Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB3/423-472/13-3/JG
z 3 stycznia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z 2 października 2013 r. (data wpływu 4 października 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów sądowych oraz zryczałtowanych kosztów zastępstwa procesowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 października 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów sądowych oraz zryczałtowanych kosztów zastępstwa procesowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka występowała jako pozwana w procesach sądowych, w których stroną wnoszącą powództwo byli jej pracownicy. Ww. spory dotyczyły rozbieżności pomiędzy obowiązującymi w przeszłości zapisami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dotyczącymi godzinowych stawek zaszeregowania dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach fizycznych a faktycznie wypłacanymi wynagrodzeniami w oparciu o zawarte z pracownikami umowy o pracę.

Na mocy wyroków Sądu Pracy, Spółka została zobowiązana do zapłaty na rzecz powodów będących pracownikami następujących kwot:

• dodatkowego wynagrodzenia za pracę wraz z odsetkami ustawowymi (ww. wynagrodzenie wynikało z wyrównania osobistych stawek godzinowych zgodnie z kategoriami zaszeregowania pracowników),
• zryczałtowanych kosztów zastępstwa procesowego przez profesjonalnego pełnomocnika,
• kosztów sądowych, od uiszczenia których powodowie byli zwolnieni.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych.

1. Czy poniesione przez Spółkę wydatki na wypłatę ustawowych odsetek od kwot dodatkowego wynagrodzenia za pracę, zasądzonego przez Sąd Pracy na rzecz jej pracowników, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów Spółki?
2. Czy poniesione przez Spółkę koszty sądowe oraz zryczałtowane koszty zastępstwa procesowego w związku z przegranymi przed Sądem Pracy sprawami pracowniczymi mogą stanowić koszty uzyskania przychodów Spółki?
   
   

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 2.

Wniosek Spółki w zakresie pytania nr 1 został rozpatrzony odrębną interpretacją indywidualną wydaną w dniu 3 stycznia 2014 r. nr ILPB3/423-472/13-2/JG.

Zdaniem Wnioskodawcy, poniesione przez niego koszty sądowe oraz zryczałtowane koszty zastępstwa procesowego w związku z przegranymi przed Sądem Pracy sprawami pracowniczymi mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów Spółki.

Poniżej Spółka przedstawia argumentację uzasadniającą jej stanowisko.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nic może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidują bezpośredniego wyłączenia kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego z kosztów uzyskania przychodów, tym samym zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia wskazanych wydatków do kosztów uzyskania przychodu będzie miało określenie, czy są one ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów.

Spółka pragnie podkreślić, że przyczyną poniesienia przez nią kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego zasądzonych na rzecz pracowników był zamiar osiągnięcia przychodu, bądź zachowania albo zabezpieczenia jego źródła w postaci pozytywnych dla Spółki rozstrzygnięć spraw sądowych. W ramach zakończonych procesów sądowych Spółka występowała jako pozwany, a koszty procesu zasądzone zostały w związku z obroną przed roszczeniami pracowników oraz w związku z funkcjonowaniem Spółki. Wnioskodawca pragnie podkreślić, że wchodząc w spór sądowy zakładał, że Sąd może odrzucić roszczenia pracowników w całości lub uznać je w części. W ocenie Spółki, nie można pozbawiać podatnika prawa do zaliczenia wydatków procesowych do kosztów uzyskania przychodów tylko dlatego, że przegrał sprawę, starając się chronić swój interes prawny na drodze sądowej.

Spółka podkreśla, że powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe, przykładowo:

• w interpretacji indywidualnej z dnia 10 stycznia 2012 r. sygn. ILPB3/423-479/11-2/JG, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, odnosząc się do możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów poniesionych przez pracodawcę wydatków w związku z przegranym sporem sądowym z powodu niewypłacenia wynagrodzenia za nadgodziny byłemu pracownikowi, uznał, że: „Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca w związku z prowadzonym przeciwko Niemu postępowaniem sądowym, został zobowiązany do zapłacenia na rzecz powoda (byłego pracownika) kosztów zastępstwo procesowego. Roszczenia dochodzone w powyższym procesie przez byłego pracownika powstały z powodu niewypłacenia przez Wnioskodawcę wynagrodzenia za nadgodziny. Jako że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidują bezpośredniego wyłączenia kosztów sądowych, kosztów zastępstwa procesowego z kosztów uzyskania przychodów, zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia wskazanych wydatków do kosztów uzyskania przychodu będzie miało – jak wskazano to powyżej – określenie, czy są one ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. W tym miejscu tut. Organ pragnie wskazać, że poniesienie przez podatnika wydatku w postaci kosztów postępowania sądowego na obronę swych praw jest uzasadnione. Poniesienie kosztów procesu (w przedmiocie sprawy – zastępstwa procesowego) miało na celu uchronienie źródła przychodu – majątku wykorzystywanego do działalności gospodarczej, a udział w postępowaniu sądowym był naturalnym ryzykiem związanym z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy. Uznać zatem należy, że wydatki poniesione z tytułu zastępstwa procesowego miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów. Reasumując, koszty zastępstwa procesowego zapłacone na podstawie wyroków na rzecz byłego pracownika mogą zostać zaliczone przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych” (podkreślenie Spółki);
• w interpretacji indywidualnej z dnia 23 maja 2013 r. sygn. IPPB3/423-797/11-5/13/S/GJ Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, oceniając możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów poniesionych kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego związanych z prowadzonymi przeciwko podatnikowi sprawami pracowniczymi wskazał, że: „Biorąc powyższe pod uwagę należy uznać, że na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wypłata wynagrodzeń, w tym za czas pozostawania pracownika bez pracy w przypadku podjęcia przez niego pracy po jego przywróceniu do niej, za pracę w godzinach nadliczbowych oraz wynagrodzenia za przerwy i postoje w pracy stanowi dla pracodawcy kaszt uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 57 a contrario. Kosztem podatkowym są również opłacone składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 16 ust. 1 pkt 57a ustawy a contrario). Skoro ww. wydatki Spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, również i koszty sądowe i zastępstwa procesowego w sprawach sądowych odnoszących się do tych należności stanowią koszt podatkowy” (podkreślenie Spółki);
• w interpretacji indywidualnej z dnia 22 listopada 2012 r. sygn. ILPB3/423-323/12-4/JG, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, odnosząc się do możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów pracodawcy poniesionych przez niego wydatków w związku z przegranymi sporami sądowymi z pracownikami, którzy ulegli wypadkom przy pracy o wypłatę zadośćuczynienia, renty wyrównawczej oraz zwrot kosztów leczenia wskazał, że: „(…) co do kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego, jakie Spółka ponosi w związku ze sprawami pracowniczymi prowadzonymi przeciwko Niej, uznać należy, że Wnioskodawca ponosi te wydatki na obronę swoich praw i w konsekwencji może zaliczyć je do kosztów podatkowych. Poniesienie kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego ma bowiem na celu uchronienie źródła przychodu – majątku wykorzystywanego do działalności gospodarczej, a udział w postępowaniu sądowym jest naturalnym ryzykiem związanym z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy. Zatem koszty sądowe oraz koszty zastępstwa procesowego związane z prowadzonymi przeciwko Spółce sprawami pracowniczymi uznać można za koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych” (podkreślenie Spółki);
• w interpretacji indywidualnej z dnia 23 marca 2012 r. sygn. ILPB3/423-609/11-4/JG Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, wypowiadając się również na okoliczność możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z przegranym sporem sądowym z pracownikiem, który uległ wypadkowi przy pracy uznał, że: „Także wydatki związane z prowadzonym przeciwko Spółce postępowaniem sądowym, poniesione przez powoda (poszkodowanego, który wniósł pozew przeciwko Spółce) mogą stanowić koszty uzyskania przychodów. Zgodnie bowiem z art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Mając na uwadze przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stwierdzić należy, iż kwota zadośćuczynienia (należność główna i odsetki ustawowe), kwota stanowiąca zwrot kosztów leczenia wraz z odsetkami ustawowymi, renta wyrównawcza wypłacana comiesięcznie oraz skapitalizowana renta wyrównawcza z odsetkami ustawowymi, jak i zasądzone koszty procesu i koszty zastępstwa procesowego uznać należy za koszty uzyskania przychodów Spółki na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych” (podkreślenie Spółki).
  
  

Mając na uwadze fakt, że poniesione koszty sądowe, jak i koszty zastępstwa procesowego zwrócone pracownikom, miały swoje racjonalne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów Spółki, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że może uznać je za koszty uzyskania przychodów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy. W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia przy tym koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Jednocześnie nadmienić należy, że nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodów i jako taki podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania. Skoro ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z celem osiągnięcia przychodów, to ten cel musi być widoczny, a ponoszone koszty winny ten cel realizować lub co najmniej zakładać go jako realny.

Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że przez pojęcie „zachować” należy rozumieć „dochować coś w stanie niezmienionym, nienaruszonym, utrzymać”. Natomiast „zabezpieczyć” oznacza „uczynić bezpiecznym, niezagrożonym, dać ochronę”. Można więc przyjąć, że koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, które umożliwią dalsze funkcjonowanie źródła. Za koszty związane z zabezpieczeniem i zachowaniem źródła przychodów należy więc uznać przede wszystkim koszty prawidłowego funkcjonowania podatnika, czy prawidłowego prowadzenia działalności gospodarczej.

Mając zatem na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca w związku z prowadzonym przeciwko niemu postępowaniem przed Sądem Pracy, został zobowiązany do zapłacenia na rzecz powodów będących pracownikami zryczałtowanych kosztów zastępstwa procesowego oraz kosztów sądowych. Spory dotyczyły rozbieżności pomiędzy obowiązującymi w przeszłości zapisami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dotyczącymi godzinowych stawek zaszeregowania dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach fizycznych a faktycznie wypłacanymi wynagrodzeniami w oparciu o zawarte z pracownikami umowy o pracę.

Jako że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidują bezpośredniego wyłączenia kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego z kosztów uzyskania przychodów, zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodu będzie miało – jak wskazano to powyżej – określenie, czy są one ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów, co wynika wprost z normy art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Istotne w rozpatrywanej sprawie jest to, że za koszty podatkowe uważa się również koszty pośrednio związane z przychodami oraz dotyczące całokształtu działalności podatnika. Ustawodawca nie stawia wprost wymogu, by poniesiony koszt przyniósł określony przychód, lecz był poniesiony w celu jego osiągnięcia lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Należy także zwrócić uwagę na art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.), zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Odnosząc zatem powyższe do przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, że przedmiotowe koszty z tytułu udziału Spółki w procesach sądowych pozostają w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Tym samym, nie ulega wątpliwości, że pomimo tego, iż nie można poniesionych przez Wnioskodawcę kosztów powiązać z konkretnym przychodem, to jednak wiążą się one z prowadzoną przez niego działalnością oraz zostały poniesione w celu ochrony jego interesów. Uznać zatem należy, że wydatki poniesione z tytułu zryczałtowanych kosztów zastępstwa procesowego i kosztów sądowych miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów.

Podsumowując, poniesione przez Spółkę koszty sądowe oraz zryczałtowane koszty zastępstwa procesowego w związku z przegranymi przed Sądem Pracy sprawami pracowniczymi mogą zostać zaliczone przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ustosunkowując się natomiast do powołanych przez Spółkę interpretacji indywidualnych wydanych przez organy podatkowe należy stwierdzić, że są one rozstrzygnięciami stanowiącymi w konkretnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do nich się odnoszących, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Jednocześnie informuje się, że wniosek w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych został rozpatrzony odrębnym rozstrzygnięciem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.