INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 01.07.2010 r. (data wpływu 05.07.2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 07.09.2010r. (data wpływu 09.09.2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT zwrotu środków pieniężnych dokonywanych przez podmioty w ramach konsorcjum oraz sposobu jego dokumentowania - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 05.07.2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT zwrotu środków pieniężnych dokonywanych przez podmioty w ramach konsorcjum oraz sposobu jego dokumentowania.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (dalej zwana Wnioskodawcą) współpracuje z innymi podmiotami na podstawie zawartych umów konsorcjum. Umowy konsorcjum nie tworzą podmiotu posiadającego osobowość prawną oraz nie stanowią umowy spółki osobowej. Celem zawierania umów konsorcjum jest realizacja wspólnego przedsięwzięcia polegającego na wspólnym przystąpieniu do przetargu, złożeniu oferty i realizacji wygranych kontraktów.

Wnioskodawca został członkiem dwóch konsorcjów, które zostały powołane dla realizacji projektu na rzecz Miasta oraz na rzecz Miejskiego Przedsiębiorstwa. W obu zawartych umowach konsorcjum Liderem Konsorcjum został wybrany podmiot z siedzibą na terytorium Francji.

Zgodnie z pierwotnie zawartymi umowami konsorcjum, Lider konsorcjum, jako podmiot upoważniony do reprezentowania Konsorcjum, był odpowiedzialny m.in. za wystawianie faktur dokumentujących świadczenie usług przez wszystkich członków konsorcjum oraz za rozdysponowanie środków pieniężnych pomiędzy członków konsorcjum w zależności od zapotrzebowania.

Stosownie do zapisów umowy o świadczenie usług zawartych z Miastem i Miejskim Przedsiębiorstwem, Konsorcjum otrzymało w ramach każdego z kontraktów zaliczkę na poczet przyszłych usług, która została przekazana na rachunek bankowy Lidera. Zaliczka ta, w stosunku do obu kontraktów, została udokumentowana fakturą VAT wystawioną przez Lidera na rzecz Miasta i Miejskiego Przedsiębiorstwa i potraktowana, jako czynność podlegająca opodatkowaniu.

Po otrzymaniu wskazanej wyżej zaliczki, nastąpiła zmiana w zakresie zasad wystawiania faktur w ramach Konsorcjum. Strony umowy konsorcjum uzgodniły, że podmiotem zobowiązanym do wystawienia faktur w imieniu całego Konsorcjum będzie Wnioskodawca, a pozostali członkowie konsorcjum (w tym Lider konsorcjum) będą wystawiali faktury za świadczone przez siebie usługi na Wnioskodawcę. Powyższa zmiana została zaakceptowana przez Miasto i Miejskie Przedsiębiorstwo. Zmiana została wprowadzona począwszy od faktur, które były wystawiane po wystawieniu faktury zaliczkowej przez Lidera Konsorcjum w ramach każdego z kontraktów.

Z uwagi na zmianę podmiotu zobowiązanego do wystawiania faktur powstała konieczność dokonania i wewnętrznego rozliczenia i zwrotu środków pieniężnych otrzymanych w ramach zaliczki przez Lidera Konsorcjum na rachunek bankowy Wnioskodawcy.

Wnioskodawca wystawiając faktury w imieniu wszystkich członków Konsorcjum zobowiązany był do ich pomniejszania o kwoty zaliczki przekazanej przez Miasto oraz Miejskie Przedsiębiorstwo.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zwrot środków pieniężnych dokonywany przez Lidera konsorcjum na rzecz Wnioskodawcy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i czy może być dokumentowany notami księgowymi ...

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu; między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
   
   

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również;

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Mając na uwadze brzmienie powyższych regulacji należy uznać, że przekazanie środków pieniężnych w ramach Konsorcjum pomiędzy Liderem konsorcjum a Wnioskodawcą nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Warunkiem koniecznym uznania danej czynności za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest bowiem wykonanie usługi bądź dostawa towarów za wynagrodzeniem. Tymczasem, w przedmiotowym przypadku, Wnioskodawca nie wykonuje na rzecz Lidera Konsorcjum żadnej usługi ani nie dokonuje na jego rzecz żadnej dostawy towarów. To Lider Konsorcjum realizuje usługi za wynagrodzeniem, które dokumentowane są fakturą wystawioną na Wnioskodawcę, a które następnie Wnioskodawca refakturuje na Miasto oraz Miejskie Przedsiębiorstwo w ramach faktury wystawianej za usługi realizowane przez wszystkich członków Konsorcjum. Przekazanie środków pieniężnych przez Lidera Konsorcjum na rzecz Wnioskodawcy ma charakter jedynie techniczny o charakterze wewnętrznym i jest spowodowane zmianą podmiotu odpowiedzialnego za wystawianie faktur w imieniu Konsorcjum.

W konsekwencji Wnioskodawca nie jest zobowiązany do udokumentowania otrzymanych środków pieniężnych fakturą VAT. Zgodnie bowiem z art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Pod pojęciem sprzedaży rozumie się natomiast odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ustawy).

Oznacza to, że czynność przekazu środków pieniężnych przez Lidera Konsorcjum dla Wnioskodawcy nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i powinna zostać udokumentowana notą uznaniową wystawioną przez Lidera Konsorcjum lub notą obciążeniową wystawioną przez Wnioskodawcę.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w interpretacji m.in. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5.03.2010 r., sygn. IPPP1/443-105/10-2/AW, w której wskazano: Operator (członek konsorcjum) nie świadczy na rzecz P żadnych usług oraz nie dokonuje sprzedaży towarów, w związku z tym nie mamy tutaj do czynienia z czynnościami, które podlegałyby opodatkowaniu podatkiem VAT. Przekazując środki pieniężne na wspólny rachunek bankowy P dokonuje jedynie technicznej operacji o charakterze wewnętrznym, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Dokumentowanie przekazania środków pieniężnych pomiędzy liderem a członkiem konsorcjum za pomocą noty, zostało potwierdzone również w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30.03.2010 r. IPPP1-443-57/10-4/AS, w której stwierdzono, że: Z opisu zdarzenia przyszłego wynika iż, przekazanie części wynagrodzenia przez Lidera nie jest wynagrodzeniem za świadczone usługi, stanowi element wzajemnych rozliczeń między stronami umowy. Czynność ta nie rodzi skutków w podatku od towarów i usług, a tym samym nie podlega fakturowaniu.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż wzajemne rozliczenia finansowe pomiędzy Liderem a członkiem Konsorcjum nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji, czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą VAT, lecz innym dowodem księgowym np. notą księgową.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, świadczeniem usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Umowa konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Wyjątkiem jest prawo bankowe, które wymienia konsorcjum bankowe. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne (w ramach swobody umów). Stosownie do art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Konsorcjum jest umową gospodarczą co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, dla odniesienia wspólnych korzyści, przy jednoczesnej solidarnej odpowiedzialności wykonawców (konsorcjantów) za wykonanie umowy – z zakresu prawa zamówień publicznych. Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że jego uczestnicy są związani ustaleniami umownymi. Poza obowiązkami nałożonymi przez ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.) (np. konieczności ustanowienia pełnomocnika – art. 23 ust. 2, czy solidarnej odpowiedzialności – art. 141), ustalenia te mogą dotyczyć różnych kwestii, zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 353¹ Kodeksu cywilnego, np.: zasad reprezentacji, sposobu rozliczeń danego przedsięwzięcia, podziału robót, udziału w zyskach i stratach itp.

Jak wskazano, celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub też szeroki zakres przedmiotowy przekracza możliwość jednego podmiotu. Umowa konsorcjum z reguły wiąże podmioty na czas określony, najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, do którego zostało powołane. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Konsorcjum zwykle nie jest spółką prawa handlowego, nie posiada osobowości prawnej, nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym, nie musi więc być rejestrowane.

Z przedmiotowego wniosku wynika, iż Wnioskodawca współpracuje z innymi podmiotami na podstawie zawartych umów konsorcjum. Umowy konsorcjum nie tworzą podmiotu posiadającego osobowość prawną oraz nie stanowią umowy spółki osobowej. Celem zawierania umów konsorcjum jest realizacja wspólnego przedsięwzięcia polegającego na wspólnym przystąpieniu do przetargu, złożeniu oferty i realizacji wygranych kontraktów. Wnioskodawca został członkiem dwóch konsorcjów, które zostały powołane dla realizacji dwóch projektów. W obu zawartych umowach konsorcjum Liderem Konsorcjum został wybrany podmiot z siedzibą na terytorium Francji. Zgodnie z pierwotnie zawartymi umowami konsorcjum, Lider konsorcjum, jako podmiot upoważniony do reprezentowania Konsorcjum, był odpowiedzialny m.in. za wystawianie faktur dokumentujących świadczenie usług przez wszystkich członków konsorcjum oraz za rozdysponowanie środków pieniężnych pomiędzy członków konsorcjum w zależności od zapotrzebowania.

Stosownie do zapisów umowy o świadczenie usług, Konsorcjum otrzymało w ramach każdego z kontraktów zaliczkę na poczet przyszłych usług, która została przekazana na rachunek bankowy Lidera. Zaliczka ta, w stosunku do obu kontraktów, została udokumentowana fakturą VAT wystawioną przez Lidera na podmioty, na rzecz których realizowane są w/w projekty i potraktowana, jako czynność podlegająca opodatkowaniu.

Po otrzymaniu wskazanej wyżej zaliczki, nastąpiła zmiana w zakresie zasad wystawiania faktur w ramach Konsorcjum. Strony umowy konsorcjum uzgodniły, że podmiotem zobowiązanym do wystawienia faktur w imieniu całego Konsorcjum będzie Wnioskodawca, a pozostali członkowie konsorcjum (w tym Lider konsorcjum) będą wystawiali faktury za świadczone przez siebie usługi na Wnioskodawcę. Z uwagi na zmianę podmiotu zobowiązanego do wystawiania faktur powstała konieczność dokonania zarazem wewnętrznego rozliczenia jak i zwrotu środków pieniężnych otrzymanych w ramach zaliczki przez Lidera Konsorcjum na rachunek bankowy Wnioskodawcy.

Mając na uwadze przedstawiony opis zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że w istocie przekazanie środków pieniężnych w ramach Konsorcjum pomiędzy Liderem konsorcjum a Wnioskodawcą nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem jak podkreśla to Zainteresowany, nie stanowi ono wynagrodzenia za świadczenie jakichkolwiek usług bądź dokonania jakiejkolwiek dostawy towarów na rzecz Lidera. Przedmiotowe przekazanie środków pieniężnych przez Lidera Konsorcjum na rzecz Wnioskodawcy jest czynnością wyłącznie techniczną o charakterze wewnętrznym, podyktowane zmianą podmiotu odpowiedzialnego za wystawianie faktur w imieniu Konsorcjum.

Biorąc pod uwagę wyżej wskazane przepisy, stwierdzić należy, iż od zapisów umowy zależy, czy członkowie konsorcjum świadczą usługi na rzecz Lidera i mają obowiązek wystawić faktury VAT, czy usług tych nie świadczą i nie mają prawa wystawić faktur. Zauważyć trzeba, że umowy należy oceniać nie według nazwy, a według zapisów, które regulują wzajemne prawa i obowiązki stron umowy.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika iż, przekazanie środków pieniężnych przez Lidera nie jest wynagrodzeniem za świadczone usługi, stanowi element wzajemnych rozliczeń między stronami umowy. Czynność ta nie rodzi skutków w podatku od towarów i usług, a tym samym nie podlega fakturowaniu w trybie art. 106 ust. 1 ustawy.

Biorąc pod uwagę przytoczone unormowania stwierdzić należy, iż przedmiotowe wzajemne rozliczenia finansowe pomiędzy Liderem a Wnioskodawcą nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji, czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą VAT, lecz innym dowodem księgowym np. notą księgową.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.