INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 04 lutego 2010r. (data wpływu do tut. Biura – 08 lutego 2010r.), uzupełnionym w dniu 02 kwietnia 2010r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w spadku po mężu kwoty wypłaconej tytułem spłaty wierzytelności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 08 lutego 2010r. wpłynął do tut. Biura wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w spadku po mężu kwoty wypłaconej tytułem spłaty wierzytelności. W związku z brakami formalnymi, pismem z dnia 29 marca 2010 Znak: IBPB II/1/436-35/10/AŻ oraz IBPB II/1/415-150/10/AŻ wezwano wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 04 kwietnia 2010r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Mąż wnioskodawczyni wraz z dwoma znajomymi (osoby fizyczne) wykupił w 2001r. od Banku będącego wówczas w upadłości wierzytelność, która była poręczona hipoteką na obiekcie sportowym. W 2001r. po wpłacie ustalonej kwoty mąż wnioskodawczyni został wpisany do księgi wieczystej tego obiektu jako jeden z nowych wierzycieli. W lipcu 2007r. mąż wnioskodawczyni zmarł. Na mocy prawomocnego postanowienia Sądu wnioskodawczyni jest jedyną spadkobierczynią. W postępowaniu spadkowym przeprowadzonym w 2007r. wnioskodawczyni nie wykazała majątku z tego tytułu, ponieważ go faktycznie wówczas nie było. Wnioskodawczyni nie wiedziała jaka to będzie kwota, ani też kiedy i czy w ogóle będzie. Sprawa spłaty długu ciągnęła się do grudnia ubiegłego roku kiedy to obiekt został przez właściciela sprzedany. Zgodnie z wcześniejszą umową notarialną zawartą pomiędzy właścicielem obiektu a wierzycielami oraz umową sprzedaży zawartą 04 grudnia 2009r. nabywcy wpłacili na konto wnioskodawczyni określoną kwotę. Część pieniędzy wpłynęła 23 grudnia 2009r., a pozostała kwota 05 stycznia 2010r. Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej, jest osobą niepełnosprawną i pracuje jako nauczycielka. W uzupełnieniu wniosku wnioskodawczyni wskazała, iż środki na zakup przedmiotowej wierzytelności pochodziły z pożyczki zaciągniętej na ten cel przez jej męża. Wnioskodawczyni wraz z mężem nie posiadała rozdzielności majątkowej.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy otrzymane pieniądze należy traktować jako spadek po mężu – jeśli tak to czy cała otrzymana kwota stanowi spadek czy połowa tej kwoty i czy w związku z tym wnioskodawczyni jest zobowiązana do uiszczenia podatku od spadku...

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż pieniądze, które otrzymała są efektem działań jej zmarłego męża, nie zaś jej pracy zarobkowej czy jakiejkolwiek innej działalności zarobkowej, nie powinny być zatem traktowane jako przychód wnioskodawczyni, a jedynie jako spadek po mężu. Wnioskodawczyni wskazała, iż w 2007r. dotrzymała terminu zgłoszenia spadku (wówczas zgłosiła nabycie spadku przed upływem miesiąca); obecnie termin ten wynosi 6 miesięcy od nabycia praw lub uzyskania wiadomości o spadku. Wnioskodawczyni podnosi, iż wiadomość uzyskała w grudniu 2009r.; sądzi zatem, że nie powinna płacić podatku od spadku.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznaczyć należy, że niniejszą interpretacją dokonano wyłącznie oceny stanowiska wnioskodawczyni w zakresie podatku od spadków i darowizn w części dotyczącej skutków podatkowych nabycia w spadku po mężu kwoty wypłaconej tytułem spłaty wierzytelności. Natomiast wniosek w pozostałej części, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, został rozstrzygnięty odrębną interpretacją.

Ponieważ opisane we wniosku nabycie w drodze spadku nastąpiło w 2007r. w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007r.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) - w brzmieniu obowiązującym w 2007r. - podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia.

Jako że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „spadek”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym.

W myśl art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa takie jak wierzytelności i obowiązki, ale także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa. W myśl art. 922 § 2 ww. ustawy nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. W obrębie zakresu pojęcia praw ściśle związanych z osobą spadkodawcy, znajdują się prawa mające służyć zaspokojeniu określonych interesów konkretnej osoby ze względu na jej indywidualną sytuację, np. roszczenie alimentacyjne, czy uprawnienie do renty.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 K.c.).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż mąż wnioskodawczyni wraz z dwoma znajomymi (osoby fizyczne) wykupił w 2001r. od Banku, będącego wówczas w upadłości wierzytelność, która była poręczona hipoteką na obiekcie sportowym. W 2001r. po wpłacie ustalonej kwoty mąż wnioskodawczyni został wpisany do księgi wieczystej tego obiektu jako jeden z nowych wierzycieli. Wnioskodawczyni wraz z mężem pozostawała we wspólności ustawowej, a środki przeznaczone na zakup przedmiotowej wierzytelności pochodziły z pożyczki zaciągniętej przez męża wnioskodawczyni. W lipcu 2007r. mąż wnioskodawczyni zmarł. Na mocy prawomocnego postanowienia Sądu wnioskodawczyni jest jedyną spadkobierczynią. W postępowaniu spadkowym przeprowadzonym w 2007r. wnioskodawczyni nie wykazała majątku z tego tytułu. Sprawa spłaty długu ciągnęła się do grudnia 2009r. kiedy to obiekt został przez właściciela sprzedany. Nabywcy wpłacili na konto wnioskodawczyni określoną kwotę pieniężną.

Z treści przywołanych powyżej przepisów oraz opisanego stanu faktycznego wynika, że wnioskodawczyni nabyła tytułem spadku po zmarłym mężu prawo majątkowe w postaci wierzytelności, która przysługiwała jej mężowi. Przedmiotowa wierzytelność jest prawem majątkowym podlegającym opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Następcy prawni spadkodawcy uzyskują przysługujące mu prawo majątkowe w tym zakresie na zasadzie sukcesji uniwersalnej wynikającej z zapisu art. 922 § 1 K.c.

Odnosząc się jednakże do stanowiska wnioskodawczyni, iż pieniądze które otrzymała są efektem działań jej zmarłego męża, nie zaś jej pracy zarobkowej czy jakiejkolwiek innej działalności, a zatem powinny być traktowane wyłącznie jako spadek po mężu, należy zauważyć, iż stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.). Zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje pomiędzy małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa, obejmująca ich dorobek (wspólność ustawowa) i ma ona charakter współwłasności łącznej (bezudziałowej). Stosownie do treści art. 32 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dorobkiem małżeńskim są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub jednego z nich. Zgodnie z ogólną zasadą uregulowaną w art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Stwierdzić zatem należy, iż przedmiotowa wierzytelność wchodziła w skład majątku wspólnego małżonków, tym samym tylko połowa wierzytelności wchodzi w skład masy spadkowej po mężu wnioskodawczyni.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy tytułem dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku - art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustaw.

W myśl art. 6 ust. 4 tej ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – w brzmieniu obowiązującym w 2007r. - zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu - art. 4a ust. 2 cyt. ustawy.

Stosownie do art. art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobiew okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
   
   

Zgodnie natomiast z brzmieniem wyżej powołanego art. 4a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 - obowiązującym od 01 stycznia 2009r.- terminy zgłoszenia, o których mowa w tych przepisach zostały wydłużone do 6 miesięcy. Przy czym terminy określone znowelizowanym przepisem stosuje się w przypadkach, w których obowiązek podatkowy powstał po dniu 31 grudnia 2008r. – art. 2 ustawy z dnia 10 października 2008r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz .U. z 2008r. Nr 203, poz.1267).

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Zgodnie z art. 4a ust. 3 ww. ustawy w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa m.in. w ust. 1, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Stosownie do treści przepisu art. 17a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Natomiast w myśl art. 17a ust. 3 powyższej ustawy w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych niewykazanych w zeznaniu podatkowym, podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania podatkowego organowi, któremu złożono zeznanie podatkowe, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu.

Mając zatem na uwadze przytoczone powyżej uregulowania prawne oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, iż wnioskodawczyni korzystając z dobrodziejstwa art. 4a ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn winna była wykazać w pierwotnie składanym zgłoszeniu również istniejącą wierzytelność. Brak skonkretyzowanej wartości tej wierzytelności nie zwalniał wnioskodawczyni z obowiązku zeznania jego istnienia w zeznaniu podatkowym (zgłoszeniu nabycia). Skoro jednak wnioskodawczyni nie wykazała w zeznaniu podatkowym (zgłoszeniu nabycia) - będąc do tego zobowiązaną - nabycia ww. prawa majątkowego po zmarłym mężu, to zgodnie z powołanym wyżej art. 17a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn winna to prawo majątkowe wykazać w zeznaniu podatkowym. Powyższe oznacza, że niczym nieuprawnione jest stanowisko wnioskodawczyni, iż nie wykazała tego majątku, gdyż wówczas jeszcze go nie było. Prawo majątkowe jakim jest wierzytelność istniało już od momentu jego zakupu tj. od 2001r., a fakt istnienia tego roszczenia był znany wnioskodawczyni w chwili nabycia spadku.

Reasumując należy stwierdzić, że skoro wnioskodawczyni nie dopełniła obowiązku ujawnienia w zeznaniu podatkowym (zgłoszeniu nabycia) całej masy spadkowej, ujawniając tylko jej część a pomijając przysługującą jej wierzytelność (1/2część), która była znana w chwili śmierci spadkodawcy, to z tego faktu nie można wysnuwać podstawy do skorzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, ponieważ w opisanej we wniosku sytuacji nie ma zastosowania przepis art. 4a ust. 2 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawczyni nabyła spadek w 2007r., a zatem zgodnie z przytoczonym powyżej art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – w brzmieniu obowiązującym w 2007r. - dla celów zastosowania tegoż zwolnienia zgłoszenie takie winno było być dokonane w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia stwierdzającego nabycie spadku. Powoływany zatem przez wnioskodawczynię 6 miesięczny termin nie znajdzie tutaj zastosowania, aby bowiem móc skorzystać z omawianego zwolnienia wnioskodawczyni winna była zgłosić przedmiotową wierzytelność w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Podkreślić bowiem należy, iż termin 6 miesięcy, na który wnioskodawczyni się powołuje, dotyczy tych przypadków, w których obowiązek podatkowy powstał po dniu 31 grudnia 2008r. W przedmiotowym przypadku obowiązek powstał w 2007r.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.