INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 28 grudnia 2009 r. (data wpływu do tut. BKIP 31 grudnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych z tytułu zawartej ugody sądowej - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 grudnia 2009 r. wpłynął do tut. BKIP ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych z tytułu zawartej ugody sądowej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka zawarła jako kupujący ze Spółką E. jako sprzedawcą umowę sprzedaży oraz umowę ramową. Przedmiotem obydwu umów była sprzedaż cementu. Umowy nie zostały zrealizowane, tzn. cement nie został dostarczony. Pismem datowanym na dzień 22 stycznia 2009r. Wnioskodawca złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy sprzedaży.

Z kolei Spółka E. pismem datowanym na dzień 28 stycznia 2009r. złożyła oświadczenie o rozwiązaniu umowy ramowej. W wyniku przeprowadzonych rozmów i negocjacji strony zawarły w dniu 6 lutego 2009r. porozumienie, na mocy którego rozwiązały obydwie wskazane wyżej umowy bez roszczeń po którejkolwiek ze stron oraz bez wskazywania przyczyn niewykonania umów.

W związku z zawarciem dwóch wskazanych wyżej umów Wnioskodawca zawarł w Polsce kilka umów na sprzedaż cementu. M.in. Wnioskodawca w dniu 26 marca 2008r. zawarł ze Spółką D. umowę kupna-sprzedaży. Wobec okoliczności, że nie zostały zrealizowane dostawy cementu na podstawie umów zawartych przez Wnioskodawcę ze Spółką E. również Wnioskodawca nie dostarczył cementu zgodnie z umową z 26 marca 2008r. W takim stanie rzeczy Spółka D. powołując się na postanowienia umowy kupna - sprzedaży z dnia 26 marca 2008r. o karach umownych zażądała zapłaty kwoty 1.016.360,67 zł tytułem kar umownych. Wnioskodawca odmówił zapłaty żądanej kwoty. W konsekwencji Spółka D. wystąpiła z pozwem do Sądu Arbitrażowego przy Regionalnej Izbie Gospodarczej o zapłatę kwoty 152.454,10 zł, która to kwota odpowiadała 15% całego roszczenia zgłaszanego przez Spółkę D. W pozwie tym Spółka D. wyraźnie zaznaczyła, że pozostałą część roszczenia, tj. pozostałą część kwoty 1.016.360,67 zł dochodzić będzie w okresie późniejszym. W toku prowadzonego postępowania strony zawarły w dniu 25 listopada 2009r. ugodę, na podstawie której Wnioskodawca zobowiązał się do zapłaty na rzecz Spółki D. kwoty 280.000 zł z tytułu odszkodowania, które rekompensuje straty poniesione przez Spółkę D. w związku z wydatkami na realizację umowy. Kwota, o której mowa w zdaniu poprzednim, zaspokaja w całości wszelkie roszczenia Spółki D. z umowy. Zgodnie z regułami postępowania przed Sądem Arbitrażowym przy Regionalnej Izbie Gospodarczej podstawowe postanowienia ugody zostały zamieszczone w wyroku wydanym przez Sąd Arbitrażowy w tym samym dniu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota odszkodowania w wysokości 280.000 zł do zapłaty której zobowiązał się Wnioskodawca w ugodzie i wyroku z 25 listopada 2009r. jest kosztem uzyskania przychodów...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z opisanym wyżej stanem faktycznym Wnioskodawca zawarł dwie umowy na dostawę cementu przez Spółkę E. Obydwie Spółki stały na stanowisku, że dostawa cementu nie została zrealizowana z przyczyn leżących po drugiej stronie. Nie doszło jednak do ostatecznych i wiążących ustaleń co do przyczyny niewykonania obydwu umów, albowiem w powołanym wyżej porozumieniu z 6 lutego 2009r. strony rozwiązały umowy bez wzajemnych roszczeń i bez wskazania przyczyn niewykonania umów. Również w sporze pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką D. strony stały na stanowisku, że niewykonanie umowy nastąpiło z przyczyn leżących po drugiej stronie. Jednakże ostatecznie strony zawarły ugodę z dnia 25 listopada 2009r., w której strony pominęły, zgodnie z naturą ugody, kwestię przyczyn niewykonania umowy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Z kolei zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad, albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Zgodnie z dosłownym brzmieniem ugody i wyroku z 25 listopada 2009r. Wnioskodawca zobowiązał się do zapłaty na rzecz Spółki D. kwoty 280.000 zł z tytułu odszkodowania, które rekompensuje straty poniesione przez Spółkę D. na realizację umowy z 26 marca 2008r.

Wobec wskazanych okoliczności Wnioskodawca stoi na stanowisku, że kwota 280.000 zł pozostająca do zapłaty na rzecz Spółki D. jest kosztem uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy w związku z art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy, albowiem jest wydatkiem związanym z zamierzonym przedsięwzięciem gospodarczym, tyle tylko, że nie zrealizowanym. Zakres art. 15 ust. 1 powyższej ustawy obejmuje nie tylko wydatki związane z rzeczywiście osiągniętymi przychodami, ale również wydatki poczynione na poczet zamierzonych przychodów. Ponadto należy wskazać, że kwota ta stanowi odszkodowanie tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez Spółkę D., w związku z umową z 26 marca 2008r., a zatem nie jest odszkodowaniem, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy. Dodać w końcu należy, że roszczenie zgłaszane przez Spółkę D. wynosiło w całości 1.016.316,67 zł, co oznacza, że zapłata kwoty 280.000 zł pozwoli uniknąć zapłaty wyższego odszkodowania.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określa art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy.

Literalne brzmienie przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie pozostawia wątpliwości, że nie wszystkie wydatki poniesione przez podatnika, stanowiące z ekonomicznego punktu widzenia koszty działalności, są kosztem uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, to pomiędzy tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowo - skutkowy tego typu, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Stosownie do treści art. 361 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) odszkodowanie to świadczenie, które wyrównuje straty poniesione przez poszkodowanego oraz utracone przez niego korzyści.

Do kosztów podatkowych nie zalicza się sankcji cywilnoprawnych w formie kar umownych czy odszkodowań z tytułów wymienionych w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ustawodawca kierował się w tym względzie zasadą, aby nie premiować działań sprzecznych z istotą umów, zagrożonych karami.

W przepisie art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ustawodawca wprost wyraża, jakiego rodzaju kary umowne i odszkodowania nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Są to kary czy odszkodowania wynikające z nienależytego wykonania zobowiązań. Kary są wynikiem niewłaściwego działania lub zaniechania dłużnika.

Co do pozostałych kar i odszkodowań, chociaż niewymienionych w negatywnym katalogu zawartym w art. 16 ust. 1 ustawy nie oznacza to, że automatycznie można taki wydatek uznać za koszt podatkowy. Pomiędzy poniesionym kosztem a potencjalnym przychodem musi bowiem zaistnieć związek przyczynowo - skutkowy, albo musi być to wydatek poniesiony w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

W przedmiotowej sprawie odszkodowanie zostało przez Spółkę zapłacone w wyniku ugody zawartej z kontrahentem Spółki, na podstawie której Wnioskodawca zobowiązał się do zapłaty na rzecz Spółki D. kwoty 280.000 zł z tytułu odszkodowania, które rekompensuje straty poniesione przez Spółkę D. w związku z wydatkami na realizację umowy. Kwota, o której mowa powyżej, zaspokaja w całości wszelkie roszczenia Spółki D. z umowy.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż w praktyce w ogóle nie doszło do wykonania umowy, a zatem nie można mówić o wadach towarów (robót, usług). Wypłacone odszkodowanie nie mieści się zatem w katalogu kar i odszkodowań wyłączającym go z kosztów uzyskania przychodów, zawartym w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy.

W związku z powyższym, aby uznać przedmiotowe odszkodowanie za koszt podatkowy należy zbadać czy zostanie spełniona ogólna przesłanka wynikająca z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. czy istnieje związek przyczynowo - skutkowy poniesionego wydatku z przychodem, czy też wydatek ten służył zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Odszkodowanie winno zatem być poniesione w celu osiągnięcia przychodu albo w celu zabezpieczenia bądź zachowania źródła przychodów.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż Spółka zawarła w Polsce kilka umów na sprzedaż cementu. Wobec okoliczności, że nie zostały zrealizowane dostawy cementu na podstawie umów zawartych przez Wnioskodawcę ze Spółką E., Wnioskodawca nie dostarczył cementu do Spółki D. zgodnie z umową z 26 marca 2008r. W takim stanie rzeczy Spółka D. powołując się na postanowienia ww. umowy sprzedaży zażądała zapłaty kwoty 1.016.360,67 zł tytułem kary umownej.

W wyniku zawartej ugody w związku z ww. roszczeniem Spółka zobowiązała się do zapłaty kwoty 280.000zł tytułem odszkodowania, które rekompensuje poniesione przez Spółkę D. straty.

Mając na uwadze powyższe, w przedstawionym przez Spółkę zdarzeniu przyszłym stwierdzić należy, iż nie istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem kosztu w postaci ww. odszkodowania w kwocie 280.000,00 zł za niewykonanie umowy cywilnej, a przychodami Spółki.

Gdyby Spółka realizując postanowienia umowy zawartej ze Spółką D. dostarczyła cement i pomimo to nie osiągnęła przychodu (dochodu), wówczas wydatki na ten cel mogłaby zaliczyć wg stosownych zasad do kosztów uzyskania przychodu.

Wydatki te bowiem byłyby poniesione w celu osiągnięcia przychodu, chociaż zamierzenie nie powiodło się. Wydatek na zapłacenie odszkodowania nie był wydatkiem poniesionym w celu uzyskania przychodu. Nie służył on również zachowaniu przychodu lub zabezpieczeniu źródła przychodu, a fakt zawarcia ugody sądowej, w wyniku której odszkodowanie wypłacone było niższe, niż roszczenie z tytułu kary umownej, nie ma istotnego w tej kwestii znaczenia.

Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego pod red. M. Szymczaka, Warszawa 1996, przez pojęcie „zachować” („zachowywać”) należy rozumieć „dochować coś w stanie nie zmienionym, nie naruszonym, utrzymać”. Natomiast „zabezpieczyć” („zabezpieczać”) oznacza „uczynić bezpiecznym – nie zagrożonym; dać ochronę, ochronić”. Można zatem przyjąć, iż koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nie naruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób.

Zapłaty przedmiotowego odszkodowania w celu uniknięcia konieczności poniesienia większych wydatków nie można zatem w opisanym we wniosku zdarzeniu przyszłym uznać za „działanie w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów" w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jak już bowiem wskazano sama chęć zapobieżenia jeszcze większej stracie niż zapłacone odszkodowanie, która wystąpiłoby w przypadku zapłaty kary umownej, nie przesądza jeszcze, że jest to działanie w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Zatem stanowisko wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.