2019.04.29 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0113-KDIPT2-2.4011.152.2019.2.ACZ

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-2.4011.152.2019.2.ACZ
z 29 kwietnia 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 1 marca 2019 r. (data wpływu 6 marca 2019 r.), uzupełnionym pismem z dnia 3 kwietnia 2019 r. (data wpływu 9 kwietnia 2019 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi na dziecko – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 marca 2019 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi na dziecko.

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), w związku z powyższym pismem z dnia 26 marca 2019 r., Nr 0113-KDIPT2-2.4011.152.2019.1.ACZ, wezwano Wnioskodawczynię, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłane zostało w dniu 26 marca 2019 r. (skutecznie doręczone w dniu 29 marca 2019 r.). W dniu 9 kwietnia 2019 r. (nadano w dniu 5 kwietnia 2019 r.) wpłynęło uzupełnienie wniosku.

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni chce skorzystać z odliczenia podatku z tytułu ulgi na dziecko w stosunku do dwojga dzieci (córek) za 2018 r.

W dniu 21 stycznia 2015 r. zostało rozwiązane przez rozwód małżeństwo Wnioskodawczyni przez Sąd Okręgowy w …. Data uprawomocnienia wyroku rozwodowego z małżonkiem to 16 luty 2015 r. W wyroku rozwodowym z dnia 21 stycznia 2015 r. Sąd wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi wówczas dziećmi: K. urodzoną w dniu 26 marca 1999 r. oraz M. urodzoną w dniu 13 czerwca 2000 r., powierzył Wnioskodawczyni, czyli ich matce, z zastrzeżeniem dla ojca prawa do współdecydowania w ważniejszych sprawach dzieci dotyczących nauki i wychowania. Sąd zasądził od byłego męża Wnioskodawczyni alimenty, które płaci.

Zaraz po rozwodzie Wnioskodawczyni wyprowadziła się wraz z córkami ze swojego domu jednorodzinnego do mieszkania swojej mamy w bloku. Wnioskodawczyni mieszka tam z córkami.

Były mąż Wnioskodawczyni bardzo rzadko widywał się z córkami. W sierpniu 2015 r. były mąż Wnioskodawczyni wyprowadził się do swojej dziewczyny do miejscowości oddalonej 200 km stąd (województwo …). Mieszka tam z nią do dziś. Podczas rozmowy przeprowadzonej w kwietniu 2016 r. były mąż poinformował Wnioskodawczynię, że odliczy ulgę na starszą córkę za 2015 r. Na zapytanie Wnioskodawczyni o 2014 r. powiedział, że również skorzystał z ulgi na córkę K.. Wnioskodawczyni natychmiast napisała do Naczelnika Urzędu Skarbowego w … zapytanie, komu się ta ulga należy, pozostawiając się do dyspozycji Urzędu. Urząd Skarbowy wszczął postępowanie w sprawie. Wnioskodawczyni uznała, że ulga za 2014 r. w połowie należy się mężowi, ponieważ jeszcze wtedy byli razem (w małżeństwie), czyli tak, jak mąż sobie to wymyślił – Wnioskodawczyni na młodszą córkę, mąż – na starszą. Ulgę za córkę K. za 2014 r. Wnioskodawczyni zwróciła do Urzędu Skarbowego w całości wraz z odsetkami. Jednak od 2015 r. do teraz, tylko Wnioskodawczyni zajmowała się dziećmi, były mąż nie uczestniczył w życiu dzieci, a jego spotkania z córkami ograniczały się do dwugodzinnego widzenia raz na dwa miesiące. Były mąż Wnioskodawczyni nie spędzał z dziećmi wakacji letnich ani zimowych, mimo że jest nauczycielem i ma dużo wolnych dni od pracy. Nie zapraszał dzieci do siebie, ani z nimi nie wyjeżdżał.

Urząd Skarbowy w … decyzją z dnia 2 sierpnia 2017 r., nr …, przypisał Wnioskodawczyni do zwrotu połowę ulgi na starsze dziecko za 2015 r. Wnioskodawczyni wniosła odwołanie od tej decyzji. Izba Skarbowa w … decyzją z dnia 2 listopada 2017 r., nr …, utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję. Wnioskodawczyni wniosła skargę do Sądu. W tym czasie Urząd Skarbowy w … zajął konto bankowe Wnioskodawczyni i zabrał połowę ulgi na starsze dziecko za 2015 r. wraz z odsetkami.

W dniu 7 marca 2018 r. odbyła się rozprawa przed WSA w …, w której Wnioskodawczyni uczestniczyła. W dniu 7 marca 2018 r., sygn. akt …, wyrokiem WSA w … orzeczono o uchyleniu decyzji Izby Skarbowej w … i Naczelnika Urzędu Skarbowego w …. Sąd uznał, że trudno uznać sporadyczne i krótkotrwałe kontakty ojca z córkami, jako faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Były mąż Wnioskodawczyni nadal utrzymuje bardzo rzadkie kontakty z córkami. Kompletnie nie uczestniczy w ich życiu. Nie interesują go codzienne sprawy córek i problemy (zebrania w szkole, matura, egzaminy na prawo jazdy, korepetycje).

W 2018 r. K. była osobą pełnoletnią (w dniu 26 marca 2017 r. ukończyła 18 lat), natomiast M. pełnoletność osiągnęła w dniu 13 czerwca 2018 r. Córki mieszkają z Wnioskodawczynią i nadal się uczą. M. uczy się w drugiej klasie liceum, a K. w policealnej dziennej szkole na kierunku technik usług kosmetycznych.

Córki Wnioskodawczyni w 2018 r.:

uczyły się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym,

nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej,

nie pozostawały w związkach małżeńskich.

Córki Wnioskodawczyni w 2018 r. nie osiągnęły żadnego dochodu.

W 2018 r. w stosunku do Wnioskodawczyni i Jej córek nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Córki Wnioskodawczyni w 2018 r. nie zostały na podstawie orzeczenia Sądu umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

W okresie od stycznia do czerwca 2018 r. wyłącznie Wnioskodawczyni faktycznie wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do wówczas małoletniej córki M., poprzez uczestnictwo w jej wychowaniu, sprawowanie nad nią pieczy/opieki, ponoszenie kosztów jej utrzymania. Wnioskodawczyni troszczyła się o jej rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, pomagała w nauce, interesowała się jej życiem szkolnym i pozaszkolnym. Ojciec M. w okresie od stycznia do czerwca 2018 r. nie wykonywał ww. czynności w stosunku do córki. W całym 2018 r. wyłącznie Wnioskodawczyni wykonywała władzę rodzicielską nad córkami M. i K..

W 2018 r. Wnioskodawczyni utrzymywała pełnoletnią córkę K. oraz w okresie od lipca do grudnia 2018 r. pełnoletnią córkę M. w związku z wykonywaniem ciążącego na Niej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 133 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, tj. ponosiła koszty ich utrzymania, zabezpieczała potrzeby bytowe. Obowiązek ten spełniał również ojciec córek poprzez płacenie na każdą z nich alimentów w wysokości 700 zł miesięcznie. Córki mieszkały z Wnioskodawczynią przez cały 2018 r.

W 2018 r. źródłem dochodu Wnioskodawczyni były należności ze stosunku pracy (umowa o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w …) oraz umów-zleceń. W 2018 r. Wnioskodawczyni osiągnęła dochód opodatkowany według skali podatkowej do 85 528 zł (zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W 2018 r. Wnioskodawczyni nie pozostawała przez cały rok w związku małżeńskim; po rozwodzie z mężem w 2015 r. Wnioskodawczyni nie zawarła związku małżeńskiego, a Jej dochody nie przekroczyły w tym roku podatkowym kwoty 56 000 zł.

Wnioskodawczyni nie zawarła z byłym mężem porozumienia dotyczącego sposobu korzystania z ulgi na dzieci przez każdego z Nich w 2018 r. Wnioskodawczyni nie posiada wiedzy czy Jej były mąż za 2018 r. korzystał z odliczenia od podatku dochodowego z tytułu ulgi na dziecko lub dzieci.

Prawo do korzystania z ulgi na dzieci (córek Wnioskodawczyni) za 2018 r. nie było przedmiotem postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej oraz w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta w decyzji organu podatkowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy wobec osiągnięcia przez córki pełnoletności i rozwodu z mężem, którego kontakt z córkami w 2018 r. był sporadyczny i ograniczał się do płacenia alimentów, Wnioskodawczyni może odliczyć ulgę na dzieci w pełnej wysokości, czy też jedynie w 50%?

Zdaniem Wnioskodawczyni (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku), wobec tego, że przez cały rok wykonywała Ona władzę rodzicielską nad dziećmi w pełni, zaś ojciec utrzymywał z nimi sporadyczny kontakt i ograniczył się wyłącznie do płacenia alimentów, w świetle art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych to Wnioskodawczyni powinna odliczyć w całości ulgę na obie córki. Wykonywanie władzy rodzicielskiej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 ww. przepisu to nie tylko łożenie na utrzymanie, lecz również sprawowanie faktycznej opieki nad dziećmi, w szczególności wspólne wyjazdy, codzienna opieka, spotkania, dbanie o rozwój emocjonalny i intelektualny.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

wykonywał władzę rodzicielską;
pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Art. 27f ust. 6 ww. ustawy stanowi, że przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.), od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

wykonywał władzę rodzicielską,
pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało,
sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

W myśl art. 27f ust. 2 ww. ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a);
dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;
trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:
1. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
2. 166,67 zł na trzecie dziecko,
3. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Przy czym zgodnie z art. 27f ust. 2a ww. ustawy, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

Z kolei jak stanowi art. 27f ust. 2c ww. ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;
wstąpiło w związek małżeński.

Zgodnie z art. 27f ust. 3 ww. ustawy, w przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Z przepisu art. 27f ust. 4 ww. ustawy, wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Jak stanowi art. 27f ust. 5 ww. ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

odpis aktu urodzenia dziecka,
zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą,
zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

W myśl art. 27f ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Z art. 27f ust. 7 ww. ustawy wynika natomiast, że przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 ww. ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Treść art. 27f ust. 6 w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 ww. ustawy wskazuje, że odliczenie kwoty określonej w ust. 2 przysługuje również podatnikowi, który utrzymywał dzieci pełnoletnie:

bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

–w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Zgodnie z zacytowanymi wyżej przepisami ulga prorodzinna, przy spełnieniu określonych wymogów, przysługuje podatnikowi:

wykonującemu władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka/małoletnich dzieci, a także

utrzymującemu pełnoletnie dziecko/pełnoletnie dzieci w związku z wykonywaniem przez podatnika ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Wobec powyższego wyjaśnić należy, że stosownie do art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r., poz. 682, z późn. zm.), dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.

W myśl art. 93 § 1 ww. Kodeksu, władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania (art. 97 § 1 ww. Kodeksu).

W myśl art. 58 § 1 ww. Kodeksu, w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

Jak stanowi art. 58 § 1a ww. Kodeksu, w braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Zgodnie z treścią art. 107 § 1 ww. Kodeksu, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia (art. 107 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Ograniczenie władzy rodzicielskiej wynikające z orzeczenia sądowego nie wpływa jednak na możliwość korzystania z ulgi, ponieważ każdemu z rodziców dalej przysługuje władza rodzicielska, nawet jeżeli została ograniczona. Tak więc ulga ta przysługuje także rodzicom, którzy mają ograniczoną władzę rodzicielską. Z odliczenia nie może natomiast skorzystać ten z rodziców, który na skutek interwencji sądu opiekuńczego został pozbawiony tej władzy, jak również rodzic, w stosunku do którego została ona zawieszona.

Podkreślenia również wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński, określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.

W konsekwencji, jeżeli w stosunku do małoletniego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia kwoty ulgi prorodzinnej, o której mowa w art. 27 ust. 1-2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w granicach przysługującego na dziecko limitu. Kwotę tę rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Biorąc pod uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania „lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej”, tj. po wyrazach „kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych”, należy przyjąć, że podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców – z których każdy ma prawo do zastosowania ulgi – jest podział tej kwoty w częściach równych. Tym samym, możliwość skonsumowania kwoty ulgi przez rodziców dziecka w inny sposób niż w proporcji pół na pół, należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady) wymagającego zgody obojga rodziców. Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest natomiast wymagane w przypadku, gdy tylko jeden z rodziców spełnia warunki do zastosowania odliczenia.

Podkreślić należy, że zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, prawo do ulgi przysługuje rodzicowi, który w roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską. Dla nabycia praw do ulgi prorodzinnej nie wystarczy więc posiadanie władzy rodzicielskiej. Prawo takie daje dopiero wykonywanie takiej władzy.

Powyższe potwierdza stanowisko sądów administracyjnych, np. Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2360/15, w którym Sąd stwierdził, że wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka (nierzadko wymuszonych orzeczeniem sądowym), czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a co za tym idzie spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.

Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.

Jak bowiem wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt. II FSK 2378/15, „(…) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (…).”

Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Natomiast obowiązek alimentacyjny względem dzieci pełnoletnich, o których mowa w art. 27 ust. 6 i art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika wprost z przepisów ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy – art. 128 i następnych. Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania.

Z ww. ustawy wynika, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

W przypadku dziecka pełnoletniego, jednym z wymogów warunkujących dokonywanie odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej jest utrzymywanie dziecka w związku z wykonywaniem, nawet przymusowo, obowiązku alimentacyjnego. Jeżeli oboje rodziców utrzymują pełnoletnie dziecko, tzn. wypełniają swoje obowiązki alimentacyjne, wówczas ulga przysługuje każdemu z rodziców w częściach równych, tj. po 50% lub w dowolnie ustalonej przez nich proporcji. Kwota odliczona przez obojga rodziców nie może przekroczyć rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W celu ustalenia proporcji odliczenia przysługującego każdemu z rodziców, niezbędne jest w tym zakresie porozumienie pomiędzy rodzicami, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni chce skorzystać z odliczenia podatku z tytułu ulgi na dziecko w stosunku do dwojga dzieci (córek) za 2018 r.

W dniu 21 stycznia 2015 r. zostało rozwiązane przez rozwód małżeństwo Wnioskodawczyni przez Sąd. Data uprawomocnienia wyroku rozwodowego z małżonkiem to 16 luty 2015 r. W wyroku Sąd wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi wówczas dziećmi: K. urodzoną w dniu 26 marca 1999 r. oraz M. urodzoną w dniu 13 czerwca 2000 r., powierzył Wnioskodawczyni, czyli ich matce, z zastrzeżeniem dla ojca prawa do współdecydowania w ważniejszych sprawach dzieci dotyczących nauki i wychowania. Sąd zasądził od byłego męża Wnioskodawczyni alimenty, które płaci.

Zaraz po rozwodzie Wnioskodawczyni wyprowadziła się wraz z córkami ze swojego domu jednorodzinnego do mieszkania swojej mamy w bloku. Wnioskodawczyni mieszka tam z córkami.

Były mąż Wnioskodawczyni bardzo rzadko widywał się z córkami. W sierpniu 2015 r. były mąż Wnioskodawczyni wyprowadził się do swojej dziewczyny do miejscowości oddalonej 200 km. Mieszka tam z nią do dziś. Od 2015 r. tylko Wnioskodawczyni zajmowała się dziećmi, były mąż nie uczestniczył w życiu dzieci, a jego spotkania z córkami ograniczały się do dwugodzinnego widzenia raz na dwa miesiące. Były mąż Wnioskodawczyni nie spędzał z dziećmi wakacji letnich ani zimowych, mimo że jest nauczycielem i ma dużo wolnych dni od pracy. Nie zapraszał dzieci do siebie, ani z nimi nie wyjeżdżał. Były mąż Wnioskodawczyni nadal utrzymuje bardzo rzadkie kontakty z córkami. Kompletnie nie uczestniczy w ich życiu. Nie interesują go codzienne sprawy córek i problemy (zebrania w szkole, matura, egzaminy na prawo jazdy, korepetycje).

Córki Wnioskodawczyni w 2018 r.:

uczyły się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym,

nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej,

nie pozostawały w związkach małżeńskich.

Córki Wnioskodawczyni w 2018 r. nie osiągnęły żadnego dochodu. W 2018 r. w stosunku do Wnioskodawczyni i Jej córek nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Córki Wnioskodawczyni w 2018 r. nie zostały na podstawie orzeczenia Sądu umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

W 2018 r. źródłem dochodu Wnioskodawczyni były należności ze stosunku pracy oraz umów-zleceń. W 2018 r. Wnioskodawczyni osiągnęła dochód opodatkowany według skali podatkowej do 85 528 zł. W 2018 r. Wnioskodawczyni nie pozostawała w związku małżeńskim, a Jej dochody nie przekroczyły w tym roku podatkowym kwoty 56 000 zł.

Przystępując do analizy przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Jak wynika z powyższych uregulowań prawnych, aby móc skorzystać z ulgi, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy m.in. wykonywać władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka oraz utrzymywać w roku podatkowym pełnoletnie dziecko do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach ściśle przez ustawę określonych, które w roku podatkowym nie uzyskało dochodów, do których stosuje się zasady opodatkowania, określone w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Należy zatem rozróżnić wykonywanie władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletniego dziecka od wykonywania obowiązku alimentacyjnego w stosunku do pełnoletniego dziecka.

W kwestii rozróżnienia wykonywania władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletniego dziecka od wykonywania obowiązku alimentacyjnego w stosunku do pełnoletniego dziecka w związku z możliwością skorzystania z ulgi na dziecko wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 21 marca 2018 r., sygn. akt I SA/Bk 1734/17, w którym Sąd stwierdził, że: „Analiza powyższych przepisów wskazuje, że ustawodawca prawo do ulgi podatkowej w przypadku dzieci niepełnoletnich wiąże z wykonywaniem władzy rodzicielskiej. Jednak z chwilą uzyskania przez dziecko pełnoletniości władza rodzicielska, która obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowywania dziecka, ustaje. Przepis art. 92 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską do pełnoletności. Ustawodawca uwzględniając ten aspekt wprowadził przepis, który prawo rodzica do skorzystania z ulgi na dziecko pełnoletnie wiąże z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego. Zatem z punktu widzenia prawa do skorzystania z ulgi na dziecko, w przypadku, gdy dzieci są pełnoletnie, bez znaczenia pozostaje to, z kim dziecko zamieszkuje, z którym rodzicem ma bliższy kontakt jak też to, kto wcześniej sprawował wobec niego władzę rodzicielską oraz kto ewentualnie faktycznie opiekuje się pełnoletnim dzieckiem. Znaczenie z punktu widzenia analizowanych przepisów ma natomiast to, czy rodzic wykonuje obowiązek alimentacyjny wobec pełnoletniego dziecka. Analiza wskazanych przepisów prowadzi do wniosku, że jeśli w danym okresie obydwoje rodzice wykonywali ciążący na nich obowiązek alimentacyjny wobec dziecka, to ulga przysługuje każdemu z nich. Z przepisów wynika też wyraźnie, że jeśli rodzice nie porozumieli się co do proporcji przysługującego im odliczenia, to ulga przysługuje każdemu z rodziców w częściach równych. Gdy ulga ma dotyczyć osób pełnoletnich, nie ma więc potrzeby prowadzenia postępowania dowodowego w zakresie ustalenia wykonywania władzy rodzicielskiej, gdyż kwestia ta nie ma żadnego znaczenia w sprawie. Powyższe rozumienie analizowanej kwestii zostało zaprezentowane również w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 marca 2017 r., sygn. akt II FSK 3156/16”.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że skoro wyłącznie Wnioskodawczyni w okresie od stycznia 2018 r. do czerwca 2018 r., tj. do ukończenia przez córkę M. pełnoletności, wykonywała w stosunku do niej władzę rodzicielską, bez udziału drugiego rodzica, to za te miesiące Wnioskodawczyni przysługuje w stosunku do córki M. prawo do skorzystania z ulgi na dziecko wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w wysokości 100% kwoty ustalonej zgodnie z art. 27f ust. 2 tej ustawy. Wykonywanie obowiązku alimentacyjnego przez ojca oraz sporadyczne spotykanie się z córką, nie sposób uznać za wystarczającego dla przyjęcia, że wykonywał on władzę rodzicielską w rozumieniu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tym bardziej, że obowiązek alimentacyjny nie jest uzależniony od wykonywania, czy nawet posiadania takiej władzy. Natomiast po osiągnięciu przez córkę M. pełnoletności, tj. w okresie od lipca 2018 r. do grudnia 2018 r., skoro były mąż Wnioskodawczyni uiszczał na córkę alimenty – to wykonywał wobec niej w ograniczonym stopniu obowiązek alimentacyjny.

Wskazać należy, że jednym z wymogów warunkujących dokonywanie odliczeń w ramach omawianej ulgi jest utrzymywanie pełnoletniego dziecka w związku z wykonywaniem, nawet przymusowo, obowiązku alimentacyjnego. Zatem, zarówno Wnioskodawczyni, jak i Jej były mąż, spełniali w okresie od miesiąca lipca 2018 r. do miesiąca grudnia 2018 r. obowiązek alimentacyjny wobec pełnoletniej już córki M.. W przypadku braku porozumienia rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia, każdy z rodziców ma możliwość odliczenia połowy przysługującej w danym miesiącu kwoty ulgi. W związku z tym, za okres od lipca 2018 r. do grudnia 2018 r. Wnioskodawczyni przysługiwało odliczenie ulgi na dziecko na pełnoletnią córkę M. w wysokości 50% kwoty ulgi za każdy miesiąc.

W odniesieniu do pełnoletniej córki K., Wnioskodawczyni za 2018 r. nie przysługiwało prawo do skorzystania z ulgi na dziecko w pełnej wysokości, bowiem zarówno Wnioskodawczyni, jak i Jej były mąż w 2018 r. spełniali wobec niej obowiązek alimentacyjny. Zatem, w przypadku braku porozumienia z ojcem dziecka co do wysokości dokonywanego odliczenia, Wnioskodawczyni za 2018 r. przysługiwało w stosunku do córki K. prawo do skorzystania z ulgi na dziecko w wysokości 50% kwoty ulgi za każdy miesiąc.

Końcowo Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Należy również zastrzec, że w przypadku korzystania z ulg i zwolnień podatkowych, wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obowiązek udowodnienia, uprawnień do skorzystania z określonej ulgi przy spełnieniu wszystkich warunków wynikających z przepisów podatkowych spoczywa na podatniku, który wywodzi z tego określone skutki.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin