2019.08.07 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0114-KDIP1-1.4012.300.2019.2.KBR

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP1-1.4012.300.2019.2.KBR
z 7 sierpnia 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 16 maja 2019 r. (data wpływu do Organu 31 maja 2019 r.) uzupełnionym pismem z dnia 10 lipca 2019 r. (data wpływu 16 lipca 2019 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 2 lipca 2019 r. znak 0114-KDIP1-1.4012.200.2019.1.KBR (doręczone w dniu 8 lipca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

prawa do odliczenia podatku od towarów i usług z faktur wystawionych przez Podmiot Finansujący dotyczących wynagrodzenia z tytułu finansowania i obsługi wierzytelności powstałych w wyniku dostaw towarów i usług od Dostawców na podstawie umów handlowych – jest prawidłowe,

prawa do odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez Podmiot Finansujący dotyczących wynagrodzenia z tytułu finansowania transakcji zakupu dokonywanych za pośrednictwem Giełdy - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 maja 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez Podmiot Finansujący.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

P. S.A. („P.”, „Wnioskodawca”, „Spółka”) prowadzi działalność gospodarczą polegającą przede wszystkim na dostarczaniu energii elektrycznej odbiorcom oraz świadczeniu usług dystrybucji energii elektrycznej. P. świadczy również usługi budowlane oraz budowlano-montażowe.

W zakresie prowadzonej działalności Spółka na podstawie zawartych umów handlowych nabywa od swoich dostawców towary i usługi, które dokumentowane są fakturami z odroczonym terminem płatności. Spółka nabywa również towary (głównie energię elektryczną) na Giełdzie („Giełda”) bez odroczonego terminu płatności (co wynika z odgórnych wewnętrznych regulacji rządzących Giełdą).

P. zamierza zawrzeć umowę („Umowa”) z podmiotem („Podmiot Finansujący”; zwany łącznie z P. „Stronami”), w ramach której Podmiot Finansujący będzie świadczył na rzecz Spółki usługi polegające głównie na nabywaniu wierzytelności pieniężnych powstałych w wyniku dostaw towarów i usług między Spółką a dostawcami, ich finansowaniu oraz inkasowaniu.

Umowa obejmie nabywanie oraz finansowanie przez Podmiot Finansujący wierzytelności pieniężnych:

powstałych w wyniku dostaw towarów i usług między Spółką a dostawcami na podstawie umów handlowych oraz
wierzytelności powstałych w wyniku transakcji dokonywanych za pośrednictwem Giełdy.

Celem zawarcia Umowy jest zapewnienie dostawcom Spółki możliwości uzyskania środków pieniężnych w terminie (w przypadku dostaw z Giełdy) lub w terminie lub przed terminem określonym w umowie handlowej (dotyczy pozostałych dostawców). Umowa określa zasady, na jakich Podmiot Finansujący będzie obsługiwał płatności za zobowiązania P. wobec jego dostawców oraz umożliwiał dostawcom otrzymanie środków pieniężnych przed lub w terminie płatności wynikającym z umowy.

Zgodnie z zapisami Umowy, Dostawca objęty świadczeniem wynikającym z Umowy oznacza przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej (Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, Dz. U. z 2018 r., poz. 646), mający siedzibę na terytorium Polski („Dostawca/y”).

Lista Dostawców, na rzecz których będą realizowane przedmiotowe usługi, będzie stanowić załącznik do Umowy i może ulegać zmianie w trakcie obowiązywania Umowy, przy czym zmiana listy nie spowoduje zmiany Umowy. Warunkiem umieszczenia Dostawcy na wspomnianej liście jest podpisanie przez Dostawcę oświadczenia („Oświadczenie”) regulującego warunki finansowania wierzytelności. Podpisanie Oświadczenia nie jest konieczne w przypadku obsługi płatności zobowiązań Spółki przez Podmiot Finansujący polegającej tylko na zapłacie kwoty faktury na rachunek bankowy Dostawcy lub wskazany do rozliczeń z Dostawcą we wskazanym na fakturze terminie płatności.

Podmiot Finansujący dostarcza Spółce i Dostawcom platformę internetową służącą do wymiany informacji oraz prowadzenia rozrachunków między stronami Umowy („Platforma”).

Podmiot Finansujący zobowiązany będzie do finansowania wierzytelności Dostawców do wysokości limitu wskazanego w Umowie ustalonego między Stronami („Kwota Zaangażowania”).

Finansowanie wierzytelności powstałych w wyniku dostaw towarów i usług między Spółką a dostawcami na podstawie umów handlowych.

Proces przekazywania faktur przez Spółkę do Podmiotu Finansującego będzie przedstawiał się następująco:

Spółka przekazuje w formie elektronicznej Podmiotowi Finansującemu dane o fakturach wystawionych przez Dostawców znajdujących się na Liście Dostawców spełniających kryteria wskazane w Umowie, np. o określonym terminie płatności oraz co do których na moment zgłoszenia nie istnieją przesłanki dokonania ich korekt co do kwoty i terminu płatności, a także nie istnieją tytuły do ich kompensaty. Spółka przekazuje faktury do Podmiotu Finansującego z określoną w Umowie częstotliwością, np. nie częściej niż dwa razy w danym dniu roboczym najpóźniej do określonej godziny (np. 15.00). Podmiot Finansujący potwierdza otrzymanie faktur oraz ich przyjęcie lub odrzucenie w formie elektronicznej w ciągu godziny od ich otrzymania. Informacje o przyjętych przez Podmiot Finansujący fakturach będą udostępniane w Platformie. Po przekazaniu faktur przez Spółkę, Podmiot Finansujący wyśle niezwłocznie za pośrednictwem poczty elektronicznej do każdego Dostawcy objętego Umową informację o fakturach, które będą objęte płatnością, umożliwiając mu skorzystanie z opcji wcześniejszego finansowania (sfinansowania w terminie wcześniejszym niż termin płatności wskazany na fakturze). Jeżeli Dostawca ma zamiar skorzystać z tych preferencyjnych warunków płatności, składa Podmiotowi Finansującemu zlecenie wcześniejszej zapłaty, wskazuje faktury, które mają być objęte takim finansowaniem i potwierdza je poprzez Platformę na zasadach określonych w Oświadczeniu. Finansowanie faktur potwierdzonych przez Dostawcę przed określoną, wskazaną w Umowie godziną (np. 12.00) zostanie dokonane przez Podmiot Finansujący w tym samym dniu roboczym poprzez przelew kwoty stanowiącej sumę potwierdzonych faktur - pomniejszoną o wynagrodzenie Podmiotu Finansującego - na rachunek bankowy Dostawcy. Finansowanie faktur potwierdzonych po ustalonej godzinie nastąpi w kolejnym dniu roboczym. Za datę finansowania rozumie się datę obciążenia rachunku Podmiotu Finansującego. Dane o sfinansowanych fakturach będą udostępniane Klientowi i Dostawcom poprzez Platformę.

Płatność za faktury Dostawców, którzy nie skorzystają z opcji wcześniejszego finansowania oraz za faktury Dostawców bez podpisanego Oświadczenia zostaną zapłacone przez Podmiot Finansujący w terminie płatności wskazanym na fakturach. W tych przypadkach Podmiot Finansujący udzieli Spółce dodatkowego terminu płatności wynoszącego np. 150 dni od terminu płatności wskazanego na fakturach („Dodatkowy Termin Płatności”) pod warunkiem realizacji przez P. wszelkich postanowień Umowy.

Spółka zgodnie z Umową będzie zobowiązana zapłacić za wszystkie sfinansowane przez Podmiot Finansujący faktury najpóźniej w Dodatkowym Terminie Płatności w pełnej kwocie. Jakiekolwiek pomniejszenia płatności wobec faktur sfinansowanych nie będą dopuszczalne. Spółka dokona zapłaty faktury, o której mowa powyżej, przelewem bankowym wraz z pełnym opisem spłacanej wierzytelności. W przypadku dokonania zapłaty jednym przelewem bankowym za więcej niż jedną fakturę, dodatkowo przekaże w wersji elektronicznej pełną specyfikację przelewu z wyszczególnieniem danych faktur, za jakie płaci. Na tej podstawie Podmiot Finansujący dokona rozliczenia spłaconych faktur. Jeżeli kwota spłacona w danym dniu pozwoli za spłatę wszystkich faktur wymagalnych w danym dniu z Dodatkowym Terminem Płatności, a Spółka nie przekaże specyfikacji, o której mowa powyżej, Podmiot Finansujący dokona rozliczenia wszystkich faktur wymagalnych zgodnie z Dodatkowym Terminem Płatności w danym dniu. Jeżeli zapłata Spółki w danym dniu nie pozwoli na spłatę wszystkich faktur sfinansowanych i wymagalnych w Dodatkowym Terminie Płatności, Podmiot Finansujący zaliczy tę kwotę na spłatę sfinansowanych faktur wg swojego uznania i wstrzyma się z dalszym finasowaniem faktur, o czym niezwłocznie poinformuje Spółkę.

W związku z zawartą Umową P. zobowiązana będzie złożyć szereg oświadczeń, m.in. że: przedstawione do finansowania wierzytelności obejmują wierzytelności niesporne w szczególności co do istnienia, wysokości i terminu płatności, nie będą one obciążone prawami osób trzecich ani zajęte przez organ egzekucyjny w dniu zawarcia Umowy i przekazywania faktur. Spółka oświadczy także, że żaden z Dostawców nie prowadzi przeciw niemu postępowania sądowego lub egzekucyjnego, którego wartość w sposób istotny wpłynęłaby na sytuację Spółki, nie posiada w kapitale Dostawcy pośrednio lub bezpośrednio większościowego udziału, jak również nie może wywierać istotnego wpływu na kierowanie działalnością Dostawcy. Spółka zobowiąże się również m.in. do bezwarunkowej zapłaty Podmiotowi Finansującemu za sfinansowane wierzytelności najpóźniej w Dodatkowym Terminie Płatności lub dniu wygaśnięcia umowy.

Podmiot Finansujący będzie mógł również w określonych w Umowie okolicznościach odmówić świadczenia usług, m.in. gdy ocena sytuacji prawnej bądź finansowej Spółki wzbudzi wątpliwości co do możliwości wykonania zobowiązań na rzecz Podmiotu Finansującego (oceny tej dokonuje Podmiot Finansujący).

Finansowanie wierzytelności powstałych w wyniku transakcji dokonywanych za pośrednictwem Giełdy.

Spółka zawiera również transakcje za pośrednictwem Giełdy. Te transakcje zawierane są z góry ustalonym, regulowanym przez Giełdę, terminem płatności.

Giełda prowadzi giełdę towarową w rozumieniu art. 2 pkt 1) Ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 312) - dalej Ustawa o giełdach towarowych.

Przedmiotem obrotu orgaznizowanego przez Giełdę może być:

energia elektryczna,
paliwa ciekłe i gazowe,
limity wielkości produkcji, w szczególności produkcji elektrycznej,
limity wielkości emisji zanieczyszczeń,
prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 9e ust. 1, art. 91 ust. 1 i art. 9o ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.),
niebędące instrumentami finansowymi prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajów energii, paliw gazowych, mierników i limitów wielkości produkcji, emisji zanieczyszczeń lub praw majątkowych, o których mowa w lit. e),
prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej, o których mowa w art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551).

Obrót towarami giełdowymi na Giełdzie odbywa się w ramach następujących rynków prowadzonych przez Giełdę:

Rynek Dnia Następnego i Bieżącego Energii Elektrycznej,

Rynek Dnia Następnego i Bieżącego Gazu,

Rynku Terminowym Towarowym Energii Elektrycznej,

Rynku Terminowym Towarowym Gazu,

Rynku Praw Majątkowych,

Rynku Uprawnień do Emisji.

Członkami Giełdy mogą być podmioty określone w art. 9 ust. 3 Ustawy o giełdach towarowych, w tym w szczególności:

towarowe domy maklerskie w rozumieniu art. 2 pkt 8) ustawy o giełdach towarowych;
domy maklerskie w rozumieniu art. 2 pkt 9) ustawy o giełdach towarowych;
przedsiębiorstwa energetyczne oraz będący osobami prawnymi odbiorcy uprawnieni do zmiany sprzedawcy w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne.

Uczestnikami obrotu prowadzonego na Giełdzie są członkowie Giełdy („Członkowie Giełdy”), którzy na mocy stosownych umów zawartych z Giełdą są stronami transakcji zawieranych na Giełdzie. Zgodnie z Regulaminem obrotu Rynku Towarów Giełdowych, transakcją giełdową na Rynku Towarów Giełdowych jest umowa sprzedaży zawarta pomiędzy Członkami Giełdy.

Spółka nabywa i sprzedaje towary na Giełdzie (głównie energię elektryczną). Przedmiotem Umowy będą wierzytelności (zobowiązania) Spółki wynikające z transakcji kupna towarów zawartych na Giełdzie i rozliczanych w imieniu Giełdy przez Izbę Rozliczeniową („Izba”) pod warunkiem umieszczenia Izby na Liście Dostawców.

Izba to instytucja odpowiedzialna za rozliczanie finansowe transakcji giełdowych oraz za bezpieczeństwo rozliczanych przez izbę rynków, prowadzi rozliczenia i rozrachunek transakcji zawieranych na Giełdzie. Podczas procesu rozliczeń ustalana jest wartość zobowiązań i należności z tytułu każdej zawartej transakcji, następnie wartości te są łączone i ustalone zostaje ostateczne saldo płatności. Rozrachunek polega na automatycznym uznawaniu bądź obciążaniu rachunków bankowych stron transakcji giełdowych.

Członkami Izby („Członkowie Izby”) powinny być wszystkie podmioty, które są członkami Giełdy i chcą rozliczać zawierane przez siebie transakcje. Jeżeli członek Giełdy nie chce być członkiem Izby, musi korzystać z usług takiego rozliczającego członka Izby, który zgodzi się reprezentować danego członka Giełdy w Izbie i ponosić pełną odpowiedzialność za terminowe regulowanie wszelkich zobowiązań wobec Izby i pozostałych członków Izby, wynikających z zawartych przez reprezentowanego członka Giełdy transakcji w towarach giełdowych. Reprezentantem nie może być z mocy ustawy inne przedsiębiorstwo energetyczne. Rozliczającymi członkami Izby mogą być członkowie Giełdy spełniający warunki, o których mowa w Regulaminie Izby. Członkami Izby mogą być wyłącznie:

spółki prowadzące Giełdy,

towarowe domy maklerskie,

domy maklerskie,

inne niż wymienione powyżej krajowe instytucje finansowe, w tym w szczególności banki, jeżeli ich członkostwo ma na celu współdziałanie z Izbą w zakresie rozliczania transakcji zawieranych na rynkach towarów giełdowych,

przedsiębiorstwa energetyczne, posiadające zezwolenie Komisji na prowadzenie rachunków lub rejestrów towarów giełdowych, o którym mowa w art. 50b ust. 1 pkt 2 Ustawy,

zagraniczne osoby prawne, o których mowa w art. 50 ust. 1 Ustawy, prowadzące działalność maklerską w zakresie obrotu towarami giełdowymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w formie oddziału.

Izba jest zobligowana do wystawiania faktur transakcyjnych Członkom Izby za towar kupiony przez Członków Izby na Giełdzie, rozliczony przez Izbę. Faktury są wystawiane dla transakcji zawartych na każdym z prowadzonych rynków.

Aby zostać członkiem Izby należy złożyć w Izbie Wniosek w sprawie zawarcia umowy o członkostwo wraz z załączonym kompletem dokumentów, wymaganych przez Regulamin.

Spółka jest zarówno Członkiem Giełdy, jak i Członkiem Izby.

W ramach Umowy Spółka będzie przekazywać Podmiotowi Finansującego najpóźniej do godziny 8.00 w dniu terminu płatności faktur plik z systemu zakupu energii elektrycznej z listą objętych Umową transakcji zakupowych dokonanych na Giełdzie.

Wskazana powyżej godzina przekazania danych o transakcjach zakupowych jest istotna z uwagi na fakt, że zapłata na rzecz Izby następuje do godziny 9.00 w wymaganym terminie płatności. O tej godzinie Izba będzie pobierać z rachunku bankowego Spółki dedykowanego do rozliczeń z Izbą wymaganą kwotę.

Przedstawiony sposób płatności na rzecz Izby za towary zakupione na Giełdzie wynika z wewnętrznych, odgórnych uregulowań panujących na Giełdzie, zgodnie z którymi Spółka zobowiązana jest do:

otwarcia w określonym w Umowie banku rachunku dedykowanego do rozliczeń z Izbą („Rachunek”) oraz
zasilenia Rachunku do godz. 9:00 każdego dnia roboczego, gdyż wtedy Izba dokonuje obciążenia za nabyty towar (np. energię), który:
1. będzie dostarczony w danym dniu lub
2. był dostarczony w poprzednie dni, jeżeli były to dni wolne od pracy (czyli w poniedziałek pobierane będą środki za dostawę w sobotę, we wtorek za niedzielę, poniedziałek i wtorek, a w kolejne dni zgodnie z pkt 2.1).

Zasilenie Rachunku, o którym mowa w pkt 2 powyżej, będzie należało do obowiązków Podmiotu Finansującego w ramach Umowy, przy czym Spółka zaznacza, że właścicielem Rachunku będzie P., a nie Izba.

W związku z powyższym Wnioskodawca podkreśla, że Spółka dokonuje płatności za towary (energię elektryczną) nabyte na Giełdzie przestrzegając poniższych regulacji rządzących Izby:

Podmiot Finansujący dokonuje płatności na Rachunek (konto bankowe będące własnością Spółki), a nie bezpośrednio na konto Dostawcy. Z przedmiotowego Rachunku sama Izba pobiera odpowiednią kwotę,
Izba „netuje” wartość zobowiązań i należności wynikających z transakcji kupna i sprzedaży towarów przez Spółkę na Giełdę. Podczas procesu rozliczeń ustalana jest przez Izbę wartość zobowiązań i należności z tytułu każdej zawartej transakcji, następnie wartości te są łączone i ustalone zostaje ostateczne saldo płatności. Rozrachunek będzie polegać na automatycznym uznawaniu bądź obciążaniu Rachunku przez Izbę. Może się więc zdarzyć sytuacja, w której Spółka zakupi w danym dniu na Giełdzie energię o wartości 1 mln zł, dokona również w tym dniu sprzedaży energii na taką samą kwotę. Wówczas Izba nie obciąży Rachunku, ponieważ łączne zobowiązanie Spółki wyniesie 0 zł. Powyższe nie zmienia jednak faktu, że Podmiot Finansujący przeleje wcześniej na Rachunek kwotę 1 mln zł zgodnie z Umową celem sfinansowania zakupów energii dokonanych przez P. na Giełdę. Zachowanie Izby wynikające z rządzących tą instytucją regulacji nie wpływa na wynikające z Umowy obowiązki Podmiotu Finansującego,
Podmiot Finansujący wpłaca na Rachunek najpóźniej do godz. 8.00 odpowiednią kwotę finansowania zobowiązań Spółki po to, by umożliwić pobranie Izbie odpowiednich środków (za dostawy dokonane w danym dniu lub poprzednich, jeśli były to dni wolne od pracy) już o godziny 9.00 tego samego dnia.

Wynagrodzenie Podmiotu Finansującego.

Podmiotowi Finansującemu będzie przysługiwać wynagrodzenie za świadczone usługi wyliczone zgodnie z algorytmem szczegółowo omówionym w Umowie obejmujące:

za przygotowanie niniejszej Umowy, opłatę wstępną w określonej procentowo wartości Kwoty Zaangażowania, płatną przez Klienta w ustalonym między Stronami terminie od podpisania Umowy przez Strony;
opłatę abonamentową za Platformę w stałej miesięcznej wysokości za użytkownika płatną przez Dostawcę;
za finansowanie i obsługę wierzytelności przed terminem płatności wierzytelności, płatne z góry przez Dostawcę zgodnie z Oświadczeniem Dostawcy:
1. odsetki dyskontowe naliczane od kwoty finansowanej faktury, za okres od dnia sfinansowania faktury do terminu płatności według stopy procentowej składającej się z:
  - stawki WIBOR 1M z pierwszego dnia każdego miesiąca kalendarzowego oraz marży w określonej wysokości;
2. prowizję operacyjną naliczaną od wartości finansowanych faktur.
za finansowanie i obsługę wierzytelności od terminu płatności wierzytelności, tj. w Dodatkowym terminie płatności, płatne z dołu przez P.:
1. odsetki procentowe naliczane od kwoty finansowanej faktury, za okres od terminu płatności faktury do Dodatkowego terminu płatności i pobierane za każdy miesiąc kalendarzowy z dołu, według stopy procentowej składającej się ze stawki WIBOR 1M z pierwszego dnia każdego miesiąca kalendarzowego oraz marży w określonej wysokości,
2. prowizję operacyjną naliczaną od wartości finansowanych faktur.

Faktury wystawiane będą przez Podmiot Finansujący po zakończeniu przyjętego w Umowie okresu rozliczeniowego. Wynagrodzenie jest powiększone o 23% VAT, który jest wykazany na fakturze.

W przypadku opóźnienia przez Spółkę w zapłacie na rzecz Podmiotu Finansującego kwot wynikających ze spłaconych faktur oraz innych należności, Podmiotowi Finansującemu przysługują odsetki w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy P. będzie miała prawo do odliczenia podatku od towarów i usług z faktur wystawionych przez Podmiot Finansujący dotyczących wynagrodzenia z tytułu finansowania i obsługi wierzytelności powstałych w wyniku dostaw towarów i usług od Dostawców na podstawie umów handlowych?
Czy P. będzie miała prawo do odliczenia podatku od towarów i usług z faktur wystawionych przez Podmiot Finansujący dotyczących wynagrodzenia z tytułu finansowania i obsługi wierzytelności powstałych w wyniku transakcji zakupu dokonywanych za pośrednictwem Giełdy?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 1:

Spółka będzie miała prawo do odliczenia podatku od towarów i usług z faktur dokumentujących przedmiotowe transakcje.

Na wstępie Spółka wskazuje, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.) - dalej „Ustawa VAT”. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 Ustawy VAT, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu Ustawy VAT.

W myśl art. 15 ust. 1 Ustawy VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W rozumieniu art. 15 ust. 2 Ustawy VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

nabycia towarów i usług,
dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Niewątpliwie, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym Spółka posiada status podatnika, o którym mowa powyżej oraz nabywa usługi od Podmiotu Finansującego celem wykorzystania ich do wykonywania czynności opodatkowanych. Zawarcie takiej Umowy umożliwia bowiem negocjowanie korzystnych warunków z Dostawcami przed podpisaniem umowy handlowej, co pozytywnie wpływa nie tylko na kondycję finansową Spółki, ale przyczynia się do sprawnego funkcjonowania całego przedsiębiorstwa. Spełnione są zatem podstawowe przesłanki do uznania, że P. przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT z omawianych faktur.

Spółka zwraca uwagę, że faktury, o którym mowa w pytaniu 1 niniejszego Wniosku nie spełniają żadnego z wskazanych w art. 88 Ustawy VAT przesłanek wyłączających prawo do odliczenia podatku VAT.

Należy zauważyć, że usługi nabywane od Podmiotu Finansującego to usługi faktoringowe (faktoring odwrotny), w których Podmiot Finansujący spełnia rolę faktora. Celem zawartej Umowy jest bowiem finansowanie zobowiązań Spółki, które polega na uiszczeniu płatności na rzecz Dostawców za P. Następnie w ustalonym przez Strony terminie P. spłaca Podmiotowi Finansującemu wierzytelność oraz płaci wynagrodzenie za wykonane usługi.

Usługi faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, faktoring polega na tym, że faktorant przenosi na faktora wierzytelność, a faktor zobowiązuje się zapłacić faktorantowi jej wartość nominalną pomniejszoną o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora oraz świadczyć na jego rzecz dodatkowe usługi.

Podkreślenia wymaga to, że skutkiem, jaki wywołuje umowa faktoringu jest zmiana osoby wierzyciela. Zmiana ta dokonywana jest na podstawie przepisów zawartych w księdze trzeciej, Tytule IX, Dziale 1 - Zmiana wierzyciela ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U.2018.1025 („Kodeks Cywilny”). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu Cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Natomiast stosownie do art. 518 § 1 pkt 3 ww. Kodeksu osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie.

Skoro zatem zgodnie z Umową rozliczenia dokonywane pomiędzy Stronami oparte będą na mechanizmie subrogacji z art. 518 Kodeksu Cywilnego, tj. wstąpieniu w miejsce zaspokojonego wierzyciela, mamy tu do czynienia z faktoringiem. Tym samym transakcja opisana w niniejszym Wniosku jako zdarzenie przyszłe nie może być klasyfikowana jako transakcja udzielania kredytu czy pożyczki.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy VAT zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

W myśl art. 43 ust. 15 ww. ustawy zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
(…);
(…).

W świetle przywołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy VAT zwolnione od podatku są m.in. usługi w zakresie długów. Zwolnienie to nie ma jednak zastosowania do czynności ściągania długów, w tym faktoringu (art. 43 ust. 15 pkt 1 Ustawy VAT). W konsekwencji, wobec regulacji zawartej w art. 43 ust. 15 pkt 1 Ustawy VAT, objęte podatkiem VAT w stawce podstawowej są czynności faktoringu.

W tym miejscu należy wskazać, że Ustawa VAT nie uzależnia opodatkowania podatkiem VAT usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (np. zwykły czy odwrotny).

Pojęcia używane w celu zdefiniowania zwolnień z VAT powinny być interpretowane w sposób ścisły, tak by nie rozszerzać zakresu zwolnień przewidzianych w ustawie. Stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Skoro zatem w świetle przywołanych uregulowań i przedstawionych okoliczności nie ma wątpliwości, że świadczone przez Podmiot Finansujący na rzecz Spółki będą usługi będą usługami w zakresie faktoringu odwrotnego, to z uwagi na wyłączenie ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie wyżej powołanego art. 43 ust. 15 Ustawy VAT - podlegają opodatkowaniu według podstawowej stawki podatku VAT w wysokości 23%.

W podobnych sprawach były niejednokrotnie wydawane interpretacje indywidualne, które potwierdzają, że podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT z faktur za usługi faktoringu (np. interpretacja ILPP1/4512-1-824/15-2/UG z 12 stycznia 2016 r.).

Stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 2:

Spółka będzie miała prawo do odliczenia podatku od towarów i usług z faktur dokumentujących przedmiotowe transakcje.

Transakcje, które objęte są pytaniem nr 2 niniejszego Wniosku, nie różnią się co do charakteru od transakcji objętych pytaniem nr 1. Dlatego też Wnioskodawca uważa, że zgodnie z przywołaną w uzasadnieniu stanowiska do pytania 1 argumentacją popartą obowiązującymi przepisami prawa, usługi świadczone przez Podmiot Finansujący na rzecz Spółki w zakresie finansowania zobowiązań wynikających z zakupu energii na Giełdzie należy zakwalifikować jako usługi faktoringu odwrotnego. W konsekwencji są to usługi wyłączone ze zwolnienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 15 Ustawy VAT.

Niezaprzeczalnie między transakcjami opisanymi w pytaniu nr 1, a tymi, których przedmiotem jest pytanie nr 2, istnieją różnice, którymi głównie są:

Podmiot Finansujący dokonuje płatności na Rachunek (konto bankowe będące własnością Spółki), a nie bezpośrednio na konto Dostawcy. Z przedmiotowego Rachunku sama Izba pobiera odpowiednią kwotę,
Izba „netuje” wartość zobowiązań i należności wynikających z transakcji kupna i sprzedaży towarów przez Spółkę na Giełdzie. Podczas procesu rozliczeń ustalana jest przez Izbę wartość zobowiązań i należności z tytułu każdej zawartej transakcji, następnie wartości te są łączone i ustalone zostaje ostateczne saldo płatności. Rozrachunek będzie polegać na automatycznym uznawaniu bądź obciążaniu Rachunku przez Izbę. Może się więc zdarzyć sytuacja, w której Spółka zakupi w danym dniu na Giełdzie energię o wartości 1 mln zł, dokona również w tym dniu sprzedaży energii na taką samą kwotę. Wówczas Izba nie obciąży Rachunku, ponieważ łączne zobowiązanie Spółki wyniesie 0 zł. Powyższe nie zmienia jednak faktu, że Podmiot Finansujący przeleje wcześniej na Rachunek kwotę 1 mln zgodnie z Umową celem sfinansowania zakupów energii dokonanych przez P. na Giełdzie. Zachowanie Izby wynikające z rządzących tą instytucją regulacji nie wpływa na wynikające z Umowy obowiązki Podmiotu Finansującego,
Podmiot Finansujący wpłaca na Rachunek najpóźniej do godz. 8.00 odpowiednią kwotę finansowania zobowiązań Spółki po to, by umożliwić pobranie Izbie odpowiednich środków (za dostawy dokonane w danym dniu lub poprzednich, jeśli były to dni wolne od pracy) już o godz. 9.00 tego samego dnia.

Wymienione powyżej różnice, jakie pojawiają się między transakcjami, o których mowa w pytaniu nr 1, a tymi, które obejmuje pytanie nr 2, wynikają z technicznych, niezależnych od Spółki, aspektów funkcjonowania Giełdy oraz Izby. P. nie ma wpływu na ich kształtowanie, dlatego podejmując współpracę z Izbą oraz Giełdą przyjmuje warunki, które narzucone są przez wewnętrzne regulaminy tych instytucji. Sama transakcja nie zmienia jednak swojej istoty i z perspektywy Umowy zawartej między Podmiotem Finansującym a P. powinna być traktowana jako faktoring (odwrotny) podlegający opodatkowaniu VAT stawką 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie:

prawa do odliczenia podatku od towarów i usług z faktur wystawionych przez Podmiot Finansujący dotyczących wynagrodzenia z tytułu finansowania i obsługi wierzytelności powstałych w wyniku dostaw towarów i usług od Dostawców na podstawie umów handlowych – jest prawidłowe,

prawa do odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez Podmiot Finansujący dotyczących wynagrodzenia z tytułu finansowania transakcji zakupu dokonywanych za pośrednictwem Giełdy - jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Przy czym towarami – w myśl art. 2 pkt 6 cyt. ustawy – są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Podstawowa stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, ar. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Na mocy art. 146aa ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6%, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Ustawodawca przewidział również opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług, zwolnione są od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Natomiast zgodnie z zapisem art. 43 ust. 15 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Powyższe regulacje stanowią implementację do krajowego porządku prawnego zapisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347, str. 1, z późn. zm.). Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady, Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

Ponadto stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 39 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145), zwanej dalej K.c. Zgodnie z ww. przepisem, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnieniu kapitału na wskazany w umowie okres czasu. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Zatem czynność udzielenia pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zamian za wynagrodzenie (odsetki) stanowi odpłatne świadczenie usług, co do zasady podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem odsetki otrzymane z tytułu udzielonej pożyczki stanowią wynagrodzenie z tytułu jej udzielenia.

Z przytoczonych powyżej definicji wynika, że „pożyczka” polega na przelaniu przez pożyczkodawcę, zgodnie z zawartą umową, kwoty pożyczki na rachunek bankowy lub postawienie tych kwot do dyspozycji klienta banku.

Ad 1

Ze złożonego wniosku wynika, że Spółka na podstawie zawartych umów handlowych nabywa od swoich dostawców towary i usługi, które dokumentowane są fakturami z odroczonym terminem płatności. Spółka nabywa również towary (głównie energię elektryczną) na Giełdzie bez odroczonego terminu płatności (co wynika z odgórnych wewnętrznych regulacji rządzących Giełdą).

Wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę z Podmiotem Finansującym, w ramach której Podmiot Finansujący będzie świadczył na rzecz Spółki usługi polegające głównie na nabywaniu wierzytelności pieniężnych powstałych w wyniku dostaw towarów i usług między Spółką a dostawcami, ich finansowaniu oraz inkasowaniu.

Umowa obejmie nabywanie oraz finansowanie przez Podmiot Finansujący wierzytelności pieniężnych:

powstałych w wyniku dostaw towarów i usług między Spółką a dostawcami na podstawie umów handlowych oraz
wierzytelności powstałych w wyniku transakcji dokonywanych za pośrednictwem Giełdy.

Podmiot Finansujący dostarcza Spółce i Dostawcom platformę internetową służącą do wymiany informacji oraz prowadzenia rozrachunków między stronami Umowy.

Podmiot Finansujący zobowiązany będzie do finansowania wierzytelności Dostawców do wysokości limitu wskazanego w Umowie ustalonego między Stronami.

Finansowanie wierzytelności powstałych w wyniku dostaw towarów i usług między Spółka a dostawcami na podstawie umów handlowych.

Proces przekazywania faktur przez Spółkę do Podmiotu Finansującego będzie przedstawiał się następująco:

Płatność za faktury Dostawców, którzy nie skorzystają z opcji wcześniejszego finansowania oraz za faktury Dostawców bez podpisanego Oświadczenia zostaną zapłacone przez Podmiot Finansujący w terminie płatności wskazanym na fakturach. W tych przypadkach Podmiot Finansujący udzieli Spółce dodatkowego terminu płatności wynoszącego np. 150 dni od terminu płatności wskazanego na fakturach pod warunkiem realizacji przez P. wszelkich postanowień Umowy.

Z tytułu świadczonych usług Podmiotowi Finansującemu przysługuje Wynagrodzenie.

Wnioskodawca ma wątpliwości w zakresie prawa do odliczenia podatku od towarów i usług z faktur wystawionych przez Podmiot Finansujący dotyczących wynagrodzenia z tytułu finansowania i obsługi wierzytelności powstałych w wyniku dostaw towarów i usług od Dostawców na podstawie umów handlowych.

Jak wynika z art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, każda transakcja mająca za cel windykację należności lub faktoring jest wyłączona ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W tym miejscu wskazać należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami ww. ustawy Kodeks cywilny. Stosownie do treści art. 509 § 1 K.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki – § 2 ww. artykułu.

Jak stanowi art. 510 § 1 K.c., umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela, podczas gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, przez factoring rozumie się nabywanie przez faktora określonych wierzytelności, przysługujących przedsiębiorcy z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Ponadto, dokonując nabycia wierzytelności faktor zobowiązuje się dodatkowo do świadczenia na rzecz faktoranta (przedsiębiorcy) różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować: przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników (przy factoringu właściwym), inkasowanie wierzytelności, finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek, księgowanie wierzytelności itp. Usługa tego typu polega więc na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu. W pojęciu usług ściągania długów i factoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

W tak pojmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji) polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności.

A zatem usługę świadczoną przez Podmiot Finansujący polegającą na finansowaniu wierzytelności powstałych w wyniku dostaw towarów i usług między Wnioskodawcą a Dostawcami na podstawie umów handlowych potraktować należy jako usługę factoringu, która została wyłączona ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług. Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy bowiem od sposobu, w jaki odzyskiwanie się odbywa, od tego na czyją rzecz dług zostaje ściągnięty ani od tego, w jaki sposób zostaną pozyskane środki na finansowanie nabycia wierzytelności.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że przedmiotowa czynność wykonywana przez Podmiot Finansujący polegająca na nabywaniu wierzytelności, ich finansowaniu oraz inkasowaniu, a w konsekwencji transakcja ta nie będzie mogła korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

W odniesieniu do przedstawionego opisu sprawy należy uznać, że charakter świadczonych przez Podmiot Finansujący usług – stronę umowy nie pozwala również na objęcie ich zwolnieniem od podatku VAT określonym w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. W konsekwencji, nabywana usługa od Podmiotu Finansującego stanowić będzie usługę polegającą na uwolnieniu od długu Wnioskodawcę, a w konsekwencji transakcja ta nie będzie mogła korzystać ani ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT ani ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 tej ustawy, lecz będzie opodatkowana według podstawowej stawki podatku, tj. 23%.

Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

nabycia towarów i usług,
dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

W konsekwencji, z uwagi na fakt, że nabywane przez Wnioskodawcę usługi z tytułu finansowania i obsługi wierzytelności powstałych w wyniku dostaw towarów i usług od Dostawców na podstawie umów handlowych świadczone przez Podmiot Finansujący będą wykorzystywane do wykonywania przez Spółkę czynności podlegających opodatkowaniu, Wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z otrzymanych faktur.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie objętym pytaniem nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Ad 2

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy jest ponadto kwestia prawa do odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez Podmiot Finansujący dotyczących wynagrodzenia z tytułu finansowania i obsługi wierzytelności powstałych w wyniku transakcji zakupu dokonywanych za pośrednictwem Giełdy.

Ze złożonego wniosku wynika ponadto, że Spółka zawiera również transakcje za pośrednictwem Giełdy. Te transakcje zawierane są z góry ustalonym, regulowanym przez Giełdę, terminem płatności. Spółka nabywa i sprzedaje towary na Giełdzie (głównie energię elektryczną). Przedmiotem Umowy będą wierzytelności (zobowiązania) Spółki wynikające z transakcji kupna towarów zawartych na Giełdzie i rozliczanych w imieniu Giełdy przez Izbę pod warunkiem umieszczenia Izby na Liście Dostawców.

Izba jest zobligowana do wystawiania faktur transakcyjnych Członkom Izby za towar kupiony przez Członków Izby na Giełdzie rozliczony przez Izbę. Faktury są wystawiane dla transakcji zawartych na każdym z prowadzonych rynków.

otwarcia w określonym w Umowie banku rachunku dedykowanego do rozliczeń z Izbą oraz
zasilenia Rachunku do godz. 9:00 każdego dnia roboczego, gdyż wtedy Izba dokonuje obciążenia za nabyty towar (np. energię), który:
1. będzie dostarczony w danym dniu lub
2. był dostarczony w poprzednie dni, jeżeli były to dni wolne od pracy (czyli w poniedziałek pobierane będą środki za dostawę w sobotę, we wtorek za niedzielę, poniedziałek i wtorek, a w kolejne dni zgodnie z pkt 2.1).

W związku z powyższym Wnioskodawca podkreśla, że Spółka dokonuje płatności za towary (energię elektryczną) nabyte na Giełdzie przestrzegając poniższych regulacji rządzących Izbą:

Podmiot Finansujący dokonuje płatności na Rachunek (konto bankowe będące własnością Spółki), a nie bezpośrednio na konto Dostawcy. Z przedmiotowego Rachunku sama Izba pobiera odpowiednią kwotę,
Izba „netuje” wartość zobowiązań i należności wynikających z transakcji kupna i sprzedaży towarów przez Spółkę na GIEŁDA.
Podmiot Finansujący wpłaca na Rachunek najpóźniej do godz. 8.00 odpowiednią kwotę finansowania zobowiązań Spółki po to, by umożliwić pobranie Izbie odpowiednich środków (za dostawy dokonane w danym dniu lub poprzednich, jeśli były to dni wolne od pracy) już do godziny 9.00 tego samego dnia.

Z tytułu świadczonych usług Podmiotowi Finansującemu przysługuje Wynagrodzenie. W przypadku opóźnienia przez Spółkę w zapłacie na rzecz Podmiotu Finansującego kwot wynikających ze spłaconych faktur oraz innych należności, Podmiotowi Finansującemu przysługują odsetki w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie.

Jak wynika ze złożonego wniosku, świadczone przez Podmiot Finansujący usługi polegające na zasileniu rachunku bankowego należącego do Wnioskodawcy środkami finansowymi w celu zabezpieczenia wypłacalności w rozliczeniach z Izbą noszą cechy pożyczki, gdyż Podmiot Finansujący w zamian za określone wynagrodzenia przekazuje środki bezpośrednio Wnioskodawcy w wysokości wynikających z przedstawionych do rozliczeń faktur.

W świetle powyższych okoliczności należy stwierdzić, że w analizowanej sytuacji, w przypadku czynności polegających na udzielaniu finansowania działalności Spółki na warunkach uzgodnionych w Umowie, która polegać będzie na zasilaniu rachunku należącego do Wnioskodawcy, który to rachunek będzie służył do dokonywania rozliczeń z Izbą znajdzie zastosowanie zwolnienie od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, gdyż mamy do czynienia z usługą w zakresie udzielania pożyczek. Usługa ta wiąże się bowiem wyłącznie z przelewem środków na pokrycie zakupów towarów i usług przez Spółkę na Giełdzie. Podmiot Finansujący zawiera umowę w wyniku której dokonuje przelewu środków finansowych na rachunek bankowy należący do Wnioskodawcy, z tytułu których to czynności należne jest mu wynagrodzenie. W analizowanym przypadku Podmiot Finansujący nie nabywa wierzytelności należących do Wnioskodawcy, a zapewnia mu środki finansowe w celu bieżącego pokrycia zobowiązań wynikających z dostaw towarów i zakupu usług.

Z uwagi na przedstawiony opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, że w niniejszej sytuacji realizowane za wynagrodzeniem świadczenie, w ramach którego Wnioskodawca pozyska środki finansowe na uregulowanie należności wynikających z Transakcji na Giełdzie, stanowić będzie usługę zaliczaną do usług w zakresie udzielania pożyczek, korzystającą ze zwolnienia od podatku, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. W analizowanej sprawie przeniesienie przez Podmiot Finansujący na rzecz Wnioskodawcy środków pieniężnych w wysokości wynikającej z faktur dotyczących operacji wykonywanych na Giełdzie jest w istocie udzieleniem pożyczki do wysokości tych należności nie ma związku z faktycznym pobraniem przez Izbę należności z konta należącego do Wnioskodawcy. W szczególności w przypadku gdy Spółka zakupi w danym dniu na Giełdzie energię o wartości np. 1 mln zł i dokona w tym dniu sprzedaży energii o tej samej wartości, Podmiot Finansujący przeleje środki na sfinansowanie zakupów dokonanych przez Spółkę, natomiast saldo rozliczeń na Giełdzie będzie wynosić „0” w związku z czym Izba nie obciąży konta należącego do Wnioskodawcy. W takim przypadku nie mamy do czynienia z usługą faktoringu, gdyż Podmiot Finansujący w istocie udziela Spółce pożyczki na uregulowanie należności z tytułu zakupów dokonywanych na Giełdzie. Skoro więc charakter opisanych czynności będzie nosił znamiona usługi finansowej, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 tej ustawy, korzystającej ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, tym samym Wnioskodawcy na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy nie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez Podmiot Finansujący dotyczących wynagrodzenia z tytułu finansowania i obsługi wierzytelności powstałych w wyniku transakcji zakupu dokonywanych za pośrednictwem Giełdzie.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie objętym pytaniem 2 należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin