Ad 1) Podatnik wykonał w kwietniu 2004 r. dla kontrahenta z Litwy usługę transportową. W tym miesiącu wystawiono również fakturę ze stawką 0% jako eksport usług. Obowiązek podatkowy powstał w maju (30. dnia od dnia wykonania usługi).

Od dnia 1 maja 2004 r. w związku z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) – z wyjątkiem tych, które weszły w życie w terminach wcześniejszych – w przypadku wykonywania niektórych czynności, zmianie uległa wysokość stawek podatku, a także zasady ich opodatkowania, związane w szczególności z wejściem w życie przepisów dotyczących miejsca świadczenia. Zgodnie z ustawą z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegały czynności wymienione w art. 2 tej ustawy (m. in. eksport usług) i dla tych czynności określone zostały właściwe stawki podatku. Wykonanie przez podatnika czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług powoduje obowiązek rozliczenia podatku według stawek obowiązujących w dniu wykonania tej czynności. Określony w przepisach moment powstania obowiązku podatkowego wskazuje na termin rozliczenia przez podatnika podatku z tytułu wykonanej czynności.

Zatem w przypadku czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie wspomnianej ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, które wykonane zostały przez podatników przed dniem 1 maja 2004 r., dla których obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstał po dniu 30 kwietnia 2004 r. – czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawek obowiązujących dla tych czynności w momencie ich wykonania, tj. w kwietniu 2004 r. Tak więc skoro na dzień wykonania usługi (w kwietniu 2004 r.) obowiązywała dla niej stawka VAT w wysokości 0% (a obowiązek podatkowy powstaje w maju) – to taką stawkę należy uwzględnić w rozliczeniu podatku od towarów i usług za miesiąc maj 2004r.

Ad 2) Zgodnie z § 37 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.) kwoty wyrażone w walucie obcej wykazywane na fakturze przelicza się na złote według bieżącego kursu średniego waluty obcej wyliczonego i ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień wystawienia faktury, jeżeli faktura jest wystawiona w terminie, w którym podatnik obowiązany jest do jej wystawienia. Według § 37 ust. 3 w/w rozporządzenia w przypadku nie wystawienia faktury w terminie, w którym podatnik obowiązany jest do jej wystawienia, wspomnianego wyżej przeliczenia dokonuje się na dzień powstania obowiązku podatkowego.

Zatem wartość faktury dokumentującej wykonanie usługi, której dotyczy zapytanie, należy przeliczyć według średniego kursu NBP z dnia wystawienia tejże faktury, pod warunkiem że wystawiona ona została w terminie, w którym podatnik obowiązany był do jej wystawienia. W przeciwnym razie – przeliczenia dokonać należy na dzień powstania obowiązku podatkowego.