INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia18 września 2012 r. (data wpływu 24 września 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi faktoringu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 września 2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług faktoringu,.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Bank jest bankiem mającym siedzibę na terytorium Polski wykonującym czynności bankowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.). Główną działalnością Banku jest świadczenie usług finansowych (usług pośrednictwa finansowego). W ramach tej działalności Bank oferuje swoim klientom usługę polegającą na finansowaniu spłaty wierzytelności pod postacią różnych rodzajów faktoringu.

W ramach oferty Banku znajdują się następujące usługi:

1. Faktoring zwykły, a w jego ramach:
   1. faktoring niepełny,
   2. faktoring pełny z cesją wierzytelności z umowy ubezpieczenia na rzecz Banku — polisa indywidualna Faktoranta - (z roszczeniem do ubezpieczyciela)
   3. faktoring pełny z ubezpieczeniem - polisa globalna Banku (z roszczeniem do ubezpieczyciela).
2. Faktoring odwrotny
3. Usługa „finansowanie wierzytelności” będąca odmianą faktoringu zwykłego, występująca w dwóch odmianach:
   1. finansowanie wierzytelności z prawem regresu do Faktoranta,
   2. finansowanie wierzytelności bez prawa regresu do Faktoranta.
   
   
   

Umowy faktoringu klasycznego zawierane są z przedsiębiorcą (dalej: „Faktorant” albo „Zbywca”) posiadającym wierzytelności z tytułu realizacji kontraktu z kontrahentem (dalej: Dłużnik”). Na podstawie umowy Bank (dalej: Faktor”) nabywa od Faktoranta niewymagalne wierzytelności pieniężne przed terminem ich zapłaty wynikającym z przedstawionej przez niego faktury dokumentującej transakcję z Dłużnikiem, płacąc Faktorantowi cenę nabycia. Na poczet ceny nabycia Bank przelewa na konto Faktoranta zaliczkę stanowiąca określony w umownie procent takich wierzytelności (dalej: „Zaliczka”). Następnie, po spłaceniu wierzytelności przez Dłużnika, Bank przelewa na konto Faktoranta różnicę pomiędzy uprzednio wypłaconą kwotą Zaliczki a kwotą spłaty przez Dłużnika.

Umowa faktoringu odwrotnego zawierana jest natomiast nie z wierzycielem danego stosunku prawnego, lecz z dłużnikiem („Odbiorca”) zobowiązanym do zapłaty określonej kwoty swemu wierzycielowi (dalej: „Dostawca”) w związku z nabyciem od niego towarów bądź usług. W wyniku tej umowy Bank spłaca wierzyciela Odbiorcy, pobierając stosowne wynagrodzenie. W wyniku zawarcia umowy faktoringu odwrotnego Bank staje się wierzycielem na podstawie subrogacji (wejście w prawa wierzyciela). Odbiorca rozlicza się z Bankiem w ustalonym w umowie terminie (w terminie płatności lub po terminie płatności wskutek umownego wydłużenia terminu płatności).

Koszt prowizji administracyjnej oraz odsetek za finansowanie od dnia spłaty do terminu płatności faktury ponosi Dostawca. Pozostałe koszty obciążają Odbiorcę, w tym także koszty odsetek karnych od zaległości (odsetki za opóźnienie).

W ramach usług faktoringu odwrotnego Bank wykonuje następujące czynności, za które pobiera odpowiednio niżej określone wynagrodzenie:

1. przyznanie limitu faktoringowego (udostępnienie możliwości finansowania i odroczenie terminu zapłaty) - prowizja przygotowawcza płatna po zawarciu umowy oraz w każdą rocznicę zawarcia umowy,
2. zwiększenie limitu - prowizja pobierana w dniu zwiększenia limitu,
3. zmiana warunków umowy - opłata za zmianę warunków umowy pobierana za sporządzenie aneksu do umowy, za wyjątkiem sytuacji zwiększenia lub odnowienia limitu,
4. czynności administracyjne - prowizja administracyjna (operacyjna) od kwoty nominalnej wierzytelności, pobierana przez potrącenie z kwoty Zaliczki wypłacanej Dostawcy,
5. analiza zaangażowania faktoringowego - prowizja od stanu zadłużenia na koniec roku pobierana od kwoty zaangażowania faktoringowego (wierzytelności niespłacone na koniec roku) według stanu wierzytelności na koniec każdego roku kalendarzowego,
6. finansowanie Dostawcy - odsetki za finansowanie naliczane i pobierane od kwoty Zaliczki za okres od dnia wypłaty Zaliczki na rachunek Dostawcy do dnia poprzedzającego termin wymagalności wierzytelności;
7. prolongata płatności - odsetki za prolongatę naliczane od aktualnej kwoty Zaliczki za okres od terminu wymagalności z faktury do dnia poprzedzającego dzień spłaty Zaliczki lub ostatni dzień okresu prolongaty, w zależności który z tych terminów nastąpił wcześniej.
8. przelew środków do innego banku - naliczana i pobierana stała kwota w stosunku do każdej Wierzytelności z tytułu wykonanego przez Bank przelewu bankowego do innego banku
9. windykacja polubowna - opłata wstępna naliczana i pobierana od każdego zlecenia, której wysokość określa umowa faktoringu,
10. windykacja - koszty pobierane od odzyskanej przez firmę windykacyjną kwoty, których wysokość określa umowa faktoringu. Koszty są płacone na podstawie faktury VAT wystawionej przez firmę windykacyjną zgodnie z warunkami umowy zawartej przez Bank z firmą windykacyjną. Kwotę określoną na fakturze VAT Bank pobiera od Odbiorcy i w całości przekazuje na rachunek firmy windykacyjnej,
11. inne czynności wynikające z obsługą umowy faktoringowej, np. za wysłane monity, wezwania do zapłaty, zwrotny przelew wierzytelności, ręczne wprowadzanie danych do systemu - opłaty przewidziane w umowie,
12. obsługa należności przeterminowanych - odsetki od należności przeterminowanych (odsetki karne) naliczane i pobierane od aktualnej kwoty Zaliczki licząc od ostatniego dnia okresu prolongaty/lub ostatniego dnia okresu dopuszczalnego opóźnienia (gdy w Umowie faktoringu występuje okres dopuszczalnego opóźnienia) lub innego zdarzenia określonego w umowie faktoringu, powodującego obowiązek zwrotu Zaliczki przez klienta, do dnia poprzedzającego dzień spłaty kwoty Zaliczki,
    
    

Aktualnie Bank traktuje świadczone przez siebie usługi faktoringu odwrotnego jako opodatkowane podstawową (tj. w aktualnym stanie prawnym 23%) stawką VAT. Bank powziął jednak wątpliwość czy stosowane rozwiązanie jest prawidłowe.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy usługi faktoringu odwrotnego traktować należy w aktualnym stanie prawnym jako opodatkowane podstawową stawką podatku od towarów i usług...

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Art. 146a pkt 1 ustawy stanowi, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W myśl natomiast art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym faktoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

W katalogu usług, do których nie stosuje się zwolnienia od podatku ustawodawca wymienił „czynności ściągania długów” oraz „faktoringu”. Usługi faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring klasyczny polega na tym, że Faktorant przenosi na Faktora wierzytelność, a Faktor zobowiązuje się zapłacić Faktorantowi jej wartość nominalną pomniejszoną o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie Faktora oraz świadczyć na jego rzecz dodatkowe usługi. Podkreślenia wymaga fakt, iż skutkiem jaki wywołuje umowa faktoringu jest zmiana osoby wierzyciela. Zmiana ta dokonywana jest w oparciu o przepisy zawarte w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), w Księdze trzeciej, Tytule IX, Dziale I Zmiana wierzyciela. Zgodnie z art. 509 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu lub właściwości zobowiązania.

Z powyższego wynika, iż główną istotą faktoringu klasycznego jest zmiana podmiotu uprawnionego (wierzyciela) w następstwie cesji (przelewu) wierzytelności. Również przy faktoringu odwrotnym dochodzi do zmiany w osobie wierzyciela, tyle tylko, że zmiana ta następuje na podstawie art. 518 Kodeksu cywilnego.

Umowa faktoringu niezależnie od wyżej wskazanego skutku jaki wywołuje tj. zmiany osoby wierzyciela oraz odmiany, może powodować powstanie po stronie świadczącego ją podmiotu także inne skutki np. zobowiązanie do zapewnienia drugiej stronie umowy finansowania, prowadzenia jej rozliczeń itp. Umowa ta może zawierać zatem także elementy charakterystyczne dla innych stosunków prawnych np. umowy pożyczki, kredytu.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej.

Faktoring może występować w różnych formach, m.in. w formie faktoringu odwrotnego, który jest przedmiotem niniejszego wniosku. Bez względu na to, w jakiej formie usługa faktoringu jest realizowana, świadczenie takie - zgodnie z treścią art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT - winno być opodatkowane VAT przy zastosowaniu tej samej stawki podatkowej, tj. stawki podstawowej (w aktualnym stanie prawnym wynoszącej 23%).

Faktoring jest usługą złożoną obejmującą szereg świadczeń. Złożoność tej usługi odzwierciedla różnorodność wynagrodzenia uzyskiwanego przez Bank, które zostało opisane w części opisowej wniosku. Wynagrodzenie to obejmuje wiele elementów, w szczególności prowizje, odsetki, opłaty. Pomimo, że wynagrodzenie Banku za usługę faktoringu składa się z wielu elementów to całość świadczenia Faktora — jako jedna kompleksowa usługa powinna być traktowana jako jedna usługa, opodatkowana według tej samej stawki (w tym przypadku stawki podstawowej).

Jedyny wyjątek dotyczy odsetek karnych, które nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT z uwagi na fakt, że nie są wynagrodzeniem za żadną usługę (takie stanowisko potwierdził Minister Finansów w interpretacji udzielonej Wnioskodawcy z dnia 29 września 2009 r. znak IPIP-443-708/09-2/JB).

Stanowisko Banku, iż usługa faktoringu odwrotnego winna być traktowana analogicznie jak pozostałe odmiany faktoringu, znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Ministra Finansów, Tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 4 listopada 2011 r. (sygn. IPPP1-443-1202/11-2/JL) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 7 kwietnia 2009 r. (sygn. IPPP1-443-129/09-2/JB).

Biorąc pod uwagę przedstawione przez Bank okoliczności, przytoczone przepisy prawa oraz argumentację należy stwierdzić, iż wykonywana przez Bank usługa faktoringu odwrotnego, za którą wynagrodzenie stanowią w szczególności odsetki, prowizje i inne opłaty przewidziane w umowie, podlega opodatkowaniu VAT według obowiązującej stawki podstawowej (obecnie 23%). Nie stanowią natomiast obrotu odsetki karne, gdyż nie stanowią one wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.