W odpowiedzi na pisemne zapytanie, dotyczące zakresu stosowania przepisów prawa podatkowego, z dnia 2003.10.13 (uzupełnione 2003.10.20 i 2003.10.22) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Ostrowcu Św., działając na podstawie art. 14a i 14c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), informuje:

Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - PIT (Dz. U. Nr 14, poz. 176 ze zm.) - „osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy (...).”

Przychodami w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o PIT są „otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.” Art. 12 ust. 1 przytoczonej ustawy definiuje przychody ze stosunku służbowego i stosunku pracy jako „wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń (...)”.

Stosownie do postanowień art. 32 i 38 ustawy o PIT płatnik obowiązany jest potrącać zaliczki na podatek z dochodu podatnika tj. „uzyskanych w ciągu miesiąca przychodów w rozumieniu art. 12 oraz zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez płatnika, po odliczeniu kosztów uzyskania oraz po odliczeniu potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe (...)”, a także „przekazywać kwoty pobranych zaliczek na podatek, w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego (...), przesyłając równocześnie deklarację według ustalonego wzoru, (PIT-4), która zawiera łączną sumę wypłat dokonanych w danym miesiącu z tytułów określonych w art. 31, art. 33 ust. 1, art. 34 ust. 1 oraz art. 35 ust. 1, kwotę potrąconego podatku dochodowego oraz kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej zgodnie z przepisami o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia i kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne odliczonej, z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2, a także kwotę podatku wpłaconego na rachunek urzędu skarbowego (...)”.

W związku z powyższym właściwe jest stanowisko płatnika dotyczące wypłaty przez pracodawcę zaległego wynagrodzenia za przepracowane godziny nadliczbowe wynikającego z orzeczenia Sądu Pracy. Zakład pracy nalicza i pobiera zaliczkę na podatek dochodowy w miesiącu, w którym dokonano wypłaty zasądzonej należności i wykazując ją w deklaracji PIT-4 za ten miesiąc odprowadza na konto urzędu skarbowego w przewidzianym przepisami terminie. Po zakończonym roku podatkowym płatnik sporządza informację o wysokości dochodu oraz potrąconych zaliczkach na podatek dochodowy a także składkach na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne – PIT-11, którą obowiązany jest przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu do dnia 31 stycznia (art. 39 ust,. 1 ustawy o PIT). W sytuacji opisanej przez płatnika, (zaległe wynagrodzenie wypłacone ma być na rzecz byłego pracownika) w myśl art. 39 ust. 2 w/w ustawy „płatnicy są obowiązani sporządzić informację (PIT-11) określoną w ust. 1 i przekazać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, lub urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - w terminie do dnia 15 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrana została ostatnia zaliczka.”

W przypadku, gdy wypłata zaległego wynagrodzenia dokonana została w wyniku egzekucji komorniczej należy stwierdzić, że wbrew stanowisku płatnika, nie ma podstaw prawnych do uznania, że na zakładzie pracy ciąży obowiązek naliczenia, pobrania i odprowadzenia na rachunek urzędu skarbowego zaliczek na podatek dochodowy wraz z deklaracją PIT-4. Wypłacone należności są wprawdzie wynagrodzeniem za pracę i co za tym idzie przychodem ze stosunku pracy, ale zakład pracy nie dokonuje wypłaty zasądzonych kwot a zostają one wyegzekwowane przez komornika sądowego z rachunku bankowego pracodawcy. Wobec tego, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie nakłada na komorników sądowych obowiązków płatnika, pracownik obowiązany jest samodzielnie rozliczyć otrzymane przychody.

Pogląd płatnika dotyczący pobierania zaliczki na podatek dochodowy od zaległych wynagrodzeń wraz z odsetkami orzeczonymi przez Sąd Pracy na rzecz pracownika nie ma oparcia w obowiązujących przepisach prawa podatkowego. Zgodnie, bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są: „odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1”.