Stan faktyczny:

Podatnik nabywa towary i usługi (np. związane z organizacją imprez integracyjnych, spotkań z emerytami oraz bilety na imprezy kulturalne, karnety na basen i siłownię, paczki dla dzieci pracowników), które służą przekazaniu na potrzeby osobiste zatrudnionych pracowników oraz byłych pracowników. Niektóre z tych czynności w całości finansowane są przez pracodawcę, a inne tylko w części. Środki pochodzą najczęściej z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, ale czasem płatności realizowane są ze środków finansowych na działalność podstawową Podatnika. Nie wszystkie realizowane przez pracodawcę świadczenia na rzecz pracowników wynikają z Kodeksu pracy, czy z innych przepisów np. z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy.

Dodatkowo Podatnik jako pracodawca pokrywa wydatki związane z funkcjonowaniem rady nadzorczej oraz związków zawodowych pracowników. Wydatki te związane są np. z udostępnianiem pomieszczeń, materiałów i urządzeń biurowych, szkoleniami oraz delegacjami i transportem przedstawicieli w/w organów w ramach ich działalności.

Stanowisko Podatnika:

Zdaniem Podatnika, w przypadku, gdy przekazanie lub zużycie towarów oraz nieodpłatne świadczenie przez pracodawcę usług dla potrzeb zatrudnionych przez niego pracowników lub byłych pracowników jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, lub w przypadku, gdy podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu tych towarów bądź usług – przedmiotowe czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W związku z powyższym, w ocenie Podatnika, poza dyspozycją ustawy o VAT pozostają te przekazania i zużycia towarów oraz nieodpłatne świadczenie usług na potrzeby pracowników, jeżeli wynikają one z Kodeksu pracy lub z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, jako mające związek z prowadzeniem przez podatnika przedsiębiorstwa.

Ponadto, w przypadku świadczeń finansowanych ze środków pochodzących z ZFŚS, jeśli podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług to powyższe czynności nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT.

Natomiast, w przypadku przekazania towarów i nieodpłatnego świadczenia usług, które częściowo finansowane są przez pracowników, w ocenie Podatnika, nie ma on uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług przekazywanych pracownikom w zamian za częściową odpłatność, przy jednoczesnym opodatkowaniu tylko części odpłatności pokrywanej przez pracownika. W tym przypadku Podatnik winien wystawić fakturę VAT na rzecz pracowników na kwotę przez nich dopłacaną, jednakże zgodnie z przepisami ustawy o VAT nie ma wymogu wystawiania na pozostałą część – finansowaną przez pracodawcę – faktury wewnętrznej, dokumentującej przekazanie towarów i usług w pozostałej części.

Zdaniem Podatnika, analogicznie ma się rzecz z finansowaniem przez pracodawcę ze środków obrotowych wydatków związanych m.in. z funkcjonowaniem rady nadzorczej i związków zawodowych pracowników. W tym przypadku, również brak jest obowiązku opodatkowania powyższych czynności podatkiem VAT.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Ad 1)

Zgodnie z postanowieniami art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 2 cyt. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia;
2. wszelkie inne przekazania towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny

• jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Art. 8 ust. 2 w/w ustawy stanowi, iż nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jak odpłatne świadczenie usług.

Jak wynika z w/cyt. przepisów art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 decydujące znaczenie w kwestii uznania wykonywanej czynności za dostawę towarów lub świadczenie usług ma fakt przysługiwania podatnikowi prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony.

Przypadki, w których podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty lub zwrotu podatku należnego określone zostały w przepisie art. 88 ustawy o VAT.

Ust. 1 pkt. 2 tego przepisu stanowi, iż obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem z podatku dochodowego.

W myśl przepisu art. 16 ust. 1 pkt 45 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 54, poz. 654 ze zm.), za koszt uzyskania przychodu nie uważa się wydatków pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, kosztem uzyskania przychodów są jednak świadczenia urlopowe wypłacone zgodnie z przepisami o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

W świetle wyżej przywołanych przepisów, Podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony w odniesieniu do zakupionych ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych towarów i usług, a zatem nie wystąpiła sytuacja określona w przepisie art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Kosztem uzyskania przychodu są bowiem – stosownie do przepisu art. 16 ust. 1 pkt. 9 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów zostały wpłacone na rachunek funduszu, a nie wydatki pokrywane z tego Funduszu.

W sytuacji, gdy nabywane od podmiotów zewnętrznych towary i usługi będą zakupywane ze środków finansowych pochodzących z ZFŚS, a w części z innych środków (np. przeznaczonych na działalność podstawową) będących w dyspozycji Podatnika, wówczas wartość świadczonej usługi przekazywanego towaru podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie odpowiednio przepisu art. 8 ust. 2 i art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. Opodatkowane świadczenie usługi lub dostawy towarów w części przewyższającej kwotę dokonanej dopłaty z w/w Funduszu winno zostać udokumentowane fakturą wewnętrzną wystawioną zgodnie z zasadami określonymi w art. 106 ust. 7 ustawy o VAT i w tej też części Podatnikowi będzie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony.

Ad 3)

Jak wynika z przedstawionego w zapytaniu stanu faktycznego, Podatnik ponosi wydatki związane z funkcjonowaniem związków zawodowych i rad nadzorczych.

Czynności przekazania towarów oraz świadczenia usług na rzecz pracowników, jeżeli obowiązek ich wykonania wynika z odrębnych przepisów prawa (np. przepisów Kodeksu Pracy, przepisów innych ustaw regulujących prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, postanowienia zbiorowych układów pracy, postanowienia porozumień zbiorowych, przepisy o bezpieczeństwie i higienie pracy) - nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wykonanie obowiązku ustawowego nie może bowiem rodzić obowiązku podatkowego.

Dotyczy to m.in. czynności, do których wykonania firma obowiązana jest na podstawie przepisów ustawy o związkach zawodowych. W myśl przepisu art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001r. Nr 79, poz. 854 z późn. zm.), pracodawca, na warunkach określonych w umowie, jest obowiązany udostępnić zakładowej organizacji związkowej pomieszczenia i urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania działalności związkowej w zakładzie pracy.

W wyniku analizy przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) należy stwierdzić, iż członków rad nadzorczych łączy ze spółką więź prawna szczególnej natury.

Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności (art. 143, 219, 382 k.s.h.).

Do jej obowiązków należy ocena sprawozdań zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i stanem faktycznym oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, a także składania zgromadzeniu wspólników corocznego, pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny.

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, iż czynności udostępniania pomieszczeń, materiałów i urządzeń biurowych radzie nadzorczej i związkom zawodowym oraz inne czynności związane z funkcjonowaniem tych organów nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ad 2)

Z zaprezentowanego przez Podatnika stanu faktycznego wynika, że nie wszystkie realizowane przez pracodawcę świadczenia na rzecz pracowników wynikają np. z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy. W sytuacji, gdy obowiązek finansowania przez pracodawcę nabywanych usług wynika z ZUZP to należy stwierdzić, iż w przypadku takim realizowane świadczenie nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako związane z prowadzonym przez Podatnika przedsiębiorstwem.

Natomiast w myśl przepisu art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, w przypadku nieodpłatnego świadczenia usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, usługi te traktuje się jak odpłatne świadczenie usług.

Stanowisko tut. Organu dotyczy – zgodnie z intencją pytania Podatnika – jedynie analizy przepisów art. 88 ust. 1 pkt 2 oraz art. 88 ust. 3 pkt 3 w świetle czynności wymienionych w art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Przy czym organ podatkowy zakłada, że prawa Podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących przedmiotowe zakupy nie są ograniczone na podstawie innych przepisów prawa podatkowego.

W przedmiotowej kwestii (świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT) fakt możliwości zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym nie ma znaczenia w kontekście obciążenia Podatnika z tytułu podatku od towarów i usług jako finalnego konsumenta. Brak możliwości zaliczenia przedmiotowych wydatków do kosztów uzyskania przychodów nie stanowi podstawy do ograniczenia prawa Podatnika do obniżenia podatku należnego, wymienionego w przepisie art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Pozbawienie Podatnika tego prawa zostało bowiem wyłączone przepisem art., 88 ust. 3 pkt 3, który stanowi, iż przepis ust. 1 pkt 2 nie dotyczy wydatków związanych z dostawą towarów oraz świadczeniem usług w przypadkach określonych w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, jeżeli czynności te zostały przez Podatnika opodatkowane. Natomiast opodatkowanie czynności rodzi obowiązek wystawienia przez Podatnika, w myśl przepisu art. 106 ust. 7 ustawy o VAT faktury wewnętrznej.