Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/443-733/13-2/JL
z 17 października 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Stowarzyszenia przedstawione we wniosku z dnia 24.07.2013 r. (data wpływu 29.07.2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i dokumentowania opłat reprograficznych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29.07.2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i dokumentowania opłat reprograficznych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Stowarzyszenie (dalej jako „S.” lub „Wnioskodawca”) jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi uprawnioną do zbiorowego zarządu utworami architektonicznymi, architektoniczno-urbanistycznymi, oraz urbanistycznymi. Celami statutowymi stowarzyszenia są dbałość o jakość architektury i środowiska - zbudowanego oraz naturalnego - pojmowanych jako interes publiczny, tworzenie warunków dla rozwoju twórczości architektonicznej i jej ochrona, rozwój warsztatu architekta i ochrona zawodu. Cele statutowe są realizowane między innymi poprzez zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi twórców utworów architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych oraz poprzez ochronę powierzonych stowarzyszeniu praw autorskich jak również poprzez wykorzystywanie w interesie twórców, innych uprawnień wynikających z przepisów o ochronie praw autorskich. Stowarzyszenie Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi Twórców Dzieł Naukowych i Technicznych K... (dalej jako „K...” jest organizacją pobierającą opłaty bezpośrednio od producentów urządzeń do kopiowania i od punktów ksero na podstawie art. 20 i 20(1) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Opłaty te, zwane reprograficznymi, mają wynagrodzić twórcom straty, jakie ponoszą przez kopiowanie ich dzieł. Opłaty inkasowane przez K... nie są wynagrodzeniami autorskimi z tytułu określonego aktu zwielokrotnienia utworu za pomocą urządzeń reprograficznych, natomiast mają na celu kompensowanie twórcom majątkowych skutków zwielokrotnienia utworów przy użyciu tych urządzeń wykonywanego na znaczną skalę dla własnego użytku osobistego przy użyciu coraz bardziej efektywnych i przyjaznych dla użytkownika urządzeń cyfrowych. Pobieranie przedmiotowych opłat wynika wprost z przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie bowiem z art. 20(1) ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, posiadacze urządzeń reprograficznych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie zwielokrotniania utworów dla własnego użytku osobistego osób trzecich, są obowiązani do uiszczania, za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi (K...), opłat w wysokości do 3% wpływów z tego tytułu na rzecz twórców oraz wydawców, chyba że zwielokrotnienie odbywa się na podstawie umowy z uprawnionym.

K. inkasuje wyżej wymienione opłaty i następnie dokonuje ich podziału między podmioty uprawnione do ich otrzymania (w tym S), zatrzymując pewną część pobranych opłat w celu pokrycia własnych kosztów związanych z podejmowanymi działaniami w zakresie poboru opłat i ich repartycji.

Organizacje uprawnione do otrzymania opłat od K…. następczo dokonują repartycji otrzymanych kwot pomiędzy twórców, których reprezentują. S w 2013 roku otrzymał od K... kwotę w wysokości 64246,55 złotych za lata 2011 i 2012. Otrzymana kwota stanowi wynik dokonanego podziału środków zainkasowanych przez K... na podstawie art. 20(1) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. K... wskazał, iż S powinien wystawić fakturę VAT w związku z otrzymaną od K... kwotą. S powziął jednak wątpliwość, co do podlegania przez rzeczone „wynagrodzenia” podatkowi VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy S jest zobowiązany do wystawienia faktury VAT stowarzyszeniu K… w związku z otrzymanymi opłatami, o których mowa w art. 20(1) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, charakter opłat wyklucza opodatkowanie ich podatkiem VAT w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. „Wynagrodzenia” uzyskiwane na podstawie wyżej wspomnianych przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych mają charakter odszkodowawczy. Jak wskazuje doktryna prawnicza: „Przepis ma złagodzić uszczerbek w zakresie autorskich praw majątkowych, jakiego doznają twórcy z powodu zwielokrotniania egzemplarzy utworu w ramach dozwolonego użytku prywatnego. Chodzi tu w szczególności o kserokopie dokonywane w sposób zawodowy w punktach usługowych. W komentarzu do art. 20 (Nb 40) wspomniano o braku sprawiedliwości w rozwiązaniu tej sprawy, polegającym na tym, że korzystający z kserokopii użytkownicy prywatni nie ponoszą kosztów z tytułu rekompensaty uszczerbku doznanego przez twórców, ponieważ koszty te są ustawowo przerzucone na producentów i importerów urządzeń i czystych nośników służących do zwielokrotniania egzemplarzy utworów. Omawiany artykuł rozciąga partycypację w kosztach tej sprawy także na podmioty wykonujące zawodowo (w celach zarobkowych) usługi reprograficzne, czyli popularne punkty ksero.” (Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, 2011 red. prof. dr hab. Ewa Ferenc-Szydełko).

Co do charakteru przedmiotowych opłat wypowiedział się również Sąd Najwyższy w wyroku z 19 czerwca 2008 roku (sygn. akt V CSK 22/08): „ustanawiając art. 20 ust. 1 pkt 2 prawa autorskiego ustawodawca uznał, zgodnie ze współczesnymi tendencjami, za konieczne nałożenie na przedsiębiorców, którzy zapewniają dostęp do urządzeń ułatwiających kopiowanie i tym samym przyczyniają się do wykorzystywania na dużą skalę utworów w ramach dozwolonego użytku osobistego, obowiązku cywilnoprawnego przekazywania części swych przychodów za pośrednictwem określonych organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi twórcom i wydawcom. Przewidziane w art. 20 ust. 1 pkt 2 prawa autorskiego opłaty na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania stanowią kompensatę uszczerbku doznawanego przez twórców i wydawców na skutek kopiowania w ramach dozwolonego użytku osobistego”.

Charakter opłat w kontekście podatkowym został przeanalizowany przez WSA w Krakowie, w orzeczeniu z 10 kwietnia 2013 roku.

Sąd w tymże orzeczeniu potwierdził stanowisko Wnioskodawcy wskazując, iż: „W ocenie Sądu, nie ma w konsekwencji podstaw do uznania, aby w związku z pobieraniem opłaty reprograficznej miało miejsce świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Relacja o charakterze jakiegokolwiek świadczenia pomiędzy zobowiązanym do wniesienia opłaty z jednej strony a Stowarzyszeniem lub wydawcą z drugiej strony nie powstaje. Wniesienie opłaty nie jest bowiem świadczeniem ekwiwalentnym - w zamian za nie podmiot zobowiązany nie otrzymuje żadnego innego świadczenia ani od Stowarzyszenia ani od wydawcy, nie nabywa też z mocy prawa żadnych nowych, szczególnych uprawnień. Dowodzi tego np. wspomniany juz wyżej charakter rekompensacyjny opłaty reprograficznej. Skarżące Stowarzyszenie nie świadczy na rzecz podmiotu zobowiązanego żadnych usług. Inkasuje jedynie opłatę, natomiast nie udziela ani w imieniu własnym, ani innych podmiotów licencji na korzystanie z praw autorskich w zamian za wniesienie tejże opłaty. Opłata nie stanowi więc wynagrodzenia za czynności wykonywane przez Stowarzyszenie”.

Sąd jednoznacznie wskazał, że „trzeba też podnieść, że w braku sytuacji świadczenia usług na stronie skarżącej nie ciąży obowiązek dokumentowania otrzymania opłaty reprograficznej poprzez wystawienie faktury VAT, wynikający z art. 106 ust. 1 ustawy”.

Podkreślenia wymaga, że S jako organizacja, która otrzymuje rekompensaty, przekazuje je twórcom na podstawie wewnętrznego regulaminu repartycji. Dokonuje więc dokładnie takich samych czynności, jak stowarzyszenia inkasujące bezpośrednio opłaty od podmiotów zobowiązanych do ich uiszczania tj. inkasuje otrzymane środki po czym dzieli je pomiędzy uprawnionych twórców. S w żadnym wypadku nie zatrzymuje tych opłat dla siebie. Zważywszy więc na fakt, że doktryna i orzecznictwo zgodnie uznają, że opłaty te nie mają charakteru wynagrodzenia, licencji lub zapłaty za usługę, a wręcz przeciwnie uznają charakter opłat jako quasi odszkodowania lub rekompensaty, zdaniem S nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT. S nie jest więc zobowiązany do wystawienia K... faktury VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z kolei, na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Analiza treści art. 8 ust. 1 ustawy, wskazuje na bardzo szerokie pojęcie świadczenia usług obejmujące różnego rodzaju świadczenia niebędące dostawą towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Pod pojęciem usługi mieszczą się nie tylko usługi wykonywane w imieniu własnym na rzecz danego podmiotu, lecz również wykonywane w imieniu własnym na rzecz osoby trzeciej. Regulacja art. 8 ust. 2a ustawy wskazuje bowiem wprost, iż w katalogu usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług mieszczą się również przypadki, gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług.

Ustawodawca w ww. przepisach ustawy o podatku od towarów i usług poza wskazaniem, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, wskazał ponadto, że za świadczenie usług uznawana jest każda transakcja, która nie stanowi dostawy towarów.

Zauważyć tutaj jednakże należy, iż jak wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy dla uznania, iż świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Należy stwierdzić, iż czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczącego usługę.

Kolejnym czynnikiem decydującym o tym czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami i jednocześnie wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na podstawie art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę podatku i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

W myśl art. 2 pkt 22 ustawy przez „sprzedaż” rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz.U. z 2006 r., Nr 90, poz. 631 ze zm.), producenci i importerzy:

1. magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń,
   
2. kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych umożliwiających pozyskiwanie kopii całości lub części egzemplarza opublikowanego utworu,
   
3. czystych nośników służących do utrwalania, w zakresie własnego użytku osobistego, utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, przy użyciu urządzeń wymienionych w pkt 1 i 2

- są obowiązani do uiszczania, określonym zgodnie z ust. 5, organizacjom zbiorowego zarządzania, działającym na rzecz twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów oraz wydawców, opłat w wysokości nieprzekraczającej 3% kwoty należnej z tytułu sprzedaży tych urządzeń i nośników.

Art. 20 ust. 2-4 ww. ustawy, określa sposób podziału pobranych opłat. Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży magnetofonów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:

1. 50 % - twórcom;
   
2. 25 % - artystom wykonawcom;
   
3. 25 % - producentom fonogramów.
   
   

Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:

1. 35 % - twórcom;
2. 25 % - artystom wykonawcom;
   
3. 40 % - producentom wideogramów.
   
   

Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży urządzeń reprograficznych oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:

1. 50 % - twórcom;
   
2. 50 % - wydawcom.
   
   

Stosownie zaś do ust. 5 ww. przepisu, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego po zasięgnięciu opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, stowarzyszeń twórców, artystów wykonawców, organizacji producentów fonogramów, producentów wideogramów oraz wydawców, jak również organizacji producentów lub importerów urządzeń i czystych nośników wymienionych w ust. 1, określa, w drodze rozporządzenia: kategorie urządzeń i nośników oraz wysokość opłat, o których mowa w ust. 1, kierując się zdolnością urządzenia i nośnika do zwielokrotniania utworów, jak również ich przeznaczeniem do wykonywania innych funkcji niż zwielokrotnianie utworów, sposób pobierania i podziału opłat oraz organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnione do ich pobierania.

W myśl art. 20¹ ust. 1 ww. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, posiadacze urządzeń reprograficznych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie zwielokrotniania utworów dla własnego użytku osobistego osób trzecich, są obowiązani do uiszczania, za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, opłat w wysokości do 3% wpływów z tego tytułu na rzecz twórców oraz wydawców, chyba że zwielokrotnienie odbywa się na podstawie umowy z uprawnionym. Opłaty te przypadają twórcom i wydawcom w częściach równych.

Zgodnie z art. 20¹ ust. 2 ww. ustawy, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, po zasięgnięciu opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, stowarzyszeń twórców oraz wydawców, a także opinii właściwej izby gospodarczej określa, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat, o których mowa w ust. 1, uwzględniając proporcje udziału w zwielokrotnianych materiałach utworów zwielokrotnianych dla własnego użytku osobistego, sposób ich pobierania i podziału oraz wskazuje organizację lub organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnione do ich pobierania.

Na mocy § 2 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 27 czerwca 2003r. w sprawie opłat uiszczanych przez posiadaczy urządzeń reprograficznych (Dz. U. Nr 132, poz. 1232) ustala się wysokość opłat:

1. 1% od wpływów uzyskiwanych z działalności – w przypadku gdy w strukturze zwielokrotnianych materiałów do 25% stanowią utwory kopiowane dla własnego użytku osobistego osób trzecich;
2. 1,5% od wpływów uzyskiwanych z działalności – w przypadku gdy w strukturze zwielokrotnianych materiałów od 26 do 75% stanowią utwory kopiowane dla własnego użytku osobistego osób trzecich;
3. 3% od wpływów uzyskiwanych z działalności – w przypadku gdy w strukturze zwielokrotnianych materiałów powyżej 75% stanowią utwory kopiowane dla własnego użytku osobistego osób trzecich.
   
   

Natomiast w myśl § 3 ww. rozporządzenia, organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnionymi do pobierania opłat, o których mowa w § 2, są:

1. Stowarzyszenie K... - na rzecz twórców;
   
2. Stowarzyszenie Autorów i Wydawców ..." - na rzecz wydawców.
   
   

Zgodnie z § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia, organizacje wymienione w § 3 przekazują organizacjom reprezentującym podmioty uprawnione opłaty w wysokości proporcjonalnej do zakresu zwielokrotniania utworów przez posiadaczy urządzeń reprograficznych pochodzących od reprezentowanych przez te organizacje podmiotów.

Organizacje reprezentujące podmioty uprawnione dokonują podziału opłat otrzymanych od organizacji wymienionych w § 3 między reprezentowane przez te organizacje podmioty (§ 8 rozporządzenia) .

Stosownie do § 4 rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 2 czerwca 2003r. w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów (Dz. U. Nr 105, poz. 991 ze zm.) organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnionymi do pobierania i podziału opłat od urządzeń i nośników, o których mowa w załączniku nr 3 do rozporządzenia, są:

1. Stowarzyszenie K... - na rzecz twórców;
2. Stowarzyszenie Autorów i Wydawców... - na rzecz wydawców.
   
   

Na podstawie § 7 ust. 1 ww. rozporządzenia, organizacje wymienione w § 3 ust. 2 i § 4 przekazują organizacjom reprezentującym podmioty uprawnione opłaty w wysokości proporcjonalnej do zakresu utrwalania do własnego użytku osobistego utworów, artystycznych wykonań, fonogramów i wideogramów pochodzących od reprezentowanych przez te organizacje podmiotów.

Z przytoczonych wyżej przepisów wynika zatem, że podmioty będące producentami/importerami urządzeń i nośników wymienionych w art. 20 ww. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jak również posiadacze urządzeń reprograficznych prowadzący działalność gospodarczą w zakresie zwielokrotniania utworów dla własnego użytku osobistego osób trzecich, o których mowa w art. 20¹ ww. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, mają ustawowy obowiązek uiszczenia organizacjom zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi opłat w konkretnej wysokości określonej cyt. wyżej przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz przepisami rozporządzenia w sprawie opłat uiszczanych przez posiadaczy urządzeń reprograficznych.

Z kolei, mając umocowanie w ww. przepisach prawa, organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi jest uprawniona pobrać opłatę należną od ww. podmiotów, w tym producentów i importerów kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych oraz związanych z nimi czystych nośników, czy też posiadaczy urządzeń reprograficznych prowadzących działalność gospodarczą w zakresie zwielokrotniania utworów dla własnego użytku osobistego osób trzecich, w oparciu o przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W zamian za opłatę podmioty te wraz ze sprzętem (producent/importer) lub świadczoną usługą zwielokrotniania utworów (posiadacz urządzeń reprograficznych), sprzedają niejako prawa autorskie (prawa do powielania utworów dla własnego użytku osobistego osób trzecich).

W takich okolicznościach opłata zapłacona przez producenta/importera lub posiadacza urządzeń reprograficznych organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi jest wynagrodzeniem za dostawę usług dokonaną przez posiadacza prawa do reprodukcji na rzecz producenta/importera lub posiadacza urządzeń reprograficznych. Beneficjentami opłaty są twórcy, artyści wykonawcy, producenci fonogramów i wideogramów oraz wydawcy. Tak ukształtowane relacje łączące twórcę (wydawcę), organizację zbiorowego zarządzania oraz producentów/importerów i posiadaczy urządzeń reprograficznych, od których należne są ww. opłaty pozwalają stwierdzić, że mamy do czynienia ze świadczeniem usług, w rozumieniu art. 8 w związku z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT.

W związku z powyższym nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że omawiane opłaty reprograficzne mają charakter odszkodowawczy. Odnosząc się do pojęcia odszkodowania (rekompensaty), należy zauważyć, iż termin ten nie został zdefiniowany w ustawie o VAT. Regulacje dotyczące odszkodowania zostały zawarte w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.). I tak, z postanowień art. 361 § 1 ww. ustawy Kodeks cywilny wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2 ww. artykułu). Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Odszkodowanie jest zatem świadczeniem, jakie należy się poszkodowanemu za wyrządzenie szkody od podmiotu, który tę szkodę wyrządził lub ponosi za nią odpowiedzialność. Trudno jest zatem przypisać przedmiotowym opłatom cech, jakimi charakteryzują się odszkodowania. Podmioty wymienione w cyt. ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych zobowiązane do uiszczania opłat reprograficznych nie wyrządzają bowiem bezpośrednio jakiejkolwiek szkody twórcom, artystom wykonawcom, producentom fonogramów i wideogramów oraz wydawcom uprawnionym do otrzymania tych opłat, w rezultacie której zobowiązane byłyby do jej naprawienia poprzez zapłatę umownego odszkodowania, rekompensującego straty. Stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym wynagrodzenie uzyskiwane na podstawie przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych mają charakter odszkodowawczy, nie zasługuje zatem na uwzględnienie.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca (stowarzyszenie) jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi uprawnioną do zbiorowego zarządu utworami architektonicznymi, architektoniczno-urbanistycznymi, oraz urbanistycznymi. Cele statutowe są realizowane między innymi poprzez zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi twórców utworów architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych oraz poprzez ochronę powierzonych stowarzyszeniu praw autorskich jak również poprzez wykorzystywanie w interesie twórców, innych uprawnień wynikających z przepisów o ochronie praw autorskich.

Stowarzyszenie Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi Twórców Dzieł Naukowych i Technicznych K... jest organizacją pobierającą opłaty bezpośrednio od producentów urządzeń do kopiowania i od punktów ksero na podstawie art. 20 i 20(1) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. K... inkasuje wyżej wymienione opłaty i następnie dokonuje ich podziału między podmioty uprawnione do ich otrzymania – w tym Wnioskodawcę, zatrzymując pewną część pobranych opłat w celu pokrycia własnych kosztów związanych z podejmowanymi działaniami w zakresie poboru opłat i ich repartycji. Następnie Wnioskodawca dokonuje repartycji otrzymanych kwot pomiędzy twórców, których reprezentuje.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą konieczności wystawienia na rzecz K... faktury VAT z tytułu otrzymanej od tej organizacji kwoty. Przedstawiając własne stanowisko Wnioskodawca wskazał, że ponieważ opłaty reprograficzne nie mają charakteru wynagrodzenia, licencji lub zapłaty za usługę, lecz mają charakter odszkodowania lub rekompensaty, nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT. Zdaniem Wnioskodawcy nie jest on więc zobowiązany do wystawienia K... faktury VAT.

Odnosząc się do powyższego stanowiska w zakresie opodatkowania opłat reprograficznych, biorąc pod uwagę treść obowiązujących przepisów należy stwierdzić, iż producenci i posiadacze urządzeń do kopiowania i punkty ksero, dokonujące opłaty reprograficznej na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania, winny być traktowane jako podmioty, które przez te organizacje nabywają od twórców prawo do reprodukcji ich utworów i prawa związane ze sprzedażą nośników umożliwiających zwielokrotnianie utworów w ramach dozwolonego użytku prywatnego. A zatem pobierając ww. opłaty, organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi dokonują czynności, o których mowa w art. 8 ust. 2a ustawy. Wobec tego, opłata reprograficzna jest wynagrodzeniem za usługę świadczoną przez organizację zbiorowego zarządzania w imieniu twórców, artystów czy producentów praw autorskich i pokrewnych. Tym samym, usługa taka stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Nie można zatem zgodzić się z Wnioskodawcą, że nie dochodzi do jakichkolwiek świadczeń wzajemnych pomiędzy organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi a podmiotami zobowiązanymi do ponoszenia opłat reprograficznych.

Związek ten oparty jest o wyżej cytowane uregulowania ustawowe, co powoduje, że opłata uiszczana za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi na rzecz twórców oraz wydawców przez posiadaczy urządzeń reprograficznych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie zwielokrotniania utworów dla własnego użytku osobistego osób trzecich, stanowi zapłatę tym twórcom oraz wydawcom za możliwość takiego zwielokrotniania ich utworów i przedmiotów praw pokrewnych, dokonywanego w ramach dozwolonego użytku prywatnego. W zamian za dokonanie tej opłaty, ww. posiadacze urządzeń reprograficznych nabywają za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, generalne prawo do reprodukcji utworów i przedmiotów praw pokrewnych objętych polskim prawem autorskim. W konsekwencji, zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 oraz w związku z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, ww. posiadacze urządzeń reprograficznych nabywają od organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi usługę w postaci przeniesienia praw do reprodukcji ww. utworów i przedmiotów. Usługa ta, w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, stanowi zatem czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT na zasadach ogólnych.

Odnośnie natomiast do kwestii konieczności wystawienia faktury, należy mieć na względzie, że przepis art. 106 ust. 1 ustawy wiąże wystawienie faktury z wykonaniem czynności podlegającej opodatkowaniu w postaci m.in. dostawy towaru bądź wykonania usługi.

W analizowanym przypadku, jak wskazano powyżej zarówno K... jak i Wnioskodawca „pośrednicząc” między architektami a producentami i posiadaczami urządzeń do kopiowania oraz punktami ksero, dokonują czynności, o których mowa w art. 8 ust. 2a ustawy - świadczą usługę w postaci przeniesienia praw do reprodukcji utworów i przedmiotów praw pokrewnych. Ponieważ usługa ta podlega opodatkowaniu VAT należy ją dokumentować poprzez wystawienie faktury VAT.

Zatem Wnioskodawca jest zobowiązany do wystawienia na rzecz K... faktury VAT w związku z otrzymaniem od tej organizacji opłat reprograficznych pobranych od podmiotów zobowiązanych do ich poniesienia.

Z uwagi na powyższe, stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku należało uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawcę orzecznictwa zaznaczyć należy, że z powołanych przez Wnioskodawcę wyroków nie należy wyciągać wniosku o ukształtowaniu jednolitej linii orzeczniczej w analizowanej kwestii. Kształtowanie jednolitej linii orzeczniczej jest procesem długotrwałym i wymaga co do zasady większej ilości orzeczeń składów orzekających. W tym kontekście Organ wskazuje na orzeczenie WSA w Warszawie z dnia 15.04.2013 r. sygn. akt III SA/Wa 1710/12 dotyczące podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania opłat od czystych nośników pobieranych od producentów i importerów urządzeń i nośników za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi oraz kwot z tytułu reemisji pobieranych od nadawców kablowych. W orzeczeniu tym, Sąd wskazał, iż podniesiony przez Skarżącą zarzut naruszenia przez organ wydający interpretację indywidualną przepisów prawa materialnego, tj. art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, poprzez dokonanie ich błędnej wykładni, polegającej na uznaniu, że opłaty, o których mowa we wniosku, otrzymywane przez Spółkę za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (…) stanowią wynagrodzenie należne za świadczenie usług jest, w ocenie Sądu, chybiony. Analizując uzasadnienie zaskarżonej interpretacji, wbrew opinii Skarżącej, Sąd nie doszukał się także w pobieranych za pośrednictwem OZZ opłatach cech nadających tym płatnościom charakteru odszkodowawczego, czy też czyniącymi z nich karę umowną. Podmioty wymienione w ustawie producenci i importerzy tzw. czystych nośników, a także operatorzy sieci kablowych dokonujący reemisji utworów, nie wyrządzają bowiem bezpośrednio jakiejkolwiek szkody podmiotom uprawnionym do otrzymania pobieranych opłat, w rezultacie których zobowiązane byłyby do jej naprawienia poprzez zapłatę umownego odszkodowania, rekompensującego straty. Pobierane opłaty WSA zrównał z odpłatnym świadczeniem usług podlegającym opodatkowani zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 3 w powiązaniu z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.