Stan faktyczny

Starostwo Powiatowe, decyzją Ministra Infrastruktury, otrzyma nieodpłatnie zestaw konstrukcji mostowej stanowiącej majątek Skarbu Państwa z przeznaczeniem na wykonanie mostu przez rzekę. Z podmiotem na którego składowiskach rezerw jest przechowywana przedmiotowa konstrukcja zostanie zawarta: Umowa na nieodpłatne przekazanie konstrukcji.

Prawna ocena stanu faktycznego.

Na wstępie stwierdzić należy, iż z dniem 01.01.2001r nastąpiło rozdzielenie materii normowanej do dnia 31.12.2000r w ustawie z dnia 31.01.1989r o opłacie skarbowej (Dz. U. nr 4, poz. 23 z późn. zm.), pozostawiając opodatkowanie czynności cywilnoprawnych w gestii naczelników urzędów skarbowych, wobec regulacji art. 12 – 13a ustawy z dnia 9 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. nr 86, poz. 959 z późn. zm.).

Natomiast na mocy ustawy z dnia 9 września 2000r. o opłacie skarbowej (Dz. U. nr 86, poz. 960 z późn. zm.) nastąpiło przekazanie gminom samodzielnego administrowania należnościami z tytułu tej daniny należnej od czynności organów administracji publicznej i od niektórych dokumentów, bowiem organem podatkowym, zgodnie z treścią art. 13 ust. 1 cyt. ustawy w sprawach opłaty skarbowej, jest wójt lub burmistrz (prezydent miasta).

Ustawa z dnia 9 września 2000r. o opłacie skarbowej nie dotyczy więc czynności cywilnoprawnych, które objęte są zakresem w/w ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W takim stanie prawnym, w pierwszej kolejności stwierdzić należy, że z treści art. 353¹ Kodeksu cywilnego, regulującego swobodę zawierania umów wynika, iż strony mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego cel lub treść nie sprzeciwiały się naturze tego stosunku i zasadom współżycia społecznego. Wskazany przepis wprowadza więc trzy rodzaje ograniczeń: ustawę, właściwość (naturę) stosunku prawnego i zasady współżycia społecznego. Zatem strony mają do wyboru trzy możliwości: przyjęcie bez jakichkolwiek modyfikacji określonego typu umowy uregulowanej normatywnie, zawarcie umowy nazwanej z jednoczesnym wprowadzeniem do niej pewnych odmienności, w tym również połączenia cech kilku umów nazwanych (tzw. umowy mieszane) lub zawarcie umowy nienazwanej, której treść kształtują według swego uznania (z zachowaniem ograniczeń wynikających z art. 353¹ K.c.).

Stosownie do treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09.09.2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne enumeratywnie wymienione w katalogu zawartym w tym przepisie, to jest:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia oraz ustanowienia odpłatnej renty,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• umowy majątkowe małżeńskie,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki (akty założycielskie).

Są to zdarzenia prawne, których istotę określa prawo cywilne. Zalicza się je do umów nazwanych, zatem takich, które mają normatywną regulację.

Wprawdzie Umowa na nieodpłatne przekazanie konstrukcji ma pewne cechy umowy darowizny (art. 888 K.c.), która to czynność wymieniona została w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. „d” ustawy, lecz podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych tylko w przypadku, gdy na jej podstawie następuje przejęcie przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

Przedłożona przez Starostwo umowa nie zawiera zatem elementów przedmiotowo istotnych umów wymienionych w katalogu powyżej powołanego przepisu ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Umowa ta, będąca wynikiem funkcjonowania w obrocie cywilnym zasady swobody umów, nie powoduje zatem konsekwencji na gruncie ustawy z dnia 09.09.2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. nr 86, poz. 959 z późn. zm.).