Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/436-3/14-4/TR
z 27 marca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, reprezentowanego przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 17 rudnia 2013 r. (data wpływu 20 grudnia 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 marca 2014 r. (data wpływu 13 marca 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług oraz podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki.

W zakresie dotyczącym podatku od towarów i usług wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek w zakresie dotyczącym podatku od czynności cywilnoprawnych nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 1 i § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 25 lutego 2014 r. nr ILPB2/436-3/14-2/TR Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w zakresie dotyczącym podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowanego, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 25 lutego 2014 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 3 marca 2014 r.), zaś w dniu 13 marca 2014 r. (data nadania 10 marca 2014 r.) do tut. Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie, w której Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek w zakresie dotyczącym podatku od czynności cywilnoprawnych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest beneficjentem umowy pożyczki udzielonej przez pożyczkodawcę będącym osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek poza systemem bankowym (PKD nr 64.92.Z) określoną w PKWiU kodem 65.22.10-00.90 jako usługi udzielania pożyczek poza sektorem bankowym.

Pożyczkobiorca, jak też pożyczkodawca, są zarejestrowani jako czynni płatnicy podatku VAT. Pożyczkodawca będzie wystawiał pożyczkobiorcy z tytułu naliczanych odsetek od udzielonej pożyczki faktury VAT ze stawką ZW ponieważ usługa udzielania pożyczki jako usługa finansowa podlega zwolnieniu z podatku VAT, przy czym faktury zostaną wystawione po upływie kolejnych kwartałów zgodnie z preliminarzem określonym w akcie notarialnym.

Czynność pożyczki została udokumentowana aktem notarialnym, w którym pożyczkodawca oświadczył, że przedmiotem jego działalności jest usługa udzielania pożyczek. W związku z powyższym, sporządzający akt notariusz uznał czynność udzielenia pożyczki za podlegającą przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie dotyczące podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy w świetle powyższego Wnioskodawca będący beneficjentem umowy pożyczki udzielonej przez Pożyczkodawcę, który to z tytułu usługi udzielenia pożyczki będzie wystawiał beneficjentowi - Pożyczkobiorcy faktury VAT ze stawką ZW z tytułu naliczonych odsetek od udzielonej pożyczki w terminach ustalonych w umowie zobowiązany jest do zapłaty podatku PCC z tytułu zawartej z Pożyczkobiorcą umowy pożyczki?

Zdaniem Wnioskodawcy, odnośnie do podatku od czynności cywilnoprawnych, prawidłowo zakwalifikowano zawartą umowę udzielenia pożyczki, jako podlegającą przepisom ustawy o podatku od towarów i usług i nie ciąży na Wnioskodawcy obowiązek zapłaty z tytułu zawartej umowy pożyczki podatku PCC, bowiem zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych czynność udzielenia pożyczki przez płatnika podatku od towarów i usług nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, ponieważ spełnione są dwie przesłanki - przedmiotowa, tzn. czynność ta mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz podmiotowej - czynność ta musi być wykonana przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Przy tym, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług rozumie się m.in. każde świadczenie na rzecz osoby prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Czynność udzielenia pożyczki, z której pożyczkodawca uzyskuje korzyść w postaci odsetek jest świadczeniem usługi, czyli działaniem rozpoznawalnym w myśl przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami podatku są osoby wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultat tej działalności. Z kolei za działalność gospodarczą uważa się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, gdy czynność ta zostaje wykonana jednorazowo, w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Mając powyższe na uwadze, czynność udzielenia pożyczki rozumianą jako czasowe udostępnienie środków finansowych, co do zasady należy kwalifikować jako odpłatne świadczenie usług podlegające regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, przy czym zgodnie z art. 43 ust 1 pkt 38 tej ustawy, udzielenie pożyczki jest usługą zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT. Pożyczkodawca jako płatnik podatku od towarów i usług z tytułu naliczanych odsetek od udzielonej pożyczki będzie wystawiał pożyczkobiorcy faktury ze stawką podatku VAT: ZW. Konsekwencją powyższego wywodu jest stwierdzenie, że w sytuacji gdy udzielenie pożyczki podlega ustawie o podatku od towarów i usług i jednocześnie jako usługa finansowa jest z tego podatku zwolnione, to taka pożyczka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, co powoduje, że z tytułu zawartej przez Wnioskodawcę umowy udzielenia pożyczki nie ciąży na Wnioskodawcy obowiązek zapłaty z tytułu powyższej umowy podatku PCC.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Zainteresowany przywołał orzeczenia sądów administracyjnych oraz rozstrzygnięcia organów podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy dotyczące podatku od czynności cywilnoprawnych w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz art. 4 pkt 7 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i ciąży na biorącym pożyczkę.

Art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy tym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu - który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy, jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki. W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Ponadto, należy również zauważyć, że stosownie do ww. art. 720 Kodeksu cywilnego przedmiotem umowy pożyczki są tylko pieniądze i rzeczy oznaczone co do gatunku. Przepis ten nie ustanowił zatem praw majątkowych jako przedmiotu pożyczki, a skoro tak, należy przyjąć, że pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach. Zgodnie bowiem z powszechnym w orzecznictwie poglądem, pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach, których wartość nie wynika z właściwości fizycznych, lecz z określenia i gwarancji państwa, uznających je za prawny środek płatniczy. W rezultacie przedmiotem umowy pożyczki pieniężnej są rzeczy o szczególnym charakterze (pieniądze). Ani wydanie przedmiotu pożyczki, ani prawo dochodzenia jego wydania, nie zmieniają konsensualnego charakteru umowy pożyczki; zatem forma przekazania przedmiotu umowy nie wpływa na ważność zawartej umowy. Umowa pożyczki jest ważna i podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych niezależnie od wydania pieniędzy.

Jednak, przy dokonywaniu oceny opisanej we wniosku czynności cywilnoprawnej z punktu widzenia jej opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, należy rozstrzygnąć również kwestię opodatkowania tej czynności podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • (uchylone),
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
   
   

Z kolei, według definicji zawartej w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przez „podatek od towarów i usług” rozumie się podatek nakładany ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Przepis ten (art. 2 pkt 4) ustanawia zasadę, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne podejmowane w ramach obrotu nieprofesjonalnego, natomiast obrót zawodowy (profesjonalny) objęty został podatkiem od towarów i usług. Z jego treści wynika zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych od obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, jak również zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Powyższe oznacza, że nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne, których dokonanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Należy jednak zauważyć, że przepis ten znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy konkretna czynność cywilnoprawna objęta jest zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (np. umowa pożyczki) i jednocześnie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług albo zwolniona od tego podatku.

W związku z tym, należy podkreślić, że jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy powyższa transakcja podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług skutkuje bowiem wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując: tutejszy Organ - zgodnie z przedstawionym we wniosku pytaniem dotyczącym podatku od czynności cywilnoprawnych - nie rozstrzyga w niniejszej interpretacji, czy opisana umowa pożyczki jest objęta zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji, jeżeli rzeczona czynność cywilnoprawna została objęta zakresem ustawy o podatku od towarów i usług jako czynność opodatkowana lub korzystająca ze zwolnienia od tego podatku - jak to wskazał Zainteresowany - wówczas powyższa czynność jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Tym samym, w analizowanej sprawie na Zainteresowanym nie ciąży obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ponadto, w odniesieniu do przywołanych przez Wnioskodawcę rozstrzygnięć organów podatkowych, tut. Organ informuje, że wydane zostały one w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących, w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.