Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPP4/443-460/13-4/JM
z 11 października 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 28 czerwca 2013 r. (data wpływu 3 lipca 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 19 września 2013 r. (data wpływu 25 września 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku podatkowego w zakresie dostawy nieruchomości wywłaszczonych, stanowiących współwłasność małżonków oraz obowiązku podatkowego w zakresie dostawy nieruchomości zamiennej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 lipca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku podatkowego w zakresie obowiązku podatkowego w zakresie dostawy nieruchomości wywłaszczonych, stanowiących współwłasność małżonków oraz obowiązku podatkowego w zakresie dostawy nieruchomości zamiennej.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 19 września 2013 r. (data wpływu 25 września 2013 r.), w zakresie doprecyzowania opisu stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny (ostatecznie przedstawiony w uzupełnieniu wniosku).

Wnioskodawca i jego małżonka nie prowadzą działalności gospodarczej i nie są podatnikami podatku VAT. Decyzją Starosty z dnia 28.05.2010 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, na rzecz Gminy została wywłaszczona pod budowę drogi gminnej część nieruchomości niezabudowanej położonej w, której właścicielami byli Wnioskodawca i jego małżonka tj. nieruchomość o powierzchni 0,2569 ha, składająca się z działek o nr. oraz nr. Decyzją Starosty z dnia 27.04.2011 r. ustalono wysokość odszkodowania za ww. nieruchomość w wysokości 111.495,00 zł netto. Jednocześnie tą samą decyzją ustalono wartość nieruchomości zamiennej (niezabudowanej) będącej własnością Gminy o powierzchni 0,3393 ha, składającej się z jednej działki o nr na kwotę 126.690,00 zł. Tę kwotę Starosta określił w decyzji jako kwotę brutto i zobowiązał Wnioskodawcę i jego małżonkę do uiszczenia różnicy pomiędzy wysokością odszkodowania a wartością nieruchomości zamiennej tj. do uiszczenia kwoty 15.195,00 zł na konto Urzędu Miasta i Gminy.

Według miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego działka nr należąca obecnie do Gminy (będącej czynnym podatnikiem podatku VAT) zaproponowana jako działka zamienna, jest położona na terenach zurbanizowanych niezabudowanych, przeznaczonych pod zabudowę-sklasyfikowana jako: „od strony południowej w kierunku północnym na długości 60 m-zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, następnie na długości 60 m – zieleń urządzona, na długości 80 m – teren przeznaczony pod usługi sportowe, kolejno na długości 80 m – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz na długości 10 m – projektowana droga gminna, na długości 40 m – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz pozostała część ok 20 m – zieleń urządzona”.

Według ostatniego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy działki, które były przedmiotem wywłaszczenia widnieją jako działki znajdujące się na terenach od północy w kierunku południowym na głębokości 20 m w obszarze projektowanego układu komunikacyjnego na kierunku „DR” dalej w kierunku południowym na głębokość około 155 m teren pod zabudowę mieszkaniową, jednorodzinną „MI”, następnie na głębokość 139 m w kierunku południowym w obszarze zieleni urządzonej „ZP” i dalej na głębokość 25 m-teren pod zabudowę mieszkaniową, jednorodzinną – „MI”.

Wywłaszczona nieruchomość nigdy nie była udostępniana przez Wnioskodawcę i jego małżonkę odpłatnie, jak i nieodpłatnie innym osobom, ani wykorzystywana przez Nich do działalności rolniczej, w szczególności małżonkowie nie dokonywali sprzedaży produktów rolnych pochodzących z tejże nieruchomości. Wywłaszczone grunty zostały nabyte przez w drodze spadkobrania, a następnie wniesione do majątku wspólnego obojga małżonków. Małżonkowie nie ponieśli żadnych nakładów na nieruchomość wywłaszczoną, jak również nie dokonywali w przeszłości sprzedaży nieruchomości stanowiących ich własność. W chwili obecnej nie zamierzają także sprzedawać żadnej nieruchomości będącej ich własnością.

Działki wywłaszczone, o nr oraz o nr są objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, gdzie widnieją jako tereny zurbanizowane niezabudowane, przeznaczone pod zabudowę.

Przed dostawą wywłaszczonych działek (wywłaszczeniem) Wnioskodawca ani jego małżonka nie dokonywał uzbrojenia terenu tychże działek, ani nie występował o zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w zaistniałym stanie faktycznym, jeżeli jedną ze stron umowy zamiany gruntów dokonywanej na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami jest gmina, drugą zaś osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, dokonująca jednorazowej czynności zamiany nieruchomości, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług z tytułu dostawy nieruchomości wywłaszczonej oraz z tytułu dostawy nieruchomości zamiennej ciąży na Wnioskodawcy?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym nie ciąży na nim obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług ani z tytułu dostawy na rzecz Wnioskodawcy i jego małżonki nieruchomości zamiennej, ani z tytułu dostawy przez Nich na rzecz Gminy nieruchomości wywłaszczonej.

Zgodnie z art. 128 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) wywłaszczenie własności nieruchomości następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tej nieruchomości. Przepis art. 129 ust. 3 oraz 131 ust.1 i ust.4 ww. ustawy przewiduje, że w ramach odszkodowania właścicielowi może być przyznana, za jego zgodą, odpowiednia nieruchomość zamienna.

Przez umowę zamiany, zgodnie z art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując jednocześnie w charakterze dostawcy, jak i nabywcy. Art. 604 ustawy Kodeks cywilny, nakazuje stosować do umowy zamiany odpowiednio przepisy o sprzedaży. Zamiana nieruchomości skutkuje przeniesieniem prawa do rozporządzania zamienianymi nieruchomościami jak właściciel.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W świetle art. 7 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy o podatku od towarów i usług, dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, (art. 15 ust. 1), podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą – bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Według ust. 2 art. 15 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zatem warunkiem sine qua non uznania, że dany podmiot działa charakterze podatnika podatku od towarów i usług jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik lub jako osoba wykonująca wolny zawód. Ani więc formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego ani okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez ustalenia, że w odniesieniu do tej konkretnej czynności występują w charakterze podatnika od towarów i usług. Powyższe przepisy krajowe ustawy o VAT należy interpretować z zastosowaniem wykładni prowspólnotowej, a więc w zgodzie z art. 9 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE.

Innymi słowy, jeśli dana czynność wykonana została poza zakresem działań producenta, handlowca, usługodawcy, pozyskującego zasoby naturalne, rolnika czy wykonującego wolny zawód to w świetle art. 9 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE z tytułu wykonania takiej czynności dany podmiot nie może być uznany za podatnika VAT i to bez względu na to, czy czynność tę wykonał jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy, czy też wielokrotnie. W przedstawionym stanie faktycznym majątek wywłaszczony został pierwotnie nabyty w drodze spadkobrania na własne potrzeby osoby fizycznej, a zatem jego dostawa w wykonaniu decyzji wywłaszczeniowej nie może być uznana za działalność handlową ze skutkiem w postaci uznania dotychczasowych właścicieli nieruchomości wywłaszczonej za podatnika VAT z tytułu dostawy na rzecz Gminy nieruchomości wywłaszczonej. Zamiar częstotliwego wykonywania czynności ujawniony musi być już w momencie nabycia towaru, a nie w momencie jego dostawy. Sam fakt wykonania czynności mieszczącej się rodzajowo w katalogu wymienionym w art. 5 ustawy o VAT nie nadaje dostawcy nieruchomości która jest wywłaszczona statusu podatnika, bowiem czynności tej właściciel tejże nieruchomości nie dokonuje w ramach działalności gospodarczej. Dostawa przedmiotowej nieruchomości ma charakter incydentalny i związana jest z wykonaniem władczej decyzji administracyjnej, a zatem na Wnioskodawcy jak i na jego małżonce nie ciąży obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu dostawy nieruchomości wywłaszczonej.

Zamiast odszkodowania w zamian za wywłaszczoną nieruchomość, na rzecz Gmina została zobowiązana do dostawy nieruchomości zamiennej. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Opodatkowaniu podlegają zatem dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe, zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych – tylko te, których przedmiotem są tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę. Dostawa nieruchomości zamiennej, która z godnie z aktualnie obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania jest przeznaczona pod zabudowę nie podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług o jakim mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, jednakże podatnikami z tytułu dokonania tejże czynności tj. dostawy nieruchomości przeznaczonej pod zabudowę, nie są.

Podsumowując, w przedmiotowym stanie faktycznym z tytułu przeniesienia na rzecz małżonków przez Gminę prawa własności nieruchomości zamiennej (tj. z tytułu dostawy nieruchomości przekazanej przez Gminę w ramach odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości będącej dotychczas własnością małżonków), na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 45 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne. Wyjaśnić jednocześnie należy, iż przedmiotami stosunków prawnych są dobra materialne i niematerialne. Wśród dóbr materialnych wyróżniamy m. in. rzeczy (Bednarek Małgorzata, „Mienie”, „Komentarz do art. 44-553 Kodeksu cywilnego”, Zakamycze 1997, komentarz do art. 45 k.c.). Rzeczy dzieli się na nieruchomości i rzeczy ruchome (Piasecki Kazimierz, „Kodeks cywilny, Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz”, Zakamycze 2003, komentarz do art. 45 k.c.).

Natomiast w myśl art. 46 § 1 ww. Kodeksu, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Zgodnie zatem z ww. przepisami, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
   
   

Z przywołanych przepisów wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W sytuacji przedstawionej we wniosku uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów (gruntu) w zamian za odszkodowanie. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

Z przytoczonych przepisów nie wynika jednak, że odpłatność za czynność dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną - zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 687) ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r, poz. 260), zwanych dalej „drogami”, a także organy właściwe w tych sprawach.

Art. 11a ust. 1 ww. ustawy stanowi, że wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Do postępowania w sprawach dotyczących wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy (art. 11c ww. ustawy).

Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 ww. ustawy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 1, 2, 3, 4 i 4f ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości. Linie rozgraniczające teren ustalone decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowią linie podziału nieruchomości. Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych, własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

W myśl art. 12 ust. 4a decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Natomiast zgodnie z art. 18 ust. 1 wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.

Na podstawie art. 131 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.), w ramach odszkodowania właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu wywłaszczonej nieruchomości może być przyznana, za jego zgodą, odpowiednia nieruchomość zamienna.

Jak stanowi art. 131 ust. 4 tej ustawy, różnicę między wysokością odszkodowania ustalonego w decyzji a wartością nieruchomości zamiennej wyrównuje się przez dopłatę pieniężną.

Na podstawie art. 131 ust. 5 ww. ustawy przeniesienie praw do nieruchomości zamiennej na rzecz osoby, której zostało przyznane odszkodowanie, następuje z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna. Decyzja ta stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej.

W świetle ustawy o podatku od towarów i usług dostawę nieruchomości traktuje się jako odpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Jak stanowi art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Powyższe oznacza, że dostawa towarów, w tym przypadku gruntów, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy czynność podlegającą opodatkowaniu wykona podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Jednocześnie okoliczności dokonania tej czynności powinny nosić znamiona działalności gospodarczej, o której mowa w ustawie, tzn. powinny polegać na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, iż nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Jeżeli dana czynność została wykonana poza zakresem działań producenta, handlowca, usługodawcy, pozyskującego zasoby naturalne, rolnika, czy wykonującego wolny zawód i jednocześnie okoliczności dokonania tej czynności nie noszą znamion działalności gospodarczej, o której mowa w ustawie, to w świetle cytowanego powyżej art. 15 ust. 2, podmiotu dokonującego tych czynności nie można uznać za podatnika VAT.

Ponieważ planowana w przedmiotowej sprawie sprzedaż dotyczyć będzie nieruchomości, należy wziąć pod uwagę również treść orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczących tej tematyki.

Z orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE wydanych w sprawach C-180/10 i C-181/10 wynika, że za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje środki podobne do wykorzystywanych przez handlowca, tj. wykazuje aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca nie wykazał aktywności w rozporządzaniu nieruchomością, porównywalnej do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działań wykraczających poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest podatnikiem podatku VAT. Decyzją Starosty z dnia 28.05.2010 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, na rzecz Gminy została wywłaszczona pod budowę drogi gminnej część nieruchomości niezabudowanej której właścicielem był Wnioskodawca tj. nieruchomość o powierzchni 0,2569 ha, składająca się z działek o nr. 2982/2 oraz nr 4782/5. Decyzją Starosty z dnia 27.04.2011 r. ustalono wysokość odszkodowania za ww. nieruchomość w wysokości 111.495,00 zł netto. Jednocześnie tą samą decyzją ustalono wartość nieruchomości zamiennej (niezabudowanej) będącej własnością Gminy o powierzchni 0,3393 ha, składającej się z jednej działki o nr na kwotę 126.690,00 zł. Tę kwotę Starosta określił w decyzji jako kwotę brutto i zobowiązał Wnioskodawcę do uiszczenia różnicy pomiędzy wysokością odszkodowania a wartością nieruchomości zamiennej tj. do uiszczenia kwoty 15.195,00 zł na konto Urzędu Miasta i Gminy. Wywłaszczona nieruchomość nigdy nie była udostępniana przez Wnioskodawcę odpłatnie, jak i nieodpłatnie innym osobom, ani wykorzystywana przez Niego do działalności rolniczej, w szczególności Wnioskodawca nie dokonywał sprzedaży produktów rolnych pochodzących z tejże nieruchomości. Działki wywłaszczone, są objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, gdzie widnieją jako tereny zurbanizowane niezabudowane, przeznaczone pod zabudowę. Wnioskodawca nie poniósł żadnych nakładów na nieruchomość wywłaszczoną, jak również nie dokonywał w przeszłości sprzedaży nieruchomości stanowiących Jego własność. W chwili obecnej nie zamierza także sprzedawać żadnej nieruchomości będącej Jego własnością. Przed dostawą wywłaszczonych działek (wywłaszczeniem) Wnioskodawca nie dokonywał uzbrojenia terenu tychże działek, ani nie występował o zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Mając na uwadze powyższe oraz treść powołanych regulacji stwierdzić należy, że pomimo, iż grunty spełniają definicję towarów wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, z okoliczności niniejszej sprawy nie wynika, aby dokonując sprzedaży przedmiotowych działek stanowiących współwłasność małżonków, Wnioskodawca podejmował jakiekolwiek aktywne działania odnoszące się do sprzedaży, które można uznać za charakterystyczne do profesjonalnego obrotu nieruchomościami. Wskazać w tym miejscu należy, że Wnioskodawca nie ponosił nakładów w celu przygotowania przedmiotowych działek do sprzedaży. Wnioskodawca nie podejmował działań mających na celu uzbrajanie terenu, nie wydzielił dróg wewnętrznych, nie występował o opracowanie lub zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w stosunku do którejkolwiek z działek, nie podejmował działań mających na celu prowadzenie akcji marketingowych.

Zatem, w przedmiotowej sprawie, w związku z dostawą działek stanowiących współwłasność małżonków, brak jest przesłanek pozwalających uznać Wnioskodawcę za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. Jak wcześniej wyjaśniono, aby uznać określoną sprzedaż za opodatkowaną podatkiem VAT nie wystarczy stwierdzić jedynie dostawy towarów, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego dostawy za występującego w związku ze sprzedażą jako podatnika podatku od towarów i usług. W niniejszej sprawie takich przesłanek brak.

W przedmiotowej sprawie uznać należy, iż Wnioskodawca dokonując dostawy wywłaszczonych działek, stanowiących współwłasność małżonków, nie będzie działał w charakterze podatnika, a czynności te nie będą nosić znamion działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy. Powyższe wynika z faktu, iż z okoliczności sprawy nie wynika, iż planowana przez Wnioskodawcę dostawa działek stanowiących współwłasność małżonków, nie będzie stanowiła zwykłego wykonywania prawa współwłasności. Tym samym, w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca, zbywając działki stanowiące współwłasność małżonków, będących jego majątkiem prywatnym, będzie korzystać z przysługującego mu prawa do rozporządzania własnym majątkiem. Skutkiem powyższego stosownie do zapisów orzecznictwa – transakcja dostawy działek stanowiących współwłasność małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odnosząc się do kwestii powstania obowiązku podatkowego z tytułu dostawy nieruchomości zamiennej, należy zauważyć, że obowiązek taki nie powstanie po stronie Wnioskodawcy. Powyższe wynika z faktu, że Wnioskodawca nie był dostawcą nieruchomości zamiennej tylko jej nabywcą. Powstanie obowiązku podatkowego z tytułu dostawy nieruchomości zamiennej można odnieść tylko do jej dostawcy, a nie nabywcy (Wnioskodawcy). Dlatego też dostawa na rzecz Wnioskodawcy nieruchomości zamiennej pozostaje bez wpływu na powstanie obowiązku podatkowego u Wnioskodawcy.

Reasumując, dostawa działek będących przedmiotem wywłaszczenia, stanowiących współwłasność małżonków, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wnioskodawca, w związku z dostawą działek stanowiących współwłasność małżonków korzysta z przysługującego mu prawa do rozporządzania własnym majątkiem, co oznacza, że nie wypełnił On przesłanek zdefiniowanych w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy i nie występuje w roli podatnika podatku od towarów i usług. W konsekwencji z tytułu dostawy wywłaszczonych działek na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług. Na Wnioskodawcy nie ciąży również obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług z tytułu dostawy nieruchomości zamiennej, ponieważ powstanie obowiązku podatkowego może wystąpić wyłącznie po stronie dostawcy ww. nieruchomości, którym w przedmiotowej sprawie nie jest Wnioskodawca.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo należy zauważyć, że art. 15 ust. 2 ustawy w brzmieniu cytowanym przez Wnioskodawcę w stanowisku Wnioskodawcy obowiązywał do dnia 31 marca 2013 r. Aktualne brzmienie ww. przepisu ustawy zostało wprowadzone na podstawie art. 1 pkt 12 lit. a) ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r., poz. 35) i obowiązuje od dnia 1 kwietnia 2013 r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.