2012.01.12 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP1/443-1465/11/ES
z 12 stycznia 2012 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 1 września 2011r. (data wpływu 16 września 2011r.), uzupełnionym pismem z dnia 16 grudnia 2011r. (data wpływu 23 grudnia 2011r.) oraz pismem z dnia 5 stycznia 2012r. (data wpływu 12 stycznia 2012r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia:

czy od uzyskanego w 2010r. odszkodowania Gmina mogła nie odprowadzać podatku VAT,
czy obecnie Gmina ma możliwość jego odzyskania poprzez korektę złożonych deklaracji VAT,
czy od otrzymanych w przyszłości odszkodowań ulokowanych obecnie w depozycie sądowym Gmina musi odprowadzić podatek VAT

- jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 września 2011r. wpłynął do tut. organu wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia:

czy od uzyskanego w 2010r. odszkodowania Gmina mogła nie odprowadzać podatku VAT,
czy obecnie Gmina ma możliwość jego odzyskania poprzez korektę złożonych deklaracji VAT,
czy od otrzymanych w przyszłości odszkodowań ulokowanych obecnie w depozycie sądowym Gmina musi odprowadzić podatek VAT.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 16 grudnia 2011r. (data wpływu 23 grudnia 2011r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 12 grudnia 2011r. znak IBPP1/443-1465/11/ES oraz pismem z dnia 5 stycznia 2012r. (data wpływu 12 stycznia 2012r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 27 grudnia 2011r. znak IBPP1/443-1465/11/ES.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (zdarzenie przyszłe):

Zgodnie z art. 27 ustawy z 27 października 1994r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym:

nieruchomości przeznaczone na pasy drogowe autostrad, stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego, stają się, z mocy prawa, własnością Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji dotycząca tych nieruchomości stała się ostateczna,
za nieruchomości, o których mowa w ust. 1, jednostkom samorządu terytorialnego przysługuje odszkodowanie, ustalone według zasad obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości,
wojewoda, w drodze decyzji, stwierdza nabycie nieruchomości przez Skarb Państwa oraz ustala odszkodowanie.

Gmina w 2010r. otrzymała taki rodzaj odszkodowania. Od kwoty odszkodowania Gmina odprowadziła podatek VAT – 22%. Kwota odszkodowania potraktowana została przez Gminę jako wielkość brutto. Przykładowo od kwoty odszkodowania 21.514 zł odprowadzono podatek (22%) w kwocie prawie 3.880 zł.

Gmina otrzymała również decyzje przyznające odszkodowania, w wyniku których fizycznie nie otrzymała kwoty deklarowanej w decyzji Wojewody. Kwoty odszkodowań trafiły do depozytu sądowego z powodu braku dokumentów potwierdzających prawo własności do nieruchomości wywłaszczonych na rzecz Skarbu Państwa.

Gmina w tym przypadku nie miała do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT. VAT nie obejmuje czynności, które polegają na realizacji uprawnień publicznoprawnych przez podmioty powołane do zadań publicznych. Wyłączenie czynności publicznoprawnych z opodatkowania VAT wynika z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. W przepisie tym czytamy: „Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych”. Na podstawie tego przepisu Gmina, uzyskując odszkodowanie, działała na rzecz podmiotu wykonującego zadania publiczne.

Brak obowiązku opodatkowania otrzymanego odszkodowania przez podatników niewystępujących w charakterze podatników VAT potwierdził naczelnik Urzędu Skarbowego: „(...) Dostawą towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy [od redakcji: ustawy o VAT], jest m.in. przeniesienie z nakazu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Z powyższego wynika, iż na podstawie powołanego art. 7 ust. 1 pkt 1 czynność wywłaszczenia nieruchomości dokonywana w drodze decyzji administracyjnej co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, przy czym obowiązek podatkowy z tego tytułu może powstać po stronie dotychczasowego właściciela nieruchomości, który z tytułu wywłaszczenia otrzymuje odszkodowanie. Zaznaczyć należy, że zaliczenie tego rodzaju czynności do dostaw towarów nie będzie w większości przypadków znaczyło faktycznego opodatkowania, bowiem wywłaszczenie dotyczy zazwyczaj własności prywatnej. Wobec tego, podmiot pozbawiony własności nie działa w tej sytuacji w charakterze podatnika. (...) Analogiczne rozwiązania dotyczą sytuacji, gdy przeniesienie własności nieruchomości następuje z mocy prawa w przypadku nieruchomości zajętych pod drogi publiczne (...)”. Pismo naczelnika Urzędu Skarbowego z 5 listopada 2004r., nr xxx.

W uzupełnieniu podano ponadto, że:

Przedstawiony we wniosku stan faktyczny dotyczy 20 szt. działek wydanych w ramach wywłaszczenia w zamian za odszkodowanie.

Decyzje o wypłacie odszkodowania stały się ostateczne w dniach:

19.10.2010r.
20.09.2010r.
18.06.2010r.
08.02.2011r.
13.07.2010r.
19.05.2010r.
23.11.2010r.
27.08.2010r.

Gmina otrzymała decyzje przyznające odszkodowanie za nieruchomości wydane w ramach wywłaszczenia, których dotyczy zarówno stan faktyczny jak i zdarzenie przyszłe. Są to decyzje:

19.10.2010r.
20.09.2010r.
08.02.2011r.
27.08.2010r.

Gmina otrzymała decyzje przyznające odszkodowanie za nieruchomości wydane w ramach wywłaszczenia, których dotyczy tylko stan faktyczny. Są to decyzje:

18.06.2010r.
13.07.2010r.
19.05.2010r.
23.11.2010r.

Działki, które Gmina wydała za odszkodowaniem, w momencie wydania były działkami niezabudowanymi.

W momencie nabycia działek, na przedmiotowych działkach Gminie nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Gmina była właścicielem tych działek z mocy prawa.

Przedmiotowe działki należące do Gminy wykorzystywane były od momentu wejścia w posiadanie do chwili wywłaszczenia w sposób podany poniżej:

a.stan faktyczny:

Nr działki i kiedy decyzja o wypłacie odszkodowania stała się ostateczna:

325/26 – 19.05.2010r.

585/1 – 18.06.2010r.

586/1 – 18.06.2010r.

587/1 – 18.06.2010r.

1389/12 – 18.06.2010r.

Powyższe działki w momencie wydania za odszkodowaniem, w momencie wydania były działkami niezabudowanymi.

Sposób wykorzystania tych działek od momentu wejścia w posiadanie do chwili wywłaszczenia to tereny zielone.

Działki nie były przedmiotem umowy najmu, dzierżawy.

Klasyfikacja działek na moment wywłaszczenia; przeznaczenie wynikające ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub decyzji o warunkach zabudowy to: rolnicza przestrzeń produkcyjna.

Nr działki i kiedy decyzja o wypłacie odszkodowania stała się ostateczna:

793/4 – 23.11.2010r.

791/2 – 23.11.2010r.

712/2 – 23.11.2010r.

326/4 – 23.11.2010r.

462/2 – 27.08.2010r.

473/1 – 27.08.2010r.

473/3 – 27.08.2010r.

538/2 – 19.10.2010r.

797/2 – 08.02.2011r.

263/1 – 08.02.2011r.

246/1 – 08.02.2011r.

300/1 – 20.09.2010r.

480/2 – 20.09.2010r.

613/1 – 20.09.2010r.

893/1 – 20.09.2010r.

Powyższe działki w momencie wydania za odszkodowaniem, w momencie wydania były działkami niezabudowanymi.

Sposób wykorzystania tych działek od momentu wejścia w posiadanie do chwili wywłaszczenia to tereny zielone – drogi dojazdowe do pól.

Działki nie były przedmiotem umowy najmu, dzierżawy.

Przedmiotowe działki nie były wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT.

Klasyfikacja działek na moment wywłaszczenia: Wszystkie działki były niezabudowane. Gmina nie posiada miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy.

Przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe dotyczy 14 szt. działek wydanych w ramach wywłaszczenia w zamian za odszkodowanie.

Gmina otrzymała 4 decyzje przyznające odszkodowania, których kwoty w części trafiły do depozytu sądowego.

Decyzje ustalające odszkodowania zawsze były decyzjami ustalającymi odszkodowanie na rzecz Gminy.

Przed wywłaszczeniem ww. działek właścicielem ich były różne osoby fizyczne.

Gmina nie posiada dokumentacji dotyczących prawa własności do nieruchomości za wywłaszczenie których odszkodowania trafiły do depozytu sądowego - Gmina miała przedmiotowe grunty we władaniu, ale nie spełniała warunków do skomunalizowania tych nieruchomości gdyż były one własnością innych - niż Skarb Państwa - podmiotów.

Działki, które Gmina wydała za odszkodowaniem, w momencie wydania były działkami niezabudowanymi.

W momencie nabycia działek na przedmiotowych działkach Gminie nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

b.zdarzenie przyszłe:

Nr działki i kiedy decyzja o wypłacie odszkodowania stała się ostateczna:

2/2 – 20.09.2010r.

279/1 – 20.09.2010r.

287/1 – 20.09.2010r.

632/2 – 20.09.2010r.

693/2 – 20.09.2010r.

693/4 – 20.09.2010r.

738/2 – 20.09.2010r.

751/2 – 20.09.2010r.

1396/8 – 20.09.2010r.

580/2 – 08.02.2011r.

1236/1 – 08.02.2011r.

534/2 – 19.10.2010r.

542/2 – 19.10.2010r.

539/2 – 27.08.2010r.

Powyższe działki w momencie wydania za odszkodowaniem, w momencie wydania były działkami niezabudowanymi.

Sposób wykorzystania tych działek od momentu wejścia w posiadanie do chwili wywłaszczenia to tereny zielone – drogi dojazdowe do pól, z wyjątkiem działki nr 1396/8, której sposób wykorzystania to tereny zielone.

Działki nie były przedmiotem umowy najmu, dzierżawy.

Przedmiotowe działki nie były wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT.

Klasyfikacja działek na moment wywłaszczenia: wszystkie działki były niezabudowane. Gmina nie posiada miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy. Przeznaczenie wynika ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub decyzji o warunkach zabudowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy od uzyskanego w 2010r. odszkodowania Gmina mogła nie odprowadzać podatku VAT?

Czy obecnie Gmina ma możliwość jego odzyskania poprzez korektę złożonych deklaracji VAT?

Czy od otrzymanych w przyszłości odszkodowań ulokowanych obecnie w depozycie sądowym Gmina musi odprowadzić podatek VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy (stanowisko uzupełnione pismem z dnia 16 grudnia 2011r.), w opisywanych przypadkach, mógł on i może w przyszłości nie odprowadzać podatku VAT od otrzymanych odszkodowań za wywłaszczoną na rzecz Skarbu Państwa nieruchomość.

Przejęcie towaru przez jeden organ publiczny od innego organu publicznego nie jest „działalnością gospodarczą” podlegającą VAT. Warto w tym przypadku powołać się na uchwałę, w której Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) odpowiedział na następujące pytanie: „Czy przekazanie rzeczy na spłatę zobowiązania podatkowego podlega opodatkowaniu VAT?”: „Przekazanie przez przedsiębiorcę Skarbowi Państwa lub jednostce samorządowej towarów w zamian za zaległości podatkowe nie powinno być opodatkowane VAT. Cechą VAT jest ekwiwalentność, a Skarb Państwa nie wykonuje żadnych czynności na rzecz podatnika, a jedynie realizuje swoje kompetencje z zakresu władzy publicznej. Nie robi tego w ramach obrotu gospodarczego, z którym VAT jest związany. Uchwała NSA w składzie siedmiu sędziów z 8 października 2007r., sygn. akt I FPS 2/07. Sytuacja opisana przez Wnioskodawcę jest analogiczna, tj. przeniesienie własności nie ma nic wspólnego z obrotem gospodarczym podlegającym VAT. Wzajemne przejęcia majątku pomiędzy organami administracji rządowej i samorządowej dokonywane w celu realizacji zadań publicznych nie powinny być traktowane jako obrót gospodarczy opodatkowany VAT.

Ponadto Wnioskodawca podał, że jego zdaniem Gmina ma możliwość odzyskania podatku VAT poprzez korektę deklaracji VAT. Na podstawie otrzymanej interpretacji Izby Skarbowej, Gmina złoży wniosek do Urzędu Skarbowego o stwierdzenie „ewentualnej” nadpłaty podatku VAT (jako nienależnie zapłaconego), składając równocześnie skorygowaną za dany okres/miesiąc deklarację. Prawo do zwrotu nadpłaty podatku wygasa po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego w którym upłynął termin jej zwrotu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że z uwagi na ścisłe powiązanie tematyki poruszanej we wniosku, tut. organ postanowił ująć kwestie dotyczące opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w jednej interpretacji.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., a od dnia 26 sierpnia 2011r. t. j. Dz. U. z 2011r. Nr 177 poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary – w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010r.) rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Natomiast przez towary – w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011r.) rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, pod pojęciem dostawy towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

W świetle powołanych przepisów, w sytuacji przedstawionej we wniosku, ma miejsce dostawa towarów (gruntu) w zamian za odszkodowanie.

Z przywołanych przepisów wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Od zasady tej ustawa przewiduje jednak pewne wyjątki. Na podstawie bowiem art. 15 ust. 6 cyt. ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W przypadku wywłaszczenia nieruchomości na cele budowy lub poszerzenia dróg w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Organem tym może być wojewoda lub starosta (na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) i ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t.j. Dz. U. z 2008r. Nr 193, poz. 1194 ze zm.), dokonujący wywłaszczenia w imieniu Skarbu Państwa. Czynność wykonywana przez organy dokonujące wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podmiotem, który realizuje dostawę jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, którym w przedmiotowej sprawie jest Gmina. Zbywając nieruchomość Gmina nie realizuje ani zadań własnych, ani zleconych, w tym przypadku dokonuje przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej prawa własności towaru w zamian za odszkodowanie. Wykonuje zatem czynność, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, występując w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 tej ustawy.

Ani organ władzy publicznej (wójt, burmistrz, prezydent miasta) ani urząd obsługujący ten organ (urząd gminy, czy też urząd miasta) wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Zarówno bowiem organy władzy publicznej, jak i urzędy obsługujące te organy nie są uznawane za podatników w zakresie czynności, które mieszczą się w ramach zadań, dla realizacji których zostały one powołane, dodatkowo pod warunkiem, iż czynności te nie są wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

A zatem w przedmiotowej sprawie przekazując grunty na rzecz Skarbu Państwa Gmina nie działa w imieniu Skarbu Państwa, lecz działała we własnym imieniu i na własny rachunek, jako właściciel nieruchomości dokonuje ich zbycia wskutek decyzji o wywłaszczeniu. Działania Gminy są tożsame z działaniami każdego innego podmiotu będącego właścicielem nieruchomości, w stosunku do którego skierowane zostało władcze działanie państwa zmierzające do wywłaszczenia, nie zmienia tego okoliczność, iż w zakresie zadań własnych gminy jest gospodarka nieruchomościami. W opisanym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym nie mamy bowiem do czynienia z gospodarowaniem nieruchomościami, jako wykonywaniem zadań własnych ale z wyzbyciem nieruchomości następującym wskutek decyzji o wywłaszczeniu. Dlatego też Wnioskodawca nie jest objęty wyłączeniem opisanym w art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Reasumując stwierdzić należy, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. W sytuacji zatem przeniesienia prawa własności nieruchomości gruntowej na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie, ma miejsce dostawa towarów (gruntu) w zamian za odszkodowanie. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną i ze względu na przedmiot, czynność taka objęta jest podatkiem od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie, opisane we wniosku działki będące własnością Wnioskodawcy (Gminy), przejęte zostały z mocy prawa (ustawa z 27 października 1994r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym) na własność Skarbu Państwa. Za część przejętych działek Wnioskodawcy zostało wypłacone w 2010r. odszkodowanie, od kwoty którego Gmina odprowadziła podatek VAT.

Działki, które Gmina wydała za odszkodowaniem, w momencie wydania były działkami niezabudowanymi.

Wnioskodawca określił, iż Gmina nie posiada miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy. Przeznaczenie działek wynikające ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub decyzji o warunkach zabudowy to: rolnicza przestrzeń produkcyjna.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007r. Nr 19, poz. 115, Nr 23, poz. 136 i Nr 192, poz. 1381 oraz z 2008 r. Nr 54, poz. 326), zwanych dalej "drogami", a także organy właściwe w tych sprawach.

Art. 11a ust. 1 ww. ustawy stanowi, że Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Do postępowania w sprawach dotyczących wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy (art. 11c ww. ustawy).

Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 ww. ustawy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 1, 2, 3, 4 i 4f ww. ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości. Linie rozgraniczające teren ustalone decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowią linie podziału nieruchomości.

Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.

Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych, własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

Art. 11i. ust. 2 tej ustawy stanowi, iż sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że w przypadku wydania decyzji o lokalizacji na danym gruncie inwestycji celu publicznego – w przedmiotowej sprawie decyzji dotyczącej inwestycji w zakresie autostrady – bez znaczenia pozostaje przeznaczenie gruntu wynikające ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jak również przeznaczenie gruntu wynikające z ewidencji gruntu. Obowiązującym dokumentem określającym przeznaczenie gruntu jest wydana przez wojewodę decyzja administracyjna wskazująca na przeznaczenie terenu w niej uwidocznionego pod zabudowę.

Ponadto w myśl przepisów prawa budowlanego jak i Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych drogi są budowlami.

Zgodnie z przepisem art. 3 pkt 1, 3 i 3a ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.) ilekroć w ustawie jest mowa o:

obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć:

budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,
obiekt małej architektury;

budowli - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;
obiekcie liniowym - należy przez to rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego.

Zgodnie natomiast z uregulowaniami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. Nr 112, poz. 1316 ze zm.) przez obiekty budowlane rozumie się konstrukcje połączone z gruntem w sposób trwały, wykonane z materiałów budowlanych i elementów składowych, będące wynikiem prac budowlanych. Obiekty inżynierii lądowej i wodnej są to wszystkie obiekty budowlane nie klasyfikowane jako budynki, tj.: drogi kołowe, drogi kolejowe, mosty, autostrady, drogi lotniskowe, zapory wodne, itp.

Zgodnie z brzmieniem art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem art. 41 ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 ustawy.

W myśl art. 146a pkt 1 ww. ustawy o VAT – dodanego do tej ustawy od dnia 1 stycznia 2011r. - w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Stosowanie do art. 43 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Mając na uwadze powyższe przepisy stwierdza się, iż opodatkowaniu podlegają dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych opodatkowane są tylko te, które stanowią tereny budowlane lub przeznaczone pod zabudowę.

Okoliczności rozpatrywanej sprawy wskazują na fakt, iż działki wymienione we wniosku zgodnie z decyzjami Wojewody zostały przejęte na własność Skarbu Państwa pod realizację inwestycji drogowej, a więc w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania zwolnienie od podatku VAT określone w art. 43 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy o podatku od towarów i usług regulujące możliwość zwolnienia dostawy terenów niezabudowanych i nieprzeznaczonych pod zabudowę.

Reasumując, przekazanie za odszkodowaniem przez Wnioskodawcę działek (wymienionych we wniosku zarówno w stanie faktycznym, jak i w zdarzeniu przyszłym) na cel publiczny stanowi odpłatną dostawę towarów i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Czynności będące przedmiotem wniosku nie spełniają bowiem warunku uprawniającego do korzystania ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż przedmiotem dostawy jest grunt przeznaczony zgodnie z decyzjami administracyjnymi pod zabudowę. Wnioskodawca winien zatem przedmiotowe dostawy opodatkować, mając na względzie art. 41 ust. 1 oraz art. 146a pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponieważ jak wskazano powyżej dostawa ww. działek podlega opodatkowaniu, wobec tego odpowiedź na pytanie dotyczące korekty deklaracji VAT w związku z odprowadzeniem podatku VAT z tytułu otrzymanego odszkodowania stała się bezprzedmiotowa, brak jest bowiem podstaw do złożenia korekt w tym zakresie.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawcy, iż mógł on nie odprowadzać podatku VAT od otrzymanych odszkodowań za wywłaszczoną na rzecz Skarbu Państwa nieruchomość oraz że ma możliwość odzyskania podatku VAT poprzez korektę deklaracji VAT, należało uznać za nieprawidłowe.

Gmina nie posiada dokumentacji dotyczących prawa własności do nieruchomości za wywłaszczenie których odszkodowania trafiły do depozytu sądowego - Gmina miała przedmiotowe grunty we władaniu, ale nie spełniała warunków do skomunalizowania tych nieruchomości, gdyż były one własnością innych - niż Skarb Państwa - podmiotów.

Odnośnie natomiast obowiązku odprowadzenia przez Wnioskodawcę podatku VAT od otrzymanych w przyszłości odszkodowań ulokowanych obecnie w depozycie sądowym, należy wskazać, że w myśl art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Zgodnie z art. 19 ust. 4 cyt. ustawy, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Zgodnie natomiast z § 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia z dnia 4 kwietnia 2011r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392 ze zm.) w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Należy zauważyć, iż stosownie do art. 106 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2011r., podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, ust. 4 i ust. 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Natomiast zgodnie z art. 106 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 kwietnia 2011r., podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Według art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług, a zatem wydanie nieruchomości za odszkodowaniem powinien udokumentować fakturą.

W świetle powyższego, ww. dostawę nieruchomości towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT należy uznać za dokonaną z momentem uprawomocnienia się decyzji ustalającej wysokość odszkodowania, bowiem dopiero z chwilą przyznania odszkodowania i ustalenia jego ostatecznej wysokości czynność ta nabiera odpłatnego charakteru.

Odnosząc zatem przedstawione zdarzenie przyszłe do powołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że przeniesienie z mocy prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie stanowi odpłatną dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, jednakże zdarzeniem przesądzającym o uznaniu przeniesienia prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie za czynność mającą odpłatny charakter jest uprawomocnienie się decyzji ustalającej wysokość odszkodowania.

Z wniosku wynika jednak, że kwoty odszkodowań trafiły do depozytu sądowego z powodu braku dokumentów potwierdzających prawo własności do nieruchomości wywłaszczonych na rzecz Skarbu Państwa. Gmina miała przedmiotowe grunty we władaniu, ale nie spełniała warunków do skomunalizowania tych nieruchomości, gdyż były one własnością innych niż Skarb Państwa podmiotów.

Zgodnie z § 18 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 stycznia 2008r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia gospodarki finansowej i działalności inwestycyjnej sądów powszechnych (Dz. U. Nr 11, poz. 69) sumy depozytowe są to sumy obce (środki pieniężne) przechowywane przez sądy, w szczególności kaucje, wadia oraz sumy stanowiące przedmiot sporu otrzymane w związku z postępowaniem sądowym.

W świetle powyższego jeżeli Wnioskodawca nie otrzymał ani całości ani części odszkodowania, lecz trafiło ono do depozytu sądowego, to u Wnioskodawcy nie powstał z tytułu tej transakcji obowiązek podatkowy, który zgodnie z powołanym wyżej § 3 ust. 3 rozporządzenia powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. Powstanie on zatem dopiero wtedy gdy Wnioskodawca faktycznie otrzyma w przyszłości kwoty odszkodowań.

Ponieważ, jak już wskazano powyżej działki te przeznaczone są pod inwestycje drogowe (pod zabudowę), w związku z powyższym Wnioskodawca winien przedmiotowe dostawy opodatkować, mając na względzie art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawcy, iż może on nie odprowadzać podatku VAT od otrzymanych w przyszłości odszkodowań za wywłaszczoną na rzecz Skarbu Państwa nieruchomość, należało uznać za nieprawidłowe.

Wyjaśnić ponadto należy, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Zauważa się też, iż zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) wyroki sądów są wydane w konkretnych sprawach i dotyczą wyłącznie tych spraw, w których zapadły.

Natomiast powołane przez Wnioskodawcę we wniosku pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego z 5 listopada 2004r., kształtuje sytuację prawną podatnika, dla którego zostało wydane, w jego indywidualnej sprawie, nie ma tym samym mocy prawa powszechnie obowiązującego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienia się ponadto, że zgodnie z art. 14b § 3 ww. ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art. 14 c § 1 tej ustawy, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika zatem, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Organ wydający interpretację nie jest natomiast uprawniony do analizowania i oceny załączonych do wniosku o interpretację dokumentów.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Józefa Ignacego Kraszewskiego 4A, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin