INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 21 maja 2013 r. (data wpływu 24 maja 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej z tytułu działu spadku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej z tytułu działu spadku.

W przedmiotowym wniosku przedstawiony został następujący stan faktyczny.

W dniu 21 sierpnia 2009 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni, a spadek po nim na podstawie ustawy w drodze dziedziczenia nabyli: Wnioskodawczyni, Jej brat oraz Jej macocha w udziale po 1/3 części każde z nich, co zostało potwierdzone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w dniu 5 stycznia 2010 r. W skład spadku wchodził między innymi udział 1/2 w lokalu mieszkalnym i trzech garażach.

Objęte spadkiem składniki majątkowe wchodziły w skład wspólności ustawowej małżeńskiej ojca Wnioskodawczyni i jego żony, z tytułu czego żonie ojca Wnioskodawczyni przysługują udziały we współwłasności składników masy spadkowej wynoszące 3/6 i tym samym spadkobiercom (wdowa, syn, Wnioskodawczyni) z tytułu spadku przysługują udziały po 1/6 w prawie własności poszczególnych składników.

Nabycie współwłasności w drodze wyżej opisanego spadku zostało zgłoszone we właściwym terminie właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego, który zaświadczeniem z dnia 5 stycznia 2012 r. (po korekcie) potwierdził zwolnienie z podatku od spadku w zakresie nabytych udziałów w prawie własności opisanych wyżej nieruchomości.

W dniu 20 lipca 2012 r. Wnioskodawczyni oraz Jej brat i macocha (wdowa), na podstawie aktu notarialnego dokonali działu spadku i zniesienia współwłasności przedmiotowego lokalu i garaży w taki sposób, że Wnioskodawczyni wraz z bratem przenieśli na żonę ojca przysługujące im udziały po 1/6 w lokalu mieszkalnym i trzech garażach. W zamian za to żona ojca Wnioskodawczyni dokonała spłaty na ich rzecz po 80.250,17 zł dla każdego z nich odpowiadającej 1/6 wartości przedmiotowego lokalu i garaży. Wartość tych nieruchomości została wyceniona przez biegłych sądowych powołanych przez komornika na potrzeby spisu inwentarza sporządzonego w dniu 12 maja 2011 r.

Wnioskodawczyni podkreśla, że otrzymana spłata była ekwiwalentna do posiadanego udziału w spadku, tj. nie przekroczyła przysługującego Jej udziału spadkowego.

Wnioskodawczyni zaznacza również, że ww. nieruchomości nie można było podzielić, gdyż żona Jej ojca mieszka tam jak również korzysta z przedmiotowych garaży, które to znajdują się w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania Wnioskodawczyni. Zaznacza również, że żona Jej ojca nie jest Jej rodzoną matką.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy spłata uzyskana w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w sytuacji gdy spłata ta była ekwiwalentna (równa) wartości udziału spadkowego...

Zdaniem Wnioskodawczyni, przychód wynikający ze spłaty dokonanej w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności nie podlega opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co wynika z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy.

W myśl art. 212 § 2 Kodeksu cywilnego, gdy rzeczy nie da się podzielić, może być przyznana jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty, co zostało potwierdzone aktem notarialnym.

Dokonana spłata jest ekwiwalentna – wartościowym odpowiednikiem – posiadanego udziału w spadku. Nie wystąpiło więc przysporzenie majątkowe względem dziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej, czyli brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej przez Wnioskodawczynię. W omówionej sytuacji ani Ona, ani Jej brat nie uzyskali korzyści materialnych, jedynie unormowana została sytuacja prawna – zniesienie współwłasności na rzecz żony ojca (wdowy) na skutek braku możliwości podziału rzeczy z obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców.

W 2010 r. Wnioskodawczyni nabyła udział w spadku, a następnie jedynie uzyskała ekwiwalent pieniężny tego udziału w nieruchomościach, uzyskując jego równowartość w kwocie 80.250 zł, a zatem po Jej stronie nie powstał przychód – przysporzenie, które mogłoby stanowić przedmiot opodatkowania.

Ewentualne objęcie opodatkowaniem spłat lub dopłat pieniężnych otrzymanych w wyniku działu spadku, z jednoczesnym pominięciem objęcia takim opodatkowaniem udziału niepodlegającego spłacie innego spadkobiercy – żony ojca Wnioskodawczyni (wdowy), prowadziłoby do oczywistej nierówności w traktowaniu podatników, co narusza przepis art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym wszyscy są równi wobec prawa oraz wszyscy mają prawo równego traktowania przez władze publiczne.

Wnioskodawczyni uważa, że otrzymanie przez Nią i Jej brata w wyniku działu spadku kwoty ekwiwalentnej do posiadanego udziału w spadku nie powoduje powstania przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Suma spłat nie przekroczyła wartości przysługującego Jej udziału, w związku z czym brak jest podstaw do naliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych spłaty związanej z działem spadku uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie wyjaśnienia wymaga fakt, iż zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), przepisów ww. ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Dział spadku, jako nie wymieniony w katalogu zawartym w art. 1 ust. 1 ww. ustawy i stanowiący odrębną od dziedziczenia instytucję prawną nie podlega opodatkowaniem podatkiem od spadków i darowizn. W konsekwencji, w niniejszej sprawie nie będzie miał zastosowania art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast w myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłami przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia tej współwłasności.

Stosownie do art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie, w wyniku dokonania działu spadku dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż w dniu 21 sierpnia 2009 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni. W dniu 20 lipca 2012 r. aktem notarialnym dokonano działu spadku i zniesienia współwłasności udziału 1/2 w lokalu mieszkalnym i trzech garażach w ten sposób, że Wnioskodawczyni oraz Jej brat przenieśli na żonę ich ojca przysługujące im udziały, w zamian za co wdowa dokonała spłaty na ich rzecz w wysokości po 80.250 zł odpowiadającej 1/6 wartości przedmiotowego lokalu i garaży. Otrzymana spłata była ekwiwalentna do udziału w spadku, tj. nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, iż otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku przedmiotem którego był udział 1/2 w lokalu mieszkalnym i trzech garażach kwoty nieprzekraczającej przysługującego Jej udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego. W konsekwencji, nie będzie ciążył na Niej obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z rzeczonego tytułu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.