Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP4/443-1663/10/KG
z 4 lutego 2011 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Interpretacje podatkowe
 

Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
IBPP4/443-1663/10/KG
Data
2011.02.04



Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach


Temat
Podatek od towarów i usług --> Odliczenie i zwrot podatku. Odliczanie częściowe --> Odliczenie i zwrot podatku --> Odliczenie podatku


Słowa kluczowe
modernizacja
modernizacja
odliczenie częściowe
odliczenie częściowe
proporcja
proporcja
sprzęt medyczny
sprzęt medyczny
szpital
szpital
usługi zwolnione
usługi zwolnione


Istota interpretacji
Szpital ma prawo do odliczenia części podatku naliczonego z faktur potwierdzających poniesione wydatki związane z modernizacją szpitala wraz z zakupem aparatury medycznej.



Wniosek ORD-IN 2 MB

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 3 listopada 2010r. (data wpływu 10 listopada 2010r.), uzupełnionym pismami z dnia 30 listopada 2010r. (data wpływu 1 grudnia 2010r.) oraz z dnia 17 grudnia 2010r. (data wpływu 20 grudnia 2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją projektu pn. „...” – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 listopada 2010r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją projektu pn. „…”. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 30 listopada 2010r. (data wpływu 1 grudnia 2010r.) oraz pismem z dnia 17 grudnia 2010r. (data wpływu 20 grudnia 2010r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu nr IBPP4/443-1663/10/KG z dnia 7 grudnia 2010r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest płatnikiem podatku od towarów i usług (VAT).

Wnioskodawca jest Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej, zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy o VAT załącznik nr 4 pozycja 9 (usługi ochrony zdrowia) prowadzi działalność zwolnioną z VAT, w związku z tym nie może odliczyć podatku naliczonego w fakturach wystawionych przez kontrahentów, a dotyczących działalności podstawowej. Zespół jest więc podmiotem, który dokonuje zarówno transakcji zwolnionych jak i opodatkowanych VAT, stosując metodę rozliczania „wprost”, tzn. odliczeniu podlega naliczony VAT wynikający z zakupów związanych wyłącznie z wykonywanymi czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia naliczonego VAT.

Wnioskodawca realizuje zadanie inwestycyjne pn. „…” w okresie od 1 lipca 2009r. do 30 czerwca 2011r. o wartości 11 223 000 zł (50% środki europejskie, 50% środki powiatu i ZOZ S.) roboty w 2009 i 2010 roku zostały zrealizowane.

Jedna sala na Bloku Operacyjnym raz w tygodniu wynajmowana jest firmie zewnętrznej „P.”. Firma korzysta ze stołu operacyjnego i aparatu do znieczuleń (zakupionych w ramach ww. zadania). Zespół wystawia fakturę za czynsz, VAT należny odprowadza, nie odlicza podatku naliczonego, ponieważ nie można wskazać wprost zakupów związanych z zakupami czynszu.

W 2011r. będą realizowane prace związane z modernizacją Centralnej Sterylizacji. Zespół w ramach sterylizacji świadczy usługi dla jednostek zewnętrznych wystawiając faktury VAT odprowadza należny podatek, nie odlicza podatku naliczonego ponieważ nie można wskazać wprost zakupów związanych z zakupami sterylizacji.

Obroty w 2009r.: przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi 72 618 631,69 zł sprzedaż zwolniona 70 952 273,94 zł sprzedaż opodatkowana 1 666 357,75 zł w tym sprzedaż czynszu na rzecz „P.” 18 305,00 zł sprzedaż sterylizacji 17 431,20 zł.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007) rodzaj przeważającej działalności to 8610Z działalność szpitali.

Zespół jest osobą prawną, ma prawo do zawierania umów cywilnoprawnych we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność niekoniecznie związanych ze zdrowiem, np. wynajmuje pomieszczenia dla prywatnych podmiotów (apteka, sklep spożywczy, przemysłowy, optyk, SKOK) prowadzi stołówkę, sklep zielarsko-medyczny. Prowadząc taką działalność staje się czynnym podatnikiem podatku VAT i składa co miesiąc deklarację VAT 7.

Wydatki ponoszone w związku z realizowanym projektem są fakturowane na Zespół Opieki Zdrowotnej w S.

Zespół jest płatnikiem podatku od towarów i usług VAT i stosuje zasadę „Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje w zakresie w jakim nabywane towary i usługi wykorzystywane są do czynności opodatkowanych” art. 86 ust. 1 ustawy o VAT – tzw. metoda wprost, co zostało zapisane w stosownym dokumencie „Instrukcja sporządzania obiegu i kontroli dokumentów w Zespole Opieki Zdrowotnej”.

Ustalona proporcja za 2009r. wynosi 2,30%, ale z prawa rozliczenia podatku VAT według zasad przewidzianych w art. 90 i 91 ustawy o VAT Zespół nie korzysta, ponieważ prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje w zakresie w jakim nabywane towary i usługi wykorzystywane są do czynności opodatkowanych. W prowadzonym rejestrze zakupów występują faktury związane z działalnością opodatkowaną, a także faktury związane z działalnością opodatkowaną i zwolnioną (dotyczy to głównie refakturowanych mediów). W związku z powyższym podatek należny został obniżony o naliczony w pewnym procencie również od faktur służących działalności zwolnionej i opodatkowanej.

Towary i usługi nabywane w związku z przedmiotowym projektem są i będą związane z wykonywaniem przez Zespół czynności zwolnionych i opodatkowanych podatkiem VAT (najem pomieszczeń).

Towary i usługi nabywane w związku z przedmiotowym projektem służą działalności zwolnionej i opodatkowanej, Wnioskodawca nie jest w stanie określić kwot podatku związanych z czynnościami zwolnionymi i opodatkowanymi i nie korzysta z prawa obniżenia kwoty podatku należnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 30 listopada 2010r.):

Czy Wnioskodawca ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją projektu...

Zdaniem Wnioskodawcy skoro stosuje metodę rozliczania VAT tzw. „wprost” i nie jest w stanie wskazać zakupów związanych wyłącznie z wykonywaniem usług sterylizacji, prawo do odliczenia VAT nie przysługuje. VAT w projekcie jest wydatkiem kwalifikowanym.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje w przypadku kiedy spełnione zostaną jednocześnie dwa warunki:

  1. należy być podatnikiem VAT,
  2. zakupione towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych.

Tym samym jeżeli nie jest spełniony jeden z wymienionych warunków, wówczas VAT zawarty w dokonywanych zakupach stanowi wydatek kwalifikowalny.

W piśmie z dnia 30 listopada 2010r. Wnioskodawca dokonał uzupełnienia własnego stanowiska wskazując, że stosując metodę odliczania podatku wprost w przypadku gdy nie jest w stanie wskazać zakupów związanych wyłącznie z usługami czynszu (brak liczników energii i wody), czy wyłącznie z usługami sterylizacji nie ma możliwości prawnej odzyskania VAT.

Następnie w piśmie z dnia 17 grudnia 2010r. Wnioskodawca ostatecznie przedstawił swoje stanowisko wskazując, że Zespół jest płatnikiem podatku od towarów i usług VAT i stosuje zasadę „Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje w zakresie w jakim nabywane towary i usługi wykorzystywane są do czynności opodatkowanych” art. 86 ust. 1 ustawy o VAT – tzw. metoda wprost, co zostało zapisane w stosownym dokumencie „Instrukcja sporządzania obiegu i kontroli dokumentów w Zespole Opieki Zdrowotnej”. Z prawa rozliczenia podatku VAT według zasad przewidzianych w art. 90 i 91 ustawy o VAT Zespół nie korzysta, kwota podatku należnego nie jest pomniejszana o podatek naliczony.

Reasumując: w ocenie Wnioskodawcy skoro stosuje metodę rozliczania VAT, tzw. „wprost” i nie jest w stanie określić kwot podatku związanych z czynnościami zwolnionymi i opodatkowanymi, i nie korzystamy z prawa rozliczenia podatku VAT metodą proporcji, to rozliczenie podatku VAT jest prawidłowe, a przez to podatek ten w zakresie realizowanych projektów z dofinansowaniem ze środków europejskich może zostać uznany jako wydatek kwalifikowalny.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących do dnia 31 grudnia 2010r., gdyż we wniosku z dnia 3 listopada 2010r. Wnioskodawca wskazał, że wniosek dotyczy zaistniałego stanu faktycznego.

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego, może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu.

W przypadku gdy podatnik dokonuje zakupów związanych z czynnościami w związku, z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego jak i czynności, w związku, z którymi takie prawo nie przysługuje i jednocześnie nie potrafi wydzielić i przyporządkować podatku naliczonego do tych czynności, zastosowanie znajdują przepisy art. 90 ustawy o VAT, mające na celu określenie wartości podatku naliczonego, służącego wyłącznie czynnościom opodatkowanym, z pominięciem tej części podatku naliczonego, w jakiej nabyte towary i usługi będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.

Przepis art. 90 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jednocześnie, według ust. 2 ww. artykułu, jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Zgodnie z art. 90 ust. 3 i 4 ustawy o VAT proporcję tę ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.

W art. 90 ust. 5-8 wskazano szczegółowe zasady ustalania ww. proporcji. Stosownie natomiast do zapisu art. 90 ust. 10 ustawy o VAT w przypadku gdy proporcja określona zgodnie z ust. 2-8:

  1. przekroczyła 98% - podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2;
  2. nie przekroczyła 2% - podatnik nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2.

W odniesieniu więc do zakupów związanych z czynnościami zarówno opodatkowanymi, jak i zwolnionymi, podatnik winien ustalić właściwą proporcję jako udział rocznego obrotu z działalności opodatkowanej w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności opodatkowanych i zwolnionych. Jeżeli ustalona proporcja nie przekroczyła 2% - podatnik nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku, naliczonego przy nabyciu towarów i usług, których nie da się przypisać do konkretnego rodzaju sprzedaży.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca realizuje zadanie inwestycyjne pn. „…”

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT i składa co miesiąc deklarację VAT 7 z tytułu wynajmu pomieszczenia dla prywatnych podmiotów (apteka, sklep spożywczy, przemysłowy, optyk, SKOK) prowadzenia stołówki, sklepu zielarsko-medycznego.

Towary i usługi nabywane w związku z przedmiotowym projektem są związane z wykonywaniem przez Wnioskodawcę czynności zwolnionych i opodatkowanych podatkiem VAT (najem pomieszczeń, wynajmowanie sali operacyjnej i aparatury medycznej, usługi sterylizacji), Wnioskodawca nie jest w stanie określić kwot podatku związanych z czynnościami zwolnionymi i opodatkowanymi, proporcja określona w art. 90 ust. 2 – 8 ustawy o VAT wynosi 2,30%.

Wskazać należy, że nałożony na podatnika obowiązek odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami dającymi prawo do odliczenia i czynnościami niedającymi takiego prawa ma charakter bezwzględny. Jeżeli jednak podatnik nie jest w stanie dokonać tego wyodrębnienia, stosownie do art. 90 ust. 2 ustawy o VAT podatnik może, co do zasady pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Nadmienić wypada, że rozliczenie proporcjonalne jest prawem podatnika, jednakże rezygnacja z tego sposobu rozliczenia podatku oznacza rezygnację przez podatnika z odliczenia jakiejkolwiek części podatku naliczonego zawartego w cenie nabywanych towarów i usług, których podatnik nie jest w stanie bezpośrednio (czyli bez żadnych umownych kryteriów) przyporządkować do sprzedaży opodatkowanej.

Wobec powyższego w stosunku do nabywanych przez Wnioskodawcę towarów i usług niezbędnych do realizacji inwestycji pn. „…”, która jak wynika z treści wniosku wykorzystywana jest równocześnie do świadczonych przez Wnioskodawcę czynności opodatkowanych (dających prawo do odliczenia podatku naliczonego) oraz czynności zwolnionych (niedających prawa od odliczenia) Wnioskodawcy przysługuje prawo do dokonania odliczenia podatku naliczonego, w proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 3 cyt. ustawy o VAT.

Należy podkreślić, że można tak jak uczynił to Wnioskodawca nie skorzystać z uprawnienia do częściowego odliczenia podatku naliczonego zawartego w cenie nabywanych towarów i usług, czyli nie dokonać odliczenia podatku naliczonego w części związanej z wykonywaniem czynności opodatkowanych, co jednakże nie zmienia faktu, iż prawo to Wnioskodawcy przysługuje.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy, w myśl którego gdy stosuje metodę rozliczania VAT tzw. „wprost” i nie jest w stanie określić kwot podatku związanych z czynnościami zwolnionymi i opodatkowanymi, prawo do odliczenia VAT nie przysługuje, należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo zauważa się, że tut. organ w niniejszej interpretacji nie rozstrzyga w kwestii zwolnienia od podatku VAT od 1 stycznia 2011r. świadczonych przez Wnioskodawcę usług, gdyż nie było to przedmiotem wniosku, nie zadano pytania w tym zakresie.

Organy podatkowe nie są kompetentne do rozstrzygania wątpliwości podatników odnośnie możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowanych. Mogą one jedynie dokonać oceny czy podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług, w okolicznościach wskazanych przez samego podatnika, może zostać przez niego odliczony lub zwrócony w trybie przewidzianym przepisami dotyczącymi podatku od towarów i usług. Pojęcie kosztu kwalifikowanego należy rozumieć zgodnie z przepisami regulującymi zasady korzystania ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu interpretacji mogą być jedynie pomocne przy dokonywaniu kwalifikacji, czy podatek VAT w danej sytuacji może być kosztem kwalifikowanym.

Końcowo zaznacza się, iż w zakresie konieczności zawierania umów z jednostkami zewnętrznymi o świadczenie usług sterylizacji, wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.



doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj