wnioskodawcy, posiadają tylko stary samochód, który się psuł i musiał być często naprawiany.

Gdyby szpital przyznał się do swojej winy i zapłaciłby im żądane zadośćuczynienie na początku sprawy, to poniesione przez rodzinę koszty, wysiłek i upokorzenia związane z bezsilnością i trudami jakimi musieli sprostać byłyby znacznie mniejsze. W związku z tymi trudnościami spowodowanymi długotrwałym oczekiwaniem na wyrok sądu, który dla rodziny ma też wymiar moralny, zadośćuczynienie, które dla członków rodziny Wnioskodawcy ma spowodować poprawienie bytu, ułatwienie dalszej bardzo skomplikowanej i trudnej opieki nad Wnioskodawcą, czy za to oczekiwanie ma zapłacić podatek, czy Wnioskodawca wzbogacił się w jakiś sposób, czy przyznane zadośćuczynienie za jego krzywdy wzbogaciło w jakikolwiek sposób jego rodzinę przecież, Wnioskodawca jest poszkodowany, a jego rodzina najbardziej ucierpiała z tego powodu oraz dodatkowo przez to długotrwałe oczekiwanie na sprawiedliwy wyrok. Zasądzone Wnioskodawcy zadośćuczynienie ma ułatwić jego dalsze życie i pomóc w sprawowaniu nad nim trudnej i skomplikowanej dalszej opieki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w części dotyczącej:

• zwolnienia z opodatkowania zasądzonego zadośćuczynienia, zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji oraz renty - jest prawidłowe,
• zwolnienia z opodatkowania odsetek z ww. tytułów – jest nieprawidłowe.
  
  

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W świetle powyższego przychód powstaje zatem w każdym przypadku, w którym podatnik uzyskuje realną korzyść.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierają specyfikację źródeł przychodów, na podstawie których następuje przypisanie konkretnego przychodu do źródła przychodu. Przypisanie do konkretnego źródła przychodów jest istotne, ponieważ w zależności od ustalenia źródła przychodów, dla tego przychodu powstają dalsze skutki podatkowe prowadzące do obliczenia uzyskanego dochodu lub poniesionej straty w danym okresie rozliczeniowym.

Jednym ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są wskazane w pkt 9 tego przepisu „inne źródła”.

W myśl art. 12 ust. 7 ww. ustawy, przez emeryturę lub rentę rozumie się łączną kwotę świadczeń emerytalnych i rentowych, w tym kwoty emerytur kapitałowych wypłacanych na podstawie ustawy o emeryturach kapitałowych, wraz ze wzrostami i dodatkami, z wyłączeniem dodatków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz dodatków dla sierot zupełnych do rent rodzinnych.

Należy podkreślić, że definicja renty, określona w ww. przepisie, nie ogranicza pojęcia renty wyłącznie do świadczeń rentowych wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Obejmuje również renty mające charakter odszkodowawczy, otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Należy podkreślić, że użyte w konstrukcji art. 20 ust. 1 ww. ustawy sformułowanie „w szczególności” świadczy o przykładowym katalogu przychodów z innych źródeł. Oznacza to, że przychodami z innych źródeł są także inne przychody, niewymienione wprost w tym przepisie.

Tym samym uznaje się, że katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8a ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca na podstawie wyroku Sądu z dnia 31 marca 2016 r. otrzymał od Towarzystwa Ubezpieczeniowego zadośćuczynienie wraz z odsetkami, natomiast od Szpitala otrzymał zasądzone zadośćuczynienie wraz z odsetkami, zwrot kosztów związanych z długotrwałym leczeniem i rehabilitacją wraz z odsetkami oraz rentę z należnymi odsetkami.

Zgodnie z art. 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.) kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Z kolei stosownie do art. 430 ww. ustawy kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności.

W myśl art. 444 § 1 ww. ustawy w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Zgodnie z art. 444 § 2 ww. ustawy jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Stosownie do art. 445 § 1 ww. ustawy w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Z kolei z art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy wynika, że wolne od podatku są również odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Podkreślenia wymaga, że zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia „zadośćuczynienia” z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że otrzymywane przez Wnioskodawcę zadośćuczynienia, oraz zwrot kosztów długotrwałego leczenia i rehabilitacji korzystają ze zwolnienia, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych, bowiem zostało ono otrzymane na podstawie wyroku sądu i nie znajdują do nich zastosowania wyjątki przewidziane w ww. przepisie. Z kolei, kwota tytułem renty korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy. W wyniku powyższego stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie jest prawidłowe.

Natomiast odnosząc się do kwestii opodatkowania odsetek ustawowych od ww. świadczeń, należy wskazać, że regulacje prawne dotyczące odsetek za zwłokę zawarte są w art. 481 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Wskazać należy, że odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty danego świadczenia nie są wliczane do wartości tego świadczenia. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 155, z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Należy również zauważyć, że odsetki są związane z kwotą długu głównego, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Innymi słowy, nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem, zadośćuczynieniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Tak więc pomimo pewnego związku odsetek z długiem głównym ze względu na fakt różnego źródła ich powstania, są one należnością odrębną od odszkodowania. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Potwierdza to orzecznictwo sądów, m.in. Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z dnia 24 stycznia 2008 r. sygn. akt II FSK 1629/06 stwierdził, że: (...) Odsetki należne w razie uchybienia przez dłużnika terminowi świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 K.c.) należy traktować jako wynagrodzenie za przedłużone i pozbawione podstaw prawnych korzystanie z cudzego kapitału. Inaczej rzecz ujmując, jest to odszkodowanie za pozbawienie wierzyciela możliwości dysponowania kapitałem, a tym samym pozbawienie go spodziewanych z tego tytułu korzyści (np. przez korzystną lokatę) (…). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono, że głównym motywem legislacyjnym uregulowania takiego, jak w art. 481 § 1 K.c., uregulowania jest uznanie, że wierzyciel ponosi przez opóźnienie co najmniej szkodę w postaci odsetek, na jakie mógłby ulokować otrzymaną w terminie sumę (wyrok z dnia 24 kwietnia 1997 r. sygn. akt II CKN 118/97, OSP 1998, Nr 1, poz. 3, z glosą A. Szpunara). Odsetki zatem są kompensatą tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej. Wyżej powiedziane, prowadzi do konkluzji, że odsetki otrzymane na podstawie wyroku z tytułu opóźnienia dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 K.c.) stanowią odszkodowanie dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono i jako takie nie są wolne od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Powyższy pogląd w całej rozciągłości podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach. który w wyroku z dnia 11 lipca 2013 r. sygn. akt I SA/Gl 145/13, dodał, że: w żadnej jednostce redakcyjnej przepisu art. 21 u.p.d.o.f. nie została zakodowana norma o charakterze szczególnym statuująca zwolnienie podatkowe obejmujące wyżej opisane odsetki za zwłokę. Normy takiej nie ma również w innych regulacjach wchodzących w skład systemu prawa obowiązującego. W przepisie art. 21 u.p.d.o.f. zostały natomiast zawarte zwolnienia podatkowe dotyczące innego rodzaju odsetek. Wynik wnioskowania a contrario wskazuje, że odsetki, które nie zostały wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, podlegają opodatkowaniu. Sąd wskazuje, że dokonując interpretacji należy mieć na względzie i tę okoliczność, że zwolnienia podatkowe stanowią odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania, co powoduje, że niedopuszczalne byłoby poszerzanie zakresu zwolnień w drodze wykładni; w szczególności wbrew jednoznacznej woli ustawodawcy wyrażonej w przepisie.

Dodatkowo w wyroku z dnia 25 marca 2015 r. sygn. akt III SA/Wa 2626/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zauważył, że: To, że w świetle prawa cywilnego odsetki te wiążą się i zależą od zasadności roszczenia głównego, nie zmienia zupełnie odrębnego tytułu, z którego wywodzą się odsetki na gruncie podatkowym. Przychód odsetkowy Skarżącego ma swoje źródło nie w odszkodowaniu lub zadośćuczynieniu, lecz w spóźnieniu dłużnika w wypłacie tego odszkodowania i zadośćuczynienia.

Powyższe rozważanie potwierdziły wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, np. z 8 listopada 2016 r. sygn. akt I SA/Wr 685/16 oraz I SA/Wr 686/16, a także z 16 marca 2017 r. sygn. akt I SA/Wr 1265/16 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, który w wyroku z dnia 21 stycznia 2016 r. sygn. akt I SA/Go 419/15 stwierdził: Zgodzić się należy z twierdzeniem, że skoro ustawodawca wyraźnie określa przypadki, w których także odsetki od określonych przychodów wolne są od podatku, natomiast w stosunku do innych kategorii zwolnień o odsetkach nie wspomina, to jest to celowe uregulowanie, pozwalające wywieść wniosek, że tylko w niektórych przypadkach, wyraźnie w ustawie wskazanych, także odsetki od określonych przychodów objęte są zwolnieniem od podatku. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie również w przywołanych w tymże wyroku orzeczeniach, a mianowicie: Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 sierpnia 2009 r., sygn. akt II FSK 588/08, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 9 marca 2010 r., sygn. akt I SA/Rz 6/10.

Nie można też stracić z pola widzenia faktu, że powyższy pogląd znalazł również potwierdzenie w judykatach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, na dowód czego można przykładowo przywołać takie wyroki jak: z 27 kwietnia 2017 r. sygn. akt I SA/Po 1446/16, z 19 stycznia 2017 r. sygn. akt I SA/Po 719/16 czy też z 4 sierpnia 2016 r. sygn. akt I SA/Po 764/16.

Warto w tym miejscu także przytoczyć wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Krakowie z dnia 19 listopada 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 1275/15, w którym Sąd stwierdził, że: Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 k.c.) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnym sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72). Mając zatem na uwadze przybliżony powyżej charakter odsetek, które pozostając w pewnym związku z należnością główną, zaspokajają odrębne roszczenie, którego podstawową przesłanką nie jest szkoda trudno przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem (zadośćuczynieniem) sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań. Okoliczność, że odsetki mogą stanowić swoistą rekompensatę wynikającą z czasokresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą zadośćuczynienia czy odszkodowania, a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody czy też krzywdy w wyroku sądu powszechnego nie jest wystarczająca do przyjęcia wskazywanej przez skarżącą tezy, że wolą ustawodawcy było zwolnienie odsetek z opodatkowania.

(…) ustawodawca w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 u.p.d.o.f. wyodrębnił odsetki, czyniąc je np. przedmiotem regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 52 u.p.d.o.f. (…), art. 21 ust. 1 pkt 119 u.p.d.o.f. (…), art. 21 ust. 1 pkt 95 u.p.d.o.f., art. 21 ust.1 pkt 130 u.p.d.o.f. (…).

(…) ustawodawca, gdyby chciał zwolnić z opodatkowania odsetki, uczyniłby to wyraźnie wymieniając je w przepisie, tak jak uczynił to we wskazanych przykładach. Ponieważ tak się nie stało, stwierdzić należy, że odsetki inne niż wskazane precyzyjnie w poszczególnych jednostkach redakcyjnych art. 21 ust. 1 u.p.d.o.f. nie korzystają automatycznie ze zwolnienia od podatku przewidzianego dla należności głównej, w związku z którą zostały wypłacone.

Ostatecznie należy zauważyć, że w dniu 6 czerwca 2016 r. została podjęta uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt II FPS 2/16) dotycząca opodatkowania odsetek. Zapadła ona na tle stanu faktycznego dotyczącego odsetek od nieterminowej zapłaty ceny za zbyte akcje, jednakże ma ona zastosowanie do wszystkich sytuacji związanych z zapłatą odsetek od należności głównej, których skutków podatkowych nie przewidziano w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przedmiotowej uchwale siedmiu sędziów NSA uznało, że czym innym jest świadczenie główne, a czym innym odsetki za opóźnienie w jego zapłacie. Tym samym należy rozliczyć odrębnie każde ze świadczeń. Wobec powyższego stwierdzić należy, że wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki.

Analizując treść powyższych przepisów i zapadłego orzecznictwa, należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem, zadośćuczynieniem czy innym świadczeniem (np. naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego.

Z tych względów zwolnienie od podatku należności głównej (np. odszkodowania czy zadośćuczynienia) nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku – co do zasady − odsetek od ww. świadczeń; zwalnia od opodatkowania jedynie należność główną, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w katalogu zwolnień przedmiotowych wymieniono wprost odsetki wolne od podatku, co oznacza, że ustawodawca wyraźnie odróżnia je od odszkodowania i zadośćuczynienia.

I tak wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119, pkt 130, pkt 130a i pkt 130b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

• odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. poz. 776) (pkt 52);
• odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 (pkt 95);
• odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta (pkt 119);
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a (pkt 130);
• odsetki lub dyskonto od listów zastawnych uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a (pkt 130a);
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego i oferowanych na rynkach zagranicznych, przeznaczonych na finansowanie ustawowych celów działalności Banku Gospodarstwa Krajowego, dotyczących wspierania polityki gospodarczej Rady Ministrów, realizacji rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego, oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji, uzyskane przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a (pkt 130b).
  
  

W świetle powyższego należy przyjąć, że ustawodawca nie pomija odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w jego ocenie zasługują na szczególną ochronę.

Należy pokreślić, że wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień podatkowych powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym wypadku stosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że na gruncie opisanego we wniosku stanu faktycznego, otrzymane przez Wnioskodawcę odsetki ustawowe od: zadośćuczynienia, zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji oraz renty - nie podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ przepis art. 21, jak również pozostałe przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, takiego zwolnienia nie przewidują. W konsekwencji, otrzymane odsetki z ww. tytułów stanowią dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.