2020.07.06 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0113-KDIPT2-2.4011.338.2020.2.EC

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-2.4011.338.2020.2.EC
z 6 lipca 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku (data wpływu 17 marca 2020 r.), uzupełnionym pismem z dnia 8 czerwca 2020 r. (data wpływu 15 czerwca 2020 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu przymusowego wykupu akcji – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 marca 2020 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu przymusowego wykupu akcji.

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.), w związku z powyższym pismem z dnia 27 maja 2020 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.338.2020.1.EC, wezwano Wnioskodawcę na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłane zostało za pośrednictwem poczty w dniu 27 maja 2020 r. (skutecznie doręczono w dniu 3 czerwca 2020 r.), zaś w dniu 15 czerwca 2020 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku z dnia 8 czerwca 2020 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W zeszłym roku Wnioskodawca dokonał zbycia papierów wartościowych z powodu przymusowego wykupu akcji .. dowód: historia operacji wykupu akcji … w punkcie Usług Maklerskich nr … w ….

W Urzędzie Skarbowym w … oraz w Urzędzie Skarbowym w … Wnioskodawca otrzymał informację, że nie będzie musiał uiszczać podatku od zbycia akcji, ponieważ zbywa je z powodu przymusowego wykupu. W dniu 3 marca 2020 r. Wnioskodawca otrzymał od Banku … Biuro Maklerskie w …. PIT-8C wraz z pismem przewodnim, z informacją „o przychodach z odpłatnego zbycia papierów wartościowych”, co do których ocena czy podlegają one opodatkowaniu na podstawie art. 30b ust. 2 ustawy czy wyłączeniu z opodatkowania na mocy art. 19 ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. „o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych…” leży po stronie otrzymującego tę informację.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca nadmienia, że dnia 3 marca 2020 r. otrzymał z Biura Maklerskiego …. PIT-8C z pismem przewodnim do rozliczenia podatkowego za rok 2019, w którym wykazano: przychód 350 223 zł 09 gr, koszty 65 zł 90 gr, dochód 350 157 zł 19 gr, przy czym z przymusowego zbycia akcji … przychód wynosi 350 184 zł. Z analizy przeliczeń Wnioskodawcy wynika, że do naliczenia powyższego przychodu za wartość 1 akcji przyjęto wartość 1 grosza, podczas gdy pierwotna cena zakupu 1 akcji po uśrednieniu wszystkich transakcji kupna akcji w różnych cenach wynosiła 2 zł 34 gr, o czym poinformował Wnioskodawcę pracownik Biura Maklerskiego w Punkcie Usług Maklerskich w ….. Ponadto Wnioskodawca dodaje, że akcje ….były kupowane w różnym okresie czasu przed 2004 r. sukcesywnie przez okres kilku lat, na miarę możliwości finansowych Wnioskodawcy.

Rachunek inwestycyjny został założony przez matkę Wnioskodawcy M. K., którego była właścicielem, a Wnioskodawca był jego pełnomocnikiem – w latach 90-tych w Punkcie Obsługi Klientów przy Banku … w …. i był prowadzony przez okres kliku lat. Z chwilą przejęcia Banku … przez Bank … wspólny rachunek inwestycyjny został automatycznie przeniesiony wraz ze zalokowanymi na nim akcjami do Punktu Obsługi Klientów ….. Zapis o byciu w POK … właścicielem rachunku przez matkę i pełnomocnictwem Wnioskodawcy odnotowano pod datą 17 lipca 1998 r.

Ze względu na dłuższe okresy zamieszkiwania Wnioskodawcy poza …. (okres studiów, pracy zawodowej) i brak możliwości z Jego strony dokonywania transakcji zakupu lub sprzedaży akcji drogą internetową, Wnioskodawca wskazywał matce, aby nabywała określone akcje między innymi akcje … i lokowała je na wspólnym rachunku, a które w późniejszym okresie zostały przeniesione na nowy, drugi rachunek inwestycyjny założony w dniu 10 kwietnia 2012 r., którego Wnioskodawca jest właścicielem, a Jego matka pełnomocnikiem. Wszystkie akcje wykazane na drugim rachunku Wnioskodawcy nabywane były za Jego pieniądze, za Jego oszczędności składane przez długie lata, a otrzymywane od Jego rodziców, dziadków, rodziców chrzestnych za bardzo dobre wyniki w nauce, za udział w różnych konkursach, olimpiadach naukowych i zajmowaniu w nich wysokich lokat, a także z okazji obchodzenia różnych uroczystości. Z kolei, w późniejszym okresie życia, pieniądze na zakup akcji pochodzą z legalnej ponad 3 letniej pracy zarobkowej zagranicą i z pracy w kraju oraz ze sprzedaży niektórych akcji różnych innych spółek akcyjnych.

W 2016 r. matka Wnioskodawcy, jako właściciel wspólnego rachunku inwestycyjnego, z powodu bardzo poważnych problemów zdrowotnych zdecydowała o uczynieniu Wnioskodawcy właścicielem tegoż wspólnego rachunku, na zasadzie zamiany pełnionych funkcji. Jednakże, pracownik Punktu Usług Maklerskich … w … poinformował Wnioskodawcę i Jego matkę, że nie ma takiej możliwości proponowanej przez matkę, zgodnie z regulaminem Biura Maklerskiego. Zaoferował rozwiązanie problemu poprzez przeniesienie spółek akcyjnych zakupionych za środki pieniężne Wnioskodawcy, a figurujących na wspólnym rachunku, na nowy, wcześniej założony przez Wnioskodawcę rachunek inwestycyjny, którego Wnioskodawca jest właścicielem, a matka pełnomocnikiem, na zasadzie umowy darowizny. Na pytanie skierowane do pracownika Biura Maklerskiego o podanie innej możliwości wyjścia z zaistniałej sytuacji, pracownik nie zaproponował żadnego innego alternatywnego rozwiązania. Wobec powyższego, przedstawiona oferta została przyjęta, zawarta w dniu 14 listopada 2016 r. w Biurze PUM … w … (dowód w załączeniu). Z kolei, na zapytanie o sposób naliczania podatku po ewentualnej sprzedaży akcji przekazanych formą darowizny, pracownik biura polecał kontaktować się w tej sprawie z Urzędem Skarbowym. Na rachunku inwestycyjnym, którego Wnioskodawca jest właścicielem, znalazły się między innymi akcje …. o wartości 5 zł 01 gr za 1 akcję w dniu ich przeniesienia.

Tymczasem wczesną wiosną 2019 r. w biznesowych, ogólnie dostępnych portalach internetowych …, …., ukazał się komunikat o przymusowym wykupie akcji … w maju 2019 r. Wnioskodawca niezwłocznie skierował się do Urzędu Skarbowego w … szczegółowo przedstawiając swoją sytuację, z zapytaniem o wysokość ewentualnego podatku dochodowego związanego z wykupem akcji … zdeponowanych na Jego rachunku. Wnioskodawca otrzymał jednoznaczną odpowiedź: w przypadku przymusowego wykupu akcji Urząd Skarbowy nie pobiera podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ podatek uiszcza spółka skupująca swoje akcje. Otrzymaną informację w Urzędzie Skarbowym Wnioskodawca przekazał pracownikom Punktu Usług Maklerskich w …., którzy mogą obecnie potwierdzić przyjęcie tejże wiadomości od Wnioskodawcy. Identyczną odpowiedź 2-krotnie otrzymała matka Wnioskodawcy w obecności świadka, kiedy dopytywała o wysokość podatku w sytuacji przymusowego zbycia akcji. Mając możliwość wyboru sprzedaży akcji na wolnym rynku przed dniem przymusowego wykupu i opłaceniu podatku z dokonanej transakcji, a przymusowym wykupie akcji po 31 maja 2019 r. bez opłacenia podatku, Wnioskodawca zdecydował się na przymusowy wykup akcji. Po zbyciu akcji …. matka Wnioskodawcy dopytywała w Urzędzie Skarbowym w …. o ewentualne zmiany przepisów prawa podatkowego po przymusowym wykupie akcji, zawsze otrzymywała odpowiedź twierdzącą „jestem zwolniony z płacenia podatku w przedstawionej sytuacji”.

Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że wartość 1 akcji …. w dniu jej przeniesienia ze wspólnego rachunku inwestycyjnego z Jego matką na osobisty rachunek Wnioskodawcy, wynosiła 5 zł 01 gr. Z kolei, przy przymusowym wykupie za 1 akcję płacono 4 zł 80 gr, stąd według Wnioskodawcy przychód z rozliczenia transakcji zbycia akcji powinien wykazać saldo ujemne pomiędzy ceną akcji w dniu ich przeniesienia, a ceną ich sprzedaży po przymusowym zbyciu. Akcje …. były nabywane przed 2004 r. przez okres kilku lat, w zależności od możliwości finansowych Wnioskodawcy, poprzez składanie zlecenia kupna pracownikowi Biura Maklerskiego w Punkcie Usług Maklerskich w …., po dokonaniu wcześniej należnej wpłaty środków finansowych na rachunek inwestycyjny w kasie Banku …, z równoczesną opłatą manipulacyjną procentowo uzależnioną od wartości kupowanych akcji. Ilość nabytych akcji …. to 72 955 sztuk.

Spółka akcyjna …. zdecydowała o wycofaniu się z rynku giełdowego i z obrotu akcjami poprzez skup wszystkich swoich akcji od mniejszościowych akcjonariuszy, podając tę informację do publicznej wiadomości w portalach biznesowych wiosną 2019 r., na zasadzie zlecenia sprzedaży akcji na wolnym rynku do dnia 31 maja 2019 r. lub przymusowym wykupie akcji po dniu 31 maja 2019 r. dokonanym w sposób automatyczny. O szczegóły informacji o przymusowym wykupie Wnioskodawca dopytywał pracownika Biura Maklerskiego, który powiedział, że posiadane przez Wnioskodawcę akcje …. może sprzedać w Punkcie Usług Maklerskich, dając zlecenie sprzedaży do dnia 31 maja 2019 r. lub jeżeli Wnioskodawca nie wykona takiego zlecenia, po zakończeniu sesji giełdowej dnia 31 maja 2019 r. Jego akcje …. automatycznie zostaną skupione przez tą spółkę akcyjną i znikną z rachunku inwestycyjnego Wnioskodawcy. Wnioskodawca nie został listownie powiadomiony o uruchomieniu procedury przymusowego wykupu akcji.

Wnioskodawca nie wyrażał zgody na wykup akcji, gdyż spółka akcyjna …. nie wystąpiła z propozycją udzielenia zgody. Cena wykupu akcji została ustalona przez spółkę akcyjną … i podana do wiadomości w portalach biznesowych. Za podlegające wykupowi akcje, na konto rachunku inwestycyjnego Wnioskodawcy wpłynęła kwota przelewem bankowym.

Wnioskodawca otrzymał kwotę 350 184 zł, zgodnie z ustaloną ceną zakupu, tj. 4 zł 80 gr za skupioną 1 akcję. Przeniesienie własności wykupionych od Wnioskodawcy akcji na spółkę akcyjną …. nastąpiło z dniem 1 czerwca 2019 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy jako podatnik Wnioskodawca jest zobowiązany do uiszczenia podatku z powodu przymusowego zbycia papierów wartościowych?

Zdaniem Wnioskodawcy (doprecyzowanym w uzupełnieniu wniosku), w świetle całości opisanych przez Wnioskodawcę zdarzeń sądzi On, że przekazane przez pracownika Urzędu Skarbowego informacje były prawdziwe, wiarygodne, a także zapis podany w piśmie przewodnim przesłanym przez Biuro Maklerskie … w …. wraz z PIT-8C z dnia 3 marca 2020 r., z informacją „o przychodach z opłatnego zbycia papierów wartościowych, co do których ocena czy podlegają one opodatkowaniu na podstawie art. 30b ust. 2 ustawy czy wyłączeniu z opodatkowania na mocy art. 19 ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1956, z póżn. zm.) leży po stronie otrzymującego niniejszą informację”. Mogą one obejmować przychody, w przypadku których nie ma możliwości udokumentowania sposobu nabycia, daty nabycia lub określenia rynku, na jakim doszło do nabycia, są potwierdzeniem słuszności i racji Wnioskodawcy.

Ponadto, otrzymana informacja z Urzędu Skarbowego, że spółka akcyjna skupująca własne akcje uiszcza podatek, budzi u Wnioskodawcy wątpliwość o wystąpieniu sytuacji podwójnego opłacenia podatku za te same instrumenty finansowe, przez spółkę akcyjną skupującą swoje akcje i mniejszościowego akcjonariusza przymusowo zbywającego posiadane akcje.

Odpowiedź na pytanie, czy jako podatnik Wnioskodawca jest zobowiązany do uiszczenia podatku, z powodu przymusowego wykupu papierów wartościowych, skoro zaczerpnął informację z Urzędu Skarbowego w …. oraz z Urzędu Skarbowego w …, że nie ma obowiązku zapłaty podatku z wykupu akcji nabytych przed 2004 r., jak również informacja podana w piśmie przewodnim a przytoczona powyżej, jest w Jego odczuciu decyzją słuszną, leżącą po Jego stronie, potwierdzającą, że Wnioskodawca nie ma obowiązku płacenia podatku w opisanej przez Niego sprawie.

Przedstawiona przez Wnioskodawcę zaistniała sytuacja, w Jego ocenie jest zasadna, zgodna z podanymi faktami i Wnioskodawca wierzy w pozytywne i sprawiedliwe ustosunkowanie się do Jego sprawy, przy wydaniu indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego przez Krajową Informację Skarbową.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy stanowi, że źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ww. ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych.

W świetle art. 5a pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych – oznacza to papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 2286, 2243 i 2244 oraz z 2019 r., poz. 730 i 875). Papierami wartościowymi w rozumieniu tej ustawy są m.in. akcje.

Stosownie natomiast do treści art. 17 ust. 1ab pkt 1 cytowanej ustawy, przychód określony w ust. 1 pkt 6 z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych powstaje w momencie przeniesienia na nabywcę własności udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stosowanym odpowiednio na podstawie art. 17 ust. 2 ww. ustawy, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Sposób opodatkowania dochodów ze zbycia akcji określa art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Zasady ustalenia dochodu z odpłatnego zbycia akcji, określone zostały w art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem, dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14, osiągnięta w roku podatkowym.

Zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 4 ww. ustawy dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) albo udziałów w spółdzielni a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f oraz art. 23 ust. 1 pkt 38 i 38c.

Przepis art. 30b ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że dochodów, o których mowa w ust. 1, ze zbycia papierów wartościowych (akcji) nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (na zasadach ogólnych według skali podatkowej) oraz w art. 30c (tzw. podatek liniowy z działalności gospodarczej).

Z kolei z treści art. 30b ust. 6 ww. ustawy wynika, że po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1 wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym m.in. z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), i obliczyć należny podatek dochodowy.

Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym Urzędzie Skarbowym zeznania według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 1aa, 7 i 8 (art. 45 ust. 1a pkt 1 ww. ustawy). W tym samym terminie, z zastrzeżeniem ust. 7, dokonuje się też wpłaty należnego podatku dochodowego wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy).

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz. 1145, z późn. zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny – jako czynności nieodpłatnej – jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy, prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

Mając na uwadze wskazane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że przy nabyciu akcji w drodze darowizny element wydatku czy poniesienia kosztu nie występuje bowiem obdarowany nabywa przedmiot darowizny pod tytułem darmym, nieodpłatnie.

W przypadku otrzymania darowizny, obdarowany obciążony może być jedynie obowiązkiem zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 105 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolniona z opodatkowania może być jedynie ta część dochodu ze zbycia papierów wartościowych (akcji), otrzymanych w drodze darowizny, która odpowiada zapłaconemu podatkowi od spadków i darowizn o ile taki podatek od spadków i darowizn został zapłacony.

Instytucję przymusowego wykupu akcji regulują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 505, z późn. zm.). I tak na podstawie art. 418 § 1 i 2 ww. ustawy, walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki akcyjnej może powziąć uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariuszy reprezentujących nie więcej niż 5% kapitału zakładowego (akcjonariusze mniejszościowi) przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy, posiadających łącznie nie mniej niż 95% kapitału zakładowego, z których każdy posiada nie mniej niż 5% kapitału zakładowego. Uchwała wymaga większości 95% głosów oddanych. Statut może przewidywać surowsze warunki powzięcia uchwały. Przepisy art. 416 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio. Uchwała, o której mowa w § 1, powinna określać akcje podlegające wykupowi oraz akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcje, jak również określać akcje przypadające każdemu z nabywców. Akcjonariusze, którzy mają nabyć akcje i głosowali za uchwałą, odpowiadają solidarnie wobec spółki za spłacenie całej sumy wykupu. Uchwała taka określa akcje podlegające wykupowi oraz akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcje, jak również określa akcje przypadające każdemu z nabywców.

Stosownie do art. 417 § 1 ww. ustawy, wykupu akcji dokonuje się po cenie notowanej na rynku regulowanym, według przeciętnego kursu z ostatnich trzech miesięcy przed powzięciem uchwały albo też, gdy akcje nie są notowane na rynku regulowanym, po cenie ustalonej przez biegłego wybranego przez walne zgromadzenie. Jeżeli akcjonariusze nie wybiorą biegłego na tym samym walnym zgromadzeniu, zarząd zwróci się w terminie tygodnia od dnia walnego zgromadzenia do sądu rejestrowego o wyznaczenie biegłego celem wyceny akcji będących przedmiotem wykupu. Przepisy art. 312 § 5, 6 i § 8 stosuje się odpowiednio. Wykupu akcji dokonuje się za pośrednictwem zarządu.

Osoby, które zamierzają wykupić akcje, powinny wpłacić należność równą cenie wszystkich nabywanych akcji (cena wykupu) na rachunek bankowy spółki w terminie trzech tygodni od dnia ogłoszenia ceny wykupu przez zarząd. Cena wykupu może zostać ogłoszona również na walnym zgromadzeniu (§ 2 art. 417 ww. ustawy). Zarząd powinien dokonać wykupu akcji na rachunek akcjonariuszy pozostających w spółce w terminie miesiąca od upływu terminu złożenia akcji, o którym mowa w art. 416 § 4, jednakże nie wcześniej niż po wpłaceniu ceny wykupu (art. 417 § 3 ww. ustawy).

Wskazać należy, że zgodnie z art. 418 § 2a Kodeksu spółek handlowych, akcjonariusze mniejszościowi, których akcje podlegają przymusowemu wykupowi, powinni, w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały, złożyć w spółce dokumenty akcji lub dowody ich złożenia do rozporządzenia spółki. Jeżeli akcjonariusz nie złożył dokumentu akcji w terminie, zarząd unieważnia ją w trybie art. 358, a nabywcy wydaje nowy dokument akcji pod tym samym numerem emisyjnym.

Z powyższego wynika, że przepisy Kodeksu spółek handlowych dotyczące przymusowego wykupu akcji wskazują na wystąpienie przedmiotowo istotnych elementów charakteryzujących umowę odpłatnego zbycia: oznaczenie przedmiotu zbycia i ceny. Zatem przymusowy wykup akcji występuje jako szczególny typ umowy odpłatnego zbycia papierów wartościowych (akcji), co skutkuje tym, że dokonanie tej czynności cywilnoprawnej powoduje, że uzyskany w ten sposób dochód z odpłatnego zbycia akcji podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w latach 90-tych w Punkcie Obsługi Klientów przy Banku … w …. przez matkę Wnioskodawcy został założony rachunek inwestycyjny. Matka Wnioskodawcy była jego właścicielem, natomiast Wnioskodawca pełnomocnikiem. Rachunek ten był prowadzony przez kilka lat. Z chwilą przejęcia Banku … przez Bank … wspólny rachunek inwestycyjny został automatycznie przeniesiony wraz ze zalokowanymi na nim akcjami do Punktu Obsługi Klientów ….. Zapis o byciu w POK … właścicielem rachunku przez matkę i pełnomocnictwem Wnioskodawcy odnotowano pod datą 17 lipca 1998 r.

Ze względu na dłuższe okresy zamieszkiwania Wnioskodawcy poza … (okres studiów, pracy zawodowej) i brak możliwości z Jego strony dokonywania transakcji zakupu lub sprzedaży akcji drogą internetową, Wnioskodawca wskazywał matce, aby nabywała określone akcje, między innymi akcje …. i lokowała je na wspólnym rachunku, a które w późniejszym okresie zostały przeniesione na nowy, drugi rachunek inwestycyjny założony w dniu 10 kwietnia 2012 r., którego Wnioskodawca jest właścicielem, a Jego matka pełnomocnikiem. Wszystkie akcje wykazane na drugim rachunku Wnioskodawcy nabywane były za Jego pieniądze, za Jego oszczędności składane przez długie lata, a otrzymywane od Jego rodziców, dziadków, rodziców chrzestnych za bardzo dobre wyniki w nauce, za udział w różnych konkursach, olimpiadach naukowych i zajmowaniu w nich wysokich lokat, a także z okazji obchodzenia różnych uroczystości. Z kolei, w późniejszym okresie życia, pieniądze na zakup akcji pochodzą z legalnej ponad 3 letniej pracy zarobkowej zagranicą i z pracy w kraju oraz ze sprzedaży niektórych akcji różnych innych spółek akcyjnych.

W 2016 r. matka Wnioskodawcy, jako właściciel wspólnego rachunku inwestycyjnego, z powodu bardzo poważnych problemów zdrowotnych zdecydowała o uczynieniu Wnioskodawcy właścicielem tegoż wspólnego rachunku, na zasadzie zamiany pełnionych funkcji. Jednakże, pracownik Punktu Usług Maklerskich … poinformował Wnioskodawcę i Jego matkę, że nie ma takiej możliwości proponowanej przez matkę, zgodnie z regulaminem Biura Maklerskiego. Zaoferował rozwiązanie problemu przeniesieniem spółek akcyjnych zakupionych za środki pieniężne Wnioskodawcy, a figurujących na wspólnym rachunku, na nowy, wcześniej założony przez Wnioskodawcę rachunek inwestycyjny, którego Wnioskodawca jest właścicielem, a matka pełnomocnikiem, na zasadzie umowy darowizny. Wobec powyższego, przedstawiona oferta została przyjęta, zawarta w dniu 14 listopada 2016 r. w Biurze PUM … w ….. Na rachunku inwestycyjnym, którego Wnioskodawca jest właścicielem, znalazły się między innymi akcje … o wartości 5 zł 01 gr za 1 akcję w dniu ich przeniesienia. Z kolei, przy przymusowym wykupie za 1 akcję płacono 4 zł 80 gr, stąd według Wnioskodawcy przychód z rozliczenia transakcji zbycia akcji powinien wykazać saldo ujemne pomiędzy ceną akcji w dniu ich przeniesienia, a ceną ich sprzedaży po przymusowym zbyciu.

Akcje …. były nabywane przed 2004 r. przez okres kilku lat, w zależności od możliwości finansowych Wnioskodawcy. Ilość nabytych akcji …. to 72 955 sztuk.

Wczesną wiosną 2019 r. w biznesowych, ogólnie dostępnych portalach internetowych …., …. ukazał się komunikat o przymusowym wykupie akcji … w maju 2019 r. Spółka akcyjna ….zdecydowała o wycofaniu się z rynku giełdowego i z obrotu akcjami poprzez skup wszystkich swoich akcji od mniejszościowych akcjonariuszy, podając tę informację do publicznej wiadomości w portalach biznesowych wiosną 2019 r., na zasadzie zlecenia sprzedaży akcji na wolnym rynku do dnia 31 maja 2019 r. lub przymusowym wykupie akcji po dniu 31 maja 2019 r. dokonanym w sposób automatyczny. Mając możliwość wyboru sprzedaży akcji na wolnym rynku przed dniem przymusowego wykupu i opłaceniu podatku z dokonanej transakcji, a przymusowym wykupie akcji po 31 maja 2019 r. bez opłacenia podatku, Wnioskodawca zdecydował się na przymusowy wykup akcji. Wnioskodawca nie został listownie powiadomiony o uruchomieniu procedury przymusowego wykupu akcji.

Wnioskodawca nie wyrażał zgody na wykup akcji, gdyż spółka akcyjna … nie wystąpiła z propozycją udzielenia zgody. Cena wykupu akcji została ustalona przez spółkę akcyjną … i podana do wiadomości w portalach biznesowych. Za podlegające wykupowi akcje, na konto rachunku inwestycyjnego Wnioskodawcy wpłynęła kwota przelewem bankowym.

Za odpłatne zbycie akcji należy uznać przymusowy wykup akcji przez akcjonariusza większościowego, bowiem w wyniku tej czynności akcjonariusz mniejszościowy przenosi własność akcji na akcjonariusza większościowego w zamian za uzyskaną korzyść majątkową np. wynagrodzenie wyrażone w pieniądzu. Czynność taka ma zatem charakter odpłatny i skutkuje zbyciem (przeniesieniem własności) akcji. Fakt, że zbycie akcji następuje w drodze wykupu przymusowego nie zmienia tego, że ma miejsce przeniesienie własności akcji z akcjonariuszy mniejszościowych na akcjonariuszy większościowych, czyli ich zbycie. Gdyby uznać, że w przypadku wykupu przymusowego nie mielibyśmy do czynienia ze zbyciem, to należałoby uznać, że pomimo wykupu akcji od akcjonariusza mniejszościowego przez akcjonariuszy większościowych ci pierwsi nadal są ich właścicielami, ponieważ nie miało miejsca wyzbycie się praw do akcji. Nie ma zatem znaczenia w sprawie to, czy sprzedający dokonał zbycia akcji dobrowolnie, czy też w drodze przymusowego wykupu. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega „efekt” dokonanego zbycia, tj. uzyskany z tej transakcji dochód. Zatem przymusowy wykup akcji powoduje, że uzyskany w ten sposób dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W przypadku tej transakcji ma bowiem miejsce przeniesienie własności akcji za określoną cenę. Zatem czynność ta ma charakter odpłatnego zbycia akcji.

Ustalając koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia papierów akcji należy odwołać się zawsze do sposobu nabycia zbywanych akcji i ustalić je odpowiednio na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 22 ust. 1f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji), koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości:

określonej zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 7ca albo art. 17 ust. 1 pkt 9 – jeżeli zbywane udziały (akcje) zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, w tym również w zamian za wkład niepieniężny w postaci komercjalizowanej własności intelektualnej;

przyjętej dla celów podatkowych wartości składników przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg i ewidencji, o których mowa w art. 24a ust. 1, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji), nie wyższej jednak niż wartość tych udziałów (akcji) z dnia ich objęcia, określona zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9.

Jak wynika z powyższego przepisu ustalenie kosztów uzyskania przychodu w oparciu o art. 22 ust. 1f ww. ustawy może nastąpić jedynie w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce objętych w zamian za wkład niepieniężny (aport).

Art. 22 ust. 1g ww. ustawy dotyczy z kolei zbycia udziałów (akcji) objętych w wyniku podziału, o którym mowa w art. 24 ust. 5 pkt 7 ww. ustawy.

W przypadku zaś nabywania akcji za środki pieniężne zastosowanie znajdzie przepis art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Co do zasady, do kosztów uzyskania przychodów zalicza się: koszt nabycia odpłatnie zbywanego papieru wartościowego oraz koszty związane z obsługą rachunku przez biuro maklerskie (np. koszty prowizji, koszty zdeponowania papierów).

Jednakże, przy ustalaniu podstawy opodatkowania należy uwzględnić, że w wypadku nabycia papierów wartościowych (akcji) w drodze darowizny podatnik nie ponosi wydatków na nabycie, które zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są kosztami uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych papierów wartościowych.

Przy nabyciu akcji w drodze darowizny element wydatku czy poniesienia kosztu nie występuje bowiem obdarowany nabywa przedmiot darowizny pod tytułem darmym, nieodpłatnie.

W przypadku otrzymania darowizny, obdarowany obciążony może być jedynie obowiązkiem zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Przenosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że z tytułu przymusowego wykupu akcji przez akcjonariusza większościowego, Wnioskodawca nie ma prawa do pomniejszenia przychodu o wartość tych akcji określoną w umowie darowizny oraz o wysokość opłaty za wydanie zaświadczenia potwierdzającego, że podatek od spadków i darowizn nie należy się. Z uwagi na fakt, że nabycie przez Wnioskodawcę akcji nastąpiło w drodze darowizny, to uzyskany z odpłatnego zbycia przychód nie może zostać pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, gdyż Wnioskodawca na nabycie przedmiotowych akcji nie poniósł żadnych wydatków, ponieważ nabył je pod tytułem darmym, nieodpłatnie. Z kolei kwota dochodu osiągnięta z odpłatnego zbycia akcji nie może również zostać pomniejszona o wartość zapłaconego podatku od spadków i darowizn, ponieważ – jak wynika z treści wniosku – Wnioskodawca nie był zobowiązany do jego zapłacenia.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że przychód uzyskany przez Wnioskodawcę w 2019 r. z przymusowego wykupu akcji przez akcjonariusza większościowego, nabytych w drodze darowizny od matki, podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym. Przymusowy wykup akcji występuje jako szczególny typ umowy odpłatnego zbycia papierów wartościowych (akcji), co skutkuje tym, że dokonanie tej czynności cywilnoprawnej powoduje, że uzyskany w ten sposób przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlega opodatkowaniu zgodnie z brzmieniem art. 17 ust. 1ab pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …., ul. …., ….., za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała, lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin