Odpowiadając na pismo z dnia 29 listopada 2004 roku, w trybie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137 poz. 926 ze zm.) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Nowym Targu informuje, że zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Dla potrzeb podatku od towarów i usług ustawodawca przyjął własną definicję działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 15 ust. 2 cyt. ustawy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jednocześnie zgodnie z art. 15 ust. 3 cyt. ustawy za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:
1) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.),
2) wykonywanych przez osobę fizyczną na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,
3) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Zatem w art. 15 ust. 1 cyt. ustawy ustawodawca postanowił, że podatnikami podatku od towarów i usług są jedynie podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, a więc działający bez stosunku podporządkowania, w warunkach niepewności do rezultatu podjętej działalności czyli na własny rachunek i ryzyko.

Natomiast z art. 15 ust. 3 pkt 2 i 3 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że w przypadku, gdy umowa zlecenia nie jest zawarta przez usługodawcę z jego pracodawcą, ani nie jest wykonywana na rzecz pracodawcy , a także gdy w tak nazwanych umowach nie określono cech istotnych dla umowy o pracę – co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia, a przede wszystkim odpowiedzialności zatrudniającego za czynności zatrudnianego- podlegają one opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z tytułu samodzielnej działalności gospodarczej, gdyż wykonujący te czynności usługodawca, nie jest wówczas pozbawiony przymiotu samodzielności przy realizacji tych umów na własny rachunek i ryzyko.

Podatnicy ci mają możliwość korzystania ze zwolnienia podmiotowego, dla tzw. drobnych przedsiębiorców, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro tj. 45.700 (kwota w 2004 r.).

Wskazane w art. 15 ust. 3 czynności, wykonywane w określonych w tych przepisach warunkach – nie spełniają wymogu uznania ich za realizowane w sposób samodzielny (niezależny), co jest niezbędną przesłanką uznania działalności gospodarczej za opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Tym samym podmioty realizujące powyższe czynności- kwalifikujące się jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy – lecz pozbawione przymiotu samodzielności (niezależności) przy ich wykonywaniu, nie są podatnikami podatku od towarów i usług a ich usługi pozostają poza systemem podatku od towarów i usług, jako nie podlegające temu podatkowi.

Analiza przedłożonych umów noszących tytuł „umowa zlecenia” z dnia 1 lutego 2004 r., 1 lipca 2004 r., 1 października 2004 r. wskazuje, że charakter tych umów nie jest jednoznaczny, ich realizacja ma miejsce w warunkach zbliżonych do świadczenia pracy (w mojej ocenie brak przymiotu samodzielności przy wykonywaniu usług) a zatem świadczone usługi pozostają poza systemem ustawy, jako niepodlegające temu podatkowi.