INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 30 września 2013 r. (data wpływu 02 października 2013 r.) uzupełnionym w dniu 11 grudnia 2013 r. na wezwanie z dnia 28 listopada 2013 r. Nr IPPP3/443-912/13-2/IG, Nr IPPB1/415-1041/13-2/MT i Nr IPPB2/436-540/13-2/MZ (data nadania 28 listopada 2013 r., data doręczenia 10 grudnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia cesji wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 02 października 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia cesji wierzytelności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (Wnioskodawca) powstała w maju 2013 roku. Działa na podstawie podatkowej ksiązki przychodów i rozchodów oraz jest zgłoszona jako podatnik VAT. Zajmuje się doradztwem prawnym związanym z przepisami dotyczącymi procedury administracyjnej oraz karnej, w tym karnej skarbowej. Oprócz tego zajmuje się dochodzeniem roszczeń odszkodowawczych od towarzystw ubezpieczeniowych w imieniu swoich klientów (umowa o dochodzenie roszczeń odszkodowawczych przewiduje wynagrodzenie Kancelarii określone jako „succes fee”). Od niedawna Kancelaria dokonuje cesji wierzytelności (umowy sprzedaży wierzytelności) związanych z komunikacyjnymi roszczeniami odszkodowawczymi, których to roszczeń już we własnym imieniu dochodzi od towarzystw ubezpieczeniowych. Cedentem jest zawsze osoba fizyczna poszkodowana (chodzi tylko o szkody majątkowe, a nie osobowe) w jakimś zdarzeniu drogowym. Cesjonariuszem jest P., jako prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Kancelaria…”. Osoby poszkodowane, po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego przez towarzystwo ubezpieczeniowe, otrzymują pewną kwotę odszkodowania. Jeżeli uważają, że wysokość tego odszkodowania jest zaniżona, ale nie chcą spierać się z towarzystwem ubezpieczeniowym w zakresie dopłaty odszkodowania, bądź nie wiedzą jak tę dopłatę uzyskać przesyłają całość dokumentacji ubezpieczeniowej do Kancelarii celem jej weryfikacji z zapytaniem o wycenę wierzytelności, bądź już z propozycją jakiejś kwoty. Jeżeli obie strony zgadzają się to podpisywana jest cesja wierzytelności. Głównym i podstawowym zapisem w treści cesji jest oświadczenie cedenta, że w związku z konkretnym zdarzeniem drogowym uszkodzeniu uległ pojazd będący własnością cedenta i z tytułu tego zdarzenia przysługuje cedentowi wierzytelność o zapłatę odszkodowania do sprawcy szkody oraz do konkretnego towarzystwa ubezpieczeniowego, w którym pojazd sprawcy szkody objęty był w chwili zdarzenia obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej pojazdów mechanicznych. Cedent dalej oświadcza, że otrzymał od towarzystwa ubezpieczeniowego odszkodowanie w konkretnej wysokości, które jednak nie czyni w pełni zadość obowiązkowi pełnego naprawienia szkody, ponieważ nie wystarczyło do przeprowadzenia pełnej naprawy pojazdu. Z chwilą zawarcia niniejszej umowy cedent zbywa za umówioną cenę, a cesjonariusz nabywa wierzytelność o zapłatę pozostałej należnej części odszkodowania powyżej już wypłaconej przez towarzystwo ubezpieczeniowe kwoty do wysokości pełnego odszkodowania. Na cesjonariusza wraz z wierzytelnością przechodzą wszelkie prawa z nią związane (również prawo do odsetek i zwrotu kosztów wykonania opinii niezależnego rzeczoznawcy). Pozostała należna część odszkodowania, o której mowa w treści umowy cesji, nie jest określona kwotowo w treści umowy i nie jest dokładnie znana w chwili podpisywania umowy cesji. Jej wysokość jest bowiem ustalana dopiero później, na podstawie wyceny dokonywanej poprzez specjalistyczną firmę zewnętrzną, której Kancelaria zleca wykonanie kosztorysu naprawy danego pojazdu w oparciu o licencjonowany program komputerowy A……., za pomocą którego wyliczona zostaje prawidłowa wartość części zamiennych niezbędnych w wykonaniu naprawy pojazdu oraz prawidłowa kwota za roboczogodzinę pracowników warsztatu przyjęta jako średnia kwota cen stosowanych w tym zakresie. Tak ustalony koszt naprawy pojazdu wynikający z wyceny jest pomniejszany o wysokość odszkodowania uprzednio wypłaconego przez towarzystwo ubezpieczeniowe poszkodowanemu. W ten sposób ustalona zostaje przewidywana wysokość roszczenia, czyli pozostałej należnej części odszkodowania, o której mowa w treści umowy cesji. Przykład: zaniżona wartość odszkodowania wypłacona poszkodowanemu przez towarzystwo ubezpieczeniowe: 2500 zł, koszt naprawy pojazdu wynikający z wyceny: 7500 zł, przewidywana wartość dopłaty: 5000 zł, koszt wyceny: 100 zł, cena zakupu wierzytelności: 500 zł. Po zebraniu w ten sposób niezbędnych danych sporządzane jest do towarzystwa ubezpieczeniowego wezwanie do zapłaty opiewające na: kwotę dopłaty wraz z odsetkami ustawowymi, kwotę wykonania wyceny i koszty korespondencji. Towarzystwo ubezpieczeniowe albo wypłaca żądaną sumę albo proponuje jakąś jej część do wypłaty zgadzając się częściowo z wezwaniem przedstawiając proponowaną kwotę do zapłaty do akceptacji Kancelarii albo odmawia dopłaty w ogóle. W przypadku odmowy sprawa kierowana jest przez Kancelarię do postępowania nakazowego, w wyniku którego wydawany jest wyrok nakazowy, który przymusza towarzystwo ubezpieczeniowe do dopłaty wraz z odsetkami ustawowymi oraz kosztami wyceny i kosztem korespondencji, bądź sprawa toczy się w wyniku sprzeciwu w postępowaniu zwykłym przed sądem.

Pismem z dnia 28.11.2013 r. Nr IPPP3/443-912/13-2/IG, Nr IPPB1/415-1041/13-2/MT i Nr IPPB2/436-540/13-2/MZ wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez:

• wskazanie którego stanu faktycznego dotyczy uiszczona kwota 40,00 zł,
• bądź uiszczenie brakującej opłaty w wysokości odpowiadającej liczbie stanów faktycznych (dwa zdarzenia 80,00 zł) oraz przedstawienie kserokopii tej opłaty wymaganej na podstawie art. 14f ust. 1 ustawy Ordynacja podatkowa.
  
  

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

Ponadto Wnioskodawca przesłał uzupełnienie do wniosku, informując, że:

• Przedmiotem działalności gospodarczej Kancelarii są:
  • doradztwo prawne w zakresie opisanych we wniosku i opisanym we wpisie do ewidencji pod kodem 69.10.Z jako „działalność prawnicza”,
  • dochodzenie odszkodowań w zakresie opisanym we wniosku i opisanym we wpisie do ewidencji pod kodem 66.21.Z jako „działalność z oceną ryzyka o szacowaniem poniesionych strat”, której podklasa obejmuje dochodzenie roszczeń ubezpieczeniowych.
• Opisana przez Wnioskodawcę we wniosku sytuacja dokonania cesji wierzytelności jest pośrednim wynikiem prowadzenia spraw związanych z dochodzeniem odszkodowań i wynikła w związku z propozycją złożoną przez klienta Kancelarii, który zrezygnował z pomocy w dochodzeniu jego roszczeń składając jednocześnie propozycję odkupu przez Kancelarię jego praw do odszkodowania komunikacyjnego. Cesja roszczeń odszkodowawczych dokonywana jest w celu dochodzenia roszczeń ubezpieczeniowych i odbywa się na takich samych zasadach jak samo świadczenie pomocy w dochodzeniu tych roszczeń dla poszkodowanego. Odszkodowanie nie jest w żadnym razie długiem, zaś roszczenie odszkodowawcze są dochodzone na podstawie Kodeksu Cywilnego, ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, bądź w ostateczności w ramach procesu cywilnego.
• W przekonaniu Wnioskodawcy dochodzenie roszczeń komunikacyjnych nabytych przez kancelarię w drodze cesji podlega pod podklasę 66.21.Z. Kancelaria nie prowadzi i nie jest celem jej działalności obrót wierzytelnościami, które ewidentnie wiążą się z odzyskiwaniem tzw. „trudnych” długów od nierzetelnych kontrahentów danego podmiotu i prowadzeniem egzekucji u dłużnika.
• Co prawa termin „obrót wierzytelnościami” nie występuje w liście kodów PKD, to jednak przyjmuje się przypisanie działalności związanej z tym obrotem do kodu 64.99.Z-„pozostałą finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych”. Podklasa ta obejmuje:
  • pozostałe pośrednictwo finansowe związane głównie z dystrybucją środków finansowych, w inny sposób niż udzielanie pożyczek:
  • faktoring,
  • wystawianie swapów, dokonywanie opcji oraz zawieranie transakcji zabezpieczających,
  • działalność inwestycyjną na własny rachunek dokonywaną poprzez lokatę kapitału za pośrednictwem przedsiębiorstw wysokiego ryzyka, klubów inwestycyjnych itp.
• Trudno zatem nazywać działalność Kancelarii jako „pośrednictwo finansowe związane z dystrybucja środków finansowych.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy opisany przykład cesji wierzytelności stanowi usługę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług...
2. Czy z tytułu cesji wierzytelności (umowy sprzedaży wierzytelności) należy odprowadzić podatek PCC...
3. Do jakiego źródła przychodu należy zaliczyć przedmiot cesji... Czy opisany przedmiot cesji wierzytelności stanowi przychód wolny od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w przypadku jego otrzymania... Czy cena zakupu wierzytelności stanowi koszt uzyskania przychodów...
   
   

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych w dniu 23.12.2013 r. została wydana interpretacja Nr IPPB1/415-1041/13-6/MT, natomiast w zakresie podatku od towarów i usług w dniu 08.01.2014 r. została wydana interpretacja Nr IPPP3/443-912/13-6/IG.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PCC podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy sprzedaży praw majątkowych. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży wierzytelności i spoczywa na Wnioskodawcy. Zdaniem Wnioskodawcy podstawę opodatkowania stanowi każdorazowo wynegocjowana z cedentem cena sprzedaży wierzytelności. Stawka podatku wynosi 1% podstawy opodatkowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęłaby postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

W konsekwencji więc, odnosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że w opisanej we wniosku sytuacji umowa cesji przyjęła postać umowy sprzedaży wierzytelności, a więc co do zasady miała miejsce czynność, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, wskazana w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy.

W związku z tym wyjaśnić należy, że stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Zgodnie z art. 4 pkt 1 przy umowie sprzedaży obowiązek podatkowy ciąży na kupującym. Podstawa opodatkowania przy umowie sprzedaży określona została w art. 6 ust. 1 pkt 1, zgodnie z którym stanowi ją wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, przy czym, co wynika z ust. 2 powołanego przepisu, wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Natomiast stawka podatku określona została w art. 7 ustawy i zgodnie z ust. 1 pkt 1 lit. b) przy umowie sprzedaży innych niż wymienione w lit. a) (tj. prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym) praw majątkowych wynosi 1%.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
   

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • (uchylone),
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
   
   
   

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z powyższym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania powyższej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy czynność ta będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej z dnia 08.01.2014 r. Nr IPPP3/443-912/13-6/IG w zakresie podatku od towarów i usług Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wskazał, że „Umowa cesji wierzytelności zawarta między cedentem, a cesjonariuszem nie zawiera żadnych upoważnień do korzystania przez jakikolwiek podmiot z nabytych wierzytelności. Umowa nie formułuje także żadnego polecenia świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności, w szczególności odzyskiwania długów, prowadzenia ksiąg, rachunków. Skoro strony poza wydaniem, przyjęciem i zapłatą ceny nie formułują żadnych obowiązków, to ściąganie przez nabywcę zakupionych wierzytelności jest jedynie realizacją przysługującego mu prawa podmiotowego, realizacją jego uprawnień właścicielskich. Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że w opisanej sytuacji brak jest elementu odpłatności i przedmiotowa czynność nie wyczerpuje definicji odpłatnego świadczenia usług, więc nie podlega podatkowi od towarów i usług należy uznać za prawidłowe”.

A zatem, skoro transakcja nabycia wierzytelności nie jest objęta zakresem podatku od towarów i usług, powyższa czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b stawka podatku wynosi 1%.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.