Występująca z zapytaniem Spółka stwierdziła, iż zamierza nabyć „przedsiębiorstwo upadłe w całości w trybie art. 113 § 1 Prawa Upadłościowego...”.

Ocena prawna stanu faktycznego

Stosownie do dyspozycji art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 9 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. nr 86, poz. 959 z późn. zm.) sprzedaż rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym nie podlega podatkowi. Powyższy przepis stanowi wyłączenie z obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.Użyte w tym przepisie ustawy pojęcie rzeczy należy interpretować zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, które stanowią, że rzeczami są tylko przedmioty materialne dzielące się na nieruchomości (gruntowe, budynkowe i lokalowe) i ruchomości. Natomiast z zapisu art. 55¹ Kodeksu cywilnego wynika, iż na przedsiębiorstwo składa się zespół składników materialnych i niematerialnych.Artykuł 55¹ Kodeksu cywilnego w nowych warunkach społeczno-gospodarczych został dodany przez ustawodawcę w celu uproszczenia obrotu. Daje on możliwość obrotu w drodze jednej czynności prawami do całego zespołu składników materialnych i niematerialnych tworzących przedsiębiorstwo.Przedsiębiorstwo, którego normatywną definicję zawiera powyższy przepis, jest zatem zbiorem rzeczy i praw – zespołem składników materialnych oraz niematerialnych - przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych. W związku z powyższym, jeśli przedmiotem sprzedaży jest tak rozumiane przedsiębiorstwo, a w umowie kontrahenci wymieniają wchodzące w jego skład nieruchomości oraz rzeczy ruchome, wówczas dla celów podatkowych do tej części umowy ma zastosowanie przepis art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Natomiast w pozostałym zakresie, obejmującym inne składniki mienia przedsiębiorstwa, jak np. prawo użytkowania wieczystego gruntu, wierzytelności, umowa sprzedaży podlegać będzie podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Stanowisko w tym zakresie potwierdza orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, np. wyrok z dnia 21.05.1998r. (sygn. akt I S.A./Gd 2002/96) – jakkolwiek wydany pod rządami ustawy o opłacie skarbowej – w którym skład orzekający stwierdził, iż umowa sprzedaży przedsiębiorstwa podlega opłacie skarbowej w wysokości będącej sumą opłat od sprzedaży rzeczy i praw majątkowych składających się na przedsiębiorstwo.Skoro zatem przepis wyłączający opodatkowanie wskazuje wyłącznie na sprzedaż rzeczy w postępowaniu upadłościowym, to winno nastąpić dla celów podatkowych – wyodrębnienie według tego kryterium wartości poszczególnych składników przedsiębiorstwa.