INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 17 lutego 2011r. (data wpływu 22 lutego 2011r.) uzupełnionym pismem z dnia 10 marca 2011r. (data wpływu 11.03.2011r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie objęcia zwolnieniem z podatku VAT wynagrodzenia z tytułu nabycia wierzytelności - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 lutego 2011r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie objęcia zwolnieniem z podatku VAT wynagrodzenia z tytułu nabycia wierzytelności oraz wynagrodzenia z tytułu finansowania. Przedmiotowy wniosek zawierał braki formalne. W związku z czym tut. Organ podatkowy pismem z dnia 01.03.2011r. znak IPPP2/443-229/11-2/MM wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku o powyższe braki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka S.A. (dalej „Spółka”) prowadzi działalność leasingową polegającą na finansowaniu wszelkich środków trwałych (samochodów osobowych, specjalistycznych środków transportu, maszyn i urządzeń, linii technologicznych, sprzętu komputerowego, sprzętu biurowego, nieruchomości).

W ramach prowadzonej działalności Spółka na podstawie generalnej umowy o współpracę (dalej „Umowa nabycia wierzytelności”) nabywa od kontrahenta (dalej „Wierzyciel”) wierzytelności z tytułu sprzedaży samochodów do Dealerów (dalej „Dłużnik”).

Zgodnie z postanowieniami Umowy nabycia wierzytelności Spółka zobowiązuje się do nabycia od Wierzyciela każdej wierzytelności zgłoszonej przez Wierzyciela do zbycia, jeżeli wartość nominalna tej wierzytelności wobec Dłużnika wraz z wartością Wierzytelności nabytych wcześniej przez Spółkę wobec tego samego Dłużnika, a jeszcze przez niego nie spłaconych, mieści się w zakresie Limitu przyznanego temu Dłużnikowi. Limit przyznany Dłużnikowi oznacza kwotę wyrażoną w PLN, określającą maksymalną wartość wierzytelności wobec tego Dłużnika, jakie Spółka zobowiązana jest nabyć od Wierzyciela. Wartość nabytej przez Spółkę wierzytelności pomniejsza Limit Dłużnika, wobec którego wierzytelność ta przysługuje.

Ceną za nabywaną pojedynczą Wierzytelność jest kwota nominalna wskazana na fakturze jako cena brutto sprzedaży samochodu. Spółka dokona zapłaty za wierzytelność na rzecz Wierzyciela w ustalonym terminie od dnia zawarcia Umowy nabycia wierzytelności przez Spółkę. Z chwilą zapłaty ceny za wierzytelność przechodzi ona na Spółkę.

Spółka uzależnia nabycie od Wierzyciela wierzytelności od zagwarantowania przewłaszczenia na rzecz Spółki samochodu związanego z wierzytelnością wraz z cesją praw z polisy.

Zgodnie z Umową nabycia wierzytelności w związku z faktem, że wierzytelności nabywane są przez Spółkę przed ich pierwotnym terminem zapłaty wskazywanym każdorazowo na fakturach, Wierzyciel zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Spółki wynagrodzenia obliczanego w oparciu o następujące parametry: (i) stała marża, (ii) stopa bazowa WIBOR 1M oraz (iii) wykorzystany przez danego Dłużnika Limit.

Ponadto, na mocy odrębnej umowy (dalej „Umowa”) Dłużnik jest zobowiązany do spłaty na rzecz Spółki wierzytelności nabytej od Wierzyciela przez Spółkę w określonych w Umowie terminach. W przypadku, gdy przekroczony zostanie pierwotny termin zapłaty wierzytelności przez Dłużnika, Dłużnik będzie zobowiązany zapłacić na rzecz Spółki koszty finansowania wyliczone w oparciu o (i) marżę Dłużnika, (ii) bieżącą stopę bazową WIBOR 3M, (iii) kwotę niespłaconych przez Dłużnika wierzytelności nabytych przez Spółkę od Wierzyciela. Dodatkowo, z Umowy wynika, że Spółka wstąpi w prawa wierzyciela wobec wierzytelności przysługujących innemu podmiotowi (dalej: „Wierzyciel 2”) wobec Dłużnika, a nabytych uprzednio przez Wierzyciela 2 od Wierzyciela z tytułu zapłaty ceny za pojazdy zakupione przez Dłużnika od Wierzyciela, poprzez spłacenie Wierzycielowi 2, a Dealer na takie wstąpienie wyraża zgodę. Do wierzytelności Wierzyciela 2 stosuje się odpowiednio wszelkie zapisy Umowy, tak jakby Spółka nabywała te wierzytelności od Wierzyciela.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wynagrodzenie należne Spółce od Wierzyciela z tytułu nabycia wierzytelności jest zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług (dalej „podatek VAT”) w świetle ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004, nr 54, poz.535 z późn. zm.; dalej ustawa o VAT”)...

Stanowisko Wnioskodawcy:

Analizowane przepisy:

Ustawa z 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2010, nr 226, poz. 1476) I w odniesieniu do usług świadczonych przez Spółkę i opisanych w stanie faktycznym z dniem 1 stycznia 2011 r. wprowadza do katalogu usług zwolnionych z opodatkowania podatkiem VAT następujące usługi:

• usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę (zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT);

• usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług (zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT);

• usługi stanowiące element powyższych usług, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej, oprócz usług stanowiących element usług pośrednictwa (zgodnie z art. 43 ust. 13 oraz ust. 14 ustawy o VAT).
  
  

Ponadto, na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT zwolnienia przewidziane dla usług finansowych, z dniem 1 stycznia 2011 r. nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym faktoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Mając na uwadze wskazane powyżej przepisy kluczowe staje się wyjaśnienie specyfiki usługi nabycia wierzytelności przedstawionej w opisie stanu faktycznego.

W ocenie Spółki nabywanie wierzytelności może zostać zaklasyfikowane jako usługa w zakresie długów (art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku VAT). Usługa w zakresie długów nie została zdefiniowana w ustawie o podatku VAT, zatem dla ustalenia co można rozumieć przez usługę w zakresie długu należy odnieść się do pojęcia długu. Kodeks Cywilny zawiera definicję zobowiązania. Zgodnie z art. 353 Kodeksu Cywilnego zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Przez dług można zatem rozumieć zespół obowiązków dłużnika, których wykonanie ma na celu zaspokojenie interesu wierzyciela, określonego wierzytelnością. Wierzytelność oznacza zaś możliwość domagania się od dłużnika spełnienia świadczenia. Dług jest zatem skorelowany z wierzytelnością. Nie może zasadniczo istnieć ani wierzytelność bez odpowiadającego jej długu ani też dług bez wierzytelności.

Przedmiotem transakcji nabycia wierzytelności jest nabycie wierzytelności od dotychczasowego wierzyciela. Z momentem przelewu wierzytelności na nowego wierzyciela przechodzi możliwość domagania się od dłużnika spełnienia świadczenia pieniężnego lub rzeczowego.

Zatem, skoro wierzytelność przechodząca na nowego wierzyciela jest skorelowana z powinnością dłużnika do spełnienia świadczenia (spłaty długu) to transakcję nabycia wierzytelności można szeroko potraktować jako usługę w zakresie długów.

Jednocześnie Spółka chciałaby wskazać, że w odniesieniu do przedstawionej w stanie faktycznym umowy nabycia wierzytelności zdaniem Spółki nie mamy do czynienia z usługą ściągania długów, o której mowa w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, chociażby z uwagi na brak więzi prawnych w odniesieniu do danej wierzytelności między Spółką a Wierzycielem po dokonaniu nabycia. Z momentem nabycia wierzytelności Wierzyciel uzyskuje bowiem finansowanie od Spółki, tj. otrzymuje zapłatę przed pierwotnym terminem zapłaty wynikającym z faktury i na tym etapie relacje Spółki z Wierzycielem się kończą. Transakcja polega zatem na udzieleniu finansowania zbywcy wierzytelności w zamian za przeniesienie własności wierzytelności. W konsekwencji, zdaniem Spółki taka konstrukcja transakcji oznacza możliwość zaklasyfikowania opisanej usługi jako usługi w zakresie długów zwolnionej z opodatkowania podatkiem VAT.

Mając na uwadze powołane przepisy ustawy o VAT należy zauważyć, że za usługę ściągania długów należy uznać usługę polegającą na ściąganiu długu innego podmiotu na zlecenie tego podmiotu i na jego rachunek. Przy ściąganiu długów wierzytelność co do zasady pozostaje przy dotychczasowym wierzycielu, natomiast dług egzekwuje inny podmiot na rachunek dotychczasowego wierzyciela.

Jednocześnie uwzględniając konieczność wyjaśnienia pojęcia „ściągnięcie długów” Wnioskodawca chciałby powołać definicję zawartą w Słowniku Języka Polskiego, który jako jedno ze znaczeń słowa ściągnąć wskazuje wymusić uregulowanie zobowiązań finansowych. Tymczasem, w przypadku opisanym w stanie faktycznym na żadnym etapie realizacji usługi nie dochodzi do ściągnięcia długów we wskazanym powyżej rozumieniu, gdyż działania Spółki nie polegają na dążeniu wyłącznie do uregulowania zobowiązań finansowych, ale ich istotą staje się finansowanie stron transakcji pierwotnej (tj. transakcji realizowanej między Dłużnikiem a Wierzycielem). Spółka chciałaby wskazać na pogląd, że nabycie wierzytelności pieniężnej nie jest usługą ściągania długów - wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 stycznia 2010r. (sygn. I FSK 1627/08). Jak wynika ze stanowiska przedstawionego przez skład orzekający w powyższej sprawie, nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność za własne środki finansowe nabywca wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Jeżeli nabywca wyegzekwuje nabyty dług od dłużnika na swoją rzecz, zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w tym wyroku, trudno jest uznać, iż takie „ściągnięcie długu” konstytuuje jakąkolwiek usługę. Egzekwowanie własnych wierzytelności na swoją rzecz uznano za naturalny element obrotu gospodarczego, który nie tworzy usługi.

Jednocześnie Spółka chciałaby zwrócić uwagę na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 26 czerwca 2003r. (C-305/01), w którym podkreślono, że usługa ściągnięcia długu związana jest nie tylko z przelewem wierzytelności ale i z jednoczesnym wynagrodzeniem (prowizją) za tą usługę.

Wysokość wynagrodzenia z tytułu tej usługi jest podstawą opodatkowania podatkiem VAT. Tymczasem w analizowanej transakcji nabycia wierzytelności Spółka nie świadczy na rzecz Wierzyciela usług w zakresie windykacji wierzytelności, gdyż transakcja zamyka się z chwilą nabycia danej wierzytelności, a Spółka nie otrzymuje żadnego dodatkowego wynagrodzenia od Wierzyciela poza wynagrodzeniem z tytułu nabycia wierzytelności, a tym samym udzielenie finansowania w zamian za przeniesienie własności wierzytelności.

Analogiczne stanowisko do zaprezentowanego przez Spółkę zostało przedstawione w licznych orzeczeniach sądów I instancji, np. WSA w Warszawie z dnia 19 maja 2008r. (sygn. III SA/Wa 252/06), WSA w Opolu z dnia 14 lipca 2009 r. (sygn. I SA/Op 11/09), WSA we Wrocławiu z dnia 20 sierpnia 2009 r. (sygn. I SA/Wr 351/09), WSA we Wrocławiu z dnia 24 września 2009 r. (sygn. I SA/Wr 634/09), WSA w Poznaniu z dnia 6 listopada 2009 r. (sygn. I SA/Po 628/09), WSA w Łodzi z dnia 26 stycznia 2010 r. (sygn. I SA/Łd 754/09), WSA w Warszawie z dnia 25 lutego 2010 r. (sygn. III SA/Wa 1766/09).

Odnosząc się do usługi faktoringu wskazanej w analizowanych przepisach Spółka chciałaby wskazać, iż w praktyce najczęściej przyjmuje się, że „faktoring jest umową o charakterze złożonym (ciągłym), często długoterminową, gdzie obok przeniesienia wierzytelności występują elementy świadczenia usług przez faktora na rzecz faktoranta. (...) Usługami faktoringowymi są jedynie te usługi obrotu wierzytelnościami, które wyróżniają się stałymi powiązaniami prawnymi między zbywcą wierzytelności, a nabywcą obejmującymi dodatkowe obowiązki faktora w stosunku do faktoranta.”

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 20 sierpnia 2009 r. (sygn. I SA/Wr 351/09). Do specyfiki faktoringu odniósł się również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, który w wyroku z 24 w lutego 2010r (sygn. I SA/Bk 1/10) stwierdził, że usługami faktoringu dla celów podatku VAT mamy do czynienia w przypadku cesji wierzytelności dokonywanych na podstawie zawartej stałej umowy gdzie poza finansowaniem zbywcy - nabywca tych wierzytelności pełni dodatkowe funkcje, takie jak ściąganie wierzytelności czy też inne funkcje administracyjne”.

Mając powyższe na uwadze Spółka chciałaby podkreślić, że poza nabyciem wierzytelności Spółka nie wykonuje na rzecz Wierzyciela dodatkowo czynności o charakterze administracyjnym, ani też Spółka nie posiada dodatkowych obowiązków wobec Wierzyciela związanych z nabytą wierzytelnością. Nabycie wierzytelności jest jedyną czynnością wiążącą Spółkę i Wierzyciela, tj. po nabyciu wierzytelności Spółka nie świadczy na rzecz Wierzyciela innych usług, poza nabywaniem wierzytelności skutkującym udzieleniem finansowania Wierzycielowi przez Spółkę. Jednocześnie Spółka chciałaby wskazać, że w zakresie nabywania wierzytelności planowane są również zmiany do Dyrektywy. 112 Zgodnie z propozycjami Komisji Europejskiej doprecyzowującymi istniejący stan prawny nabywanie wierzytelności nie powinno być opodatkowane podatkiem VAT, co jednoznacznie potwierdza prawidłowość stanowiska prezentowanego przez Spółkę.

Należy zauważyć, że w przedstawionej transakcji nabycia wierzytelności mamy do czynienia z finansowaniem strony transakcji pierwotnej, tj. Wierzyciela, przy czym finansowanie wynika z przeniesienia własności wierzytelności tj. długu (na podstawie Umowy nabycia wierzytelności).

Umowa nabycia wierzytelności nie przewiduje bowiem ani nie uzależnia płatności na rzecz zbywcy (tj. Wierzyciela) od uzyskania przez Spółkę spłaty od Dłużnika. Celem Wierzyciela jest pozyskanie finansowania bieżącej działalności poprzez definitywne i ostateczne zbycie wierzytelności przysługujących mu względem Dłużnika. W takim przypadku nie można, zdaniem Spółki, mówić o usłudze ściągania długów tylko — z uwagi na prawny charakter przedmiotu transakcji, tj. dług — o usłudze w zakresie długów, której głównym celem jest de facto finansowanie obu stron transakcji pierwotnej (tj. Dłużnika i Wierzyciela), gdzie — co należy podkreślić — finansowanie wynika z przeniesienia własności wierzytelności. Usługa w zakresie długów jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Mając również na uwadze charakter transakcji opisanej w stanie faktycznym, zdaniem Wnioskodawcy, wynagrodzenie z tytułu Umowy nabycia wierzytelności płacone przez Wierzyciela na rzecz Spółki powinno być zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT jako szeroko rozumiana usługa w zakresie długów na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Podsumowanie:

Zdaniem Spółki przeniesienie własności wierzytelności oznacza możliwość zaklasyfikowania usługi świadczonej na podstawie Umowy nabycia wierzytelności jako usługi w zakresie długów zwolnionej z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, a w konsekwencji objęcie zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT wynagrodzenia od Wierzyciela z tytułu Umowy nabycia wierzytelności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W świetle postanowień art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu tej ustawy.

Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usług dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę, sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś o istocie czynności prawnej jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemającą osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – na mocy art. 15 ust. 2 ustawy o VAT – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Uznać zatem należy, że w sytuacji przedstawionej we wniosku, Wnioskodawca będzie działał w charakterze podatnika z tytułu wykonywanej czynności (nabycia wierzytelności), ponieważ dokonuje zakupu wierzytelności w celu ich dalszej sprzedaży lub windykacji we własnym zakresie.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie zaznacza się, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r. na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, z zastrzeżeniem art. 146f.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r., w myśl art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, zwolnione od podatku były usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy, jednakże przepis ten został uchylony.

W konsekwencji, od dnia 1 stycznia 2011 r., w przypadku usług finansowych, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Stosownie natomiast do art. 43 ust. 15 ustawy o VAT zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu.

Należy zauważyć, iż wskazane wyżej wyłączenie usług ściągania długów i factoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. Urz. WE L Nr 145, str. 1 ze zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006r. Stosownie bowiem do ww. przepisu Państwa Członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom, transakcje, łącznie z negocjacjami, dotyczące depozytu i bieżących rachunków, płatności, transferów, długów, czeków i papierów wartościowych, z wyjątkiem jednakże odzyskiwania długów i factoringu.

Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r., państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Dodatkowo wskazać należy, że Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując factoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej Dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i factoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa nie uzależnia opodatkowania usług factoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ factoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Factoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności.

Istota rozróżnienia usług (obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz factoringu) sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów. W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) – usługę tę należy opodatkować także wówczas, gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca prowadzi działalność leasingową polegającą na finansowaniu wszelkich środków trwałych (samochodów osobowych, specjalistycznych środków transportu, maszyn i urządzeń, linii technologicznych, sprzętu komputerowego, sprzętu biurowego, nieruchomości).

W ramach prowadzonej działalności Spółka na podstawie generalnej umowy o współpracę (dalej „Umowa nabycia wierzytelności”) nabywa od kontrahenta (dalej „Wierzyciel”) wierzytelności z tytułu sprzedaży samochodów do Dealerów (dalej „Dłużnik”).

Zgodnie z postanowieniami Umowy nabycia wierzytelności Spółka zobowiązuje się do nabycia od Wierzyciela każdej wierzytelności zgłoszonej przez Wierzyciela do zbycia, jeżeli wartość nominalna tej wierzytelności wobec DłużnIka wraz z wartością Wierzytelności nabytych wcześniej przez Spółkę wobec tego samego Dłużnika, a jeszcze przez niego nie spłaconych, mieści się w zakresie Limitu przyznanego temu Dłużnikowi, Limit przyznany Dłużnikowi oznacza kwotę wyrażoną w PLN, określającą maksymalną wartość wierzytelności wobec tego Dłużnika, jakie Spółka zobowiązana jest nabyć od Wierzyciela. Wartość nabytej przez Spółkę wierzytelności pomniejsza Limit Dłużnika, wobec którego wierzytelność ta przysługuje.

Ceną za nabywaną pojedynczą Wierzytelność jest kwota nominalna wskazana na fakturze jako cena brutto sprzedaży samochodu. Spółka dokona zapłaty za wierzytelność na rzecz Wierzyciela w ustalonym terminie od dnia zawarcia Umowy nabycia wierzytelności przez Spółkę. Z chwilą zapłaty ceny za wierzytelność przechodzi ona na Spółkę.

Spółka uzależnia nabycie od Wierzyciela wierzytelności od zagwarantowania przewłaszczenia na rzecz Spółki samochodu związanego z wierzytelnością wraz z cesją praw z polisy.

Zgodnie z Umową nabycia wierzytelności w związku z faktem, że wierzytelności nabywane są przez Spółkę przed ich pierwotnym terminem zapłaty wskazywanym każdorazowo na fakturach, Wierzyciel zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Spółki wynagrodzenia obliczanego w oparciu o następujące parametry: (i) stała marża, (ii) stopa bazowa WIBOR 1M oraz (iii) wykorzystany przez danego Dłużnika Limit.

Odnosząc powołane wyżej regulacje prawne do przedstawionego stanu faktycznego tut. Organ podatkowy stwierdza, że czynność Wnioskodawcy polegająca na nabyciu od kontrahenta wierzytelności z tytułu sprzedaży samochodów do Dealerów jest czynnością, którą należy zaklasyfikować jako obrót wierzytelnościami w celu sprzedaży lub windykacji we własnym zakresie, bowiem spowoduje niewątpliwie „uwolnienie” cedenta (wierzyciela) od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy bowiem od sposobu, w jaki odzyskiwanie się odbywa. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej (vide: pkt 77 i pkt 78 wyroku w sprawie C-305/01).

Reasumując, należy stwierdzić, iż wynagrodzenie należne Wnioskodawcy z tytułu nabycia wierzytelności nie korzysta ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, bowiem przedmiotowa czynność polegająca na obrocie wierzytelnościami, tj. zakupie wierzytelności w celu dalszej odsprzedaży lub windykacji we własnym zakresie, stanowi usługę polegającą na uwolnieniu od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu i ryzyka jego nieściągnięcia, która nie korzysta, w myśl art. 43 ust. 15 ustawy o VAT ze zwolnienia od podatku VAT. Zatem ww. czynność winna zostać opodatkowana 23% stawką podatku VAT i udokumentowana fakturą VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do tak przedstawionego stanu faktycznego należało uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanych w uzasadnieniu stanowiska rozstrzygnięć polskich sądów administracyjnych tut. Organ podatkowy stwierdza, iż powołane przez Wnioskodawcę liczne wyroki sądów administracyjnych nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tych orzeczeń jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego należy zwrócić uwagę, iż organ podatkowy jest zobowiązany traktować indywidualnie każdą sprawę, natomiast rozstrzygnięcia sądów podejmowane są w oparciu o zebrany w danej sprawie materiał dowodowy.

Ponadto wskazać należy, iż z wyroków tych nie należy wyciągać wniosku o ukształtowaniu się określonej linii orzeczniczej. Orzecznictwo sądów administracyjnych nie jest jednolite w kwestii opodatkowania nabycia wierzytelności i o ile Wnioskodawca powołał korzystne dla siebie wyroki, tak Organ podatkowy pragnie przywołać orzeczenia sądów administracyjnych, które potwierdzają stanowisko Organu, wyrażone w niniejszej interpretacji.

W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16.02.2010r. sygn. akt I FSK 2104/08 Sąd stwierdził: „(...)usługi nabywania wierzytelności innych podmiotów, mimo że nie mają charakteru usług factoringu, ale realizowane są w celu ściągania długów (niezależnie od stopnia przejętego ryzyka wypłacalności dłużnika), podlegają opodatkowaniu VAT według stawki 22%. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że strona nabywa wierzytelność w określonym celu. Jest nim ściągnięcie długu (poprzez egzekucję komorniczą bądź poprzez zawarcie ugody i dobrowolne wpłaty dłużnika). W takim wypadku, zdaniem NSA usługa w postaci nabycia wierzytelności podlega opodatkowaniu stawką podstawową. Podmiot nabywający wierzytelność świadczy usługę na rzecz zbywcy. Jak już podkreślono zbywca jest beneficjentem usługi wskutek tego, że zostaje uwolniony od ciężaru jej egzekwowania, zostaje mu zaoszczędzone ryzyko i koszty posiadania takiej wierzytelności, zostaje niejako "wyręczony" w czynnościach podejmowanych dla dochodzenia długu. Do zaistnienia usługi finansowej dochodzi zatem już w momencie zakupu wierzytelności. Nabywca tej wierzytelności następnie będzie jej dochodził. Stwierdzenie Sądu I instancji, iż czynności następujące po nabyciu wierzytelności nie mają związku z ich nabyciem, stanowi zaprzeczenie sensu ekonomicznego dokonanej transakcji. Dalsze czynności polegające na wyegzekwowaniu długu są związane z jego nabyciem i stanowią element usługi pośrednictwa finansowego, opodatkowanego stawką 22%(...)”.

Podobne stanowisko zostało wyrażone również w orzeczeniu WSA w Gliwicach sygn. akt III SA/GL 1390/07 z dnia 3 października 2008r.

Końcowo tut. Organ podatkowy informuje, iż w niniejszej interpretacji udzielono odpowiedzi w zakresie objęcia zwolnieniem z podatku VAT wynagrodzenia z tytułu nabycia wierzytelności (pytanie nr 1 przedmiotowego wniosku). Rozstrzygnięcie dotyczące zastosowania zwolnienia z podatku VAT dla świadczonych usług kredytowania dłużnika zostało ujęte w odrębnej interpretacji.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.