INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 21 lutego 2011 r. (data wpływu 2 marca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 30 maja 2011 r. (data wpływu 8 czerwca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania wywłaszczenia gruntu niezabudowanego na rzecz Skarbu Państwa - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania wywłaszczenia gruntu niezabudowanego na rzecz Skarbu Państwa.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 30 maja 2011 r. (data wpływu 8 czerwca 2011 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 24 maja 2011 r. nr IBPP3/443-297/11/AB.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca jako właściciel nieruchomości rolnych obejmujących działki o nr:

1. 153/12 oraz 163/12 nabyte w drodze darowizny w 1986 r. został wywłaszczony na rzecz Skarbu Państwa decyzją z dnia 26 sierpnia 2010 r.,
2. 150/11, 165/11, 147/8, 167/8. 175/4, 96/3, 173/3 nabyte w drodze darowizny w 1993r. został wywłaszczony na rzecz Skarbu Państwa decyzja z dnia 21 września 2010 r.
   
   

Jako współwłaściciel nieruchomości rolnych obejmujących działki:

• 3. 156/3, 169/3, 97/3, 171/3 nabyte na podstawie umowa darowizny w 1993 r.,
• 3a. 177/5 nabytej umową sprzedaży w 1991 r.,
• 3b. 182/2 nabytej umową sprzedaży w 2003 r.
  
  

Wnioskodawca został wywłaszczony na rzecz Skarbu Państwa decyzją z dnia 21 września 2010 r. Wszystkie ww. działki wchodziły w skład gospodarstwa rolnego. Przez cały czas władania były użytkowane jako grunty rolne. Nie były zabudowane. Nieruchomości te nie były przedmiotem najmu, ani dzierżawy. Wnioskodawca nie dokonywał w żaden sposób ich uatrakcyjnienia. Wnioskodawca jest rolnikiem ryczałtowym. Na moment wywłaszczenia ww. nieruchomości rolne w planie przestrzennego zagospodarowania gminy sklasyfikowane jako „grunty rolne do czasu wydania pozwoleń na budowę lub wydania decyzji o wyłączeniu z produkcji rolnej” (zg. z § 19 pkt 1.2 oraz § ww. uchwały). Wywłaszczenia dokonano pod zabudowę autostrady, wraz z węzłem .

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, iż:

• jest podatnikiem podatku VAT czynnym, z tytułu najmu nieruchomości. Zgłoszenia rejestracyjnego dokonał w dniu 7 lipca 1999 r.
• działki nr 175/5 i nr 182/2 nabyte zostały w celach rolniczych, na powiększenie gospodarstwa rolnego,
• do momentu wywłaszczenia działki były wykorzystywane do produkcji rolnej
• jako rolnik ryczałtowy dokonywał sprzedaży produktów rolnych,
• będąc we wspólnocie majątkowej Wnioskodawca dokonywał sprzedaży działki będącej częścią gospodarstwa rolnego w dniu 29 czerwca 1999 r. sprzedaż nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT,
• uzyskane środki finansowe w postaci odszkodowania Wnioskodawca przeznaczy na zaspokojenie potrzeb gospodarstwa domowego oraz rodziny.
  
  

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle ustawy o podatku od towarów i usług (art. 15 ust. 1-3) wywłaszczenie na rzecz Skarbu Państwa za odszkodowaniem, wcześniej nabytych w drodze darowizny, lub zakupu nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, stanowiących majątek prywatny podatnika, podlega podatkowi od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, wywłaszczenie wcześniej nabytych nieruchomości rolnych stanowiących majątek prywatny, wchodzący w skład gospodarstwa rolnego, nie podlega podatkowi od towarów i usług. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT, aby transakcja podlegała podatkowi VAT, muszą być spełnione łącznie dwie przesłanki: przedmiotowa – czynność podlega podatkowi VAT i podmiotowa – czynność powinna być dokonana przez osobę podlegającą VAT, czyli podatnika, która dla danej czynności występuje w charakterze podatnika VAT. Osoba dysponująca prywatnym majątkiem nie jest podatnikiem VAT, zaś przeniesienie własności majątku prywatnego nie może być uznane za działalność gospodarczą podlegającą podatkowi VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Towarami, w świetle art. 2 pkt 6 ustawy, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W świetle cytowanych powyżej przepisów, w sytuacji przedstawionej we wniosku ma miejsce dostawa towarów (gruntów) w zamian za odszkodowanie, a zatem czynność do której wprost odnosi się art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy – w tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

W przypadku wywłaszczenia nieruchomości na cele budowy lub poszerzenia dróg w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Organem tym może być wojewoda lub starosta (na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami – t. j. Dz. U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603 i ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych – t. j. Dz. U. z 2008r. Nr 193, poz. 1194 ze zm.) dokonujący wywłaszczenia w imieniu Skarbu Państwa.

W przedmiotowej sytuacji, opodatkowaniu podlega przeniesienie własności nieruchomości gruntowej zabudowanej na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy). Odszkodowanie to pełni funkcję wynagrodzenia z tytułu dostawy towaru, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną i pozostaje, w bezpośrednim związku z wydaną nieruchomością.

Czynność wykonywana przez organ dokonujący wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru. Podmiotem, który dokonuje dostawy towaru jest dotychczasowy właściciel nieruchomości.

Z powyższych przepisów wynika więc, że dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie tylko takie wywłaszczenie czy też przymusowa sprzedaż, która następuje za odszkodowaniem. Uznać bowiem należy, że odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Jeśli zatem wywłaszczenie lub przymusowa sprzedaż następuje za wynagrodzeniem, to wówczas stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy. Tym samym taka dostawa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Tut. organ zwraca jednak uwagę, iż zaliczenie ww. czynności wywłaszczenia za odszkodowaniem lub przymusowej sprzedaży do dostawy towarów nie będzie zawsze oznaczało faktycznego opodatkowania. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będą podlegały wyżej wskazane czynności, jeżeli zbywca nieruchomości jest podatnikiem podatku od towarów i usług, o którym stanowi art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

Wskazać także należy, iż zasady wykładni językowej i funkcjonalnej definicji działalności gospodarczej prowadzą do wniosku, że działalność gospodarczą stanowi nie tylko działalność częstotliwa, czyli stała i powtarzalna, ale także jednorazowa czynność, jeżeli wiąże się z nią zamiar częstotliwości, przy czym wspomniana działalność powinna być wykonywana przez producenta, handlowca, usługodawcę, pozyskującego zasoby naturalne, rolnika lub wykonującego wolny zawód.

Art. 2 pkt 19 ww. ustawy stanowi, iż przez rolnika ryczałtowego rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Na mocy art. 2 pkt 15 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r., przez działalność rolniczą rozumie się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin „in vitro”, fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU 02.20.13.0) oraz bambusa (PKWiU ex 01.29.30.0), a także świadczenie usług rolniczych.

Tak więc, definicję działalności gospodarczej wypełnia również rolnik ryczałtowy dokonujący dostaw produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze. Jednakże na mocy art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy korzysta tylko ze zwolnienia od podatku w zakresie dostaw produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej oraz w zakresie świadczenia usług rolniczych. Jeśli więc osoba taka wykonuje inne czynności mieszczące się w zakresie przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług, brak jest podstaw prawnych do uznania, iż nie podlegają one opodatkowaniu.

Rolnik sprzedający grunt wykorzystywany w działalności rolniczej nie zbywa majątku osobistego, ale majątek związany z prowadzoną działalnością rolną. Wobec powyższego osoba taka dokonuje sprzedaży majątku związanego z przedmiotową działalnością gospodarczą (działalnością rolniczą) i jest z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynik, iż Wnioskodawca który jest właścicielem nieruchomości rolnych nr 153/12, 163/12, 150/11, 165/11, 147/8, 167/8, 175/4, 96/3, 173/3, oraz jako współwłaściciel nieruchomości rolnych nr 156/3, 169/3, 97/3, 171/3, 177/5, 182/2 został wywłaszczony decyzją Wojewody na rzecz Skarbu Państwa pod zabudowę autostrady, wraz z węzłem. Ww. działki które są przedmiotem wywłaszczenia nie są zabudowane. Wnioskodawca jest podatnikiem podatku VAT czynnym, z tytułu najmu nieruchomości oraz rolnikiem ryczałtowym. Przez cały czas władania, działki były użytkowane jako grunty rolne. Do momentu wywłaszczenia działki były wykorzystywane do produkcji rolnej. Wnioskodawca jako rolnik ryczałtowy dokonywał sprzedaży produktów rolnych. Nieruchomości te nie były przedmiotem najmu, ani dzierżawy. Wnioskodawca nie dokonywał w żaden sposób ich uatrakcyjnienia.

Mając na uwadze powołaną definicję działalności gospodarczej, należy uznać, iż planowana przez Wnioskodawcę transakcja ma związek z działalnością gospodarczą, bowiem osoba wykorzystująca grunty do celów rolniczych, w świetle ustawy o podatku od towarów i usług, posiada status podatnika prowadzącego działalność gospodarczą (działalność rolniczą). Ze złożonego wniosku nie wynika, aby opisany grunt służył wyłącznie do zaspokajania potrzeb osobistych, ponieważ związany jest z prowadzoną działalnością rolniczą w rozumieniu art. 2 pkt 15 ustawy o VAT, a Wnioskodawca jako rolnik ryczałtowy dokonywał sprzedaży produktów rolnych.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz stan prawny należy uznać, iż podmiotem, który realizuje dostawę gruntu podlegającego wywłaszczeniu, jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, czyli Wnioskodawca posiadający status rolnika ryczałtowego. Zbywając przedmiotową nieruchomość, w tym przypadku Wnioskodawca dokonuje przeniesienia z nakazu władzy publicznej prawa własności towaru w zamian za odszkodowanie. Wykonuje zatem czynność, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, występując w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Należy jednakże podkreślić, że w powyższej sprawie opodatkowaniu podlega nie samo odszkodowanie, lecz czynność zbycia, z nakazu organu władzy publicznej, jako czynność zrównana z dostawą towarów, na mocy art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez Wnioskodawcę na rzecz Skarbu Panstwa, własności niezabudowanej działki. W tej sytuacji data wypłaty odszkodowania jest jedynie datą zapłaty za ww. zbycie.

Natomiast, co do zasady stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy o VAT stawka podatku wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Stosownie do zapisu art. 43 ust. 1 pkt 9 powołanej ustawy, zwalnia się od podatku od towarów i usług dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Z cytowanych powyżej przepisów wynika, że opodatkowaniu podlegają te dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych, tylko te, które stanowią tereny budowlane lub przeznaczone pod zabudowę. Natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących na przykład gruntami rolnymi czy leśnymi, które nie są przeznaczone pod zabudowę, są zwolnione z podatku od towarów i usług.

Celem określenia czy dany grunt jest przeznaczony pod zabudowę należy się odwołać do przepisów zawartych w ustawie z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.) regulującej zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu.

Zatem o charakterze danego gruntu winien rozstrzygać odpowiedni zapis w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, który jako dokument prawa miejscowego, decyduje o kwalifikacji gruntu. Jedynie w sytuacji, gdy dla danego terenu, nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego ani decyzja o warunkach zabudowy, należy posłużyć się inną istniejącą na dzień zawarcia transakcji dokumentacją sporządzoną na podstawie ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że na moment wywłaszczenia ww. nieruchomości rolne w planie przestrzennego zagospodarowania gminy sklasyfikowane jako „grunty rolne do czasu wydania pozwoleń na budowę lub wydania decyzji o wyłączeniu z produkcji rolnej”.

Zatem w przedmiotowej sprawie będzie miało zastosowanie zwolnienie przedmiotowe na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, gdyż przedmiotem transakcji będą grunty rolne które w planie zagospodarowania przestrzennego nie są przeznaczone zabudowę.

Reasumując, wywłaszczenie nieruchomości niezabudowanych, służących działalności rolniczej, na rzecz Skarbu Państwa będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż Wnioskodawca w tej sytuacji nie zbywa majątku osobistego, lecz majątek wykorzystywany do działalności gospodarczej, lecz wywłaszczenie przedmiotowych nieruchomości będzie korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

Wobec powyższego stanowisko przedstawione przez Wnioskodawcę uznać należy za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Nadmienia się, iż zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.