Stosownie do postanowień art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm. ) opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52 lit. a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia z opodatkowania wartość świadczeń z tytułu:

• pkt 84 - uprawnień do ulgowych przejazdów środkami transportu zbiorowego kolejowego i autobusowego, wynikających z przepisów o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego,
• pkt 85 - realizacji uprawnień do ulgowych lub bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej przysługujących na podstawie odrębnych przepisów.

Z opisanego w piśmie stanu faktycznego wynika, że uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu autobusowego pracowników, emerytów, rencistów i członków ich rodzin wynikają z Układu Zbiorowego w PKS.

Przedstawione wyżej świadczenia udzielone przez Spółkę zgodnie z postanowieniami układu pracy nie stanowią jednak przychodów zwolnionych z opodatkowania na mocy powołanych wyżej przepisów art. 21 ust. 1 pkt 84 i 85 u.p.d.o.f.

W świetle bowiem pierwszego z powołanych przepisów ze zwolnienia z opodatkowania korzysta jedynie wartość tych świadczeń, które wynikają z ustawy z dnia 20 czerwca 1992r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami transportu zbiorowego ( Dz. U. z 2002r. Nr 175, poz. 1440 ze zm.).

Jednakże przepisy te nie mają zastosowania do osób odbywających podróż na podstawie wykupionych od przewoźnika na rzecz tych osób legitymacji lub biletów uprawniających do ulgowych przejazdów ( art. 1 b, z zastrzeżeniem art. 5 a).

Ponadto ustawa ta, zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 zniosła wszelkie uprawnienia do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami transportu zbiorowego, przewidziane w postanowieniach układów zbiorowych pracy.

Zatem dla pracowników PKS wartość tego świadczenia będzie stanowiła przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ww. ustawy od którego zakład pracy obowiązany jest obliczyć i pobierać zaliczkę na podatek dochodowy, według zasad określonych w art. 32 tej ustawy, zaś dla innych osób (tj. członków rodzin pracowników, emerytów i rencistów) stanowić będzie przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 u.p.d.o.f., od którego przyznający świadczenia nie ma obowiązku poboru zaliczek na podatek dochodowy, ciąży na nim tylko obowiązek sporządzenia informacji o których mowa w art. 42 a u.p.d.o.f. na formularzu PIT-8C.

Natomiast w stosunku do emerytów i rencistów przedmiotowe świadczenie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f.

Na podstawie powołanego bowiem przepisu, wolne od podatku są świadczenia rzeczowe lub ekwiwalenty pieniężne w zamian tych świadczeń otrzymywane przez emerytów i rencistów w związku z łączącym ich poprzednio z zakładami pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy oraz od związków zawodowych – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280,00 zł.

Przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 85 u.p.d.o.f zwolnienie z opodatkowania odwołuje się do odrębnych przepisów regulujących uprawnienia do korzystania z ulgowych lub bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej, a nie płatnych przejazdów pokrytych przez pracodawcę.