INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 19 października 2009r. (data wpływu 21 października 2009r.), uzupełnionym pismem z dnia 7 stycznia 2010r. (data wpływu 8 stycznia 2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług rozwiązania umowy o wieczyste użytkowanie gruntów za odszkodowaniem - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 października 2009r. wpłynął do tutejszego organu wniosek z dnia 19 października 2009r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług rozwiązania umowy o wieczyste użytkowanie gruntów za odszkodowaniem.

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 7 stycznia 2010r. (data wpływu 8 stycznia 2010r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu Nr IBPP1/443-1069/09/AL z dnia 29 grudnia 2009r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

G. działając w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa złożyła Wnioskodawcy ofertę zawarcia umowy rozwiązania prawa użytkowania wieczystego proponując zapłatę odszkodowania. Z otrzymanej korespondencji wynika, że przedmiotowa działka przeznaczona jest pod budowę autostrady.

W zaistniałej sytuacji znalazł zastosowanie art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. z 2003r. Nr 80, poz. 721 z późn. zm.) w związku z art. 5 ustawy z 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2006r. Nr 220, poz. 1601 z późn. zm.).

Spółka ma wątpliwości, co do konieczności opodatkowania planowanych czynności podatkiem od towarów i usług.

W uzupełnieniu do wniosku z dnia 7 stycznia 2010r. Wnioskodawca wskazał, iż jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca nabył prawo użytkowania wieczystego gruntu z mocy prawa na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez Wojewodę.

W przedmiotowej sprawie lokalizacja inwestycji została ustalona na podstawie decyzji Nr xxx Wojewody z dnia 10 października 1996r., znak xxx o ustaleniu lokalizacji autostrady płatnej w obrębie województwa A. od granicy z województwem B. do węzła w C. Podstawę prawną tej decyzji stanowił art. 21 i 22 ustawy z dnia 17 października 1994r. o autostradach płatnych. Przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2003r., Nr 80, poz. 721 z późn. zm.) nie uchyliły decyzji lokalizacyjnych wydanych w trybie przepisów o autostradach płatnych.

Rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego nieruchomości następuje w trybie art. 19 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych w brzmieniu obowiązującym do 15 grudnia 2006r. (zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz zmianie niektórych innych ustaw - Dz. U. Nr 220, poz. 1601 z późn. zm., jak też zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 25 lipca 2008r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz zmianie niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2008r. Nr 154 poz. 958).

Umowa rozwiązania prawa wieczystego użytkowania gruntów będzie zawarta pomiędzy Skarbem Państwa, w imieniu którego działa G. a Wnioskodawcą. Zawarcie tej umowy spowoduje wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego istniejącego na nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa. Konieczność zawarcia umowy wynika, z faktu przeznaczenia terenu pod realizację celu publicznego co wskazano powyżej. Odszkodowanie Wnioskodawcy wypłaci Skarb Państwa, w imieniu którego działa G.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy rozwiązanie umowy o wieczyste użytkowanie gruntów za odszkodowaniem podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy (stanowisko ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z dnia 7 stycznia 2010r.) odszkodowaniem jest wypłata określonej kwoty pieniędzy, która stanowi wynagrodzenie za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, służące zadośćuczynieniu poniesionym przez nią stratom.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Definicję towaru zawiera art. 2 pkt 6 ustawy o VAT stanowiący, że „rozumie się przez to rzeczy ruchome jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty”.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że „przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie”.

W ocenie Spółki wypłata odszkodowania, podobnie jak i jego otrzymanie nie może być uznane za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy otrzymane odszkodowanie nie zostało wymienione w ustawie jako czynność podlegająca VAT, otrzymane z tytułu odszkodowania pieniądze nie są towarem w rozumieniu przepisów dostawy o VAT, a zatem przekazanie prawa do rozporządzania nimi nie stanowi dostawy towarów.

Ponadto, zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT „przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemajacej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa”.

Naliczona w przedmiotowej sprawie kwota odszkodowania, za pozbawienie Spółki prawa użytkowania wieczystego gruntu, nie jest wynikiem świadczonej przez Spółkę usługi. Otrzymane z tytułu odszkodowania pieniądze są zadośćuczynieniem za utracone korzyści i czynność taka nie może być uznana za świadczenie usług.

Jednocześnie w piśmie z dnia 7 stycznia 2010r. Wnioskodawca wskazał, iż wnosi o udzielenie interpretacji indywidualnej w kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług umowy rozwiązania prawa użytkowania wieczystego zawieranej na podstawie art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (w brzmieniu obowiązującym do 15 grudnia 2006r., zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz zmianie niektórych innych ustaw - Dz. U. Nr 220, poz. 1601 z późn. zm., jak też zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 25 lipca 2008r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz zmianie niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2008r. Nr 154, poz. 958).

W ocenie Wnioskodawcy wypłata odszkodowania przez Skarb Państwa, w imieniu którego działa G. na rzecz Wnioskodawcy nie może być uznana za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Definicję towaru ustawodawca zawarł w art. 2 pkt 6 powołanej ustawy. Zgodnie z tą definicją, pod pojęciem towaru rozumie się rzeczy ruchome jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

W myśl postanowień art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług poprzez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
   
   

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Zatem jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot czynność taka jest objęta opodatkowaniem. Jednak opodatkowanie ma miejsce jedynie wtedy, gdy czynność ta zostanie wykonana przez podatnika podatku od towarów i usług, w związku z wykonywaną przez niego działalnością gospodarczą.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat. Za samodzielnie prowadzoną działalność gospodarczą ustawodawca rozumie również czynności wykonane jednorazowo, w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywanie ich w sposób częstotliwy.

W świetle art. 233 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.), w granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

Zacytowane powyżej unormowanie, jak również następne przepisy Kodeksu cywilnego (art. 234, art. 235, art. 237) kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i 2) wskazują, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi w istocie przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel, co ustawodawca uwzględnił również w przepisie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

W wyniku ustanowienia prawa wieczystego użytkowania dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem (towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy) na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak również w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, tak jak ma to miejsce w przypadku dokonywania sprzedaży gruntu przez właściciela.

Jak wynika ze wskazanego przez Wnioskodawcę art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.) – w brzmieniu obowiązującym do dnia 15 grudnia 2006r. – jeżeli przeznaczona na pasy drogowe nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Skarbu państwa została oddana w użytkowanie wieczyste, G. działając w imieniu Skarbu Państwa po dniu, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi stała się ostateczna, może zwrócić się do wieczystego użytkownika o rozwiązanie umowy o użytkowanie wieczyste za odszkodowaniem ustalonym według zasad obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości, a w przypadku umowy – żądać rozwiązania tej umowy w drodze postępowania sądowego.

Jak stanowi art. 19 ust. 5 ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do użytkowania wieczystego nabytego w sposób inny niż w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Zasady wypłaty odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości, które to stosuje się, w myśl art. 19 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach (…), również w przypadku rozwiązania umowy o wieczyste użytkowania, zostały zawarte w rozdziale 5 (art. 128 – 135 ww. ustawy) ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.). Zgodnie z brzmieniem art. 128 ust. 1 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającej wartości tych praw.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że G. działając w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa złożyła Wnioskodawcy ofertę zawarcia umowy rozwiązania prawa użytkowania wieczystego działki (przeznaczonej pod budowę autostrady) proponując zapłatę odszkodowania.

Wnioskodawca nabył prawo użytkowania wieczystego gruntu z mocy prawa na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez Wojewodę.

W zaistniałej sytuacji znalazł zastosowanie art. 19 ust 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. z 2003r. Nr 80, poz. 721 z późn. zm.) w związku z art. 5 ustawy z 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2006r. Nr 220, poz. 1601 z późn. zm.).

W przedmiotowej sprawie lokalizacja inwestycji została ustalona na podstawie decyzji Wojewody z dnia 10 października 1996r., o ustaleniu lokalizacji autostrady płatnej w obrębie województwa A. od granicy z województwem B do węzła w C. Podstawę prawną tej decyzji stanowił art. 21 i 22 ustawy z dnia 17 października 1994r. o autostradach płatnych. Przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2003r., Nr 80, poz. 721 z późn. zm.) nie uchyliły decyzji lokalizacyjnych wydanych w trybie przepisów o autostradach płatnych.

Rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego nieruchomości następuje w trybie art. 19 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych w brzmieniu obowiązującym do 15 grudnia 2006r. (zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz zmianie niektórych innych ustaw - Dz. U. Nr 220, poz. 1601 z późn. zm., jak też zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 25 lipca 2008r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz zmianie niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2008r. Nr 154 poz. 958).

Umowa rozwiązania prawa wieczystego użytkowania gruntów będzie zawarta pomiędzy Skarbem Państwa, w imieniu którego działa G. a Wnioskodawcą. Zawarcie tej umowy spowoduje wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego istniejącego na nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa. Konieczność zawarcia umowy wynika, z faktu przeznaczenia terenu pod realizację celu publicznego co wskazano powyżej. Odszkodowanie wnioskodawcy wypłaci Skarb Państwa, w imieniu którego działa G.

W świetle cytowanych wyżej przepisów, w sytuacji przedstawionej we wniosku, będzie miała miejsce dostawa towarów (gruntu objętego prawem użytkowania wieczystego), w zamian za odszkodowanie, a zatem czynność, do której wprost odnosi się art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. W tym przypadku, odszkodowanie pełnić będzie funkcję wynagrodzenia za zbycie (rozwiązanie umowy) prawa wieczystego użytkowania gruntu.

W związku z powyższym skoro, jak wskazano powyżej, transakcja rozwiązania umowy o wieczyste użytkowanie gruntów za odszkodowaniem będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług jako odpłatna dostawa towarów, wobec czego nie może mieć równocześnie zastosowania art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT.

Oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawcy należało uznać je za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

W kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług odszkodowania wypłaconego przez G. zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego , po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.