INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 31 sierpnia 2009 r. (data wpływu 7 września 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ujęcia w kosztach uzyskania przychodów odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 września 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ujęcia w kosztach uzyskania przychodów odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka z o.o. w dniu 28-08-2007 roku zawarła z Miastem umowę dzierżawy nieruchomości położonej przy ulicy B. w W. Poprzednie umowy dzierżawy mające za przedmiot w/w nieruchomość były zawierane począwszy od dnia 14-04-1997 r., kiedy to zawarto pierwszą umowę dzierżawy. Nieruchomość została wydzierżawiona z przeznaczeniem na obiekty magazynowe, parking, tymczasowy teren magazynowy i rozładunkowy, wiatę oraz obsługę komunikacyjną tych obiektów z obowiązkiem zapewnienia dojazdu do stacji nadawczej operatora Centertel. Na podstawie umowy dzierżawy datowanej na dzień 28-08-1997 roku, okres dzierżawy został ustalony od dnia 01-09-2007 do dnia 31-01-2008 r. W dniu 17-10-2007 Spółka zwróciła się do Miasta Urzędu Dzielnicy z wnioskiem o przedłużenie umowy dzierżawy. Pismem z dnia 12.11.2007 roku Spółka, w nawiązaniu do złożonego przez siebie wniosku o przedłużenie umowy, została poinformowana, iż przedmiotowa nieruchomość została częściowo przeznaczona do zbycia w drodze przetargu. Zarazem poinformowano Spółkę w tymże piśmie, iż nie jest wykluczone przedłużenie umowy dzierżawy w dotychczasowych granicach, poprzez zawieranie krótkich kilkumiesięcznych umów dzierżawy. Uzależniono to jednocześnie od zaawansowania procedur przetargowych, zmierzających do zbycia nieruchomości.

Pismem datowanym na dzień 2 stycznia 2008 roku Spółka ponownie zwróciła się do Miasta z wnioskiem o przedłużenie dzierżawy. W odpowiedzi na to pismo Spółka została poproszona o udzielenie informacji, na jakim etapie było wówczas realizowanie umownych obowiązków związanych z uporządkowaniem dzierżawionego terenu. Zarazem poinformowano Spółkę, iż rozważana jest możliwość przedłużenia umowy do dnia 31.05.2008 roku.

Pomimo wygaśnięcia umowy Urząd nie przystąpił do protokolarnego odbioru przedmiotu dzierżawy. Wobec czego Spółka użytkowała nieruchomość i systematycznie opłacała czynsz w wysokości wynikającej z ostatniej umowy, czego Miasto nigdy nie kwestionowało i przeciwko czemu nigdy nie oponowało, stwierdzając chociażby, iż wpłacona kwota jest świadczeniem nienależnym. Na dokonywanie opłaty Spółka nie otrzymywała żadnego dokumentu (faktury VAT, noty obciążeniowej), pomimo, iż wpłaty te były dokonywane w wysokości i terminach określonych w umowie z dnia 28-08-2007 roku.

W dniu 11-06-2008 roku, a więc niemal 5 miesięcy po wygaśnięciu umowy z dnia 28-08-2007 roku, Spółka otrzymała wezwanie przedsądowe do wydania nieruchomości poprzez usunięcie naniesień oraz przywrócenia terenu do stanu pierwotnego i zapłaty odszkodowania za zajmowanie nieruchomości będącej własnością Miasta. Niemniej jednak Miasto Stołeczne nigdy nie wystąpiło o przekazanie na jego rzecz przedmiotowej nieruchomości, ani nie wyznaczyło terminu protokolarnego zdania, które to zwyczajowo następowało w określonym, wskazanym przez Miasto terminie, przy udziale oddelegowanego pracownika Urzędu Dzielnicy.

W dniu 31 lipca 2008 r. Spółka otrzymała postanowienie Sądu Rejonowego o nadaniu klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu dotyczącemu wydania Miastu nieruchomości stanowiącej jej własność.

Dnia 29-08-2008 roku Spółka została poinformowana na piśmie przez Urząd, iż wpłaty dokonane na rzecz Urzędu Miasta zostały przekazane do Urzędu Dzielnicy i zostały zaliczone jako odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu, co nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, wobec czego, dokonywanych z tego tytułu wpłat nie dokumentuje się fakturami VAT. Podstawę naliczenia odszkodowania za rzekomo, zdaniem Spółki, bezumowne korzystanie stanowiło stosowne postanowienie zawarte w umowie dzierżawy, zgodnie z którym stawka za bezumowne korzystanie wynosiła 200% stawki czynszu.

Pismem datowanym na dzień 19-09-2008 roku, czyli 9 miesięcy po wygaśnięciu umowy dzierżawy, Miasto wyznaczyło na dzień 09-10-2008 roku termin protokolarnego przejęcia pierwszej części (fragmentu) gruntu. Przekazanie kolejnego fragmentu terenu odbyło się w dniu 05-12-2008 roku i zostało potwierdzone sporządzonym protokołem odbioru. W dniu 19-03-2009 Spółka otrzymała kolejne pismo wzywające do uiszczenia opłaty w wysokości 200% stawki odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu, pomimo, iż teren ten został już uprzednio przekazany. W dniu 04-05-2009 roku została zawarta pomiędzy Spółką a Urzędem Miasta kolejna umowa dzierżawy na nieruchomość, obejmująca fragment nieruchomości pierwotnie dzierżawionej na podstawie umowy z dnia 28-08-2007 roku.

W nowej umowie zaznaczono, iż Spółka zapłaci za okres od dnia 06-12-2008 do dnia 31-03-2009 roku (4miesiące) nie objęty pisemną umową dzierżawy kwotę 17 110,30 + VAT, która to kwota odnosi się do poprzednio zawartej umowy i wygasłej już umowy. Spółka na w/w kwotę otrzymała fakturę VAT.

W pismach z dnia 19-03-2009 Urząd Miasta poinformował Spółkę o wyliczaniu odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości w sposób następujący:

1. od 01-02-2008 do 15-06-2008 – 100% ceny za teren, zgodnie z załącznikiem nr 2 do zarządzenia Nr 3355/2006 Prezydenta Miasta z dnia 30-03-2006 w sprawie zasad wydzierżawienia na okres do 3 lat (cena stanowi: cena netto + VAT + wskaźnik waloryzacji),
2. od dnia 16-06-2008 do 09-10-2008 – 200% ceny za teren, zgodnie ze wspomnianym w pkt 1 załącznikiem
3. od 10-10-2008 do 05-12-2008 – 100% stawki zgodnie z zast. z pkt 1 (po wyłączeniu terenu przekazanego protokołem odbioru),
4. od 06-12-2008 do 31-03-2008 – 0,92 zł/m²/m-c za teren wykorzystywany pod drogę dojazdową.
   
   

Za okresy 1-4 Spółka nie otrzymywała żadnej faktury, ani noty księgowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

1. Czy odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu, o którym mowa we wniosku jest czynnością podlegającą ustawie o podatku od towarów i usług, a w konsekwencji czy Spółka powinna być obciążona na podstawie faktury VAT...
2. Czy odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu stanowi koszt uzyskania przychodu dla spółki...
   
   

Przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej są zagadnienia dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych, tj. pytanie oznaczone nr 2.

W części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, tj. pytanie oznaczone nr 1 wydana zostanie odrębna interpretacja indywidualna.

Stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 2:

Zgodnie z art. 15 ust.1 ustawy kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Z definicji tej wynika, iż między poniesionymi wydatkami a osiągniętym przychodem musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy. Kosztem uzyskania będą zatem wydatki bezpośrednio lub pośrednio związane z uzyskanym lub spodziewanym przychodem.

Z analizy art. 16 ust. 1 wynika, że dotyczy on jedynie zdarzeń spowodowanych wadliwością towarów lub robót i usług będących przedmiotem działalności gospodarczej, w tym przypadku wada jest podstawową przyczyną eliminacji poniesionych wydatków z kosztów podatkowych. Oznacza to, że kary umowne i odszkodowania z innych tytułów niż wymienione w tym przepisie, mogą stanowić koszt podatkowy.

Reasumując, zapłacone odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z gruntów nie zostało wymienione jako wydatek nie stanowiący kosztu uzyskania przychodu w świetle powołanego powyżej artykułu. Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż nieruchomość wykorzystywana była i jest w celu osiągania przychodów spółki, a zatem odszkodowanie to stanowi koszt uzyskania przychodu w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W związku z powyższym spółka stoi na stanowisku, iż odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu wykorzystywane do celów związanych z prowadzeniem działalności (tj. do celów magazynowo-rozładunkowych) stanowi koszt uzyskania przychodu. Stanowisko spółki jest zgodne z postanowieniem wydanym przez Izbę Skarbową w Gdańsku BI/423-0169/05, DP/P1/423-0075-05/AP z podobnym stanem faktycznym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określa ustawa z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych ( t.j. Dz. U. z 2000r., nr 54, poz. 654 z późn. zm. ) w art. 15 ust. 1, zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy.

Ustawodawca oparł tę konstrukcję na zasadzie klauzuli generalnej ( koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów oraz zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów) z enumeratywnym wyłączeniem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Literalne brzmienie przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie pozostawia wątpliwości, że nie wszystkie wydatki poniesione przez podatnika, stanowiące z ekonomicznego punktu widzenia koszty działalności, są kosztem uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, to pomiędzy tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy tego typu, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu, zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła. Każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej ocenie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku pomiędzy poniesionym kosztem a powstaniem przychodu lub zabezpieczeniem źródła uzyskiwania przychodów.

Kosztami uzyskania przychodów będą wydatki, które bezpośrednio przekładają się na uzyskiwane przychody, ale związek z przychodem, o którym mowa w przepisie art. 15 ust. 1 ustawy nie musi być wyłącznie bezpośredni, wystarczy że podatnik realnie zakłada że dany wydatek przyniesie w przyszłości skutek w postaci uzyskania przychodu. Może się więc zdarzyć, że skutek ten nie wystąpi, a mimo to podatnik ma prawo uznać, że wydatek został poniesiony w celu uzyskania przychodów i dokonać jego pozytywnej kwalifikacji.

Należy jednak wyraźnie podkreślić, że wykładnia art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazuje, że podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu tylko takie wydatki, w stosunku do których wykaże ich bezpośredni lub pośredni związek przyczynowy z uzyskanym lub zamierzonym przychodem, przy czym przy wykazywaniu celu działania nakierowanego na uzyskanie przychodu niezbędnym jest wykazanie racjonalności działania podatnika, co oznacza dochowanie należytej staranności; powinien on również działać w przekonaniu (ocenianym obiektywnie, a nie subiektywnie), że poniesienie kosztów po uwzględnieniu związków przyczynowo-skutkowych powinno doprowadzić do osiągnięcia przychodu, a zamiar poniesienia wydatków powinien być obiektywnie związany z osiągniętym lub nawet zamierzonym przychodem.

Ocena w zakresie zakwalifikowania wydatku do kosztów uzyskania przychodów, po stronie podatnika prowadzącego działalność gospodarczą uzasadnia zwiększone w stosunku do niego oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, skrupulatności i rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania a także znajomości obowiązującego prawa oraz następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy, w ocenie organu podatkowego, wydatek w postaci zapłaconego odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z gruntów ma związek z osiąganymi przez Spółkę przychodami z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Wydatek ten, nie został także wymieniony w art. 16 ustawy, gdzie ustawodawca ustanowił negatywną listę wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów. W przepisie art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ustawodawca wprost wyraża, jakiego rodzaju kary umowne i odszkodowania nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Są to kary czy odszkodowania wynikające z nienależytego wykonania zobowiązań. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Należy jednak zaznaczyć, że co do pozostałych kar i odszkodowań, chociaż niewymienionych w negatywnym katalogu zawartym w art. 16 ust. 1 ustawy nie oznacza to, że automatycznie można taki wydatek uznać za koszt podatkowy. Pomiędzy poniesionym kosztem a potencjalnym przychodem musi zaistnieć związek przyczynowo-skutkowy, albo musi być to wydatek poniesiony w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Reasumując, poniesiony przez Wnioskodawcę wydatek stanowiący odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu spełnia przesłanki określonej w art. 15 ust. 1 ustawy w zakresie celu nakierowanego na uzyskanie przychodów.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.