Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP2/443-1278/12-2/DG
z 30 stycznia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 17.12.2012r. (data wpływu 18.12.2012r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania otrzymywanej kwoty z tytułu zakończenia umowy leasingu z winy korzystającego za odszkodowanie niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18.12.2012r. wpłynął do tut. Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania otrzymywanej kwoty z tytułu zakończenia umowy leasingu z winy korzystającego za odszkodowanie niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Sp. z o.o. (dalej Spółka) prowadzi działalność leasingową. W ramach prowadzonej działalności Spółka, działając jako finansujący, zawiera umowy leasingu oraz najmu z Korzystającymi. Przedmiotami umów są środki trwałe z wyłączeniem nieruchomości.

Wśród zawieranych umów znajdują się zarówno umowy, które spełniają warunki określone w art. 17f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej updop) dla tzw. podatkowego leasingu finansowego oraz umowy, które spełniają warunki określone w art. 17b ust. 1 updop dla tzw. podatkowego leasingu operacyjnego oraz umowy najmu.

Umowy są zawierane na czas określony, jednak w pewnych okolicznościach, zgodnie z zapisami umowy, Spółka jest uprawniona do wypowiedzenia umowy przed upływem terminu, na jaki została zawarta. Są to między innymi następujące przypadki: Korzystający opóźnia się z zapłatą co najmniej jednej raty, Korzystający złoży wniosek zgodnie z przepisami prawnymi dotyczący upadłości bądź likwidacji, Korzystający odda przedmiot do używania osobie trzeciej bez zgody Spółki.

Wskutek wypowiedzenia umowy z ww. powodów Spółka jest uprawniona do roszczenia o naprawienie szkody poniesionej na skutek wypowiedzenia. Spółka może żądać od Korzystającego zapłaty odszkodowania przewidzianego w umowie.

W sytuacji zakończenia umowy z winy Korzystającego, przedmiot leasingu / najmu powinien być niezwłocznie Spółce zwrócony.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zapłata przez Korzystającego kwoty tytułem odszkodowania wynikającego z przedwczesnego zakończenia umów leasingu (operacyjnego, finansowego) lub najmu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej ustawa o VAT) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
   
2. zobowiązanie do powstrzymywania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
   
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z powyższej definicji wynika, że usługę w rozumieniu ustawy o VAT stanowi każde świadczenie nie będące dostawą towarów.

Jednakże „świadczenie” należy rozumieć jako działanie przynoszące drugiej stronie (beneficjentowi) korzyści. Aby transakcję można było uznać za świadczenie usług, wymagane jest istnienie zidentyfikowanego odbiorcy świadczenia (konsumenta), rozumianego jako podmiot, który uzyskuje określoną korzyść z tytułu wykonania danego świadczenia. Ponadto stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym.

Potwierdzeniem powyższego stanowiska jest przykładowo wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. I FSK 94/06 z dnia 6 lutego 2007 r.).

Zgodnie z zapisami umów leasingu / najmu zawieranych przez Spółkę, w przypadku zaistnienia okoliczności przewidzianych w umowie, w tym m.in. w przypadku zwłoki Korzystającego w zapłacie co najmniej jednej raty, Spółka ma prawo do wypowiedzenia umowy. W wyniku wypowiedzenia umowy przez Spółkę z winy Korzystającego, Spółka ma prawo zgodnie z umową żądać uiszczenia pewnej kwoty tytułem naprawienia szkody.

Roszczenie Spółki związane z przedwczesnym rozwiązaniem umowy leasingu lub najmu nie ma charakteru opłaty za świadczoną usługę. W takim przypadku nie jest realizowana zasadnicza przesłanka - Korzystający w zamian za przedmiotową kwotę nie otrzymują świadczenia wzajemnego. Wyżej wymienione odszkodowanie pełni funkcję rekompensaty z tytułu utraconych korzyści Spółki. Kwoty te nie są ekwiwalentem za działanie przynoszące korzyść Korzystającemu. W związku z powyższym w wyżej opisanej sytuacji nie występuje beneficjent.

Zdaniem Spółki otrzymane świadczenie tytułem naprawienia szkody stanowi odszkodowanie. Otrzymana przez Spółkę kwota nie stanowi zapłaty za świadczenie usług lub dostawę towarów, wynika ona z nienależytego wywiązania się z warunków umowy. Ma na celu naprawić szkodę, jaka powstała na skutek wypowiedzenia umowy leasingu / najmu. Nie można jej uznać za wynagrodzenie za świadczoną usługę, ponieważ kwota należna Spółce na podstawie umowy wynika z niedotrzymania warunków umowy (np. zaleganie z opłatami przez Korzystającego).

W sytuacji zakończenia umowy z przyczyn wskazanych powyżej przedmiot leasingu lub najmu powinien być niezwłocznie Spółce zwrócony, co dodatkowo wskazuje, że otrzymane tytułem rekompensaty kwoty nie stanowią elementu wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług, lecz są to płatności o charakterze odszkodowawczym.

Wskazane stanowisko znajduje potwierdzenie między Innymi w Interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 09.11.2009r., znak IPPP3/443-775/09-3/MM oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 29.03.2012, znak ITTP1/443-1685a/11/MN.

Zdaniem Spółki otrzymane odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. z 2011 r. Dz. U. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z treści art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Przez towary rozumie w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
   
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Z treści art. 8 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Słownik języka polskiego definiuje czasownik „świadczyć” jako „wykonywać coś na czyjąś rzecz”, „świadczenie” zaś, to obowiązek wykonywania, przekazania czegoś.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Z kolei przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywane świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest także określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej.

Zagadnienie kar umownych regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, iż można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Przepis art. 483 Kodeksu cywilnego jest bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa. Kary umowne mogą być wyłącznie sankcją za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązań. Odstąpienie od umowy stanowi realizację uprawnień związanych z określonymi wypadkami niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań z umów wzajemnych i skuteczne odstąpienie od umowy stanowi w pewnym sensie potwierdzenie, że istotnie miał miejsce przypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez drugą stronę. Zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy można zatem traktować jako formę uproszczenia redakcji warunków umowy, która pozwala na przyjęcie przez strony, że wypadki niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, które uprawniają stronę do odstąpienia od umowy, stanowią jednocześnie podstawę do domagania się zapłaty kary umownej.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Spółka prowadzi działalność leasingową i działając jako finansujący, zawiera umowy leasingu oraz najmu z Korzystającymi. Przedmiotami umów są środki trwałe z wyłączeniem nieruchomości.

Wśród zawieranych umów znajdują się zarówno umowy, które spełniają warunki podatkowego leasingu finansowego oraz umowy które spełniają warunki podatkowego leasingu operacyjnego oraz umowy najmu. Umowy są zawierane na czas określony, jednak w pewnych okolicznościach, zgodnie z zapisami umowy, Spółka jest uprawniona do wypowiedzenia umowy przed upływem terminu, na jaki została zawarta w sytuacji gdy: Korzystający opóźnia się z zapłatą co najmniej jednej raty, złoży wniosek zgodnie z przepisami prawnymi dotyczący upadłości bądź likwidacji lub odda przedmiot do używania osobie trzeciej bez zgody Spółki.

Wskutek wypowiedzenia umowy z w/w powodów Spółka jest uprawniona do roszczenia o naprawienie szkody poniesionej na skutek wypowiedzenia. Spółka może żądać od Korzystającego zapłaty odszkodowania przewidzianego w umowie. W sytuacji zakończenia umowy z winy Korzystającego, przedmiot leasingu / najmu powinien być niezwłocznie Spółce zwrócony.

W tak przedstawionej sprawie Wnioskodawca ma wątpliwości, czy obciążenie Korzystającego obowiązkiem zapłaty odszkodowania będzie stanowiło świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego tut. Organ podatkowy stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe. Otrzymana przez Wnioskodawcę kwota odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania umowy leasingu nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność (dostawa towarów czy też usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia. Z opisanego stanu faktycznego nie wynika, aby zachodził związek przyczynowy pomiędzy świadczoną usługą a otrzymaniem wynagrodzenia za tę usługę, bowiem uzyskana przez Wnioskodawcę kwota odszkodowania nie powodowała bezpośredniej korzyści ze strony Korzystającego /leasingobiorcy, najemcy/, czyli podmiotu wypłacającego odszkodowanie. Innymi słowy Korzystający w zamian za płaconą Wnioskodawcy kwotę nie otrzymują świadczenia wzajemnego.

W związku z powyższym tut. Organ podatkowy stwierdza, iż zapłata przez Korzystającego kwoty tytułem naprawienia szkody za przedwczesne rozwiązanie umowy leasingowej nie mieści się w katalogu czynności wymienionych art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako takie nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.