STAN FAKTYCZNY
Z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego wynika, iż działalność gospodarcza prowadzona jest na podstawie wspólnego wpisu małżonków do ewidencji działalności gospodarczej, czyli w formie tzw. firmy małżeńskiej.Zgodnie z art. 68 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej zostali Państwo zmuszeni do zmiany wspólnego wpisu. Podjęta została decyzja, że od dnia 01.02.2005r. firma będzie funkcjonowała na podstawie indywidualnego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, tj. małżonki. Tym samym numer NIP, którym posługiwała się firma pozostanie bez zmian. Drugi z małżonków będzie posiadał status osoby współpracującej, a działalności gospodarczej indywidualnie lub w spółkach nie będzie prowadzić. Firma małżeńska w 2005r. prowadzi księgi rachunkowe.
Pytanie Państwa brzmi: czy istnieje obowiązek sporządzenia remanentu likwidacyjnego na dzień zmiany wspólnego wpisu do ewidencji działalności firmy małżeńskiej na jeden wpis na małżonka, pod którego numerem NIP firma działała dotychczas oraz opłacenia 10% podatku dochodowego od remanentu likwidacyjnego przez małżonka zaprzestającego prowadzenia działalności gospodarczej?

STANOWISKO PODATNIKA
Wg Państwa "zmiana wpisu w ewidencji działalności gospodarczej wymuszona treścią art. 68 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej /Dz.U.Nr 173, poz. 1808/ nie rodzi obowiązku sporządzenia remanentu.
Kwestię sporządzenia spisu z natury regulują:
1/ art. 24 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
2/ art. 26 ustawy o rachunkowości,
3/ § 27 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Ponieważ wykreślenie małżonka z ewidencji działalności gospodarczej nie jest równoznaczne z likwidacją działalności ani też zmianą składu osobowego spółki, nie zachodzi moim zdaniem również obowiązek sporządzenia remanentu. Tym samym brak jest podstaw do naliczenia 10% podatku od remanentu. /..../ Nie nastąpi więc likwidacja działalności, lecz jedynie czysto techniczna zmiana wpisu, która nie rodzi obowiązku sporządzenia remanentu likwidacyjnego na podstawie art. 24 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dopiero bowiem niezłożenie wniosku, o którym mowa w ust. 1 art. 68 przepisów wprowadzających ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, w stosownym terminie, skutkowałoby wykreśleniem wspólnego wpisu małżonków z ewidencji działalności gospodarczej /art. 68 ust. 4/ i rodziłoby konieczność sporządzenia remanentu likwidacyjnego.
Za takim stanowiskiem przemawia również regulacja art. 32 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotycząca wspólności majątkowej małżonków. W związku z postanowieniami tego przepisu dochody z działalności prowadzonej przez jednego z małżonków czy też przez obojga będą stanowiły majątek wspólny, jeżeli współwłasność nie została zniesiona. Brak jest więc podstaw do ustalenia dochodu u małżonka zaprzestającego prowadzenia działalności gospodarczej".

OCENA PRAWNA STANOWISKA PYTAJĄCEGO Z PRZYTOCZENIEM PRZEPISÓW PRAWA
Zgodnie z art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej /Dz.U. z 2004r. Nr 173, poz. 1808/ organ ewidencyjny w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy wzywa każdego z małżonków, którzy są wpisani do ewidencji działalności gospodarczej pod wspólnym numerem ewidencyjnym, do złożenia wniosku o zmianę wspólnego wpisu. We wniosku należy wskazać w szczególności, który z małżonków będzie wpisany do ewidencji pod dotychczasowym numerem. Organ ewidencyjny dokonuje, zgodnie ze złożonym wnioskiem, wpisu drugiego z małżonków pod nowym numerem ewidencyjnym, uwzględniając faktyczną datę rozpoczęcia działalności gospodarczej. Z wpisu pierwotnego usuwa się dane drugiego z małżonków /art. 68 ust. 2/.
Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera informację o umowie spółki cywilnej między małżonkami w celu wykonywania działalności gospodarczej, o ile taka została zawarta /art. 68 ust. 3/. W przypadku niezłożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, organ ewidencyjny w terminie do 31 grudnia 2005r. dokona wykreślenia wspólnego wpisu małżonków z ewidencji działalności gospodarczej /art. 68 ust. 4/.
W przypadku kontynuowania działalności wyłącznie przez jednego z małżonków, sytuacja drugiego, który zaprzestaje działalności gospodarczej zależy od tego, czy w jego małżeństwie obowiązuje ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej, który realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, czy też obowiązuje odrębność majątkowa.
Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy /Dz.U. z 1964r. Nr 9, poz. 59 z późn.zm./ - w brzmieniu obowiązującym od 20.01.2005r. - z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa /wspólność ustawowa/ obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich /majątek wspólny/. Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą w szczególności: pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.
W związku z postanowieniami tego przepisu dochody z działalności prowadzonej przez jednego z małżonków, czy też przez obydwoje małżonków będą stanowiły majątek wspólny chyba, że w drodze umowy, czy też na mocy wyroku sądowego współwłasność została zniesiona.
Zgodnie z art. 24 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /tekst jednolity: Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz.176 z późn. zm./ w razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej, dochód ustala się przy zastosowaniu do wartości ustalonej według cen zakupu pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów /surowców/ podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadów oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, niebędących środkami trwałymi - takiego wskaźnika procentowego, jaki wynika z udziału dochodu w przychodach w okresie ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności, a jeżeli w tym okresie dochód nie wystąpił - w roku podatkowym poprzedzającym rok, w którym nastąpiła likwidacja. Za datę likwidacji działalności gospodarczej uważa się datę określoną w zawiadomieniu, o którym mowa w zdaniu poprzednim. Nie ustala się dochodu na dzień likwidacji, jeżeli:
1/ w wyniku zmiany formy prawnej lub połączenia przedsiębiorstw składniki majątku objęte remanentem zostały wniesione w formie wkładu lub aportu do nowo powstałego lub istniejącego przedsiębiorcy,
2/ nastąpiła całkowita lub częściowa zmiana branży,
3/ osoba fizyczna wniosła w formie wkładu lub aportu do spółki cywilnej albo spółki handlowej składniki majątku objęte remanentem,
4/ nastąpiło przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową lub osobowej spółki handlowej w inną osobową spółkę handlową albo w kapitałową spółkę handlową.
Z cytowanego art. 24 ust. 3 ustawy podatkowej wynika, iż sporządzenie remanentu likwidacyjnego oraz ustalenie dochodu następuje na dzień likwidacji działalności gospodarczej, z pewnymi wyjątkami.
W przypadku zmiany działalności, z działalności prowadzonej przez małżonków na imię ich obojga, na działalność wykonywaną samodzielnie przez jednego z nich, następuje likwidacja wspólnego przedsięwzięcia małżonków, która dla celów podatku dochodowego nie spowoduje likwidacji działalności, bowiem działalność ta będzie prowadzona, tylko tyle, że przez jednego z małżonków. Zmiana sposobu rejestracji małżonków nie powoduje zaprzestania i likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonków. Wynika ona z odrębnych przepisów regulujących zasady ewidencji przedsiębiorców, tj. cytowanego wyżej art. 68 ustawy - przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej.
Zatem, z punktu widzenia przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w sytuacji gdy istnieje między małżonkami wspólność majątkowa - zmiana działalności gospodarczej prowadzonej na imię obojga małżonków na działalność prowadzoną tylko przez jednego z małżonków /żonę/ dla występującego z firmy małżonka /męża/ nie oznacza likwidacji działalności gospodarczej, bowiem całość towarów pozostanie w firmie w celu kontynuowania dalszej działalności gospodarczej przez żonę. W związku z powyższym brak jest podstaw do sporządzenia remanentu likwidacyjnego oraz ustalania dochodu z remanentu likwidacyjnego, o którym mowa w cytowanym wyżej art. 24 ust. 3 ustawy podatkowej, a tym samym również ustalania 10 % zryczałtowanego podatku od dochodu likwidacyjnego.
Należy również nadmienić, iż w przedmiotowej sprawie / prowadzenie ksiąg rachunkowych przez firmę małżeńską/ w sytuacji istnienia wspólności majątkowej małżonków, w przypadku kontynuowania działalności tylko przez jednego z małżonków, na dzień zmiany wpisu nie powstaje obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych wynikający z art. 12 ust 2 ustawy z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości /tekst jednolity: Dz. U. z 2002r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm./.
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym i wiąże organy podatkowe do czasu zmiany przepisów.
Interpretacja nie jest wiążąca dla podmiotu uprawnionego do złożenia wniosku, wiąże natomiast właściwe dla wnioskodawcy organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia /art. 14b § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej/.