INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 15.03.2011 r. (data wpływu 16.03.2011 r.) uzupełnione pismem z dnia 20.05.2011 (data wpływu 24.05.2011 r. data nadania w placówce pocztowej 21.05.2011 r.) na wezwanie z dnia 16.05.2011 r. Nr IPPB2/415-241/11-2/AS o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia od opodatkowania otrzymanego odszkodowania za przejętą przez Skarb Państwa nieruchomość – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16.03.2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia od opodatkowania otrzymanego odszkodowania za przejętą przez Skarb Państwa nieruchomość.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Rodzeństwo, posiadało udziały w prawie własności nieruchomości położonej w Warszawie. Udziały te w chwili śmierci każdego z nich wynosiły po 1/3 części. Na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta Warszawy nieruchomość przeszła na własność miasta stołecznego Warszawy, a z chwilą likwidacji gmin na rzecz Skarbu Państwa.

Ojciec Wnioskodawczyni zmarł w 1993 r. W oczekiwaniu na ustawę reprywatyzacyjną w 1999 r. przeprowadzone zostało postępowanie spadkowe. Podczas gromadzenia dokumentacji dotyczącej wywłaszczenia na podstawie dekretu z dnia 26.10.1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta stołecznego Warszawy okazało się, że decyzja PRN m.st. Warszawy z dnia 20.07.1955 r. odmawiająca przyznania ojcu Wnioskodawczyni prawa użytkowania wieczystego została wydana z naruszeniem prawa. W związku z powyższym spadkobiercy złożyli w 2006 r. do sądu pozew o odszkodowanie. W roku 2008 zmarła matka Wnioskodawczyni będąca również co do #188; uczestnikiem postępowania sądowego. Postępowanie po niej zostało przeprowadzone w 2009 r. W czasie przeprowadzenia postępowania spadkowego po matce Wnioskodawczyni obowiązywało postanowienie sądu z dnia 25.07.2007 r. oddalające pozew o odszkodowanie, które uchylone zostało dopiero 18 mają 2009 r. Wyrokiem sądu II instancji z dnia 15.12.2010 r. zostało przyznane Wnioskodawczyni odszkodowanie w #188; bezpośrednio po ojcu i w ¹/12 po matce (Wnioskodawczyni odziedziczyła #8531; z udziału przypadającego jej matce, matce zaś przysługiwał udział w wysokości #188; części po ojcu Wnioskodawczyni). Wysokość odszkodowania ustalona została na podstawie operatu szacunkowego wykonanego w styczniu 2010 r. przez biegłego sądowego. Wcześniej w przypadku postępowania spadkowego po ojcu ani po matce nie zostało zgłoszone nabycie do opodatkowania ponieważ roszczenia były konsekwentnie kwestionowane przez różne instancje administracji państwowej. W szczególności biorący udział w postępowaniu pełnomocnik Skarbu Państwa prezentował stanowisko, iż dochodzone roszczenie jest nienależne. Podnieść należy, iż wypłata odszkodowania przez Skarb Państwa została dokonana z zastrzeżeniem jej zwrotu.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 16.05.2011 r. Nr IPPB2/415-241/11-2/AS Nr IPPB2/415-241/11-2/AS na podstawie art. 169 § 1 i § 2 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia tego wniosku poprzez:

1. wskazanie organu podatkowego właściwego dla Wnioskodawcy ze względu na sprawę będącą przedmiotem interpretacji indywidualnej (nazwa i adres organu podatkowego – Naczelnik Urzędu Skarbowego. W złożonym wniosku wskazano Naczelnika Urzędu Skarbowego w G., natomiast adres zamieszkania Wnioskodawczyni wskazała w L.);
2. uzupełnienie przedstawionego stanu faktycznego, w szczególności:
   • wskazania przepisów, na podstawie których przyznano i wypłacono otrzymane przez Panią odszkodowanie,
   • określenie, kto wypłacił w imieniu Skarbu Państwa odszkodowanie,
   • wskazanie, czy odszkodowanie wypłacono na podstawie wyroku sądu czy na podstawie innego aktu prawnego, np. na podstawie decyzji Prezydenta M.St. Warszawy).
     
     

W terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wniosek uzupełniono w terminie, tj. pismem z dnia 20.05.2011 r. (data wpływu 24.05.2011 r., data nadania w placówce pocztowej 21.05.2011 r.).

W uzupełnieniu złożonego wniosku przedstawionego stanu faktycznego wyjaśniono:

Na wstępie Wnioskodawczyni wyjaśniła, że wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji prawa podatkowego dotyczy w pierwszej kolejności podatku od spadków i darowizn, zaś zagadnienia dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych wynikające z tegoż samego stanu faktycznego stanowią jedynie jej podrzędną i akcesoryjną część. Odpowiadając na wezwanie z dnia 16 maja 2011 roku przesłała następujące wyjaśnienia:

1. Organem właściwym dla Wnioskodawcy ze względu na sprawę będącą przedmiotem interpretacji indywidualnej jest, zgodnie z treścią wniosku o wydanie interpretacji, Naczelnik Urzędu Skarbowego w G. Jako podstawę prawną właściwości ww. organu podatkowego Wnioskodawczyni wskazała Rozporządzenie Ministra Finansów z 22 sierpnia 2005 roku w sprawie właściwości organów podatkowych ( Dz. U. z 2005 r. Nr 165 poz. 1371 ze zm.) § 7 ust. 1 lit. c) ponieważ ostatnim miejscem zamieszkania spadkodawców była miejscowość położona w gminie G. Wnioskodawczyni zamieszkuje w L., na obszarze właściwości ogólnej Urzędu Skarbowego w L.
2. Odszkodowanie zostało przyznane na podstawie art. 160 kpa znajdującym zastosowanie na podstawie art. 5 ustawy z 17 czerwca 2004 roku o zmianie kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z roku 2004 Nr 162 poz. 1692).
3. Zasądzone odszkodowanie wypłacił Skarb Państwa reprezentowany przez Wojewodę.
4. Odszkodowanie zostało wypłacone na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 16 grudnia 2010 roku.
   
   

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy w związku z uzyskaniem odszkodowania Wnioskodawczyni zobowiązana jest do uiszczenia podatku od spadków i darowizn...
2. Czy w związku z uzyskaniem odszkodowania Wnioskodawczyni zobowiązana jest do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych...
3. Czy w przypadku złożenia w ciągu 6 miesięcy od dnia 15 grudnia 2010 r. zgłoszenia nabycia praw majątkowych, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, uzyskanych tytułem zasądzonego przez sąd odszkodowania Wnioskodawczyni zostanie zwolniona od obowiązku uiszczenia tegoż podatku...
4. Czy dokonanie zgłoszenia, o którym mowa w art. 4 a ustawy o podatku od spadków i darowizn, może rodzić dla Wnioskodawczyni ujemne skutki prawne, w sytuacji gdyby organy skarbowe przyjęły, że ww. należność w ogóle nie podlega podatkowi od spadków i darowizn...
   
   

Przedmiot niniejszej interpretacji przepisów prawa podatkowego stanowi odpowiedź na pytanie Nr 2 w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Odpowiedź na pytania Nr 1, Nr 3 i Nr 4 w zakresie podatku od spadków i darowizn zostanie udzielona w odrębnym rozstrzygnięciu.

Stanowisko Wnioskodawczyni do pytania Nr 2:

Odnośnie obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, to w niniejszym przypadku odszkodowanie uzyskane na mocy wyroku sądowego jest wolne od podatku. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania jeżeli ich wysokość lub zasady przyznawania wynikają wprost z odrębnych ustaw; a także inne odszkodowania art. 21 ust. 1 pkt 3b. W związku z tym, że kwota zasądzona wyrokiem sądowym została przyznana tytułem odszkodowania za rzeczywistą szkodę, a nie za utracone korzyści jest ono wolne od podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych, wszelkie przychody, których nie można zakwalifikować do źródeł przychodów wymienionych w poprzedzających punktach tego artykułu kwalifikuje się do przychodów z innego źródła.

Z ogólnej definicji przychodów zawartej w art. 11 cyt. ustawy o podatku dochodowym wynika, że przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Definicja ta, dla potrzeb opodatkowania dochodów uzyskiwanych z innych źródeł została uzupełniona w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy podatkowej, który stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 ustawy, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w nieujawnionych źródłach.

Z treści powołanych powyżej przepisów wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy. Tak, więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku, których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Z literalnego brzmienia powołanych przepisów jednoznacznie wynika, iż nie wszystkie odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem jedynie te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że rodzeństwo, posiadało udziały w prawie własności nieruchomości położonej w Warszawie. Udziały te w chwili śmierci każdego z nich wynosiły po 1/3 części. Na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta Warszawy nieruchomość przeszła na własność miasta stołecznego Warszawy, a z chwilą likwidacji gmin na rzecz Skarbu Państwa. Ojciec Wnioskodawczyni zmarł w 1993 r. W oczekiwaniu na ustawę reprywatyzacyjną w 1999 r. przeprowadzone zostało postępowanie spadkowe.

Podczas gromadzenia dokumentacji dotyczącej wywłaszczenia na podstawie dekretu z dnia 26.10.1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta stołecznego Warszawy okazało się, że decyzja PRN m.st. Warszawy z dnia 20.07.1955 r. odmawiająca przyznania ojcu Wnioskodawczyni prawa użytkowania wieczystego została wydana z naruszeniem prawa.

Spadkobiercy złożyli w 2006 r. do sądu pozew o odszkodowanie. W roku 2008 zmarła matka Wnioskodawczyni będąca również co do #188; uczestnikiem postępowania sądowego. Postępowanie po niej zostało przeprowadzone w 2009 r. W czasie przeprowadzenia postępowania spadkowego po matce Wnioskodawczyni obowiązywało postanowienie sądu z dnia 25.07.2007 r. oddalające pozew o odszkodowanie, które uchylone zostało dopiero 18 mają 2009 r. Wyrokiem sądu II instancji z dnia 15.12.2010 r. zostało przyznane Wnioskodawczyni odszkodowanie w #188; bezpośrednio po ojcu i w ¹/12 po matce (Wnioskodawczyni odziedziczyła #8531; z udziału przypadającego jej matce, matce zaś przysługiwał udział w wysokości #188; części po ojcu Wnioskodawczyni). Wysokość odszkodowania ustalona została na podstawie operatu szacunkowego wykonanego w styczniu 2010 r. przez biegłego sądowego. Odszkodowanie zostało przyznane na podstawie art. 160 kpa znajdującym zastosowanie na podstawie art. 5 ustawy z 17 czerwca 2004 roku o zmianie kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z roku 2004 Nr 162 poz. 1692). Zasądzone odszkodowanie wypłacił Skarb Państwa reprezentowany przez Wojewodę i zostało ono wypłacone na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 16 grudnia 2010 roku.

Wcześniej w przypadku postępowania spadkowego po ojcu ani po matce nie zostało zgłoszone nabycie do opodatkowania ponieważ roszczenia były konsekwentnie kwestionowane przez różne instancje administracji państwowej. W szczególności biorący udział w postępowaniu pełnomocnik Skarbu Państwa prezentował stanowisko, iż dochodzone roszczenie jest nienależne.

W myśl art. 160 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Natomiast zgodnie z art. 160 § 2 Kodeksu do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 418 tego Kodeksu.

Odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 chyba że winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie ponosi inna strona postępowania dotyczącego tej decyzji; w tym ostatnim przypadku roszczenie o odszkodowanie służy w stosunku do strony winnej powstania tych okoliczności, o czym stanowi art. 160 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego. Jednocześnie zgodnie z § 4 tego artykułu o odszkodowaniu przysługującym od organu wymienionego w § 1 orzeka organ administracji publicznej, który stwierdził nieważność decyzji z powodu naruszenia przepisu art. 156 § 1 albo stwierdził, w myśl art. 158 § 2, że decyzja została wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1. Dochodzenie odszkodowania od strony winnej powstania okoliczności wymienionych w art. 156 § 1 następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym. Natomiast zgodnie z brzmieniem art. 160 § 5 strona niezadowolona z przyznanego jej odszkodowania przez organ administracji publicznej wymieniony w § 4, w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie, może wnieść powództwo do sądu powszechnego.

Przepis art. 160 ww. ustawy został jednakże uchylony z dniem 1 września 2004 r. przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2004 r. Nr 162, poz. 1692). Jednocześnie na mocy art. 5 ww. nowelizacji stosuje się go w tych sprawach, w których decyzja nieważnościowa (art. 156 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego) stała się ostateczna przed dniem 01 września 2004 r. Natomiast wydanie w tym trybie decyzji po tej dacie skutkuje objęciem wniosku odszkodowawczego regulacją art. 417¹ § 2 Kodeksu cywilnego, a zatem jego rozpoznanie następuje przed sądem powszechnym.

W związku z powyższym, o ile nie zachodzi żadna z negatywnych przesłanek wskazanych w lit. a)-g) art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to odszkodowanie, które zostało wypłacone Wnioskodawczyni na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, z tytułu szkody rzeczywiście poniesionej (damnum emergens)korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując należy stwierdzić, iż odszkodowanie, które Wnioskodawczyni otrzymała z tytułu szkody rzeczywiście poniesionej, przyznane w oparciu o przepisy prawa powołane powyżej, korzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy podatkowej, w związku z tym Wnioskodawczyni nie jest obowiązana do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M.C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja Nr 10, 09-402 Płock.