Naczelnik Urzędu Skarbowego w Oświęcimiu, na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), w odpowiedzi na pismo z dnia 16.09.2003 r. w sprawie udzielenia pisemnej informacji o stosowaniu przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, w związku z zapytaniem:
Czy strata z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności - uprzednio, na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), zarachowanych do przychodów należnych - stanowi koszt uzyskania przychodów, jeżeli:
1) wierzytelności te zostały zbyte za równowartość stanowiącą 5%-15% ich wartości nominalnej;
2) zbyto wierzytelności przedawnione?
wyjaśnia co następuje:

Sprzedaż wierzytelności (przez osoby prawne, dla których obrót wierzytelnościami nie stanowi przedmiotu działalności gospodarczej) polega na przeniesieniu wierzytelności przez dotychczasowego wierzyciela na osobę trzecią, na mocy umowy zawartej pomiędzy zbywcą wierzytelności a jej nabywcą.Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dalej: updop - nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio, na podstawie art. 12 ust. 3, została zarachowana jako przychód należny.Jak z powyższego wynika, strata z tytułu sprzedaży wierzytelności będzie podlegała zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli zostanie spełniony warunek określony art. 16 ust. 1 pkt 39 updop.

Treść rozpatrywanego zapytania daje podstawę do uznania, że przedmiotowe wierzytelności Spółki spełniają warunek określony w wyżej cyt. art. 16 ust. 1 pkt 39 updop.Tak więc, sprzedając wierzytelność Podatnik winien zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów stratę w kwocie stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą wierzytelności, którą zadeklarował jako przychód należny (t.j. bez podatku VAT), a przychodem faktycznie przez niego uzyskanym w wyniku sprzedaży tej wierzytelności (również bez podatku VAT). Zaś podatek VAT, jako nie zaliczany do przychodów na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 9 updop, nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu w świetle art. 16 ust. 1 pkt 39 updop.

Przewidziane w Kodeksie cywilnym terminy przedawnienia określone zostały w zależności od rodzaju świadczenia, którego dotyczy roszczenie. Zgodnie z art. 118 Kc - dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej termin przedawnienia wynosi trzy lata.

Przedawnienie wierzytelności skutkuje tym, iż wierzyciel traci bezwarunkowe prawo dochodzenia przed sądem wykonania przez dłużnika świadczenia pieniężnego. W wyniku tego, zgodnie z przepisami art. 3 ust. 1 pkt 32 lit.c oraz art. 35b ust. 4 ustawy z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.) - wierzyciel zalicza wartość należności przedawnionej do pozostałych kosztów operacyjnych, przy czym koszt ten dla celów podatku dochodowego od osób prawnych nie stanowi kosztu uzyskania przychodów w myśl art. 16 ust. 1 pkt 20 updop.

Odpisanie przedawnionej należności w koszty powoduje zmniejszenie zasobów majątku Spółki, jakim są należności prezentowane w aktywach bilansu. Tym sposobem umowa cywilno - prawna sprzedaży wierzytelności przedawnionych (a więc dotycząca zasobów nie stanowiących już majątku firmy) nie rodzi skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób prawnych, stąd przepis art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie ma zastosowania w przedmiotowej sprawie.