INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 8 sierpnia 2012 r. (data wpływu – 14 sierpnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu umorzenia odsetek – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 sierpnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu umorzenia odsetek.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółdzielnia Mieszkaniowa (Wnioskodawczyni) jest wierzycielem zadłużenia czynszowego za najem lokalu użytkowego będącego w Jej zasobach. Z uwagi na zaległości czynszowe sprawa została skierowana na drogę sądową, w związku z czym w dniu 23 czerwca 1997 r. Sąd Wojewódzki wydał wyrok w sprawie przeciwko dłużnikowi X (najemcy ww. lokalu) o zapłatę 27.144,86 zł wraz z odsetkami 35% w stosunku rocznym od 24 czerwca 1997 r. do dnia zapłaty. Niestety X zmarł w dniu 14 stycznia 1998 r. przed uregulowaniem należności. Sąd Rejonowy w wydanym w dniu 24 lutego 1998 r. postanowieniu stwierdził nabycie spadku po zmarłym przez A (żona), B (córka) oraz C (syn) w udziałach wynoszących 1/3 części w masie spadkowej każdy, przy czym spadek przyjęto z dobrodziejstwem inwentarza. Do masy spadkowej należy udział wynoszący 1/2 części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, wchodzącego w skład zasobów Wnioskodawczyni, wycenionego na kwotę 109.600.00 zł.

Natomiast w dniu 2 czerwca 1998 r. Pani A wystąpiła do Sądu Rejonowego o wydanie zezwolenia na rozporządzanie majątkiem małoletnich dzieci, tj. B i C, i otrzymała takie zezwolenie. Należność główna została spłacona przez spadkobiercę Panią A w dniu 1 lutego 2012 r. Do spłaty pozostały koszty postępowania sądowego oraz odsetki sądowe w wysokości 67.133,04 zł, ustalone na dzień spłaty należności głównej. Decyzją Rady Nadzorczej (11 kwietnia 2012 r.) Zarząd Spółdzielni został upoważniony do umorzenia 80% należnych odsetek, tj. kwoty 53.706,43 zł, po uregulowaniu przez spadkobiercę, tj. Panią A, 20% wartości należnych odsetek do dnia 30 września 2012 r.

Z kolei w dniu 9 lipca 2012 r. Pani A i Jej dzieci, tj. B i C, wystąpili do Sądu Rejonowego z wnioskiem o dział spadku i przyznanie majątku, tj. udziału wynoszącego 1/2 części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, wycenionego na 109.600,00 zł w równych częściach na każde z nich, oraz obciążenie kosztami postępowania każdej z ww. osób po 1/3.

Wobec powyższego zadano następujące pytania.

1. Czy umorzenie odsetek od długu stanowi przychód dla Pani A i czy w związku z tym Wnioskodawczyni winna wystawić Jej PIT- 8C ...
2. Czy w przypadku dokonania działu spadku, każdy z trzech spadkobierców odpowiada w 1/3 za zadłużenie ojca, którego zostali spadkobiercami, a tym samym czy PIT-8C winien być wystawiony dla wszystkich trzech spadkobierców, w częściach po 1/3 umorzonych odsetek...

Zdaniem Wnioskodawczyni, umorzenie należności z tytułu odsetek od zobowiązań należnych od spadkobierczyni zmarłego, która była zobowiązana do spłaty odsetek od długu jako następca prawny, stanowi przysporzenie w postaci nieodpłatnego świadczenia, które zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi Jej przychód podlegający opodatkowaniu. Odstąpienie od dochodzenia należnych odsetek ma konkretny wymiar finansowy dla spadkobierczyni, gdyż powoduje, że nie nastąpi uszczuplenie w Jej majątku, do którego musiałoby dojść, gdyby doszło do spłaty tych odsetek. Skoro zatem dłużnik osiąga korzyść majątkową to należy u niego rozpoznać przychód. Przychód ten powstał w momencie umorzenia odsetek i jest to przychód z innych źródeł zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego też – w opinii Wnioskodawczyni – należy wystawić PIT-8C na Panią A, ponieważ w momencie nabycia spadku, to ona zarządzała spadkiem małoletnich dzieci, a nadto przyczyniła się do powstania tak dużej kwoty zaległości. Jako główny spadkobierca odpowiadała za uregulowanie zaległości wobec Spółdzielni.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z kolei w myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 przytoczonej ustawy źródłem przychodów są inne źródła. W myśl zaś art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach (art. 20 ust. 1).

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego (korzyść) tzn. zarówno pieniężna jak i niepieniężna.

Kwestie dziedziczenia uregulowane zostały zaś w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), gdzie w myśl art. 922 § 1 i 2 prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, chyba że są ściśle związane z osobą zmarłego lub przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Wobec czego zaległości czynszowe, do uiszczenia których zobowiązany był spadkodawca, stanowią obowiązek (dług) przechodzący na spadkobierców. Zaznaczyć przy czym należy, iż art. 922 § 1 K.c. wyraża tzw. zasadę sukcesji uniwersalnej, co oznacza, że następcy prawni wstępują w dokładnie taką samą sytuację prawną i faktyczną, która istniała w chwili śmierci spadkobiercy.

Jednym ze skutków wejścia spadkobiercy w ogół praw i obowiązków majątkowych spadkodawcy jest powstanie po jego stronie odpowiedzialności za zobowiązania, których podmiotem był zmarły. W przytoczonym kontekście odpowiedzialność ta będzie rozumiana jako normatywna możliwość zaspokojenia się wierzyciela z majątku dłużnika w drodze postępowania egzekucyjnego, a zatem polega ona na tym, że wierzyciel spadkowy (tj. osoba, która była wierzycielem w stosunku do spadkodawcy) ma możliwość skierowania do majątku spadkobiercy egzekucji na wypadek, gdyby ten nie spełnił dobrowolnie ciążącego na nim obowiązku świadczenia.

Zgodnie zaś z art. 1034 § 1 Kodeksu cywilnego do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości udziałów. Natomiast w myśl § 2 tegoż artykułu od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów.

Z zaistniałego stanu faktycznego wynika, iż spadkobiercy przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, które reguluje art. 1031 § 2 K.c., co skutkowało ograniczeniem jej odpowiedzialności za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku, rozumianego jako wartość należących do majątku spadkowego aktywów.

Mając na względzie powyższe należy stwierdzić, że gdy po śmierci najemcy (będącego spadkodawcą) dochodzi do umorzenia powstałego z tego tytułu zadłużenia lub jego części u spadkobierców, którzy przejęli obowiązki dłużnika, powstaje przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast w rozpatrywanej sprawie, gdyby nie doszło do umorzenia odsetek, spadkobiercy byliby zobowiązani do spłaty ww. świadczenia do wyczerpania sumy odpowiadającej wartości stanu czynnego spadku (ustalonego w spisie inwentarza), co nie rodziłoby skutków podatkowych. Tym samym, w związku z umorzeniem odsetek, spadkobiercy uzyskają świadczenie nieodpłatne w postaci ich redukcji, która stanowi przychód.

W takiej sytuacji Wnioskodawczyni zobowiązana będzie do wystawienia informacji PIT-8C o wysokości uzyskanego przychodu z tytułu umorzonych odsetek, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, iż osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Reasumując, w następstwie umorzenia przez Wnioskodawczynię przedmiotowych odsetek, po stronie spadkobierców powstaje, podlegający opodatkowaniu, przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Ponadto, ponieważ w przedmiotowej sytuacji w miejsce zmarłego dłużnika wstąpiła trójka spadkobierców, zatem uznać należy, iż umorzenie odsetek stanowi co do zasady przychód dla każdego z nich. Wobec powyższego kwota umorzonych odsetek stanowi dla każdego z trójki spadkobierców przychód w części odpowiadającej jego udziałowi w masie spadkowej, stąd też, uwzględniając to, Wnioskodawczyni zobowiązana jest wystawić PIT-8C na nazwisko każdej z ww. osób.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.